Κυριακὴ Γ΄ Λουκᾶ (Λουκ. 7,11-16)

ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΗΡΕΙΑ

«Καὶ αὕτη ἦν χήρα» (Λουκ. 7,12)

ΤΑ βιβλία τοῦ κόσμου, ἀγαπητοί μου, οἱ ἱ­στορίες, μιλᾶνε γιὰ μεγάλα πρόσωπα καὶ κατορθώματα. Τὸ Εὐαγγέλιο μιλάει γιὰ ταπεινοὺς ἀν­θρώπους τῆς ἀρετῆς. Ἀπόδειξις ἡ σημερι­νὴ περικοπή. Μι­λάει γιὰ μιὰ ἡρωίδα. Παντρεύ­τηκε νέα, ἀλλὰ σύν­τομα ὁ ἄντρας της πέθανε. Τὸ εὐαγγέ­λιο μὲ μιὰ λέξι περιγράφει τὴν τρα­γῳδία της· «καὶ αὕτη ἦν χήρα», λέει (Λουκ. 7,12).
Ἡ χήρα αὐτὴ εἶχε ἕνα ἀγόρι μονάκριβο· ἦ­ταν ἡ παρηγοριὰ κ᾽ ἐλπίδα της. Ἀλλὰ τὸ παιδὶ ἀρρώστησε. Αὐτὴ ἔκανε τὸ πᾶν· ξενύ­χτησε, ἔ­τρεξε, προσ­ευχήθη­κε. Μὰ οἱ βουλὲς τοῦ Θεοῦ ἀνεξ­ιχνίαστες· ὁ χάρος ἦρθε καὶ τὸ πῆρε. Ἕ­να ἀ­στροπελέκι ἔ­πεσε καὶ πῆρε τὸν ἄντρα της, δεύ­τερο τώρα πέφτει καὶ παίρνει τὸ παιδί της. Κλαῖ­νε μαζί της ὅλοι καθὼς τὴν συνοδεύουν.
Θεέ μου, θὰ σκεφθῆτε, δὲν εἶνε ἄδικο αὐ­τό;… Μὴν τὸ πῆτε. Ξαφνικὰ τὰ δάκρυα σταμα­τοῦν, ὁ θρῆνος γυρίζει σὲ χαρά. Τὸ παιδὶ ἀναστήθη­­κε! Τί; Παράξενο φαίνεται. Δυσ­πιστοῦμε, εἴ­μα­στε ἄπιστοι σήμερα. Φτάσαμε στὰ χρόνια ποὺ προέβλεψε ὁ Χριστός (βλ. Λουκ. 18,8). Τότε ὅμως ὅλοι εἶδαν τὴν ἀ­νάστασι τοῦ παιδιοῦ.
Ἄπιστε, θέλεις ἀπόδειξι τῆς ἀναστάσεως; Οἱ γεωργοὶ τώρα μὲ τὰ πρωτοβρόχια σπέρνουν τὴ γῆ. Τί εἶνε κάθε αὐλάκι; Ἕνας τάφος. Μέσα σ᾽ αὐτὸν θάβεται ὄχι ἕ­να κορμὶ ἀλλ᾽ ὁ σπόρος. Αὐτὸς σαπίζει, ὅ­πως τὸ σῶμα στὸν τά­φο, κι ἀ­πὸ τὸ σάπιο σπόρο βγαίνει νέα ζωή. Δὲν εἶ­νε αὐτὸ εἰκόνα τῆς ἀ­ναστάσε­ως; Ἀπορῶ πῶς ὑ­πάρχουν ἄπιστοι. Αὐτὸς ποὺ ἔκανε τὸ σπόρο, ἀφοῦ σαπίσῃ, νὰ βγαίνῃ σὲ νέα ζωή, ὁ ἴδιος εἶ­­­πε στὸ παιδὶ «Σήκω ἐ­πάνω», καὶ σηκώθηκε· ὁ ἴδι­­ος εἶπε στὸ Λάζαρο «Δεῦ­ρο ἔξω» (Ἰωάν. 11,43)· ὁ ἴδι­ος στὸ τέλος θὰ κάνῃ καὶ τὴν κοινὴ ἀνάστασι.

