«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ»
Mητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
Ιούνιος 1959, αρ. φυλ. 217

ΟΙ ΧΟΙΡΟΙ ΕΙΣ Τʼ ΑΝΘΗ;

«Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσὶ μηδὲ βάλητε τοὺς μαργαρίτας ἔμπροσθεν τῶν χοιρῶν…»(Ματθ. 7, 6)

Σημεῖα τῶν καιρῶν

Τί πρίεργα πράγματα συμβαίνουν, ἀγαπητοί μας ἀναγνῶσται, κατὰ τοὺς τελευταίους καιρούς! Συμβαίνει π.χ. δέκα, ἑκατόν, χίλια, χίλια μόνον; κορίτσια νὰ «ξεπορτίζουν», νὰ ζοῦν τὴν πλέον ἀναξέλεγκτον κοσμικὴν ζωήν, νὰ τρέχουν ἀπὸ πρωΐας μέχρι βαθείας νυκτὸς εἰς κέντρα ποὺ διαφθείρουν τὰ ἤθη, νὰ κάμνουν πάρτυ, νὰ χαρτοπαίζουν, νὰ μεθύουν, νὰ χορεύουν ἐξωφρενικοὺς χορούς, νὰ «γδύνωνται» καὶ νὰ βραβεύωνται δημοσία διὰ τὰ κάλλη των, νὰ ἐμπορεύωνται αἰσχρῶς τὰς σάρκας των; Οὐδεὶς ὁ κατηγορῶν καὶ ἐξανιστάμενος. Τοὐναντίον θερμοὶ ἔπαινοι ἀκούονται. «Θαυμάσια» κορίτσια, ἐξειλιγμένα, ποὺ ἠμποροῦν νὰ συναγωνίζωνται τὰ κορίτσια τῶν εὐρωπαϊκῶν μεγαλοπόλεων. Τὸ Παρίσι, ἡ Κυανῆ Ἀκτή, τὸ Χόλλυγουντ ἧλθον εἰς τὰς Ἀθήνας. Ἀλλὰ συμβαίνει μέσα εἰς τὰς χιλιάδας τῶν κοριτσιῶν μία θεοφιλὴς κόρη νὰ ἀηδιάση τὴν ἀθλίαν κοσμικὴν ζωὴν καὶ νὰ ζητήση λιμένα ψυχικῆς γαλήνης εἰς μίαν γωνίαν γυναικείας Μονῆς; Ὤ! Τότε. Πόλεμος κηρύσσεται, πόλεμος ἀμείλικτος, πόλεμος Τρωϊκός. Ὡσὰν νὰ συνέβη ἔγκλημα ἀπαίσιον, ταράσσεται ὅλος ὁ κόσμος. Οἱ γονεῖς κτυποῦν τὰ στήθη των, κλαίουν καὶ ἀναστενάζουν. Φέρετρον ἔχουν. Συγγενεῖς καὶ φίλοι ἐρεθίζονται, ἀγανακτοῦν, ἀφρίζουν καταρῶνται. Ἀφήνουν τὰς ἐργασίας των καὶ ξεκινοῦν διὰ τὴν ἀνεύρεσιν τοῦ «ἀπολωλότος»! Καταφεύγουν εἰς τὴν Ἀστυνομίαν, ζητοῦν τὴν ἐπέμβασιν τῆς Εἰσαγγελίας, κατηγοροῦν, ὑβρίζουν, συκοφαντοῦν, ἀπειλοῦν ὅλους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι, κατὰ τὴν κρίσιν των, συνετέλεσαν νὰ λάβη τὴν ἡρωϊκὴν ἀπόφασιν ἡ κόρη. Θεέ μου! Καὶ ἐναντίον τινὸς δὲν βάλλουν; Κατηχηταὶ καὶ κατηχήτριαι, ἱεροκήρυκες, ἱερεῖς σεβάσμιοι ὡς ὁ πατὴρ Ἀρσένιος τῆς Ναυπάκτου, ὁ πατὴρ Νεκτάριος τῆς Κορίνθου καὶ ὁ πατὴρ Χρυσόστομος Ἄργους, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔδωκαν καμμίαν ἀφορμὴν δυσφημήσεως, ἐξυβρίζοντας χυδαίως. Ἐὰν ἧτο δυνατόν, θὰ τοὺς ἐσταύρωνον. Ἀλλὰ μήπως δὲ τοὺς σταυρώνουν μὲ τὰ πικρά των λόγια; Ἐπὶ τέλους εὑρίσκεται ἡ κόρη. Νέα ἐπεισόδια, νέαι σκηναὶ ἀκολουθοῦν. Ἡ κόρη δηλεῖ ἐνώπιον πολλῶν ὅτι ζῆ τὰς ὡραιοτέρας ἡμέρας τῆς ζωῆς της, ἀλλʼ οἱ συγγενεῖς δὲν θέλουν ἐπʼ οὐδενὶ λόγω νʼ ἀκούσουν τί λέγει ἡ κόρη, δὲν λαμβάνουν ποσῶς ὑπʼ ὅψιν τὴν θέλησιν αὐτῆς, ἀλλʼ ὡς νὰ ἐπρόκειτο περὶ δραπετεύσεως κτήνους θέλουν νὰ τὴν ἀποσπάσουν ἀπὸ τὴν