Κυριακὴ Α΄ Νηστειῶν

Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Α΄. Ὁ θησαυρὸς

Η σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοί μου, πρώτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ὀνομάζεται Κυρι­ακὴ τῆς Ὀρ­θοδοξί­ας. Τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἡ μία καὶ μόνη ἀληθινὴ Ἐκ­κλη­σία τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, πανηγυρίζει τὴ νίκη καὶ τὸ θρίαμβό της κατὰ τῶν αἱρέσεων.
Ἀφ᾽ ὅ­του συνῆλθε ἡ Ἑβδόμη (Ζ΄) Οἰκουμενι­κὴ Σύν­οδος τὸ 787 μ.Χ. στὴ Νίκαια καὶ κατε­δίκασε τοὺς εἰκονομάχους, ἔγινε ἡ ἀναστήλω­σις καὶ ἐπαναφορὰ τῶν ἁγίων εἰκόνων στὴ λατρεία καὶ καθιερώθηκε νὰ τελῆται λαμ­­πρὴ πανήγυρις. Ἐ­τελεῖτο στὰ χρόνια τοῦ Βυζαντίου καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ τελῆ­ται μέχρι σήμερα σὲ πολλὰ μέρη τῆς Ὀρ­θοδο­ξίας, παντοῦ ὅπου ἡ φλόγα τῆς νικηφόρου πίστεως διατηρεῖται ἀ­κμαία στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν.
Μετὰ τὴ δοξολογία τῆς ἡμέρας, στὸ τέλος τοῦ ὄρθρου, ὅλος ὁ κλῆρος καὶ ὁ πιστὸς λα­ὸς κάνουν ἱερὰ λιτανεία μὲ στάσεις σὲ τέσσερα ση­­μεῖα καὶ δεήσεις γύρω ἀπὸ τὸ ναό. Βγαίνουν ἀπὸ τὴν ἐκκλησία ἐν πομ­πῇ, ὑψώνουν τὸν τίμιο σταυρὸ ὁ ὁποῖος προ­­πορεύεται, κρατοῦν στὰ χέρια τὶς ἱερὲς εἰκόνες καὶ ψάλλουν τὸ ἀπολυτίκιο τῆς ἡμέρας·
«Τὴν ἄχραντον εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν, Ἀγαθέ, αἰτούμενοι συγχώρησιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν, Χριστὲ ὁ Θεός· βουλήσει γὰρ ηὐ­δό­κησας σαρκὶ ἀνελθεῖν ἐν τῷ σταυρῷ, ἵνα ῥύ­σῃ οὓς ἔπλασας ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐ­χθροῦ· ὅθεν εὐχαρίστως βοῶ­μέν σοι· Χαρᾶς ἐπλήρωσας τὰ πάντα, ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, παραγενόμενος εἰς τὸ σῶ­σαι τὸν κόσμον».
Στὸ τέλος τῆς λιτανείας μνημονεύ­ονται τὰ ὀ­νόματα καὶ μακαρίζονται οἱ ψυχὲς ὅλων ἐκείνων τῶν ὁ­μολογητῶν καὶ ἡ­ρώων τῆς πίστεως, οἱ ὁποῖοι μὲ σύνθημα τὸ «Ὀρθοδοξία ἢ θάνατος» ἀγωνίσθηκαν διὰ μέσου τῶν αἰ­ώνων ἐ­πάνω στὶς ἐπάλξεις τῆς Ἐκκλησίας μὲ σκοπὸ νὰ κρατήσουν ἀκεραία καὶ ἀνόθευτη τὴν πίστι, καὶ ἀναθεματίζονται οἱ ἀμετανόητοι αἱρετικοί, ποὺ κήρυξαν πλανεμένες διδασκαλίες. Αὐτὰ περιλαμβάνονται στὸ «Συνοδι­κὸν τῆς ἁγίας καὶ οἰκουμενικῆς Ζ΄ Συνόδου ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας», ποὺ βρίσκεται στὸ βιβλίο τοῦ Τριῳδίου καὶ θὰ ἦταν εὐχῆς ἔργον νὰ διαβάζεται στοὺς ναούς μας, ὅπως παλαιότερα, πρὸς ἐνίσχυσιν τῆς πίστεως.
