Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

σε μαθητας του Λυκείου

H ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

«Ἡ γνῶσις φυσιοῖ, ἡ ἀγάπη οἰκοδομεῖ» (Α΄ Κορ. 8,2)

Ἀγαπητά μου παιδιά,
ΒΡΙΣΚΕΣΘΕ στὴν ὡραιότερη ἀλλὰ καὶ στὴν πιὸ κρίσιμη περίοδο τῆς ζωῆς σας. Πρόκειται νὰ κάνετε ἐκλογή. Μπροστά σας ἀνοίγονται ὅλες οἱ πύλες τῶν ἐπιστημῶν. Ἡ δὲ Ἐκκλησία δὲν εἶνε, ὅπως τὴν κατηγοροῦν, κατὰ τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς προόδου. Ἀντιθέτως ἡ διδασκαλία της περὶ τῆς ἐκ Θεοῦ δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ προικίστηκε μὲ τὸ θεῖο δῶρο τῆς νοήσεως, εὐνοεῖ τὴν ἐξέλιξι τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἐπιστήμη καὶ στὴν πρόοδο.

Ἡ ἐπιστήμη χάρισμα μόνον τοῦ ἀνθρώπου
Τὰ ζῷα, καθὼς εἶνε πλασμένα, στεροῦνται νοήσεως καὶ προόδου. Ὁ χιμπαντζῆς, καὶ δέκα χρόνια νὰ φοιτήσῃ στὸ σχολεῖο, εἶνε ἀνίκανος νὰ μάθῃ τὸ ἀλφάβητο, ἐνῷ τὸ μικρὸ παιδὶ τὸ μαθαίνει σὲ ἐλάχιστο χρόνο. Ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε γιὰ τὰ μεγάλα καὶ ὑψηλά, γιὰ τὴν κυριαρχία τῆς φύσεως διὰ μέσου τῆς ἐπιστήμης. Ἀλλὰ ποιᾶς ἐπιστήμης; Ἐκείνης, ἡ ὁποία δὲν ὑπερηφανεύεται, ἀλλά, καθὼς εἶπε ὁ φιλόσοφος Σωκράτης, ἔχει ἐπίγνωσι τῆς ἀδυναμίας της («Ἓν οἶδα, ὅτι οὐδὲν οἶδα»). Ὅ,τι γνωρίζει ὁ ἄνθρωπος διὰ τῆς ἐπιστήμης, εἶνε μιὰ σταγόνα γνώσεως ἐν σχέσει μὲ τοὺς ὠκεανοὺς τῶν ὅσων δὲν γνωρίζει. Γι᾿ αὐτὸ ὁ ἀληθινὸς ἐπιστήμονας, ὅσο κι ἂν προοδεύσῃ στὴ γνῶσι καὶ στὴν ἐπιστήμη, εἶνε ταπεινὸς καὶ προσεύχεται καὶ παρακαλεῖ τὸ Θεὸ νὰ τὸν φωτίζῃ, γιὰ νὰ ἐμβαθύνῃ περισσότερο στὰ μυστήρια τῆς φύσεως.

Ποιός ἔκανε τὴν ὑδρόγειο;

