Τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν
Κυριακὴ 8 Νοεμβρίου 2015
Toῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

Πέντε τρόποι ὑπάρξεως τῶν ὄντων καὶ τὰ ἐλευθέρια τῆς Φλωρίνης

«Στῶμεν καλῶς…» (θ. Λειτ.)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, γιὰ τὴν ἀκριτικὴ πόλι τῆς Φλωρίνης εἶνε διπλῆ ἑορτή, θρησκευ­­τικὴ καὶ ἐθνική. Σύν­τομος θὰ εἶνε ὁ λόγος μας καὶ γιὰ τὰ δύο αὐτὰ μέρη.

* * *

Α΄. Ἡ θρησκευτικὴ ἑορτή. Ἑορτάζουμε τὴ μεγάλη ἑορτὴ τῶν Ταξιαρχῶν μὲ ἐπὶ κε­φα­λῆς τοὺς ἀρχιστρατήγους τῶν ἐ­πουρανί­ων δυνάμεων ἀρχαγγέλους Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ.
⃝ Ὅπως εἴπαμε καὶ ἄλλοτε, ὁ κόσμος, τὸ ἀπέ­ραντο σύμπαν ποὺ ὁ Θεὸς ἔπλασε ἐκ τοῦ μηδενός, εἶ­νε ὑλικὸς καὶ πνευματικός. Ἀ­πὸ τὸ ἐ­λάχιστο μόριο μέχρι τὶς τεράστιες καὶ ἀ­­μέτρητες οὐρά­νιες σφαῖρες ἀποτελεῖται ἀ­πὸ ὕλη, ἡ ὁποία ἔχει θαυμαστὲς ἰδιότητες. Ὁ ἄν­θρωπος δὲν μπορεῖ νὰ δη­μιουργήσῃ ὕλη. Ὅλα εἶνε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ καὶ τὰ χαρακτηρίζει αὐτὴ ἡ ἰ­διότη­ς· ἔχουν τὸ ὑπάρχειν, τὸ εἶναι.
⃝ Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ὑλικὰ αὐτὰ δημιουργήματα ἔχουμε μία ἄλλη δευτέρα κατηγορία ὄντων, τὰ ὁ­ποῖα ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὑπάρχειν ἔχουν καὶ τὸ αὐξάνειν. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ φυτὰ καὶ τὰ δέν­­τρα. Σπέρνεις στὸ χῶμα ἕνα μικρὸ σπόρο κι αὐτὸς μεγαλώνει, γίνεται δέντρο πελώριο, ἕ­νας πλάτανος ἢ ἄλλο καρποφόρο δέντρο. Ὁ ἄνθρωπος παρ᾽ ὅλη τὴν ἐπιστή­μη του ἕνα σπό­ρο νὰ δημιουργήσῃ δὲν μπο­ρεῖ. Γι᾽ αὐτὸ εἶνε θαυμαστὸς ὁ Θεός. Αὐτὸς δημιούρ­γη­σε τὸ φυ­τικὸ βασίλειο, ποὺ παρουσιάζει τόση ζωτικότητα. Στὴν Αἴγυπτο σὲ τάφους τῶν φαραὼ βρέ­θηκε ἕνα κουτὶ ἡλικίας τριῶν χιλιάδων ἐτῶν ποὺ περιεῖχε σιτάρι· κι ὅταν ἔσπειραν ἀπ᾽ αὐ­τό, ὁ σπόρος φύτρωσε! τέτοια δύναμι ἔχει.
⃝ Σὲ μία τρίτη κατηγορία κατατάσσονται τὰ δη­μιουργήματα ἐκεῖνα πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ εἶναι καὶ τὸ αὐξάνειν, ἔχουν ἐπὶ πλέον τὸ αἰσθάνε­σθαι. Ἐδῶ ὑπάγονται τὰ ζῷα, ποὺ καὶ αὐτὰ εἶ­νε δείγματα τῆς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Μερικὰ μάλιστα ζῷα ἔχουν αἰσθήσεις ἰσχυρότερες κι ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο· ὁ ἀετὸς π.χ. βλέπει πολὺ μακρύτερα ἀπὸ ὅ,τι βλέπει τὸ ἀνθρώπινο μάτι.
⃝ Καὶ τώρα ἡ τετάρτη κατηγορία πού, ἐκτὸς ἀ­πὸ τὸ εἶναι τὸ αὐξάνειν καὶ τὸ αἰσθάνεσθαι, ἔχει καὶ κάτι ἄλλο ἀκόμη ἀνώτερο, καὶ αὐτὸ εἶνε τὸ νοεῖν. Ἐδῶ ἀνήκει ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴ δι­άνοια καὶ τὴ σκέ­ψι του. Ὤ ἡ σκέψις τοῦ ἀν­θρώπου! ἀνεφώ­νησε ἕνας φιλόσοφος τοῦ αἰ­ῶνος μας.