Τὴν ἡμέρα αὐτὴ τελεῖται τὸ ἱερὸ μνημόσυ­νο τῶν ἀναριθμήτων ἐκείνων ἡρώων τῆς Ὀρ­θο­­δόξου πίστεως, οἱ ὁποῖοι τώρα ἀποτελοῦν φωτεινὸ νέφος ποὺ λάμπει σὰν οὐράνιο σέλας σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Μερικοὶ ἀπὸ αὐ­τοὺς εἶνε ἰδιαιτέρως γνωστοί, διότι σὲ κρίσιμες στι­γμὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας στά­θηκαν μονομάχοι τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ ὀρθοπραξίας· ὁ Μέγας Ἀθανάσιος κατὰ τῶν ἀρειανῶν, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος κατὰ τῶν ἠθικῶν παρεκτροπῶν, ὁ ἅγιος Κύριλλος κατὰ τῶν νεστοριανῶν, καὶ σὲ μεταγενέστερα χρόνια οἱ ἅ­γιοι Μέγας Φώτιος κατὰ τῶν λατίνων, Γρηγόριος Παλαμᾶς κατὰ τῶν βαρλααμι­τῶν καὶ Μᾶρ­κος ὁ Εὐγενικὸς κα­τὰ τοῦ πάπα. Αὐτοὺς τοὺς ἁγίους πατέρας ἀ­νευ­φημοῦμε λέγοντας·
«Τῶν τῆς Ὀρθοδοξίας προμάχων, εὐσε­βῶν βασιλέων, ἁγιωτάτων πατριαρχῶν, ἀρ­χιερέων, διδασκάλων, μαρτύρων, ὁμολογη­τῶν, αἰωνία ἡ μνήμη».
Χάρις στοὺς ἀκούραστους καὶ ἀκατάβλητους κόπους καὶ τὶς μαρτυρικὲς θυσί­ες τῶν ἀειμνή­στων ἐκείνων ἀν­δρῶν ἔχουμε ἐμεῖς σήμερα τὸν ἀνεκτίμητο θησαυρὸ ποὺ λέγεται ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ. Πρὸς αὐτοὺς ἂς ἀτενίζουμε, ὥσ­τε νὰ συ­νεχίσουν νὰ μᾶς ἐμπνέουν τὸ φρόνημα καὶ οἱ ἀ­γῶνες τους, γιὰ νὰ μείνουμε κ᾽ ἐμεῖς ἀνυποχώρητοι στὶς ἠθικὲς ἀρχὲς τῆς ἁγίας ζωῆς τους καὶ στὴν ἀκρίβεια τῆς πίστεώς τους. Δι­ότι αὐτὸ εἶνε Ὀρθοδοξία, καὶ αὐτοὶ εἶνε οἱ διδάσκαλοι καὶ ὁδηγοί μας σ᾽ αὐτήν.
Γι᾽ αὐτὴ τὴν Ὀρθοδοξία καυχώμεθα ἐν Κυρίῳ οἱ Χριστιανοὶ Ἕλληνες. Εἶνε ὁ πολύτιμος μαργαρίτης μας, ἡ ἀνεκτίμητη παρακαταθήκη μας, καὶ καλούμεθα νὰ τὴ φυλάξουμε, γιὰ νὰ μείνῃ αὐτὴ τὸ ἰδανικὸ τῆς πατρίδος μας.
Ἀλλὰ τί εἶνε αὐτὴ ἡ Ὀρθοδοξία, ὑπὲρ τῆς ὁ­ποίας ἔχυσε ποταμοὺς αἱμάτων τὸ γένος τῶν Ἑλλήνων; Ἰδοὺ ἐρώτημα, ἰδοὺ ζήτημα ποὺ ἀ­ξίζει ν᾽ ἀπασχολήσῃ κάθε Ἕλληνα. Διότι ἡ Ὀρ­θοδοξία δὲν εἶνε κάτι ἀδιάφορο γιὰ τὴν Ἑλλά­δα, δὲν εἶνε μιὰ παρωνυχίδα· ἀποτελεῖ τὸ πολύτιμο διαμάντι τῆς χώρας αὐτῆς.

