Ὁμιλία τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
σε μαθήτριες τοῦ Λυκείου στὶς κατασκηνώσεις τῆς Μητροπόλεως Φλώρινης 1979

ΠΩΣ ΘΑ ΔΙΟΡΘΩΘΗ Η ΝΕΟΤΗΣ

«Ἐν τίνι κατορθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;
ἐν τῷ φυλάξασθαι τοὺς λόγους σου». (ψαλμ. 118,9)

Ἀγαπητά μας παιδιά, θέλω ἀπόψε νὰ προσέξετε ἕνα ἐρώτημα ποὺ ὑπάρχει στὴν Ἁγία Γραφή καὶ ἀφορὰ τὴν νεότητα. Ὁμιλεῖ σὲ σᾶς ποὺ βρίσκεστε στὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας σας. Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ εἴπαμε εὐρίσκεται στὴν Ἁγία Γραφή. Βρίσκεται στὸ ψαλτήρι. Ποιά ἀπὸ σᾶς διαβάζει ψαλτήρι;
Τὰ παλιά τὰ χρόνια τὰ εὐλογημένα χρόνια, ποὺ οἱ ἄνθρωποι τραγουδοῦσαν τὰ τραγούδια τοῦ Θεοῦ, ὅπως στὴν ἀλησμόνητη Μικρὰ Ἀσία, στὸν Πόντο, στὴν ἀρχαία ἐποχή, διαβάζαν τὸ ψαλτήρι. Ὅπως τώρα ξέρουν οἱ κοπέλες τραγούδια τοῦ διαβόλου, ἔτσι τότε ξέραν τὰ τραγούδια τοῦ Θεοῦ. Ὅπως λέει ὁ Παπαδιαμάντης, τὸ τραγούδι τοῦ Θεοῦ τὸ πιὸ ὅμορφο εἶνε τὸ ψαλτήριο.
Στὸ ψαλτήρι μέσα εἶνε ἕνας ψαλμὸς ποὺ εἶνε ὁ μεγαλύτερος. Μπορεῖ καμιὰ ἀπὸ σᾶς, ἐκτὸς τῶν θεολόγων, οἱ ὁποῖες νὰ μὴ προτρέξουν, μπορεῖ καμιὰ ἀπὸ σᾶς νὰ μοῦ πῆ, ποὺ ὅπως πληροφοροῦμε εἶστε κορίτσα θρησκευτικά, πηγαίνετε στὴν ἐκκλησία, στὸ κατηχητικό, στὶς ὁμάδες καὶ διαβάζετε τὴν Ἁγία Γραφή. Ποιός εἶνε ὁ πιό μεγάλος ψαλμός στὸ ψαλτήρι;
Ναί, ὁ 118. Μπορεῖς νὰ μοῦ πῆς τὸ περιεχόμενο τοῦ ψαλμοῦ αὐτοῦ; Τί ἐγκωμιάζει καὶ ποιούς ἐπαινεῖ; Τοὺς πλουσίους, τοὺς ἰσχυρούς, τοὺς βασιλεῖς, τοὺς ἄρχοντες τῆς γῆς, ὅπως οἱ μακαρισμοὶ λένε: «μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῶ πνεύματι»;
«Μακάριοι οἱ ἀκούοντες».
Πότε ἀκοῦμε τὸν ψαλμὸν αὐτόν; Κομμάτι ἀπὸ τὸν ψαλμόν αὐτὸν θὰ τὸν ἀκούσουμε ὄχι ἐμεῖς, ἀλλὰ ἄλλοι, ὅταν εἴμαστε στὸ φέρετρο. Εἶνε ὁ ψαλμός ποὺ ἀκούγεται στὴν κηδεία. «Μακάριοι ἄμωμοι ἐν τῇ ὁδῷ, οἱ πορευόμενοι ἐν νόμῳ Κυρίου».
Εἶνε λοιπὸν ἐγκώμιο τοῦ θείου λόγου, τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ.
Σ᾿αὐτὸν τὸν ψαλμὸ ὑπάρχει τὸ ἐρώτημα. Ρῶτα ὁ Δαυΐδ, ὁ προφήτης καὶ βασιλεύς, ποὺ γι᾿αὐτὸ ὁνομάζεται προφητάναξ. Ρωτᾶ: «Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;»
Αὐτὸς ἀπὸ τὴν πείρα τὴν μεγάλη ποὺ ἔχει, γιατὶ πέρασε καὶ αὐτὸς τὰ νεανικά του χρόνια, ὄχι καθήμενος σὲ πολυθρόνα, ἀλλὰ μέσα σὲ πολλά βάσανα καὶ περιπέτειες. Βοσκοῦσε τὰ πρόβατα τοῦ πατέρα του καὶ κυνηγοῦσε λιοντάρια καὶ λύκους. Αὐτὸς λοιπὸν θέτει τὸ ἐρώτημα καὶ λέγει: «Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;»
Μὲ ἁπλὰ λόγια, γιατὶ εἶνε αὐτὰ ἀρχαῖα καὶ ἐσεῖς δὲν μαθαίνετε ἀρχαῖα.