μοναχικὴν ἀδελφότητα καὶ νὰ τὴν σύρου βιαίως. Ἀπειλοῦν ὅτι ἐὰν αὶ μοναχαὶ δὲν τὴν διώξουν, θʼ ἀνατινάξουν τὸ μοναστῆρι εἰς τὸν ἀέρα. Ἀλλὰ πῶς αἱ μοναχαὶ νὰ τὴν ἐκδιώξουν; Δὲν θὰ ἔλθουν εἰς σύγκρουσιν πρὸς τὸν λόγον τοῦ Κυρίου εἰπόντος «τὸν ἐρχόμενον πρός με οὐ μὴ ἐκβάλω ἔξω»; (Ἰωάν. 6, 37). Θʼ ἀνατινάξουν – λέγουν – μὲ δυναμίτην τὸ μοναστῆρι. Τὶ σατανικὴ μανία! Κανεὶς πατέρας καὶ καμμία μητέρα δὲν ἠπείλησε νʼ ἀνατινάξη ἕνα ἀπὸ τὰ ἀναρίθμητα κέντρα διαφθορᾶς τοῦ αἰῶνος, ποὺ λειτουργοῦν ἐν μέσω πόλεων καὶ μεταμορφώνουν τὰ παιδιά των εἰς τετράποδα, εἰς πιθήκους, εἰς ἀναίσχυντα καὶ κακοποιὰ ὄντα, εἰς τεντυ-μπόϋδες ποὺ ἐν μέση μεσημβρία ἐπιτίθενται κατα γυναικῶν. Τὰ διαφθορεῖα οὐδέποτε ἠπειλήθησαν μέχρι τοῦδε παρʼ οὐδενός. Τὰ ἱερὰ ὅμως ἐνδιαιτήματα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς ἀπειλοῦνται. Καὶ δὲν εἶνε τοῦτο, ἀγαπητοί μου, σημεῖον τῶν ἐσχάτων καιρῶν ποὺ ζῶμεν;

Καὶ τὸ κακὸν δὲν σταματᾶ ἕως ἐδῶ. Ἀφοῦ διὰ μέσου αστυνομικῶν καὶ εἰσαγγεκῶν ἀρχῶν δὲν κατώρθωσαν τίποτε, καθόσον ἡ ἔρευνα ἀπέδειξεν ὅτι οὐδεμία βία ἐξησκήθη διὰ τὴν προσέλευσιν τῆς κόρης εἰς τὸ μοναστῆρι, καταφεύγουν εἰς τὰς πολιτικὰς ἐφημερίδας. Καὶ αἱ συντάκται ἀρχίζουν τὸν πόλεμον κατὰ τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Ὤ οἱ γενναῖοι! Καὶ τὰ δημοσιογραφικά των πυρὰ ποὺ τὰ κατευθῦνουν; Νὰ διωχθοῦν οἱ μοναχοὶ καὶ αἱ μοναχαί. Νὰ ἐπεμβῆ τὸ Ὑπουργεῖον τῆς Δικαιοσύνης. Νὰ ληφθοῦν αὐστηρὰ μέτρα κατὰ τῶν προπαγανδιστῶν τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Νὰ τροποποιηθῆ ὁ νόμος, ὥστε καμμία Ἑλληνὶς ποὺ δὲν εἶνε ἡλικίας ἄνω τῶν 40 ἐτῶν νὰ μὴ ἔχη τὸ δικαίωμα νὰ γίνη μοναχή. Ὅταν ὁ Ποινικὸς κῶδιξ ἐτροποποιήθη σκανδαλωδῶς καὶ εἰς κάθε Ἑλληνίδα ἀνω τῶν 16 ἐτῶν παρεῖχε τὸ δικαίωμα νὰ διαθέτη ὅπως θέλει τὸ σῶμά της καὶ κανεὶς νὰ μὴ τὴν διώκη καὶ ὄχι μόνον αὐτὴν ἀλλὰ καὶ τοὺς διαπράττοντες μετʼ αὐτῆς τὰς αἰσχροτέρας πράξεις, ἀρκεῖ αὐταὶ νὰ εἶνε ἀπόρροιαι τῆς ἐλευθέρας ἐκλογῆς των, ὅταν, λέγομεν, τοιαύτη θύρα ἠθικῆς ἀσυδοσίας ἠνοίγετο, τότε κανεὶς ἀπὸ τοὺς κυρίους αὐτοὺς δὲν διεμαρτυρήθη, δὲν διέρρηξε τὰ ἱμάτιά του. Πρόοδος, βλέπετε, τῆς Ἑλληνίδος καὶ ἐξέλιξις σπουδαία. Τώρα δὲ ποὺ μία κόρη εἰς ἡλικίαν ὄχι 16 ἀλλὰ 21, 24, 25 ἐτῶν ἐλευθέρως ἐκλέγει τὴν παρθενικὴν ζωήν, πρέπει νὰ τὴν ἐμποδίσωμεν λέγοντες: Ὄχι. Μόνον ὅταν γίνης 40 ἐτῶν θὰ ἠμπορῆς νὰ ἐκλέξης τὴν παρθενικὴν ζωήν. Εὖγε σας, σοφαὶ κεφαλαὶ τῆς Ἑλληνικῆς δημοσιογραφίας. Ἄνω τῶν 16 ἐτῶν ἡ Ἑλληνὶς νὰ εἶνε ἐλευθέρα νὰ πορνεύεται, ὄχι ὅμως καὶ νὰ ἐκλέγη τὴν παρθενικήν, τὴν ἀγγελικὴν ζωήν, τὴν ὁποίαν ἐθαύμασαν οἱ αἰῶνες!