* * *

Ὀρθοδοξία! Ποιός ἐκκλησιαστικὸς ῥήτωρ θὰ μποροῦσε νὰ ἐκφωνήσῃ τὸν πανηγυρικό της ἐπαξίως; Θά ᾽πρεπε ν᾽ ἀναστηθοῦν σήμερα ἀπὸ τοὺς τάφους τους ὁ Μέγας Ἀθανάσι­ος, ὁ ἱερὸς Φώτιος καὶ ὁ Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός, γιὰ νὰ σαλπίσουν μὲ τὶς ἠχηρὲς σάλπιγγές τους πρὸς ὅλο τὸ Ὀρθόδοξο ποίμνιο τὸ «Φύλακες, γρηγορεῖτε!», νὰ ἀφυπνίσουν στὰ στήθη καὶ τῶν πλέον ἀδιαφόρων ση­μερινῶν ὀρθοδόξων Ἑλλήνων τὴν κοιμωμένη συνείδησι τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὦ μακάρια πνεύματα, πόσο βαθειὰ εἴχατε στὶς καρδιές σας τὸ βίωμα τῆς Ὀρθοδοξίας!
Αὐτὸ τὸ βίωμα, ἡ καρδιὰ τῆς Ὀρθοδοξίας, βρίσκεται σ᾽ ἐκεῖνο ποὺ φωνάζει ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν καὶ κῆρυξ τοῦ χριστιανισμοῦ, ὁ ἀπόστολος Παῦλος· «Ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾽ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β΄ Θεσ. 2,15).
Σύμφωνα μὲ τὸ κήρυγμα τῶν ἀποστόλων ὁ χριστιανισμὸς δὲν εἶνε μιὰ ἐφεύρεσι ἀνθρωπίνης διανοίας, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ τροποποι­ῆται καὶ ν᾽ ἀλλάζῃ κάθε εἰκοσιτετράωρο. Δὲν εἶνε μιὰ φιλοσοφία, ἀπὸ ᾽κεῖνες ποὺ λάμ­πουν στὸν οὐρανὸ τῆς διανοήσεως σὰν φωτεινὰ με­τέωρα σκέψεως κ᾽ ἔπειτα σβήνουν κ᾽ ἐξαφανίζονται στὸ ἔρεβος. Ὁ χριστιανισμὸς εἶνε κά­τι ἀπείρως περισσότερο, κάτι τελείως διαφορετικό. Εἶνε δύναμις ὑπερφυσική. Εἶνε ἀποκάλυψις ἑνὸς ὁλοκλήρου κόσμου ἀληθει­ῶν, στὶς ὁποῖες δὲν μποροῦσε νὰ ἀνέλθῃ μόνο του τὸ ἀνθρώπινο πνεῦμα μὲ τὰ φτερὰ τῆς διανοήσεως.
Ὅταν ὁ ἀπόστολος Πέτρος, ἔκθαμβος ἐμ­πρὸς στὸ μεγαλεῖο ποὺ ἔλαμπε ἀπ᾽ ὅλες τὶς πλευρὲς τῆς ζωῆς τοῦ θείου Διδασκάλου, ἔ­κανε τὴν ὁμολογία «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος», ὁ Θεάνθρωπος εἶπε· «Μάκαριος εἶ, Σίμων Βαριωνᾶ, ὅτι σὰρξ καὶ αἷ­μα οὐ ἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Ματθ. 16,16-17). Δηλαδή· Πέτρε, σὲ μακαρίζω, διότι αὐτὸ ποὺ ὁμολογεῖς, ὅτι ἐγὼ εἶ­μαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, δὲν εἶνε κάτι ποὺ σὲ δίδαξαν ἄνθρωποι, δὲν εἶνε καρπὸς μελέτης καὶ φιλοσοφικῆς σκέψεως· εἶνε ἀποκάλυψις, ἄνωθεν φωτισμός, ποὺ σὲ κάνει νὰ βλέπῃς ὅ,τι δὲν μποροῦν νὰ δοῦν ὅλοι οἱ φιλόσοφοι τοῦ κόσμου. Κράτα λοιπὸν καλὰ τὴν ὁμολογία σου, τὴν πίστι ὅτι ἐγὼ εἶμαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ πίστις θὰ γίνῃ ὁ βράχος ὁ ἀ­σάλευτος, ἐπάνω στὸν ὁποῖο θὰ οἰκοδομήσω τὴν Ἐκκλησία μου, καὶ ἡ Ἐκκλησία μου, ἡ ὁ­ποία στηρίζεται ἐπάνω σ᾽ αὐτὴ τὴν ἀλήθεια, θὰ μείνῃ ἀσάλευτη. Αὐτὴ ἡ Ἐκκλησία θὰ πολεμηθῇ μὲ λύσσα ἀφάνταστη, ἀλλὰ ὅλες αἱ σκοτεινὲς δυνάμεις, ποὺ θὰ ἐκβράσῃ ὁ ᾅδης γιὰ νὰ τὴ διαλύσουν, θὰ συντριβοῦν σὰν ἀφρισμένα κύματα ἐπάνω στὸ βράχο αὐτόν. Θὰ διαλυθοῦν οἱ ἀφροὶ τοῦ μίσους, θὰ κονιορτοποιηθοῦν τὰ ὅπλα τῶν ἐχθρῶν, καὶ ἡ Ἐκκλησία ἡ Ὀρθόδοξος, ἡ ὁποία θὰ κρατῇ τὴν ὀρθὴ πίστι γιὰ τὸ πρόσωπό μου, θὰ ὑψώσῃ νικηφόρως τὴ σημαία της στὰ πέρατα τοῦ κόσμου. «Πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (ἔ.ἀ. 16,18).