* * *

Μποροῦμε νὰ ποῦμε, ἀγαπητοί μου, ὅτι ὁ Χριστὸς μὲ τὴν ἀνάστασι τοῦ παιδιοῦ ἐπιβράβευ­σε τὴν ἀρετὴ τῆς μητέρας. Ποιά ἀρετή;
Ὅταν πέθανε ὁ ἄντρας της, δὲν σκέφτηκε τὸ εὔκολο. Οἱ περισσότερες σήμερα, μόλις πεθά­νῃ ὁ ἄντρας τους κ᾽ ἐνῷ δὲν ἔχει λειώσει ἀκόμα τὸ κορμὶ μέσα στὸν τάφο, ζητοῦν νέο γαμπρό. Ἔτσι ἔκανε αὐτή;
Θὰ πῆτε· Ὅ­ποια ἢ ὅποιος χηρεύσῃ σὲ νεα­ρὰ ἡλικία εἶνε ἁμαρτία νὰ ξαναπαντρευτῇ; Δὲν εἶνε, δὲν ἀπαγορεύεται. Ἐπι­τρέ­πεται δεύτερος γάμος, καὶ σὲ σπάνιες περιπτώσεις τρίτος. Πέ­ρα τούτου ὅμως ὄχι. Μόνο οἱ φράγκοι ἐπιτρέ­πουν τέταρτο γάμο· καὶ ὡρισμένοι, γιὰ νὰ παντρευτοῦν, ἀλλάζουν καὶ πίστι καὶ πᾶνε σ᾽ αὐ­τούς. Ἡ Ἐκκλησία μας αὐτὸ δὲν τὸ ἐπιτρέπει.
Δὲ λέμε λοιπὸν ὅτι ἀπαγορεύεται ἄλλος γά­μος. Τί λέμε· ὅτι γάμος – διαμάντι εἶ­νε ὁ πρῶτος. Αὐτός εἶνε εὐλογημένος. Φαίνεται κι ἀπὸ τὸ κείμενο τῆς ἀκολουθίας· διαφέρουν τὰ λόγια ποὺ λέει ἡ Ἐκκλησία στὸν πρῶτο γάμο ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Τὸν πρῶτο τὸν εὐλογεῖ, τὸ δεύτερο τὸν παραχωρεῖ, τὸν τρίτο τὸν ἐπιτιμᾷ. Ὁ πρῶτος λοιπὸν γάμος εἶνε ὁ εὐλογημένος.
Ἂν πάρουμε τὰ δικαιολογητικά, ποὺ προσ­κομίζουν οἱ μελλόνυμφοι γιὰ τὴν ἄδεια γάμου, βλέπουμε νὰ γράφουν, ὅτι ὁ ἄντρας καὶ ἡ γυναίκα «ἔρχονται σὲ πρῶτο γάμο». Σήμερα ὅ­μως, πολὺ συχνά, αὐτὸ εἶνε ἕνα ψέμα. Πρὸ ἑ­κατὸ ἐτῶν ἡ βεβαίωσις αὐτὴ ἦταν ἀληθινή· ὁ ἄντρας μιά γυναῖκα γνώριζε στὸν κόσμο, καὶ τὴν ἀγαποῦσε. Τώρα; «Ἔρχεται», λέει, «σὲ πρῶ­το γάμο». Ἐννοεῖ μὲ στεφάνια· χωρὶς στεφάνια ὅμως πόσοι «γάμοι» ἔχουν προηγηθῆ;…
Κάποτε ἦρθε στὴ μητρόπολι κάποιος γιὰ νὰ πάρῃ ἄδεια γάμου. Τὸν ἤξερα, κ᾽ ἐπειδὴ δὲν ἤ­θελα νὰ τὸν ντροπιάσω τὸν πῆρα ἰδιαιτέρως. ―Θέλω νὰ μοῦ πῇς εἰλικρι­νῶς· ―Παντρεύεσαι πρώτη φορά; ―Ναί, βέβαια. ―Ἐννοεῖς πρώ­­τη φορὰ μὲ στεφάνι. Δὲ μοῦ λές, πόσες γυ­ναῖ­κες πάνω – κάτω ἔχεις παντρευτῆ μέχρι τώρα μὲ τὸ γαϊδουρινὸ «γάμο»; Ζορίστηκε, κοκκίνισε, τέλος λέει· ―Ξέρω κ᾽ ἐγώ; 15, 20, 30… ―Μπρά­βο, λέω· καὶ μοῦ ᾽ρχεσαι τώρα νὰ σὲ στεφανώσω; Ἡ Ἐκκλησία στεφανώνει ἐκεῖ­νον ποὺ εἶνε καθαρὸς καὶ γνωρίζει πρώτη φο­ρὰ τὴ γυναῖκα, καὶ τὴ λαχταράει μετὰ μέχρι τὸ θάνα­το. Ὅταν ἕνας ἔχῃ μπουχτίσει τὶς γυναῖ­κες, πῶς ν᾽ ἀγαπήσῃ; Γι᾽ αὐτὸ ἔχουμε τόσα διαζύγια.
