Γ´ ΣΤΑΣΙΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ
Toῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
Ἡ πρώτη εἶναι σὲ pdf

«ΧΑΙΡΕ, ΔΕΝΔΡΟ ΑΓΛΑΟΚΑΡΠΟΝ, ΕΞ ΟΥ ΤΡΕΦΟΝΤΑΙ ΠΙΣΤΟΙ…»

ΑΝΟΗΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΤΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

«Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύουσα·
χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα» (Ἀκάθ. ὕμν. Ρ2

ΑΠΟΨΕ, ἀγαπητοί μου, καθὼς βρισκόμαστε στὴν περίοδο τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, εἶνε ἡ τρίτη (Γ΄) στάσις τῶν Χαιρε­τισμῶν καὶ θὰ ἑρμηνεύσουμε τὸν χαιρετισμὸ ποὺ λέει· «Χαῖρε, φιλοσόφους ἀσόφους δεικνύ­ουσα· χαῖ­ρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουσα» (Ἀκάθ. ὕμν. Ρ2). Παρακαλῶ δῶστε προσοχή.

* * *

Ὁ ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου, εἶνε προικισμένος ἀπὸ τὴν ἁγία Τριάδα μὲ πολλὰ χαρίσματα. Ἕνα ἀπὸ τὰ σπουδαιότερα εἶνε ὁ νοῦς. Πές μου τί σκέπτεσαι, νὰ σοῦ πῶ ποιός εἶσαι.
Πρὸ τῆς πτώσεως τῶν πρωτοπλάστων ἡ σκέ­ψι τους ἦταν διαρκῶς στὸ Θεὸ καὶ εἶχαν τὸ προ­νόμιο νὰ συνομι­λοῦν ἀμέσως μαζί του. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε, τότε τὸ κάλλος του ἀμαυρώθηκε καὶ ἡ σκέψι σκοτίστηκε. Οἱ ἄν­θρωποι ἔγιναν «σάρκες» (Γέν. 6,3). Δὲν σκέπτον­ται πλέον τὰ μεγάλα καὶ ὑ­ψηλά· σκέπτονται τὰ χαμηλὰ καὶ εὐτελῆ, τὰ γάστρια καὶ τὰ ὑπογάστρια κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο.
Ὑπὸ τὶς συνθῆκες αὐτὲς δημιουργήθηκε καὶ ἄρχισε νὰ λειτουργῇ ἡ ἀνθρώπινη φιλοσοφία. Ὁ ἄνθρωπος μὲ σκοτισμένο τὸ νοῦ διανο­εῖ­ται, ἐρευνᾷ, ἐξετάζει, ἐπινοεῖ πολλὰ καὶ διάφο­ρα πράγματα. Τὴν πορεία τῆς ἀνθρωπί­νης δι­ανοήσεως ἐκθέτει ἡ ἱστορία τῆς φιλοσοφί­ας, γιὰ τὴν ὁποία τόσα ἔχουν γραφῆ παγκοσμί­ως. Σωστὰ εἶπαν, ὅτι ἡ ἐξέλιξι τῆς φιλοσο­φίας εἶ­νε ἡ ἱστορία τῶν ἀνθρωπίνων πλανῶν. Θέλετε παραδείγματα; Ὁ Πυθαγόρας, ἕνας ἀπὸ τοὺς πρὸ Χριστοῦ φιλοσόφους, δίδασκε τοὺς μαθη­τάς του – τί; νὰ μὴν τρῶνε κουκιά. Γιατὶ στὰ κουκιά, λέει, στὰ ξερὰ κουκιά, ἀναπτύσσον­ται ζῳύφια, στὰ ὁποῖα κατοικοῦν ψυχές! πίστευε δηλαδὴ στὴ μετεμψύχωσι ἢ μᾶλ­λον μετενσάρκωσι. Ἄλλος δίδασκε ὅτι, ἀφοῦ οἱ μηχα­νὲς δὲν μποροῦν νὰ κινηθοῦν μόνες τους, ἄρα πρέπει νὰ ὑπάρχουν δοῦλοι! Κι ἄλλα πολλὰ ἀνόητα εἶπαν. Θὰ ἔλεγε κανείς, ὅτι δὲν ὑπάρχει βλακεία ποὺ νὰ μὴν τὴν εἶπαν οἱ φιλόσοφοι.