Κάποτε σὲ μιὰ πόλι ὑπῆρχε κάποιος ποὺ καυχιόταν γιὰ τὴν ἐπιστήμη του. Ἔλεγε ὅτι εἶνε ἄθεος καὶ προσπαθοῦσε νὰ κάνῃ κι ἄλλους ἀθέους. Ἕνας νεαρός, ποὺ ἐργαζόταν κοντά του ἀλλὰ δὲν παραδεχόταν τὶς ἰδέες τοῦ ἀφεντικοῦ του, γιὰ ν᾿ ἀποδείξῃ τὴ βλακεία τῆς ἀθεΐας τί μηχανεύθηκε ὁ εὐφυὴς αὐτὸς νέος; Πῆγε σ᾿ ἕνα κατάστημα, ποὺ πουλοῦσε σχολικὰ εδη καὶ παιχνίδια, καὶ πῆρε μιὰ ὑδρόγειο σφαῖρα ἀπὸ ᾿κεῖνες ποὺ κατασκευάζουν τὰ ἐργοστάσια γιὰ σχολικὴ χρῆσι. Τὴν πῆρε καὶ τὴν τοποθέτησε πάνω στὸ γραφεῖο τοῦ ἀθέου ἀφεντικοῦ του ἐν ἀπουσίᾳ του. Ὅταν ὁ ἄθεος πῆγε στὸ γραφεῖο του καὶ εἶδε τὴν ὑδρόγειο σφαῖρα, ἀπόρησε καὶ θέλησε νὰ μάθῃ ποιός τὴν ἔβαλε ἐκεῖ.
―Κανένας, εἶπε ὁ νεαρός. Μόνη της ἔγινε.
―Κανένας! Μὰ εἶνε δυνατόν; εἶπε ὁ ἄθεος.
―Κανένας, σοῦ λέω! ἐπέμενε ὁ νεαρός.
―Α, τότε δὲν εἶσαι στὰ καλά σου. Πρέπει νὰ σὲ ἐξετάσῃ ψυχίατρος.
Καὶ ὁ νεαρὸς τοῦ ἀπάντησε·
―Ἂν ἐγώ, ποὺ λέω ὅτι αὐτὴ ἡ ὑδρόγειος σφαῖρα ἔτσι παρουσιάστηκε, πρέπη νὰ ἐξετασθῶ ἀπὸ ψυχίατρο, τότε ἐσύ, ποὺ τολμᾷς καὶ λὲς ὅτι ὅλος ὁ κόσμος ἔγινε ἔτσι, θὰ ἔπρεπε πρὸ πολλοῦ νὰ εἶχες κλεισθῆ σὲ φρενοκομεῖο.
Πόσο δίκιο εἶχε ὁ νέος! Μιὰ σχολικὴ ὑδρόγειος σφαῖρα εἶνε παράλογο νὰ δεχθοῦμε ὅτι ἔτσι φύτρωσε. Ἀλλὰ πόσο πιὸ παράλογο εἶνε νὰ δεχθοῦμε ὅτι ἡ γῆ, ποὺ εἶνε μιὰ πελώρια σφαῖρα, φύτρωσε ἔτσι μέσα στὸ σύμπαν; Ναὶ σφαῖρα, πελώρια σφαῖρα, εἶνε ἡ γῆ. Ζυγίζει ἑκατομμύρια τόννους. Καὶ τὸ πιὸ καταπληκτικὸ εἶνε ὅτι ἡ σφαῖρα αὐτὴ δὲν στηρίζεται πουθενά, ἀλλὰ εἶνε μετέωρη καὶ ταξιδεύει μὲ ἰλιγγιώδη ταχύτητα μέσα στὸ σύμπαν. Καὶ δὲν πέφτει στὸ κενό. Ἐπὶ αἰῶνες τώρα τρέχει πάνω στὴ νοητὴ τροχιά της καὶ δὲν ξεφεύγει καθόλου!
Μιὰ τεράστια σφαῖρα ἡ γῆ. Ἀλλὰ μόνο αὐτὴ ἡ σφαῖρα ὑπάρχει στὸν κόσμο; Ὄχι. Κάθε ἄστρο εἶνε καὶ μιὰ σφαῖρα. Καὶ ὑπάρχουν ἄστρα ποὺ εἶνε πολὺ μεγαλύτερα ἀπὸ τὴ σφαῖρα τῆς γῆς, καὶ αὐτὰ τὰ ἄστρα εἶνε ἑκατομμύρια καὶ δισεκατομμύρια καὶ σχηματίζουν συστήματα ποὺ λέγονται γαλαξίες. Ἐρωτοῦμε λοιπόν· Ποιός τὶς ἔκανε τὶς πελώριες καὶ ἀμέτρητες αὐτὲς σφαῖρες; Μιὰ εἶνε ἡ λογικὴ ἀπάντησι· Τὶς ἔκανε ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς τὰ ἔκανε ἀπὸ ἀγάπη πρὸς τὸν ἄνθρωπο.
Δόξα λοιπὸν τͺῶ Θεῷ, τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς αἰῶνας αἰώνων.