Καὶ ἕ­νας δικός μας ἐπιστήμων ἔ­γραψε διατριβή, στὴν ὁποία λέει ὅτι, ὅπως τὰ ἄστρα εἶνε ἀμέτρητα, ἔτσι καὶ ὁ ὑγιὴς ἐγκέφα­λος τοῦ ἀνθρώ­που ἔχει ἀμέτρητους νευρῶ­νες. Ποιός τὰ δημιούργησε αὐτά; ὁ μέγας Θεός! Τὸ δὲ ἀκόμη πιὸ θαυμαστὸ εἶνε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει μόνο ὑλικὸ σῶμα καὶ ἐγκέφαλο, ἀλλὰ ἔχει κ᾽ ἕνα ἄλλο ἀνώτερο συστατικό, ἔ­χει ψυχὴ ἀθάνατη. Γι᾽ αὐτὸ λέμε ὅτι ἀποτελεῖ τὴν κορωνίδα τῆς θείας δημιουργίας· στὸν ἄν­θρωπο ἑνώνεται ἡ ὕλη μὲ τὸ πνεῦμα.
⃝ Πέρα ὅμως ἀπὸ τὶς τέσσερις αὐτὲς κατηγο­ρίες ὄντων ὑπάρχει καὶ μία ἄλλη ἀκόμη ἀνώτερη, καὶ αὐτὴ εἶνε οἱ ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, τοὺς ὁποίους ἑορτάζουμε σήμερα. Πολλὰ λέει περὶ ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων ἡ ἁγία Γρα­φὴ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ μας. Οἱ ἄγ­γελοι εἶνε ἀσώματοι. Περικυκλώνουν τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ κατατάσσον­ται σὲ ἐννέα τάγματα ποὺ διαιροῦνται σὲ τρεῖς τριάδες· α΄) σεραφίμ, χερουβίμ, θρόνοι· β΄) κυ­ριότητες, δυνάμεις, ἐξουσίες· γ΄) ἀρχές, ἀρχάγ­γελοι, ἄγγελοι (βλ. Ἐμφανίσεις καὶ θαύματα τῶν ἀγγέλων, ἱ. μ. Παρακλήτου, Ὠρωπὸς – Ἀττικῆς, σ. 21). Ἀρχηγοί τους εἶνε ὁ Μιχαὴλ καὶ ὁ Γαβριήλ.
Ἕνας ὅμως ἀπὸ τοὺς ἀρχαγγέλους, ποὺ ὠ­νομαζόταν Ἑωσφόρος, ὑπερηφανεύθη­κε κάποτε· πέρασε ἀπ᾽ τὴ σκέψι του νὰ στήσῃ τὸ θρόνο του πάνω ἀ­πὸ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ (βλ. Ἠσ. 14,13-14). Καὶ μόλις διανοήθηκε κάτι τέτοιο, ἀμέσως ἔ­πεσε. Ὅ­πως λέει τὸ εὐαγγέλιο σήμερα, ἔπεσε ἀπὸ τὸ ὕψος στὸ βάθος, ὅπως πέφτει ἡ ἀ­στραπή (Λουκ. 10,18)· γι᾽ αὐτὸ ἡ ὑπερηφάνεια εἶ­νε ἡ ῥίζα ὅ­λων τῶν κακῶν. Στὸ ἑξῆς ὀνομάζε­ται δι­άβολος ἢ σατανᾶς· ἔτσι τὸν λέει ἡ Γραφή. Τὴν ὥρα λοιπὸν ποὺ ὁ σατανᾶς ἔπεφτε ἀ­πὸ τὰ ὕψη τοῦ οὐρανοῦ, τότε ἀκούστηκε δυνατὴ ἡ φωνὴ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαὴλ νὰ λέῃ· «Στῶ­μεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου» (θ. Λειτ.).
Αὐτὸ τὸ «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου…» τὸ ἀκοῦμε κάθε φορὰ στὴν θεία λειτουργία. Καὶ ἂν πάντοτε πρέπῃ νὰ τὸ ἔχουμε στὴν ψυχή μας καὶ νὰ προσέχουμε, πολὺ περισσότερο σήμερα. Ἡ γε­νεά μας ἂς ἀκούῃ τὸ «Στῶμεν καλῶς…», αὐ­τὴ τὴ φωνὴ τοῦ οὐρανοῦ, τὴ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ. Γιατὶ τὸ μικρὸ καὶ ἔνδοξο ἔθνος μας κινδυνεύει ἀπὸ ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικοὺς ἐχθρούς.