Ὑπάρχουν βεβαίως καὶ ἐξαιρέσεις, ὅπως λ.χ. ὁ Σωκράτης, ὁ ὁποῖος ὅταν τὸν κατεδίκασαν εἰς θάνατον εἶπε στὴν Ἀπολογία του (18[31α])· Ἐ­γὼ ὑ­πῆρξα γιὰ τὴν Ἀθήνα τὸ βούκεντρο, σᾶς κεν­τοῦ­σα γιὰ νὰ ξυπνᾶτε. Τώρα ἐκτελοῦμαι, φεύγω ἀπ᾽ τὴ ζωή, καὶ θὰ πέσετε σὲ λή­θαργο. Καὶ θὰ κοιμᾶστε, ἕως ὅτου ὁ Θεὸς σᾶς λυπηθῇ καὶ στείλῃ κάποιον ποὺ θὰ σᾶς ἀ­ποκαλύψῃ τὴν ἀ­λήθεια. Τὰ λόγια αὐτά, 400 χρό­νια πρὸ Χριστοῦ, θεωρήθηκαν προφητικά. Γι᾽ αὐ­τὸ ὁ Σωκράτης καὶ οἱ μαθηταί του, ὁ Πλάτων καὶ ὁ Ἀριστοτέλης, σὲ παλαιὲς ἐκκλησίες εἶ­νε ζωγραφισμένοι στὸ νάρθηκα.