Ἡ ἀληθινὴ ἐπιστήμη πιστεύει
Ἡ ἀληθινὴ ἐπιστήμη, ἡ ἐπιστήμη ποὺ ἀξίζει νὰ γράφεται μὲ Ε κεφαλαῖο, μὲ τοὺς σπουδαιοτέρους ἐκπροσώπους της ὅλων τῶν κλάδων πιστεύει στὴν ὕπαρξι ὑπερφυσικοῦ κόσμου καὶ Δημιουργοῦ τοῦ παντός.
Ὁ σπουδαῖος Ἄγγλος μαθηματικὸς καὶ ἰατρὸς ἐπιστήμων ὣἂἣὖ῏ὃ, γνωστὸς γιὰ τὴν ἀνακάλυψι τοῦ χλωροφορμίου, ποὺ λόγῳ τῆς ἀναισθησίας ποὺ προκαλεῖ συνετέλεσε τὰ μέγιστα στὴν πρόοδο τῆς χειρουργικῆς ἐπιστήμης, μὲ τὴν ὁποία σώθηκαν καὶ σῴζονται τόσοι ἄνθρωποι ―ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους εἶμαι κ᾿ ἐγώ, ποὺ εἶχα ὑποβληθῆ σὲ ἐγχείρησι χολῆς, καὶ ἐνῷ ἡ ἐγχείρησι διήρκεσε 4 ὧρες, δὲν αἰσθάνθηκα τίποτε, καὶ ἔγινα καλά―, ὁ ὣἂἣὖ῏ὃ λοιπόν, ὅταν κάποτε ρωτήθηκε, «Ποιά εἶνε ἡ μεγαλύτερή του ἀνακάλυψι», ἀπάντησε· «Ἡ γνωριμία μου μὲ τὸν Σωτῆρα Χριστό, ποὺ μὲ ὡδήγησε στὴ μετάνοια»! Ὅποιος θέλει νὰ δῇ καὶ ἄλλες γνῶμες διαπρεπῶν ἐπιστημόνων, μπορεῖ νὰ διαβάσῃ τὸ ὡραῖο βιβλίο τῆς ἀδελφότητος «Ζωὴ» μὲ τίτλο «Ἡ ἐπιστήμη ὁμιλεῖ».

Ἐπιστημονικὴ πανουργία
Ἡ ἐπιστήμη, καθὼς ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι, «χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς, πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται». Μιὰ τέτοια ἐπιστήμη δημιουργεῖ τὸ ἐπιστημονικὸ θηρίο, τὸν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος μὲ τὶς καταπληκτικὲς προόδους του στὸν ἐξοπλισμὸ μπορεῖ νὰ καταστρέψῃ τὸ πᾶν. Ὅπως λέει μιὰ παλιὰ προφητεία, «τὰ ἄθεα γράμματα θὰ καταστρέψουν τὸν κόσμο». Γι᾿ αὐτὸ σὰν σκοπὸ τῆς ζωῆς του ὁ νέος δὲν πρέπει νὰ ἔχῃ τὴ γνῶσι, ἀλλὰ τὴν ἀρετή. Ἕνα γραμμάριο ἀρετῆς ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τόννους ἀνθρωπίνης σοφίας καὶ γνώσεως.

Συνδυασμὸς πίστεως καὶ γνώσεως
Πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνσι ἁρμονικοῦ συνδυασμοῦ πίστεως καὶ γνώσεως παρακαλῶ νὰ στρέψετε τὴν προσοχή σας, ὦ ἀγαπητὰ παιδιὰ τῆς πατρίδος μας, ἡ ὁποία κατὰ τὸ ἔνδοξο παρελθὸν τῆς ἀρχαιότητος ἀνέδειξε μεγάλους ἐπιστήμονες, θεμελιωτὰς τῶν ἐπιστημῶν, καὶ αὐτῆς τῆς ἀτομικῆς ἐπιστήμης. Ἔχετε μπροστά σας παλαιὰ ἀλλὰ καὶ νεώτερα πρότυπα ἀληθινῶν ἐπιστημόνων, καὶ ὁλοψύχως εὔχομαι, ἐκλέγοντας σὺν Θεῷ ὁποιαδήποτε ἐπιστήμη, ν᾿ ἀναδειχθῆτε συνεχισταὶ τῶν ὡραίων παραδόσεων τῆς φυλῆς μας, τιμώντας ὡς ἐπιστήμονες τὴ νεώτερη Ἑλλάδα.

Κατασκηνώσεις Πρώτης της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης 1992