* * *

Β΄. Ἡ ἐθνικὴ ἑορτή. Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουμε καὶ τὴν ἐ­πέτειο τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Φλωρίνης ἀ­πὸ τὸν τουρκικὸ ζυγό, ποὺ ἔγινε στὶς 8 Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1912.
Ὑπηρετῶ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ γένος ἑξήν­τα χρόνια. Τὸ ἱστορικὸ τῆς ἀπελευθερώσε­ως τῆς ἀκριτικῆς μας πόλεως τὸ ἄκουσα ἀπὸ αὐ­τόπτη συντελεστὴ τῆς ὡραίας αὐτῆς νίκης, καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός μου μητροπολίτης Φλωρίνης Πολύκαρπος (1912-1924).
Μοῦ ἔλεγε λοιπόν, ὅτι ὁ στρατός μας μετὰ τὴ μάχη τοῦ Σαρανταπόρου προχώρησε καὶ κατέλαβε τὴν περιοχὴ τοῦ Ἁλιάκμονος καὶ τὴν Κοζάνη. Συνέχισε πρὸς τὰ ἐπάνω, κατέλαβε τὰ Καϊλάρια (τὴ σημερινὴ Πτολεμαΐ­δα) καὶ ἔ­φτασε μέχρι τὸ Σόροβιτς (τὸ σημερινὸ Ἀ­μύν­ταιο). Ἀλλὰ ἐκεῖ ἔπαθε ἀτύχημα· πιέσθηκε ἀ­πὸ ὑπέρτερες δυνάμεις καὶ ὑπεχώρησε, καὶ τότε φονεύθηκαν ἐπὶ τόπου ἥρωες, ὅπως ὁ Δελαπόρτας, τῶν ὁποίων τὰ ὀστᾶ ἀναπαύ­ον­ται στὸ νεκροταφεῖο τῆς πόλεως.
Κατόπιν οἱ Ἕλληνες μὲ νέες δυνάμεις προ­χώρησαν πρὸς τὰ ἐπάνω. Ἀλλὰ ἦταν ἀργὰ πλέ­ον καὶ σὲ λίγο οἱ Σέρβοι, σύμμαχοί μας, θὰ κατελάμβαναν τὴ Φλώρινα. Ἀλλὰ εὐτυχῶς ἐκεῖ στὴν πόλι ἀγρυπνοῦσε ὁ Πολύκαρπος. Ὅλη τὴ νύχτα ἀγωνιοῦσε. Μὲ ἀπεσταλμένο του, ἕ­ναν ἱερέα ὁ ὁποῖος ἔφθασε στὸ ἐπιτελεῖο τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου, εἰδοποίησε ἐπειγόν­τως ὅτι «Χάνουμε τὴ Φλώρινα». Τότε ὁ βασι­λεὺς διέταξε τὸν ἴλαρχο Ἰωάννη Ἄρτη –τὸν ὁ­­ποῖο γνώρισα ἔπειτα στρατηγὸ στὴ Λάρισσα–, νὰ κινηθῇ ἀμέσως πάσῃ δυνάμει μὲ τὴν ἴλη – τὸ λόχο του πρὸς τὴ Φλώρινα.
Οἱ ἱππεῖς τοῦ Ἄρτη –τοῦ ὁποίου εἰκόνα δι­ατηρεῖ τὸ δημαρ­χεῖο τῆς πόλεως– μὲ τὰ σπι­ρούνια τους ἐμάτωσαν τὰ πλευρὰ τῶν ἀλόγων.Ἔτσι ἔφτασαν δώδεκα παρὰ πέντε καὶ μπῆκαν στὴ Φλώρινα.Ἔξω ἀπὸ τὴ μητρόπολι τῆς Φλωρίνης ὁ Ἄρτης ἔστησε τὴ σημαία τῆς ἐλευθερίας καὶ ἀνεφώνησε «Ζήτω ἡ Ἑλλάς!».
Ἀργότερα ἦλθε καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταν­τῖνος, ὁ ὁποῖος ἤθελε νὰ μεταβοῦν στὸν Ἅ­γιο Παντελεήμονα, τὸν παλαιὸ ναό, ὁ ὁποῖος εὑρίσκετο ὑπὸ τὴν κατοχὴ τῶν Βουλγάρων· εἶχαν τότε μεγάλη δύναμι μέσα στὴ Φλώρινα οἱ Βούλγαροι. –Ὄχι, τοῦ λένε, θὰ δημιουργηθῇ ζήτημα. Ἔτσι μετέβησαν πε­ζῇ μέχρι τὸν Ἅγιο Γεώργιο καὶ ἐκεῖ ἐτέλεσαν τὴν πρώτη δοξολογία. Ὅλες οἱ πόλεις ἑ­ορτάζουν τὶς ἐ­πετείους των μέσα στοὺς μητροπο­λιτικοὺς ναούς, ἀλλὰ ἐδῶ ἔγινε ἐξαίρεσις.