Ἀλλὰ διατὶ ὅλος αὐτὸς ὁ πόλεμος, ὅλη αὐτὴ ἡ κατακραυγή; Εἶνε λοιπὸν ἔγκλημα μία Ἑλληνὶς νὰ ἐκλέξη τὴν μοναχικὴν ζωὴν καὶ νὰ διέλθη τὸν βίον ἐν ὁσιότητι καὶ λατρεία τοῦ Θεοῦ; Πρίν, κύριοι, πρὶν ἐκφέρετε ψῆφον καταδίκης, δὲν νομίζετε ὅτι ὡς δίκαιοι καὶ ἀπροσωπόληπτοι κριταὶ θὰ ἔπρεπε νʼ ἀκούσητε καὶ τὴν φωνὴν τὴς ἄλλης πλευρᾶς; Δὲν θὰ πρέπη νὰ ἐρευνήσητε καὶ νὰ μάθητε τὶ εἶνε ὁ θεσμὸς αὐτός, ἐναντίον τοῦ ὁποίου τόσον λυσσαλέως βάλλετε;

* * *

Ἡ μοναχικὴ ζωή, ἀγαπητοί μου, δὲν θὰ ἠδύνατο νὰ σταθῆ, ἐὰν δὲν εἴχε στήριγμα. Καὶ τὸ στήριγμα αὐτῆς δὲν εἶνε ἐξωτερικόν, δὲν εἶνε Νόμοι καὶ διατάγματα τῆς πολιτείας, διὰ τῶν ὁποίων ἱδρύονται ποικίλα κοσμικὰ ἱδρύματα μὲ τὸν σκοπὸν δῆθεν νὰ ἐξυπηρετήσουν τὸν ἄνθρωπον, ἐνῶ ἐν τῆ πράξει ὄχι ὀλίγα ἐξ αὐτῶν τόσον ἀντι-ανθρώπινα ἀποδεικνύονται. Ἡ μοναχικὴ ζωὴ ἔχει στήριγμα ἐσωτερικόν. Καὶ ἐξηγούμεθα. Ἐὰν ἐρευνήσωμεν ψυχολογικῶς τὸν ἄνθρωπον, μεταξὺ τῶν ἄλλων στοιχείων, ποὺ σχηματίζουν τὴν ψυχοσύνθεσίν του, θὰ ἀνακαλύψωμεν καὶ κάτι ἄλλο σπουδαῖον˙ ὅτι ὅπως ἐν τῶ ἀνθρώπω ὑπάρχει τάσις, ἡ ὁποία ὠθεῖ αὐτὸν εἰς τὸ νὰ ἐπιζητῆ τὴν μετʼ ἄλλων ἀνθρώπων ἐπικοινωνία καὶ ἀναστροφήν, ὑπάρχει καὶ ἄλλη τάσις, ἡ ὁποία ὠθεῖς αὐτὸν εἰς τὸ νʼ ἀποφασίσει ἀπὸ κάθε συναναστροφήν, νὰ φεύγη ἀπὸ τὰς πόλεις καὶ νὰ καταφεύγη εἰς ἐξοχικοὺς καὶ ἐρημικοὺς τόπους καὶ μάλιστα νὰ ἐπιζητῆ τὰ ὕψη, τὰς κορυφὰς τῶν ὀρέων. Ἡ ἐρημία, ἡ ἀπομόνωσις, ἡ ἀπουσία κοσμικῶν ορύβων, ἡ θέα τῆς μεγαλοπρέπειας τῆς φύσεως, ὡς εἶνε ἡ θέα τῆς ἀνατολῆς καὶ δύσεως τοῦ ἡλίου, ἡ θέα τῶν ἀποκρήμνων βράχων, τῶν κοιλάδων καὶ φαράγγων, ποὺ προκαλοῦν τὸ δέος, ἡ μαγεία τοὺ ἐνάστρου οὐρανοῦ, ὅλα αὐτὰ συντελοὺν εἰς τὴν περισυλλογήν, τὴν αὐτοσυγκέντρωσιν καὶ θρησκευτικὴν ἀνάτασιν τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου, ὅστις κλείει ἐντὸς του ἰσχυρὰς μυστικὰς ροπάς.
Ὀρθῶς ἐγράφη ὅτι «ἕκαστος φέρει ἐν ἑαυτῶ τὰς μυστικὰς ἐκείνας τάσεις αἱ ὁποῖαι «δυνάμει» συνιστοῦν τὸν μοναχόν».