* * *

Καὶ ἡ ἱστορία εἴκοσι αἰώνων, ποὺ διέρρευσαν ἀπὸ τότε, ἐπαληθεύει, ἀγαπητοί μου, τὴ μεγάλη αὐτὴ προφητεία τοῦ Κυρίου. Πολέμιοι τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως παρουσιάστηκαν πολλοί, ἀναρίθμητοι, οἱ ὁποῖοι, παρ᾽ ὅλα τὰ ποι­κίλα μέσα ποὺ χρησιμοποίησαν, ἕναν ἀντικειμε­νικὸ σκοπὸ εἶχαν ὅλοι ἀπὸ κοινοῦ, τὴν ὁλοκληρωτικὴ διάλυσί της. Μὲ φωτιὰ καὶ σίδερο, μὲ φρικτὰ καὶ ἀπερίγραπτα μαρτύρια, προσπάθησαν νὰ ἐξαλείψουν τὴν πίστι τρομοκρατών­τας καὶ ἐξοντώνοντας μαζικὰ τοὺς φορεῖς αὐ­τῆς τῆς πίστεως. Ἀλλὰ δὲν κατώρθωσαν τίπο­τα. Ὅπου ἔπεφτε ἕνας, ἐκεῖ 10, 100, 200 σηκώ­νονταν γιὰ νὰ τὴν ὑπερασπίσουν.
Ἡ Ὀρ­θοδοξία ἔρριχνε καθημερινῶς τὶς ῥίζες της σ᾽ Ἀνατολὴ καὶ Δύσι. Ὑψωνόταν σὰν δέντρο πανέμορφο καὶ καρποφόρο, καὶ κάτω ἀπ᾽ τὴ σκιά του μυριάδες ψυχὲς μ᾽ ἕνα στόμα καὶ μιὰ καρδιὰ ὑμνοῦσαν καὶ δοξολογοῦσαν τὸν ἐν Τριάδι Θεόν. Καὶ ὁ χριστιανισμὸς παρουσι­αζόταν ἀδιάσπαστος, ἑνωμένος μέσα στοὺς κόλπους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία σὰν μάνα φιλόστοργη εἶχε συγκεντρώσει κάτω ἀπ᾽ τὰ φτερά της ὅλα τὰ παιδιά της.
Γιὰ τὴν ἔνδοξη αὐτὴ Ἐκκλησία μποροῦσε ὁ ποιητὴς νὰ πῇ· «Ἆρον κύκλῳ τοὺς ὀφθαλμούς σου, Σιών, καὶ ἴδε· ἰδοὺ γὰρ ἥ­κασί σοι θεοφεγγεῖς ὡς φωστῆρες ἐκ δυσμῶν καὶ βορρᾶ καὶ θαλάσσης καὶ ἑῴας τὰ τέκνα σου, ἐν σοὶ εὐ­λογοῦντα Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» (καν. Πάσχ. ᾠδ. η΄).

Η ΔΙΑΦΥΛΑΞΙΣ ΤΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΥ

Σήμερα Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας εἴδαμε, ἀγαπητοί μου, τὴ δόξα τῆς Ἐκκλησίας μας πού, πα­ρὰ τοὺς διωγμοὺς ποὺ δέχθηκε ἀπ᾽ τὰ πρῶ­τα βήματά της, ἐπεκτεινόταν καὶ κρατοῦ­σε ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς στὴν ἀγκάλη της.