Ὅταν ἤμουν ἱερο­κήρυκας στὰ Γιάννενα, ἐπισκέφθηκα μία ἐκ­κλη­σία στὸ νησάκι τῆς λίμνης καὶ εἶδα ἐκεῖ τὶς μορφές τους. Διότι ὑπάρχουν Χριστιανοὶ πρὸ Χριστοῦ, καὶ ὑπάρχουν εἰδωλολάτρες ―ὅ­πως ἐμεῖς― μετὰ Χριστόν. Αὐτὴ εἶνε ἡ μεγάλη ἀντί­θεσις. Λίγοι εἶνε οἱ πιστοί· «πολλοὶ γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί», εἶπε ὁ Χριστός (Ματθ. 20,16).
Ἀλλὰ οἱ περισσότεροι φιλόσοφοι καὶ μάλιστα οἱ νεώτεροι δὲν πιστεύουν στὸ Χριστὸ καὶ εἶπαν διάφορες ἀνοησίες. Ἄλλοι εἶπαν, ὅτι ἔ­τσι ἔγινε ὁ κόσμος, μόνος του, πρᾶγμα παρά­λογο. Ἡ λογικὴ λέει· «Πᾶς οἶ­κος κατασκευάζε­ται ὑπό τινος, ὁ δὲ τὰ πάντα κατασκευάσας Θεός» (Ἑβρ. 3,4). Ἄλλοι εἶπαν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶ­νε προϊὸν ἐξελίξεως, ὅτι κατάγεται ἀπὸ τὸν πίθηκο· διδάσκεται δὲ καὶ στὰ σχολεῖα ἀκόμη αὐτὸ τὸ μεγάλο ψεῦδος. Ἄλλοι εἶπαν ἄλλα.
Καὶ ὁ χαιρετισμὸς ποὺ ἐξηγοῦμε λέει· ὑ­μνοῦμε τὴν ὑπεραγία Θεοτόκο, διότι αὐτὴ ἐ­γέννησε τὸν Χριστό, τὸν ῥαββί, τὸν γλυκὺ διδάσκαλο, ποὺ δίδαξε ὅλη τὴν ἀλήθεια καὶ ἔ­δειξε ὅτι οἱ φιλόσοφοι ἀστόχησαν στὶς σκέψεις τους καὶ εἶπαν μωρίες. «Χαῖρε Παναγία, διότι ἀπέδειξες τοὺς φιλοσόφους ἀνοήτους».
Ἐν συνεχείᾳ ὁ χαιρετισμὸς λέει κάτι ἄλλο, καὶ εἶνε ἐν μέρει προφητεία· «Χαῖρε», λέει, ἡ τοὺς «τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχου­σα». «Ἀ­λόγους» τί θὰ πῇ· χωρὶς λόγο, χωρὶς φωνή, ἄφωνους· καὶ ἐπίσης παράλογους, μὴ ὑπολογίσιμους, ἀσήμαντους. Καὶ ποιούς ὀνομάζει ἐ­­δῶ «ἀλόγους»; Τοὺς «τεχνολόγους». Καὶ ποιοί εἶνε οἱ «τεχνολόγοι»; Στὴν ἀρχαία ἐποχὴ «τεχνολόγους» ἔλεγαν αὐτοὺς ποὺ ἀ­σχολοῦνται μὲ τὴν τέχνη τοῦ λόγου, δηλαδὴ τὴ γραμματι­κὴ ἀνάλυσι τῶν λέ­ξεων. Σήμερα τεχνολόγους λέμε αὐτοὺς ποὺ κατέχουν τὴν τεχνολογία, εἶνε ἔμπειροι στὶς πρακτικὲς ἐ­φαρμογὲς τῶν ἀνακαλύψεων καὶ μεθόδων.
Τεχνολογία! Ζοῦμε στὸν αἰῶνα τῆς τεχνολογίας. Προώδευσε στὸν τομέα αὐτὸν ἡ ἀν­θρωπότης. Πρῶ­τα ὁ γεωργὸς ἔ­σκαβε ὁ ταλαί­πωρος τὴ γῆ μὲ τὴν ἀξίνα καὶ τὰ χέρια του ἦ­ταν σκληρὰ μὰ εὐλογημένα. Τώρα τὰ χέρια τῶν γεωργῶν εἶνε πιὸ μαλακὰ ἀπὸ τῶν δασκάλων καὶ τῶν καθηγητῶν· ἡ ἀξίνα ἀντικαταστάθηκε μὲ τὰ τρακτέρ, ποὺ κάνουν ἔργο χιλιάδων ἐρ­γατῶν. Πρῶτα ὁ γεωργὸς θέριζε μὲ τὸ δρεπάνι καὶ ἁλώνιζε μὲ τὰ ζῷα· τώρα τὸ δρεπάνι καὶ τὰ ζῷα ἀντικαταστάθηκαν μὲ τὴν θεριζοαλωνι­στικὴ μηχανή. Πρῶτα, τὴν παλιὰ ἐ­πο­χή, ἦταν δύσκολες οἱ χειρουρ­γικὲς ἐπεμβάσεις· οἱ ἀ­σθενεῖς κραύγαζαν ἀπὸ τὸν πόνο καὶ οἱ γιατροὶ τοὺς ἔδεναν. Τώρα ἡ τεχνολογία βρῆκε τὴ νάρκωσι μὲ τὸ χλωροφόρμιο κι ὁ ἀσθε­νὴς δὲν ὑποφέρει. Ἡ ἰατρικὴ προχώρησε καὶ κάνει ἐπεμβάσεις μὲ ἀκτῖνες λέϊζερ. Ἄλλοτε, γιὰ νὰ ποῦμε κ᾽ ἕνα παράδειγμα ἀπὸ τὸ ναό, ὁ νεωκόρος ἀνέβαινε γιὰ τὴν καμπάνα πάνω στὸ καμπαναριὸ καὶ κάποτε γλιστροῦσε μὲ κίνδυνο νὰ σκοτωθῇ. Τώρα πιέζει ἕνα κουμπὶ καὶ ἡ καμπάνα χτυπάει καὶ μᾶς καλεῖ.
Δὲν κατηγοροῦμε τὴν τεχνολογία· εἶνε μία πρόοδος, ἡ ὁποία ἔρχεται μέσα ἀπὸ ἐφευρέσεις ποὺ ὁ Θεὸς φωτίζει τὸν ἄνθρωπο νὰ κά­νῃ. Τὸ χελιδόνι φτειάχνει τὴ φωλιά του ὅπως τὴν ἔ­φτειαχνε καὶ πρὸ χιλιάδων ἐτῶν, καὶ ἔ­τσι θὰ ἐξακολουθήσῃ νὰ τὴ φτειάχνῃ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Ἐνῷ ὁ ἄνθρωπος τὴν καλύ­βα του τὴν ἔκανε σήμερα οὐρανοξύστη. Καὶ ἐνῷ ἄλλοτε βάδιζε μὲ τὰ πόδια, τώρα τρέχει μὲ ἰλιγγιώδεις ταχύτητες. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς εἶχε πεῖ· Θὰ δῆτε ἁμάξι νὰ τρέχῃ στὸν κάμπο πιὸ γρήγορα κι ἀπ᾽ τὸ λαγό. Σήμερα ὑπάρχουν αὐτοκίνητα, τραῖνα, ἀ­εροπλάνα, ἀκόμα καὶ διαστημόπλοια.
Ἀναγνωρίζουμε καὶ δεχόμαστε τὴν τεχνολο­γία, ἀλλὰ μέχρι ἑνὸς σημείου. Διότι πολὺ συχνὰ τὴν τεχνολογία χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ διάβο­λος γιὰ κακὸ σκοπό. Καὶ ἔτσι θὰ τὴν χρησιμο­ποι­­ήσῃ ἰδίως στοὺς ἐσχάτους καιρούς (βλ. Α΄ Πέτρ. 1,5). Καὶ βρισκόμεθα σὲ ἐσχάτους καιρούς.
Ἐφεύρεσις τοῦ σατανᾶ εἶνε λ.χ. ἡ τελευταία τεχνολογία μὲ τὶς ταυτότητες. Ἀλλάζουμε ταυτότητες. Διότι δὲν ἀνήκουμε πλέον στὴ μικρὴ ἀλλὰ ἔνδοξη πατρίδα μας, ἀλλὰ ἀνήκουμε στὴν Ε.Ο.Κ. παρακαλῶ, ποὺ εἶνε ἰ­σοπέδωσις τῶν πάντων. Ἄλλα ἔθνη, ὅπως ἡ Ἀγγλία καὶ ἡ Γερμανία, δὲν δέχθηκαν τέτοια ταπείνωσι. Οἱ νέες ταυτότητες δὲν εἶνε ὅπως οἱ παλιὲς ἀστυνομικὲς ταυτότητες. Διαγράφουν τὸ θρήσκευμα καὶ ἔχουν ἄλλες ἰδιαίτερες πληροφορίες, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ τὶς δῇ κανείς, ἀλλὰ θὰ τὶς ἐλέγχῃ ἀπὸ τὶς Βρυξέλλες ἕνα τεράστιο κομπιοῦτερ. Αὐτὸ εἶνε σατανοκρατία. Ὀρθῶς εἶπαν οἱ Ἁγιορεῖται πατέρες καὶ συμφώνησα κ᾽ ἐγὼ μαζί τους, νὰ μὴν πάρουμε τέτοιες ταυτότητες. Κρύβεται ἀπάτη καὶ δέσμευσις, σκλαβιὰ ἠλεκτρονική.
Χαῖρε λοιπόν, Παναγία, διότι γέννησες τὸν Χριστό, ποὺ τοὺς τεχνολόγους, ποὺ ἤξεραν ν᾽ ἀναλύουν τὶς λέξεις καὶ ἦταν λαλίστατοι, τοὺς ἄφησες ἄφωνους, ἀφοῦ ἀποδείχθηκαν ἀνίκα­νοι νὰ ἐξηγήσουν τὸ θαῦμα τῆς κυοφορίας σου. Ἀλλὰ καὶ τοὺς σημερινοὺς τεχνολόγους ἀφοπλίζεις, ὥστε νὰ μὴ ἐξαπατήσουν τὸ λαό μας.