Ὅταν λοιπὸν λέμε γάμο, ἐννοοῦμε τὸν πρῶ­το, τὸν πραγματικό, ὄχι τὸν ἄλλο τὸν ψεύτικο. Μὰ ἔχει σημασία; θὰ πῇς. Μεγάλη σημασία, ἀ­γαπητέ μου. Ὑπόθεσε ὅτι ἔχουμε δύο ποτά­μια, κοντὰ τὸ ἕνα στὸ ἄλλο. Τὸ ἕνα ἔ­χει νερὸ κρύσταλλο· πίνεις καὶ δροσίζεσαι. Στὸ ἄλλο ῥί­χνουν τὶς ἀκαθαρσίες καὶ τὰ λύματα. Σὲ ρω­τῶ· εἶνε καλὸ τὰ δύο ποτάμια νὰ τὰ σμίξουμε; Ὄχι βέβαια· διότι τότε τὸ καθαρὸ νερὸ θὰ χα­θῇ. Καὶ στὸ γάμο, ἂν ἡ κόρη εἶνε καθαρὴ καὶ τὴν πάρῃ ἕνας ἀκάθαρτος, τὴ λέρωσε κι αὐτήν.
Γονεῖς ποὺ ἔχετε κορίτσια, προσέξτε πολύ. Νὰ ἐξετάσετε τὸ παρελθὸν τοῦ γαμπροῦ· κι ἂν μάθετε ὅτι εἶχε σχέσι μὲ ἄλλες γυναῖ­κες, μὴν τοῦ δώσετε τὸ κορίτσι σας, διότι θὰ γίνῃ δυστυχισμένο· ἂς εἶνε πλούσιος, ἐπιστή­μονας, γιατρός, δικηγόρος, ὅ,τι καὶ νά ᾽νε. Σ᾽ ἕνα χωριὸ τῶν Πρεσπῶν ἦταν ἕνα καλὸ κορίτσι. Ἀγάπησε ἕνα τσοπᾶνο, καὶ τὴν ἀγάπησε κι αὐτός. Καθαροὶ καὶ οἱ δύο, μὲ ἁγνὸ ἔ­ρωτα. Ἀλλὰ νά καὶ φτάνει ἀ­εροπορικῶς ἀπ᾽ τὸ Σικά­γο ἕνας Ἀμερικᾶνος. Ντυμένος ἄψογα, μὲ γρα­βάτα κ.τ.λ., ἦρθε μὲ αὐτοκίνητο. Θάμπωσε τὸν πατέρα καὶ τὴ μάνα, καὶ τί κάνουν· διώχνουν τὸν τσοπᾶνο καὶ παίρνουν τὸν Ἀμερι­κᾶνο. Τὸ χωριὸ καλοτύχιζε· Μπράβο ἡ Μαρία πῆρε πλούσιο, θὰ ζήσῃ καλά. Τί, τὸν τσοπᾶνο τώρα;… Ἔτσι ὁ τσοπᾶνος περιφρονήθηκε. Στὸν πατέρα ἐγὼ εἶπα ἰδιαιτέρως· ―Κοίταξε καλά, ὁ Ἀμερικᾶνος δὲ μοῦ φαίνεται καλός. ―Ὄχι, δεσπότη, τί εἶν᾽ αὐτὰ ποὺ λές; εἶνε εὐ­γενικὸ παιδί, μιλάει καλά, ξέρει ἀγγλικά· ἔπειτα, μὲ τὰ λεφτὰ ποὺ ἔχει, θὰ ζήσῃ ἡ κόρη μας καλά… Ἀφοῦ πέρασαν ἕνα – δυὸ μῆνες, φτάνει τηλεγράφημα ἀπ᾽ τὸ Σικάγο· «Πατέρα, ἔλα νὰ μὲ πάρῃς, κινδυνεύω…». Ὅπως ἐξακριβώ­θηκε, ὁ κύριος αὐτὸς εἶχε ζήσει βίον καὶ πολιτείαν μὲ γυναῖκες Ἀμερικᾶνες καὶ Πορτογαλέζες. Πῶς αὐτὸς νὰ κάνῃ οἰκογένεια;
Γι᾽ αὐτὸ κ᾽ ἐμεῖς οἱ κληρικοὶ δὲν πρέπει νὰ δίνουμε ἄδεια γάμου χωρὶς ἔρευνα· γιὰ νὰ λέμε ἀλήθεια καὶ νὰ μὴ γινώμεθα θεομπαῖ­χτες καὶ λέμε ψέματα μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ πρῶτος γάμος εἶνε χρυσάφι, οἱ ἄλλοι εἶνε ψεύτικα νομίσματα.
 Καὶ γιὰ νὰ εἴμεθα δίκαιοι, αὐτὰ ποὺ εἴπαμε γιὰ τὸν ἄντρα, ἰσχύουν καὶ γιὰ τὴ γυναῖκα. Κ᾽ ἐσὺ ὁ νέος ποὺ πρόκειται νὰ παντρευτῇς, πρόσεξε καλά. Ἂν αὐτὴ ἡ κοπέλλα γυρίζῃ δεξιὰ κι ἀριστερὰ μὲ τ᾽ αὐτοκίνητα κ᾽ ἔχῃ σχέσι μὲ ἄλλους ἄντρες, ἂν βάφεται κ᾽ ἐπιδεικνύεται, μὴ τὴν πάρῃς· θὰ κλάψῃς πικρά.
Αὐτὰ εἶνε μερικὲς σκέψεις ἐπάνω στὸ ῥητὸ «καὶ αὕτη ἦν χήρα».