* * *

Ἀλλ᾽ ἀλλοίμονο! Μόλις κόπασαν οἱ διωγμοί, ἄλλης φύσεως ἐχθροὶ ἐπετέθησαν. Αὐτοὶ δὲν ἦταν ὅπως οἱ πρῶτοι. Αὐτοὶ εἶχαν γεννη­θῆ καὶ γαλουχηθῆ στοὺς κόλπους της, ἦταν γραμμέ­νοι στὸ μητρῷο της, μετεῖ­χαν στὶς ἱερὲς συνά­ξεις, κοινωνοῦσαν τῶν ἀχράντων μυστηρίων, δέχονταν ὅ,τι μὲ τὸ φωτισμὸ τοῦ ἁγίου Πνεύματος δίδασκε ἡ Ὀρθοδοξία, ἦταν ἕτοιμοι καὶ νὰ μαρτυρήσουν ὑπὲρ αὐτῆς.
Ἀλλὰ ξαφνικὰ τὸ ἀκάθαρτο πνεῦμα τῆς ὑ­περηφανείας τοὺς συνετάραξε. Θέλησαν δηλα­δή, ὡς ἀνώτερα δῆθεν αὐτοὶ πνεύματα, νὰ μετρήσουν μὲ τὸν πῆχυ τῆς λογικῆς τὰ δόγμα­τα, τὶς θεμελιώδεις ἀλήθειες πάνω στὶς ὁποῖ­ες στηρίζεται τὸ οἰκοδόμημα τῆς Ὀρθοδοξί­ας. Ἤθελαν μὲ τὸ μικρὸ κύπελλο τῆς διανοίας τους νὰ ἐκκενώσουν τὸν ἄπειρο ὠκεανὸ τῆς γνώσεως τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ. Ἤθελαν μὲ τὰ ἀ­σθενικὰ φτερά τους σὰν ἄλλοι Ἴκαροι νὰ δι­ανύσουν τὶς ἀχανεῖς ἐκτάσεις τοῦ ἀπείρου. Ἔτσι, ὑπερήφανοι γιὰ τὶς διανοητικές τους πτήσεις, παρουσιάστηκαν μιὰ μέρα στὴ μητέ­ρα Ἐκκλησία καὶ τῆς εἶπαν μὲ στόμφο· Μέχρι χθὲς συμφωνούσαμε μαζί σου σὲ ὅλα τὰ σημεῖα. Ἀλλὰ τώρα ὄχι. Αὐτὸ ἐδῶ τὸ σημεῖο τῆς διδα­σκαλίας σου μᾶς εἶνε ἀκατανόητο· τὸ ἄλ­λο πρέπει νὰ τροποποιηθῇ, ὥστε νὰ γίνῃ κατανοητό· τὸ τρίτο πρέπει ν᾽ ἀπορριφθῇ…
Ἡ Ἐκκλησία τοὺς κάλεσε καὶ προσπάθησε νὰ τοὺς πείσῃ, ὅτι ἡ γραμμὴ ποὺ ἀκολουθεῖ εἶ­νε ἐκείνη ποὺ χάραξε ὁ Θεάνθρωπος ἱδρυτής της καὶ ὅτι κάθε παρέκκλισις, ἀκόμα καὶ ἡ πιὸ μικρή, ἀπὸ τὴ γραμμὴ αὐ­τὴ θὰ δημιουρ­γήσῃ νοθεία στὴν ἐξ ἀποκαλύψεως θεία διδασκαλία καὶ ῥῆγμα στὴν ἑνότητα τῶν πιστῶν. Αὐτοὶ ὅμως ἐπέμεναν δυστυχῶς στὶς ἑτεροδι­δασκα­λίες τους μὲ πεῖσμα ἑωσ­φορικό, καὶ παρέσυραν καὶ ἄλλους.
Τότε ἡ Ὀρθοδοξία συνεκάλεσε τὶς Οἰκουμε­νικὲς Συνόδους, καὶ ἐκεῖ ἐκλήθησαν καὶ οἱ ἑ­τεροφρονοῦντες καὶ ἀνέπτυξαν τὶς ἰδέες τους. Στὸ τέλος, μετὰ ἀπὸ διεξοδικὴ συζήτησι καὶ  πολλὴ ἔρευνα ὑπὸ τὸν φωτισμὸ τοῦ παναγίου Πνεύματος, οἱ ἰδέες τους ἀπορρίφθηκαν, ἀ­φοῦ προσέκρουαν στὴ διδασκαλία τῆς μιᾶς καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, καὶ αὐ­τοὶ κατα­δικάστηκαν. Καὶ ἐφ᾽ ὅσον καὶ μετὰ τὴν ἀπόφασι τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἐξ­ακολουθοῦσαν νὰ ἐπιμένουν στὶς πλάνες τους, ἀ­ποκόπηκαν ἀπὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ὡς μέ­λη ποὺ μολύνθηκαν ἀπὸ ἀθεράπευτη γάγγραι­να. Διαγράφτηκαν ἀπὸ τὸ μητρῷο τῆς Ὀρ­θοδοξίας καὶ οἱ ὀρθόδοξοι δὲν ἔρχονταν πλέον σὲ καμμιά πνευματικὴ ἐπαφὴ μαζί τους. Ἐθεωροῦντο πνευματικῶς νεκροί.