Αὐτὸ σημαίνει; Μὲ ποιό μέσον ὁ νέος ἄνθρωπος θὰ κατορθώση νὰ βαδίση τὴν ὁδόν του, νὰ βαδίση ὀρθά, νὰ βαδίση τὴν ὁδόν τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς Πίστεως, ὥστε ἡ ζωή του νὰ ἀνταποκρίνεται στὸν μεγάλο προορισμό, ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς;
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;»
Σ᾿αὐτὸ τὸ ἐρώτημα ἀπαντοῦν οἱ αἰῶνες. Ἀπαντᾶ πρῶτα-πρῶτα ἕνας ἀρχαῖος διδάσκαλος τῆς πατρίδος μας, ὁ μπάρμπας Σωκράτης, ἀπὸ τὴν Ἀθήνα. Αὐτὸς λέει ὅτι τὸ μέσον ποὺ θὰ μπορέση ὁ ἄνθρωπος νὰ ζήση στὸν κόσμον αὐτόν, μιὰ ἀνώτερη ζωὴ καὶ ὄχι ὅπως ζοῦν τὰ ζῶα, τὰ κτήνη, τὰ τετράποδα, ἀλλὰ μιὰ ζωὴ ποὺ ἀξίζει στὸν ἄνθρωπο, γιατὶ πράγματι «ὡς ὡραῖος ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἄνθρωπος εἶ».
Αὐτὸ τὸ μέσον κατὰ τὸν Σωκράτη εἶνε ἡ γνώσης.
Τὸ κακό τὸ θεωρεῖ ἀποτέλεσμα τῆς ἀγνοίας. Γι᾿αὐτὸ εἶπε τὸ ρητό: «οὐδείς ἐκὼν κακός». Ὅτι δηλαδή, ἐὰν ὁ ἄνθρωπος γνωρίσει τὰ πράγματα καὶ προχωρήσει στὴν ἐπιστήμη καὶ στὴ γνώσι, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος θὰ εἶνε ἕνα εἶδος ἀνωτέρου ἀνθρώπου καὶ δὲν θὰ κάνη τὸ κακὸ στὴν γῆ.
Θεωροῦσε δηλαδὴ τὴν γνῶσιν ὡς μέσον προόδου τῆς ἀνθρωπότητος, τὴν δὲ ἄγνοια τὴν θεωροῦσε ὡς κατάρα.
Εἶνε σωστὴ ἡ θεωρεία του; Δὲν εἶνε σωστή. Εἶνε ἐσφαλμένη. Διότι ἡ πείρα αἰώνων ὁλοκλήρων μᾶς διδάσκη, ὅτι ἡ γνώσις δὲν συμβαδίζει μὲ τὴν ἀρετή.
Καὶ αὐτὸ δὲν εἶνε δύσκολο γιὰ νὰ τὸ ἀποδείξουμε.
Ἐγὼ ποὺ περιόδευσα πόλεις καὶ χωριὰ καὶ εἶδα τέλος πάντων κόσμο στὴν νεώτητά μου· συνήντησα ἁπλοῦς καὶ ἀγραμμάτους ἀνθρώπους, τσιομπαναραίους, χωρικούς, ἐργάτας, οἱ ὁποῖοι δὲν πῆγαν σὲ σχολεῖα καὶ πανεπιστήμια καὶ ὅμως ζοῦνε μιὰ ἀνώτερη, πνευματική ζωή, ζοῦνε κοντὰ στὸ Θεό. Δὲν κάνουν τὰ αἰσχρὰ ἁμαρτήματα ποὺ κάνουν οἱ ἄλλοι. Ἐνῶ ἀντιθέτως μέσα στὴν κοινωνία μέσα στὶς μεγάλες πολιτεῖες, στὴν Θεσσαλονίκη, στὴν Ἀθήνα, στὰ μεγάλα κέντρα, βλέπεις ἐκεῖ μορφωμένους καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες ποὺ πῆγαν στὰ σχολεῖα, βγάλανε τὰ λύκεια, πῆγαν στὰ πανεπιστήμια, σπουδάσανε στὸ ἐξωτερικό, μάθανε γράμματα πολλά, πήρανε διπλώματα ἕνα μάτσιο, ξέρουν ξένες γλῶσσες καὶ ὅμως εἶνε χαμηλῆς πνευματικῆς ἀξίας. Ἐνῶ θὰ ἔπρεπε αὐτοὶ σύμφωνα μὲ τὴν θεωρεία τοῦ Σωκράτη νὰ βρίσκονται σ᾿ἕνα ἀνώτερο ἐπίπεδο ἀρετῆς καὶ ὅμως αὐτοὶ διαπράττουν τὰ αἰσχρότερα ἐγκλήματα, τὰ ὁποῖα κατωρθώνουν καὶ τὰ καλείπτουν μὲ μιὰ ἐπιφανειακή εὐγένεια στὸν κόσμον αὐτόν.