Εἰς τὴν ἐρημίαν κατέφυγον μεγάλαι θρησκευτικαὶ φυσιογνωμίαι. Εἰς τὴν ἔρημον ὁ Μωϋσῆς, ὁ θεόπτης, εἰς τὴν ἔρημον ὁ Ἡλίας, ὁ πύρινος προφήτης. Αὐτὸς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἱδρυτὴς τῆς ἁγίας ἡμῶν θρησκείας ὑπῆρξε φίλος τῆς ἐρημικῆς ζωῆς. Εἰς τὴν ἔρημον ἔμεινε ἡμέρας πρὶν ἤ ἐξέλθη εἰς δημοσίαν δρᾶσιν καὶ ἐκεὶ ἔδωκε τὴν φοβερὰν μάχην κατὰ τοῦ Σατανᾶ, κατὰ τῶν πειρασμῶν (Ματθ. 4, 1-11). Καὶ ὅταν κατόπιν ὡς πεδίον τῆς ἀγαθοεργοῦ δράσεώς Του εἶχεν ὅλην τὴν κοινωνίαν, περιερχόμενος πᾶσαν κώμιν καὶ πόλιν, διδάσκων καὶ θεραπεύων σωματικῶς καὶ ψυχικῶς τοὺς ἀνθρώπους, δὲν ἔπαυσε νὰ ἐνθυμῆται τὴν ἔρημον καὶ πρὸς αὐτὴν νὰ φέρη τὰ βήματά Του. Δημοσία δὲν ἐπήνεσε τὸν Ἰωάννην τὸν Πρόδρομον, ὅστις διῆλθε τὴν ζωὴν αὐτοῦ «ἐν ταῖς ἐρήμοις» (Ματθ. 11, 7-14, Λουκ. 1, 30). Οἱ ἱεροὶ Εὐαγγελισταὶ σημειώνουν τὰς ἐξόδους τοῦ Κυρίου εἰς τὴν ἔρημον (Ματθ. 14, 13, Μάρκ. 1, 35, Λουκ. 5, 16 καὶ 9, 12, Ἰωάν. 11, 54). Τὸ δὲ σπουδαιώτερον, ὅτι εἰς ἐρημικὸν μέρος, εἰς τὸ ὄρος Θαβώρ, ἔλαβε χώραν ἡ θεία Μεταμόρφωσις, κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ τρεῖς προσφιλεῖς μαθηταί, Πέτρος, Ἰωάννης καὶ Ἰάκωβος, θεαταὶ γενόμενοι τοῦ ἐκπάλγου, τοῦ μοναδικοῦ ἐκείνου φαινομένου, διὰ τοῦ στόματος τοῦ Πέτρου σφοδρὰν ἐξέφρασαν ἐπιθυμίαν, ἵνα διὰ παντὸς μείνουν ἐκεὶ (Ματθ. 17, 4).
Τὶς τώρα θὰ κατηγορήση τὸν ζηλωτὴν ἐκείνον χριστιανόν, ὅστις θὰ θελήση νʼ ἀποσυρθῆ ἀπὸ τὴν τύρβην τοῦ κόσμου καὶ νὰ στήση τὴν φωλεάν του εἰς τὴν ἔρημον καὶ νὰ ἐπιδοθῆ εἰς τὸ ὑψηλότερον καὶ εὐγενέστερον ὅλων τῶν ἔργων, τὸ ἔργον τῆς καθάρσεως τοῦ ἐσωτερικοῦ του κόσμου; Καθὼς διδάσκει ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, εἰς τὴν ἔρημον κατέφυγον μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐκεῖ ἀφοῦ ἐγυμνάσθησαν καλῶς εἰς ὅλας τὰς ἀρετάς, πάνοπλοι κατῆλθον εἰς τὰς πόλεις διὰ νὰ δώσουν ἱστορικὰς μάχας ὑπὲρ τοῦ Εὐαγγελικοῦ κηρύγματος. Εἰς τὴν ἔρημον κατέφυγον πλήθη ἀσκητῶν καὶ ἀσκητριῶν, καὶ τὰ ὀνόματα τοιοῦτων ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, μνημονεύονται ὡς ὀνόματα ἁγίων ἐν τῆ Ὀρθοδόξω Ἐκκλησία καὶ προβάλλονται ὡς πρότυπα ἁγιότητος διʼ ὅλον τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀσφαλῶς ὅλοι καὶ ὅλαι δὲν δύνανται νὰ πράξουν ὅ,τι πράττουν αἱ ὀλίγαι ἐκλεκταὶ ψυχαί, αἱ ὁποῖαι πρὸς τὰς κορυφὰς τῆς ἄκρας αὐταπαρνήσεως φέρονται ὑπὸ τοῦ θεϊκοῦ ἔρωτος φλεγόμεναι καὶ πτερούμεναι. Αὐτὸς ὁ Κύριος ὁ ζήσας τὴν παρθενικὴν ζωὴν ἐν ὅλη τῆ πληρότητι αὐτῆς δὲν ἐπέβαλεν αὐτὴν εἰς τοὺς ὀπαδοὺς Αὐτοῦ, ἀλλʼ ἀφῆκε τὸ θέμα τοῦτο εἰς τὴν ἐλευθέραν