Αὐτοὶ οἱ καταδικασθέντες καὶ διαγραφέν­τες ἀπὸ τὸ μητρῷο τῆς Ὀρθοδοξίας ἀποτέλεσαν τὶς αἱρετικὲς παρασυναγωγές. Ἐν τούτοις αὐτὲς οἱ παρασυναγωγές, ποὺ ἀπορρίφθηκαν ἀπὸ τὴν κοινὴ ἐκκλησιαστικὴ συνείδησι καὶ ἀποσπάσθηκαν ἀπὸ τὸν κορμὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, σὲ στιγμὲς πνευματικῆς ἀνανήψεως καὶ μὲ τὸ στόμα θεολόγων τους ὁμολο­γοῦν, ὅτι τὸ καθαρό, τὸ διαυγές, τὸ κρυστάλ­λινο πνεῦμα τοῦ χριστιανισμοῦ διατηρήθηκε στὴν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία· αὐτὴ ἔχει τὴν κρυ­στάλλινη ἀλήθεια.
Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία! Αὐτὴ στάθηκε σὰν λυδία λίθος, πάνω στὴν ὁποία δοκιμάστηκαν καὶ δοκιμάζονται μέχρι σήμερα ὅλες οἱ ἑτερο­­διδασκαλίες τῶν αἱρετικῶν. Αὐτὴ ὠρθώθηκε σὰν πύργος ἀπόρθητος καὶ δέχθηκε τὶς μανι­ωδέστερες ἐπιθέσεις τῶν ἐχθρῶν τοῦ χριστι­ανισμοῦ. Αὐτὴ προσέφερε καὶ προσφέρει τὰ περισσότερα θύματα στὸν ἀγῶνα ἐναντίον τοῦ ἀντιχρίστου. Αὐτὴ εἶνε ἐκείνη ποὺ δὲν δέχθηκε κανένα συμβιβασμὸ μὲ τὴν πλάνη. Δὲν ἐπέτρεψε νὰ προστεθῇ ἢ ν᾽ ἀφαιρεθῇ οὔ­τε ἕνα γιῶτα ἀπὸ τὸ Σύμβολο τῆς πίστεως.
Θυμηθῆτε γιὰ λίγο τοὺς ἀγῶνες τοῦ Μεγά­λου Ἀθανασίου ἐναντίον τῶν ἀρειανῶν. Ὁ­μοιούσιος τῷ Πατρὶ ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ­πρό­τειναν συμβιβαστικὰ οἱ αἱρετικοί. Ὄχι! ἀ­παν­τᾷ ἡ παράταξι τῆς Ὀρθοδοξίας μὲ ἐπὶ κεφα­λῆς τὸν Μέγα Ἀθανάστιο· δὲν εἶνε ὁμοιούσι­ος ἀλλὰ ὁ «ὁμοούσιος τῷ Πατρί, δι᾽ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο». Δὲν δέχθηκαν νὰ προσ­τεθῇ τὸ γιῶτα αὐτὸ τῶν αἱρετικῶν. Καὶ γιὰ ἕνα γιῶ­τα πάλεψε ὁ Μέγας Ἀθάνασιος ἐπὶ μισὸν αἰῶ­να καὶ σείσθηκε Ἀνατολὴ καὶ Δύσις. Σχολαστι­κισμοί! θὰ ποῦν σήμερα πολλοί, ποὺ σκέπτον­ται κοσμικὰ καὶ δὲν μποροῦν νὰ εἰσδύσουν στὸ βαθὺ νόημα τοῦ χριστιανισμοῦ. Ἀλ­λά, κύριοι, ἂν ἡ Ὀρθοδοξία δεχόταν τότε νὰ προστεθῇ τὸ γιῶτα ἐκεῖνο τῶν ἀρειανῶν, ὅλο τὸ οἰκοδόμημα τοῦ χριστιανισμοῦ, ποὺ στηρί­ζε­ται ἐπάνω στὴ Θεότητα τοῦ Κυρίου, θὰ κατέρ­ρεε κι ὁ χριστι­ανισμὸς θὰ ἐκφυλιζόταν σὲ μιὰ ἁπλῆ φιλοσοφία, ποὺ κήρυξε ἕνας ἄνθρωπος καὶ ὄχι ὁ Θεός.