* * *

Μετρῆστε, ἀγαπητοί μου, πόσα χρόνια ἔχουν περάσει ἀπὸ τότε. Μέχρι πρό τινος ζοῦσαν ἀ­κό­μη μάρτυρες, ὅπως ὁ ἀείμνηστος σεβάσμι­ος ἱ­ερεὺς π. Δημήτριος Οἰκονομίδης, ὁ ὁποῖος θυ­μόταν τὴν εἴσοδο τῶν στρατιωτῶν μας, ποὺ ὄν­­τως τὴν ἡμέρα αὐτὴ τῶν Ταξιαρχῶν ὡς ἄλ­λοι ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι ἐλευθέρωσαν τὴν πόλι.
Εὐχόμεθα ἐκ βάθους καρδίας νὰ βασιλεύῃ εἰρήνη· εἰρήνη στὴν Ἑλλάδα μας, εἰρήνη στὰ Βαλκάνια, εἰρήνη στὸν κόσμο ὁλόκληρο. Ἀλλ᾽ ἐὰν ἂν παραστῇ ἀνάγκη, τότε καὶ πάλι ἡ πατρί­δα μας νὰ σταθῇ ὄρθια καὶ ἕτοιμη νὰ ἐπαναλάβῃ τὸ ἱστορικὸ «Ὄχι» τοῦ Δαβάκη, τὸ «Μολὼν λαβέ» τοῦ Λεωνίδα, καὶ τὸ «Ἴ­τε, παῖδες Ἑλλήνων…» τοῦ Αἰσχύλου (Πέρσαι στ. 402-405· παρὰ Μιχ. Ἰατροῦ, Πόθεν καὶ διατί σ. 462).
Ὅλοι μας, ἀσχέτως πολιτικῶν ἀντιλήψεων ποὺ μποροῦμε νὰ ἔχουμε, νὰ εἴμαστε ἑνωμένοι ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἕνας Γερμανὸς φι­λόσο­φος, ποὺ διάβασε τὴν ἱστορία τῆς Ἑλλάδος, εἶ­­πε ὅτι, ἐὰν οἱ Ἕλληνες ἦταν ἑνωμένοι, θὰ εἶχαν ἐπικρατήσει σὲ ὅλη τὴ Μεσόγειο. Δυσ­τυ­χῶς ἡ διαίρεσις μᾶς ἔφαγε. Καὶ αὐτὸς ἀκόμα ὁ Κεμάλ, σὲ τελετὴ γιὰ τὰ θύματα τῶν Τούρκων στὸ ὕψωμα Τουλοὺ Μπουνάρ, τὸ ὁποῖο ὑ­­περασπιζόταν ὁ Πλαστήρας, εἶπε· «Μὴ νομί­ζετε ὅτι νικήσαμε ἐμεῖς τοὺς Ἕλληνας· οἱ Ἕλ­ληνες δὲν νικήθηκαν στρατιωτικῶς, νικήθηκαν πολιτικῶς, τοὺς ἔφαγε ἡ φαγωμάρα».
Ἂς εἴμαστε λοιπὸν ἑνωμένοι, καὶ τότε νὰ ἐλπίζουμε ὅτι θὰ ἔλθουν καλύτερες ἡμέρες. Καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα αὐτὴ ἐγὼ ὁ γέρων ἐπίσκοπος λέγω, ὅτι ἡ Μακεδονία μας, ἡ χώρα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ τῶν φιλοσόφων, ἡ χώρα τῶν ἡρῴων, τῶν μαρ­τύρων τῆς πίστεως καὶ τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἦταν, εἶνε καὶ θὰ εἶνε πάντα Ἑλληνική.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης Τρίτη 8-11-1994)