ἐκλογήν των εἰπὼν ὅτι «οὐ πάντες χωροῦσι τὸν λόγον τοῦτον, ἀλλʼ οἶς δέδοται» καὶ «ὁ δυνάμενος χωρεῖν χωρείτω» (Ματθ. 19, 11-12). Καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος συμφώνως πρὸς τὴν διδασκαλίαν τοῦ Κυρίου ἐκήρυττεν ὅτι καλὸς μὲν ὁ γάμος, ἀλλʼ ἀνωτέρα τούτου εἶνε ἡ παρθενικὴ ζωὴ καὶ ὅτι ἤθελεν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, νὰ ἀκολουθήσουν τὴν ζωὴν αὐτήν, ὅπως ὁ ἴδιος, ἀλλὰ λέγει ὅτι «ἕκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει ἐκ Θεοῦ, ὅς μὲν οὕτως, ὅς δὲ οὕτως» (Α΄ Κορινθ. 7, 7-8). Ὀλίγων λοιπὸν ἐκλεκτῶν καρδιῶν εἶνε ἡ ἀνωτέρα αὐτὴ ζωή. Ἀλλʼ ἐπειδὴ οἱ ἄλλοι δὲν δύνανται νὰ βαδίσουν τὴν ὁδὸν αὐτὴν τοῦ βίου, τὴν ἀξιοθαύμαστον καὶ ἀγγελικήν, πρέπει νὰ τὴν κατηγοροῦν; Ἐπειδὴ ἡ χελώνη δὲν δύναται νὰ φθάση εἰς ταχύτητα τὴν ἔλαφον, πρέπει νὰ κατηγορήση τὴν ἔλαφον διὰ τὴν ταχύτητά της; Ἐπειδὴ τὰ ἑρπετὰ δὲν δύναται νὰ πετάξουν εἰς τὰ ὕψη ποὺ πετᾶ ὁ ἀετός, πρέπει νὰ κατηγορήσπυν διὰ τοῦτο τὸν βασιλέα τῶν πτηνῶν; Ἕκαστος ἐν τῶ Χριστιανισμῶ εἶνε ἐλεύθερος νὰ ἐκλέξη ἤ τὴν πεζοτέραν ζωὴν τοῦ γάμου ἤ τὴν ὑψηλοτέραν ζωὴν τῆς παρθενικῆς ζωῆς, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνος, ὅστις ἐξέλεξε τὸν γάμον, ἄς μὴ κατηγορῆ τοὺς μοναχούς, ἀλλὰ μάλλον νὰ θαυμάζη, καὶ ἐκεῖνος πάλιν, ὅστις ἐξέλεξε τὴν παρθενικὴν ζωὴν ἄς μὴ περιφρονῆ τοὺς ἐγγάμους, ἀλλὰ νὰ συμπαθῆ αὐτοὺς διὰ τοὺς κόπους καὶ ταλαιπωρίας τοῦ οἰκογενειακοῦ βίου καὶ νὰ προσεύχεται ὑπὲρ αὐτῶν.
Ὅσοι μελετοῦν τὸ Εὐαγγέλιον, πιστεύουν εἰς αὐτὸ καὶ παραδέχονται τὰ διδάγματα τοῦ Θεανθρώπου ὡς κανόνας ζωῆς, δὲν κατηγοροῦν τὴν μοναχικὴν ζωήν, ἀλλὰ θαυμάζουν τὸν ἡρωϊσμὸν τῶν ψυχῶν ἐκείνων, αἱ ὁποῖαι εἰς ἐρημητήρια – τὰ γυμναστήρια αὐτὰ τοῦ πνεύματος – δίδουν τὴν σκληροτέραν μάχην κατὰ τοὺ ἑαυτοῦ των, κατὰ τῶν παθῶν, ἁγιάζονται καὶ μὲ τὰς ἀρετὰς διαχέουν τὸ ἄρωμα μιᾶς ἐξηυγενισμένης ζωῆς, ποὺ μεταδίδεται μυστηριωδῶς εἰς ὅλον τὸν κόσμον. Ναί! Ἕνας ἀληθὴς μοναχὸς ἤ μία ἀληθὴς μοναχὴ εἶνε ἕνα ἐξαίσιον ἄνθος ποὺ εὐωδιάζει! Ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν εἶνε εἰς θέσιν νὰ ἐννοήσουν καὶ νὰ αἰσθανθοῦν τὴν αξίαν τῆς ζωῆς αὐτῆς σήμερον οἱ πολλοί. Διότι ζοῦν εἰς ἕνα κόσμον, εἰς τὸν ὁποῖον μόνον πᾶν ὅ,τι ἀποφέρει ὑλικὸν κέρδος, μόνον πᾶν ὅ,τι εὐφραίνει τὰς αἰσθήσεις, μόνον πᾶν ὅ,τι παράγει τὰς τέχνας καὶ τὰς ἐπιστήμας, αὐτὸ καὶ μόνον ἐκτιμᾶται. Πᾶν ἄλλο ποὺ ὑπενθυμίζει τὴν πραγματικότητα, τὴν βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν, περιφρονεῖται καὶ μυκτιρίζεται. Τὸ νὰ ὁμιλῆτε δὲ εἰς τοὺς ἀνθρώπους αὐτοὺς περὶ μοναχικῆς