* * *

Ἡ Ὀρθοδοξία εἶνε ἕνα θαυ­μάσιο οἰ­κο­­δόμη­μα, ποὺ οἱ πέτρες του εἶνε κατὰ τέτοιο τρόπο δεμένες μὲ τὸν θεμέλιο λίθο, ὥστε καὶ ἕνα λιθα­ράκι ἂν ἀφαιρεθῇ, κινδυ­νεύει νὰ καταρρεύσῃ ὅλη ἡ οἰκοδομή. Περίεργο, ἀλλὰ ἀληθινό.
Ἀρκεῖ νὰ ῥίξετε ἕνα βλέμμα σ᾽ ἐκείνους τοὺς ὀρθοδόξους, ποὺ ἐπηρεάζονται ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῶν αἱρετικῶν διδασκαλιῶν καὶ ἀπομα­κρύνονται ἀπὸ τὰ ἤθη καὶ ἔθιμα τῆς Ὀρθοδο­ξίας. Σήμερα ἀπορρίπτουν τὴ νηστεία, αὔριο τὶς ἀκολουθίες, μεθαύριο θὰ περιφρονήσουν τὶς ἱερὲς εἰκόνες καὶ τὰ σεπτὰ σύμβολα τῆς πίστεως· ἔτσι, θυσιάζοντας καθημερινῶς στὸ βωμὸ τοῦ μοντερνισμοῦ τὰ «μικρὰ» καὶ «ἐλάχιστα» δόγματα, θὰ φτάσουν στὸ θλιβερὸ σημεῖο νὰ μὴ κρατοῦν πλέον μαζί τους ἀπὸ τὸ θησαυρὸ τῆς Ὀρθοδοξίας τίποτε ἄλλο παρὰ μόνο τὸ ὄνομα τοῦ ὀρθοδόξου. Κλάψτε, ἀδελ­φοί, καὶ θρηνῆστε τοὺς ὀρθοδόξους αὐτούς, ποὺ ἀπὸ ἕνα πνεῦμα ματαιόδοξης ξενομανίας τοῦ αἰῶνος μας, πολλὲς φορὲς ἀνεπαίσθητα, ἀπομακρύν­θηκαν ἀπὸ τὶς βάσεις καὶ τὰ θεμέλια τῆς Ὀρ­θοδοξίας καὶ περιπλα­νῶν­ται στὶς Σαχάρες τῶν διαφόρων αἱρέσεων καὶ εἶνε λίγο ἀπ᾽ ὅλα· μόνο ὀρθόδοξοι δὲν εἶνε, κι ἂς φωνάζουν κι ἂς διαμαρτύρωνται πὼς εἶνε ὀρθόδοξοι.
Ἀλλ᾽ ἐὰν ὡρισμένοι Ἕλληνες ἔγιναν θύματα τῶν διαφόρων προπαγανδῶν καὶ ἀπελάκτι­σαν τὴ μητέρα τους Ἐκκλησία, τὴν σωτήριο κι­βωτὸ τοῦ ἔθνους σὲ ἡμέρες δουλείας, εὐτυ­χῶς ἡ μεγάλη πλειοψηφία τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ παραμένει ὀρθόδοξη. Μὲ μία ὅμως διαφορά· ὅτι ἡ τιμία αὐτὴ λέξις, ὀρθόδοξος, δὲν ἔ­χει συνειδητοποιηθῆ στὶς ψυχὲς τῶν Ἑλλήνων ὅπως θὰ ἔπρεπε. Δὲν διδάχθηκε δυστυ­χῶς ὁ λαός μας τί σημαίνει Ὀρθοδοξία. Σ᾽ αὐ­τὸ βέβαια φταῖνε πολλοί. Δὲν θὰ ἐξετάσουμε ἐδῶ τὰ ποικίλα αἴτια, γιὰ τὰ ὁποῖα ἡ Ὀρθοδοξία μὲ τὰ τέσσερα Πατριαρχεῖα της δὲν ἔχει σή­μερα τὴ λάμψι ποὺ εἶχε ἄλλοτε. Ἄλλη φορὰ ἴσως μᾶς ἀπασχολήσῃ αὐτό· διότι, ὅ­πως εἴπαμε καὶ στὴν ἀρχὴ τῆς ὁμιλίας, ἡ Ὀρ­θοδοξία εἶ­νε τὸ πολύτιμο διαμάντι τῆς πατρίδος μας, καὶ ἀλλοίμονο ἂν τὸ χάσῃ· τότε θὰ χάσῃ τὴν ψυχή της.