* * *

Μεγάλο δῶρο, ἀγαπητοί μου, ἡ σοφία. «Σοφία· ὀρθοὶ ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου», λέμε στὴ θεία λειτουργία. Παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα εἶνε ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος· «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35). Σοφία εἶνε ὁ Χριστός. Καὶ τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ θ᾽ ἀκούσουμε· «Ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου;» (Α΄ Κορ. 1,20). Γι᾽ αὐτὸ ἕνα μικρὸ παιδάκι ποὺ ἀκούει μάθημα στὸ κατηχητικὸ εἶνε σοφώτερο ἀπὸ τὸ Σωκράτη, τὸν Πλάτωνα καὶ τὸν Ἀ­ριστοτέλη· καὶ ἕνας πιστὸς χωρικὸς εἶνε σοφώτερος ἀπὸ πολλοὺς ἀθέους τοῦ πανεπιστημίου ποὺ λένε φανερὲς ἀνοησίες.
Ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ εἶνε ὁ Χριστός. Γι᾽ αὐτὸ κ᾽ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Παῦλο λέμε· «Ἰ­ουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν», οἱ εἰδωλολάτρες ζητοῦν σοφία καὶ οἱ Ἑβραῖοι ζητοῦν θαύματα, «ἡμεῖς δὲ κηρύσ­σομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν» (ἔ.ἀ. 1,23-24).

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 19-3-1993