ζωῆς καὶ νὰ θέλετε νὰ τοὺς συγκινήσετε εἶνε ὡς νὰ βάλετε χοίρους μέσα εἰς ἕνα θαυμάσιον ἀνθῶνα καὶ νὰ εἴπητε εἰς τὰ τετράποδα ταῦτα: «Ἀρκετὰ ἀναπνεύσατε τὴν δυσοσμίαν τοῦ βορβόρου. Ὀσφρανθῆτε τώρα τὴν εὐωδίαν τῶν ἀνθέων…». Οἱ χοῖροι δὲν θέλουν τὰ ἄνθη. Λάσπην, βόρβορον ζητοῦν. Θὰ ποδοπατήσουν λοιπὸν τὰ ἄνθη καὶ μὲ τὰ ρύγχη των θʼ ἀνασκάψουν ὅλον τὸν κῆπον καὶ ὁ ἀνθὼν θὰ μεταβληθῆ εἰς κοπρῶνα, εἰς τὸν ὁποῖον μὲ εὐχαρίστησιν θὰ κυλίωνται τὰ τετράποδα. Ὅσον λοιπὸν οἱ χοῖροι δύνανται νὰ καταλάβουν ἀπὸ τὴν εὐωδίαν τῶν ἀνθέων, ἄλλο τόσον οἱ ὑλιστικῶς σκεπτόμενοι καὶ ζῶντες ἄνθρωποι, οἱ χοιρώδεις ὑπάρξεις, ὅπως τοὺς ὀνομάζει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, δύνανται νὰ ἐννοήσουν καὶ νὰ ἀισθανθοῦν κἄτι ἀπὸ τὴν εὐωδίαν τῶν πνευματικῶν ἀνθέων ποὺ καλλιεργεῖ ἡ μοναχικὴ ζωὴ καὶ πολιτεία.
Καὶ δυστυχῶς εἰς τὴν κατηγορίαν αὐτὴν ὑπάγονται καὶ οἱ δημοσιογράφοι τῆς Πατρίδος μας, πλὴν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, ὡς ὁ ἀξιότιμος κ. Κωστῆς Μπαστιᾶς, ὅστις μὲ σειρὰν δυνατῶν ἄρθρων συνέτριψε τὰ ἐπιχειρήματα τῆς νεωτέρας αἱρέσεως τῶν παρθενομάχων. Δὲν πιστεύουν οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ εἰς τὴν διδασκαλίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, δὲν πιστεύουν εἰς τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ διʼ αὐτὸ δὲν παραλείπουν εὐκαιρίαν νὰ εἰρωνευθοῦν, νὰ περιπαίξουν κάθε ἐκδήλωσιν τῆς θρησκευτικῆς ζωῆς τοῦ τόπου μας. Θέλουν νὰ προσαρμόσουν τὴν ζωὴν πρὸς τὰ ἰδικά των μέτρα, θέλουν νὰ κατασκευάσουν μίαν κοινωνίαν, ἡ ὁποία νὰ μὴ ἔχη τὴν νοσταλγίαν του Παραδείσου, νὰ μὴ ἔχη ὑπεργηΐνους, ὑπερφυσικὰς πτέρυγας. Ὁ γήϊνος ἐρωτισμός, ἡ ἀπόλαυσις τῶν ἠδονῶν, ὁ πανσεξουαλισμός, ἰδοὺ τὰ εἴδωλα ποὺ λατρεύουν μέχρι βαθέος γήρατος. Καὶ ἔπειτα καυχῶνται ὅτι εἶνε χριστιανοί!
Παλαιότερον ὅμως, ὅτε ἡ Ὀρθόδοξος Πίστις ἔλαμπεν εἰς τὰς καρδίας, ἡ μοναχικὴ ζωὴ δὲν ἐμυκτηρίζετο, ἀλλʼ ἐθαυμάζετο καὶ ἐνεκωμιάζετο. Οὕτω ὁ ἐθνικός μας ποιητὴς Δ. Σολωμὸς εἰς τὸ ποίημά του «εἰς μοναχήν», ὅπερ ὁ μὲν ποιητὴς Παλαμᾶς χαρακτηρίζει ὡς «μυστικὸν ὑμνολόγημα», ὁ δὲ ἀκαδημαϊκὸς Δ. Μπαλᾶνος ὡς ἐξαίσιον ὕμνον τῆς μοναχικῆς ζωῆς, συγκρίνει τὴν μοναχικὴν ζωὴν πρὸς τὴν κοσμικὴν ζωὴν καὶ εὑρίσκει αὐτὴν ἀνωτέραν. Ἰδοὺ τινες τῶν στίχων τοῦ ἐμπνευσμένου ποιήματος, τὸ ὁποῖον ἐστιχουργήθη διὰ νὰ ἐνθαρρύνη μοναχὴν εἰς τὰ πρῶτα βήματα τὴς νέας αὐτῆς ζωῆς:
«Τὴν πικρὴ καὶ φοβερώτερη τοῦ κόσμου ἀνεμοζάλη
ἀπὸ τῆς παράδεισος τὰ κάλλη
ὅπου δὲν «φθάνει ἡ τρικυμία»
ἐκεῖ ταράζουν ἅρματα καὶ θρόνοι αἱματωμένοι
ἐδῶ εὐτυχία καὶ θρίαμβος».