* * *

Ἀλλ᾽ ὄχι, ἀδελφοί μου. Ἡ Ἑλλάδα μας δὲν θὰ χάσῃ τὸ διαμάντι της. Τὴν Κυριακὴ τῆς Ὀρ­θοδοξίας μὲ συγκίνησι καὶ ἱεροὺς παλμοὺς ἀναπολοῦμε τοὺς χιλιετεῖς ἀγῶνες τοῦ Βυζαντίου, τὶς ἡρωικὲς μορφὲς τῶν Ἀθανασίων, τῶν Φωτίων, τῶν Μάρκων Εὐγενικῶν, τῶν Γρη­γορίων Παλαμάδων, τὶς ἑκατόμβες τῶν ἱερῶν θυμάτων, ποὺ προσέφερε ἡ πατρίδα μας γιὰ νὰ μείνῃ ἡ γωνία αὐτὴ ὀρθόδοξη. Ἐμπνεόμενοι ἀπὸ τὸ παράδειγμα αὐτῶν ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, ὁπουδήποτε στὴν ὑφήλιο κι ἂν βρισκώμαστε, ἂς εἴμαστε πάντοτε ἐν ἐ­γρη­γόρσει καὶ σὲ ἐπιφυλακή· ἂς ἔχουμε τὰ μάτια μας δεκατέσσερα, γιὰ νὰ μὴ μᾶς ἐξαπατήσουν οἱ διάφορες προπαγάνδες, ποὺ ὀργιάζουν δυστυχῶς σήμερα στὴν πολυπαθῆ πατρίδα μας, καὶ ἀνταλλάξουμε τὸ γνήσιο θησαυρὸ τῆς Ὀρθοδοξίας μὲ τὰ εὐτελῆ καὶ κίβδηλα νομίσματα τῶν αἱρέσεων καὶ τῶν ἰδεολογιῶν· αὐτὰ λάμπουν ἐξωτερικὰ σὰν κα­θαρὸς χρυσός, ἀλλ᾽ ἐὰν ἀφαιρέσουμε ἀπ᾽ αὐ­τὰ τὸ χρυσὸ ἐπίχρισμα δὲν μένει τίποτε ἄλ­λο παρὰ μόλυβδος καὶ σκουριά. Χρυσὸς καθαρὸς 24 καρατίων εἶνε ἡ Ὀρθοδοξία μας.
Ἀδελφοὶ ὀρθόδοξοι! Δὲν μισοῦμε κανένα ἀλλόθρησκο καὶ ἑτερόδοξο. Ἀλλὰ καὶ δὲν μπο­ροῦμε νὰ περιφρονήσουμε τὴν ἱερὰ παρακαταθήκη μας. Καυχώμεθα ἐν Κυρίῳ ὅτι εἴμαστε ὀρθόδοξοι καὶ ἀνήκουμε στὴν αἰωνία, μαρτυρικὴ καὶ ἔνδοξη Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἰδιαιτέρως δὲ τὴν Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας ἂς ἀνανεώνουμε κάθε χρόνο τὴν ἀπόφασί μας νὰ ζήσουμε καὶ νὰ πεθάνου­με ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἔχοντας ὡς σύνθημα τὸ πάτριο «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ἢ ΘΑΝΑΤΟΣ!»

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἐκπομπὴ τῆς 13-3-1949 ἀπὸ τὸ ῾Ρ.Σ.Λ. > περ. «Σάπφειρος» φ. 16/1949 > βιβλ. «Ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου Φωτός», Βόλος 1950, σσ. 159-162 > περ. «Σάλπιγξ Ὀρθοδοξίας» 1983, σσ. 70-72) ἀπὸ τὸ περιοδικὸ «Σάλπιγξ Ὀρθοδοξίας», τόμ. 1983, σσ. 70-72