* * *

Ἡ γυναίκα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου δὲν γνώρισε, ἀγαπητοί μου, ἄλλον ἄντρα. Ἔμεινε πιστὴ στὴ μνήμη τοῦ συζύγου της. Πέθανε ἐ­κεῖνος; δὲν ἀποφάσισε νὰ πάρῃ ἄλλον.
―Τί εἶν᾽ αὐτὰ ποὺ μᾶς λὲς τώρα; θὰ πῆτε. Ἂν δὲν θέλετε ν᾽ ἀκούσετε ἐμένα, τότε πηγαίνετε στὸ δάσος νὰ σᾶς διδάξῃ ἕνα πουλί – δὲν τὸ λέω ἐγώ, τὸ λέει ὁ Μέγας Βασίλειος. Ποιό πουλί; Τὸ τρυγόνι. Εἶνε πιστὸ στὸ ταίρι του. Σκότωσε ὁ κυνηγὸς τὸ ἀρσενικό; τὸ θηλυκὸ δὲ ζευγαρώνει μὲ ἄλλο· σκοτώθηκε τὸ θηλυκό; τὸ ἀρσενικὸ δὲν πάει μὲ ἄλλο· μόνο ἀλλάζει πλέον φωνὴ καὶ τραγουδάει λυπητερὰ ὅσο ζήσῃ. Κ᾽ ἐσένα, πέθανε ἡ γυναίκα σου; μὴ ζητᾷς ἄλλη· πέθανε ὁ ἄντρας σου; μὴ ζητᾷς ἄλλον.
Ἡ χήρα τοῦ εὐαγγελίου θὰ σκέφτηκε γιὰ τὸ μονάκριβο παιδί της· Ἂν πάρω ἄλλον ἄν­τρα, πῶς θὰ τὸν δῇ τὸ παιδί μου;… Δυστυχισμένα τὰ παιδιὰ ποὺ μπῆκε στὸ σπίτι πατρυιός! Μέσα στοὺς ἑκατὸ πατρυιοὺς ἕναν θὰ βρῇς ν᾽ ἀγαπάῃ τὰ παιδιὰ τῆς γυναίκας του ὅπως τὰ δικά του. Καὶ δυστυχισμένα τὰ παιδιὰ ποὺ ἔχουν μητρυιά· μέσα στὶς χίλιες, μητρυιὲς μία θὰ βρῇς ν᾽ ἀγαπήσῃ τὰ παιδιὰ τοῦ ἀντρός της – ἡ μάνα δὲν ἀντικαθίσταται. Βιβλίο ὁλόκληρο θὰ μποροῦσε νὰ γραφῇ γιὰ τὰ βάσανα ποὺ περνοῦν παιδιὰ σὲ χέρια μητρυιῶν. Γι᾽ αὐτὸ μυαλωμένος ἄντρας μὲ παιδιὰ δὲν παίρνει ἄλλη γυναῖκα, καὶ μυαλωμένη γυναίκα μὲ παιδιὰ δὲν παίρνει ἄλλον ἄντρα.
Ἔτσι σκέφτηκε ἡ χήρα τοῦ σημερινοῦ εὐ­αγγελίου καὶ γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὶς θυσίες της ὁ Χριστὸς ἀνέστησε τὸ παιδί της.
«Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν», λέμε στὸ ἑνδέκατο ἄρθρο τοῦ «Πιστεύω»· περιμένω ν᾽ ἀναστηθῶ. Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας. Ὁ ὕπνος εἶνε ἕνας μικρὸς θάνατος καὶ ὁ θάνατος ἕνας μεγάλος ὕπνος, ὅπως εἶπε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Γι᾽ αὐτὸ μὴν κλαῖμε τοὺς νεκρούς. Κοιμῶνται. Μιὰ μέρα θὰ ξυπνήσουν, κ᾽ ἐκεῖ στοὺς οὐρανούς, μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους καὶ τοὺς ἀγγέλους, θὰ εἴμεθα ὅλοι μία οἰκογένεια, ἕνας λαός, μία βασιλεία, ἕνας παράδεισος, στὸν ὁποῖο θὰ δοξάζουμε Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου ἡ ὁποία ἔγινε στον ἱερό ναὸ τoυ Ἁγιου Χριστοφόρου στον Ἁγιο Χριστοφόρου – Ἑορδαίας 7-10-1973)