Εἰς ἄλλο δὲ σχετικὸν ποίημα ὁ ἴδιος ποιητὴς ἀκούεται νὰ λέγη:
«Ποία εἶνε αὐτὴ ποὺ αἰσθάνομαι νὰ μοῦ ἐγγίζη
τὴν καρδιὰ καὶ νὰ μοῦ ἀναγαλλιάζη ὅλες τὶς αἰσθήσεις;
Εἶνε ἡ Θρησκεία ποὺ μεσʼ τὸ ὠκεανὸ
τῆς ζωῆς ἔρχεται τὴ θνητὴ καρδιὰ νʼ ἀνυψώση»
Ὁ δὲ ποιητὴς Π. Σοῦτσος εἰς τὸν «Ὁδοιπόρον» του ἐγκωμίαζει τὴν ζωὴν τῶν ἐρημιτῶν λέγων:
«Τὰ πνεύματα τὰ ἔξοχα ζητοῦν τὴν ἐρημίαν
καὶ φεύγουν τὴν μετὰ πολλῶν ἀνθρώπων κοινωνίαν
καθὼς ὁ μέγας πλάτανος τὰς ῥίζας του δὲν βάλλει
πλὴν ὅπου πλατανόκορμοι δὲν τὸν ἐγγίζουν ἄλλοι».
Οἱ δὲ δύο ἐκλεκτοὶ κορυφαῖοι Ἕλληνες λογοτέχναι ἀοίδιμοι Ἀλέξ. Παπαδιαμάντης καὶ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης πλειστάκις ἔλαβον τὸν κάλαμον διὰ νὰ ὑμνήσουν τὴν παρθενικὴν ζωήν. Τεῦχος ἰδιαίτερον θὰ ἔπρεπε νὰ δημοσιεύσωμεν, ἐὰν ἐπρόκειτο νὰ συλλέξωμεν ὅλα τὰ λογοτεχνικὰ ἄνθη μὲ τὰ ὁποῖα οἱ δύο οὗτοι συγγραφεῖς ἐστεφάνωσαν τὴν παρθενίαν. Καὶ τὸ σπουδαιότερον, καὶ οἱ δύο ἔζησαν ὡς μοναχοὶ ἐν τῶ κόσμω, ὡς «κοσμοκαλόγηροι» ὁ δὲ εἶς ἐξ αὐτῶν κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη καὶ τὸ μοναχικὸν ἔνδυμα περιεβλήθη καὶ ἐκάρη μοναχός. Ὁ φίλος ἀναγνώστης ἄς διαβάση τοῦ μὲν Παπαδιαμάντη τὸν «καλόγερον», τοῦ δὲ Μωραϊτίδη λογοτεχνικὴν μετάφρασιν τοῦ περὶ παρθενικοῦ βίου ποιήματος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Ναζιανζηνοῦ, ὡς καὶ θαυμασίας περιγραφὰς τὴς μοναχικῆς ζωῆς εἰς τὴν συλλογὴν «Μὲ τοῦ βοριᾶ τὰ κύματα» (Ἐθνικὸν Ἀριστεῖον, Σειρὰ Γ΄ καὶ Δ΄, ἔκδοσις Σιδέρη 1924).
Ἔτσι οἱ παλαιότεροι ἐκλεκτοὶ λογοτέχναι μὲ τὸν πεζὸν καὶ ποιητικόν των λόγον ἐνίσχυον τὸ ρεῦμα τῆς μοναχικῆς ζωῆς. Σήμερον αἱ νεώτεροι, μὲ τὴν συστηματικὴν κατασυκοφάντησιν τοῦ μοναχισμοῦ ψυχραίνουν, ὅσον ἐξ αὐτῶν ἐξαρτᾶται, τὰς μοναχικὰς τάσεις ἐκλεκτῶν νέων, καὶ οὕτω ὁ μοναχὸς γίνεται τὸ πλέον σπάνιον εἶδος ἐν Ἑλλάδι καὶ τὰ ἀνθηρότατα ἄλλοτε κέντρα τοῦ μοναχισμοῦ συνεχῶς καταρρέουν. Τὸ Ἅγιον Ὄρος, τὸ Σινᾶ καὶ αὑτὴ ἡ ἁγιοταφικὴ ἀδελφότης τῶν Ἱεροσολύμων, αἱ ἐπάλξεις αὐταὶ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἐρημοῦνται καὶ κινδυνεύουν νὰ περιέλθουν εἰς ξένα ἔθνη. Ἰδού, Ἕλληνες δημοσιογράφοι, οἱ καρποὶ τῶν ἔργων σας!

* * *

Ἀλλʼ οἱ ἄσπονδοι πολέμιοι τῆς μοναχικῆς ζωῆς, ὅσα καὶ ἄν γράφωμεν, δὲν πρόκειται νὰ μεταπεισθοῦν. Θὰ ἐπειμείνουν εἰς τὸ αἴτημά των: Νὰ καταργηθῆ ὁ μοναχικὸς θεσμός, νὰ κρημνισθοῦν ὅλα τὰ μοναστήρια τῆς Πατρίδος μας…
Πολὺ καλά! Ἄς ὑποθέσωμεν ὅτι ἔρχεται ἡμέρα ἐν Ἑλλάδι καὶ πᾶν μοναστήριον ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν κρημνίζεται, καὶ ἐπὶ τῶν ἐρειπίων κτίζονται κέντρα διασκεδάσεως, εἰς τὰ ὁποῖα θὰ συρρέουν οἱ Τουρίσται! Νομίζετε, κύριοι, ὅτι ἔτσι θὰ παύση νὰ ὑπάρχη ἡ μοναχικὴ ζωή; Πόσον ἀπατᾶσθε μὴ εἰδότες τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ καὶ τὂ μυστήριον τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως! Διὰ νὰ καταργήσετε τὴν μοναχικὴν ζωὴν πρέπει προηγουμένως νὰ καταργήσετε… τὸν ἄνθρωπον, νʼ ἀλλοιώσετε τὴν ψυχοσύνθεσιν αὐτοῦ ὡς αὕτη ἐπλάσθη ὑπὸ τοῦ Δημιουργοῦ της. Ἡ πηγὴ τῆς μοναχικῆς ζωῆς ἀστείρευτος, ἡ τάσις πρὸς αὐτὴν ἀνεκρίζωτος. Ἡ μοναχικὴ ζωὴ διωκομένη ἀπὸ τὰ παλαιὰ κέντρα, τὰ μοναστήρια, θὰ ἀναζητήση νέους τρόπους, νέα σχήματα καὶ θὰ ἐξακολουθήση τὴν πορείαν της διὰ μέσου ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ ὅλων τῶν αἰώνων. Κατεδιώχθη ἐν Ρωσσία ὑπὸ τοῦ ἀθέου κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος. Ἀλλὰ τὶς θὰ ἐπίστευεν ὅτι καὶ μέσα εἰς τὰ περιβόητα κολχὸζ ἀνεπτύχθη μοναχικὸς βίος; Ὡς ἀπεκάλυψε πρὸ ἐτῶν σοβαρὸν περιοδικόν, νέοι, πολῖται τῆς Σοβιετικῆς πολιτείας, εἰς κολχὸζ ἔζων ὡς μοναχοὶ τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων. Τὶ λέγω; Δὲν ἐγράφη καὶ ἐσχολιάσθη ὅτι μέσα εἰς αὐτὸ τὸ Κρεμλῖνον, ὅτε ἔζη ὁ μισόχριστος Στάλιν, ἡ κόρη αὐτοῦ, ποὺ οὗτος ἠγάπα τρυφερῶς, τὸ μεσονύκτιον κατήρχετο εἰς τὸ βάθος τῶν ἀνακτόρων καὶ ἐκεῖ ὡς μοναχὴ Ὀρθόδοξος μὲ τὸ κομβοσχοῖνι εἰς τὸ χέρι προσηύχετο ὑπὲρ τοῦ ἀθέου πατρός της; Ἡ μοναχικὴ ζωὴ διωκόμενη ἐκ τῶν ἐρήμων ἧλθε καὶ ἔστησε τὴν φωλέαν αὐτῆς ἐντὸς τοῦ κέντρου τῆς ἀθεΐας. Τὶ θαῦμα! Καὶ σήμερον, ὡς διεπιστώθη ὄχι ὑπὸ ἡμετέρων δημοσιογράφων, διότι οὗτοι ἐπισκεπτόμενοι τὴν Ρωσσίαν ἀλλὰ βλέπουν, ἀλλʼ ὑπὸ ξένων δημοσιογράφων, ὑπάρχουν, ναί, ἐκεῖ 69 μοναί, εἰς τὰς ὁποίας πλήθη Ρώσσων καὶ Ρωσσίδων συρρέουν διὰ νὰ εὕρουν ψυχικὴν γαλήνην καὶ παρηγορίαν. Καὶ ἐνῶ τοιαῦτα συμβαίνουν ἐν Ρωσσία, ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα δημοσιογράφοι, ποὺ λέγουν ὅτι εἶνε… ἐθνικόφρονες, χριστιανοί, ἐβάλθηκαν νὰ καταργήσουν τὸν μοναχικὸν θεσμὸν καὶ νὰ ὀνομάζουν ἐγκληματίαν ἄξιον θανάτου πάντα, ὅστις ὑπὲρ αὐτοῦ κηρύσσεται. Ἀλλὰ πρὸς κέντρα λακτίζουν! Αὐτοὶ θὰ παρέλθουν, ἐνῶ ἡ μοναχικὴ ζωή, ὡς ρὀδον ἀμάραντον, ὑπὸ διάφορα σχήματα, θὰ ἐξακολουθῆ νὰ ἀνθῆ καὶ νὰ εὐωδιάζη αἰωνίως καθʼ ὅλην τὴν Ὀρθοδοξίαν πρὸς δόξαν τοῦ Ἐσταυρωμένου Λυτρωτοῦ καὶ εἰς πεῖσμα μυριάδων δαιμόνων.