Λοιπόν, «Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;»
Σ᾿αὐτὸ ἀπαντᾶ καὶ ἕνας δικὸς μας ἐδῶ κήρυκας τοῦ εὐαγγελίου, ὁ Παπουλάκος ὁ ἀλησμόνητος, ποὺ τότε ποὺ ἀνοίγαν τὰ σχολεῖα καὶ λέγαν ὅτι αὐτὰ θὰ φέρουν τὴν εὐτυχία στὴν Ἑλλάδα, αὐτὸς ἀπήντησε: Τὰ σχολεῖα θὰ φέρουν τὴν εὐτυχία στὴν Ἑλλάδα ἐὰν εἶνε συδεδεμένα μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Ἐνῶ τὰ ἄθεα γράμματα θὰ καταστρέψουν τὸν κόσμο.
Πόσο δίκαιο εἶχε ὁ Παπουλάκος, τὸ βλέπουμε σήμερα.
Σήμερα βρισκόμαστε στὸ τέλος τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα. Ἐσεῖς θὰ προλάβετε, ἄν προλάβετε, δὲν ξέρουμε τὶ θὰ γίνη στὸ μέλλον, ἐμεῖς θὰ εμεθα κάτω ἀπὸ τὴν γῆ. Ἐσεῖς θὰ προλάβετε νὰ δῆτε καὶ τὸν 21αἰώνα, τοῦ ὁποίου δὲν γνωρίζουμε ποιὰ θὰ εἶνε ἡ ἀνατολή του, γιατὶ ἡ ἀνθρωπότης κινδυνεύει σήμερα ὄχι ἀπὸ τοὺς βοσκούς, ὄχι ἀπὸ τοὺς χωρικοὺς ὄχι ἀπὸ τοὺς ἀγραμμάτους, ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς ἐπιστήμονας. Ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ κάθονται στὰ ἐργαστήρια καὶ κατασκευάζουν ἀτομικές βόμβες καὶ γεμίσανε τὰ Οὐράλια ὅροι καὶ τὰ βουνὰ τῆς Ἀμερικῆς καὶ εἶνε ἕτοιμοι νὰ πετάξουν ἐπάνω στὸν οὐρανὸ καὶ νὰ ρίξουν πάνω ἀπὸ τὶς μεγάλες πόλεις τὶς ἀτομικὲς βόμβες.
Μιὰ νὰ ρίξουν στὴν Θεσσαλονίκη, ἄλλη μία στὴν Ἀθήνα, ἄλλη στὴν Σόφια, καὶ ἄλλη στὸ Βουκουρέστη καὶ ἄλλες ἀλλοῦ, κατεστράφηκε ἡ ἀνθρωπότητα.
Συνεπῶς κινδινεύει ἡ ἀνθρωπότης ὄχι ἀπὸ τοὺς ἀγραμμάτους ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη τὴν ἄθεα καὶ εἶχε δίκαιο ἕνας μαθητὴς τοῦ Σωκράτη νὰ πῆ ἐκεῖνον τὸν σοφὸν λόγον, «ἐπιστήμη χωριζομένη ἀρετῆς πανουργία ἐστι» καὶ ὄχι ἀρετή.
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ».
Μὲ τὴν γνώση μὲ τὴν ἐπιστήμη; Ἡ πείρα ἀπαντᾶ ὄχι. «Ἐν τίνι κατωρθώσει» λοιπόν;
Ἀπαντοῦν ἄλλοι ποὺ κρατοῦν τὰ βιολιά, τὶς κιθάρες, Μπετόβεν καὶ ἄλλοι, ποὺ παίζουν ὅμορφα τραγούδια. Τὸ τραγούδι σοῦ λέει, θὰ σώση τὸν κόσμο, τὰ ὅμορφα τραγούδια, συναυλίες, φεστιβάλ καὶ αὐτὰ τὰ πράγματα.
Καὶ πάλι ἡ πείρα μᾶς ἀποδεικνύει ὅτι οὔτε μὲ τὴν μουσική μπορεῖ νὰ διωρθωθῆ ὁ ἄνθρωπος κατὰ βάθος καὶ πλάτος. Καὶ ἀπόδειξις ὅτι αὐτοὶ οἱ σπουδαῖοι μουσικοὶ ποὺ κρατοῦν τὰ βιολιά καὶ μαγεύουν μὲ τὰ ὡραῖα τραγούδια τοὺς τὸν κόσμο, αὐτοὶ ἐξωκέλουν ἡθικῶς καὶ διαπράττουν διάφορα ἁμαρτήματα ποὺ δὲν τὰ διαπράτουν αὐτοὶ ποὺ δὲν ξέρουν τὰ βιολὶ καὶ τὴν κιθάρα.
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ;» Μὲ τὴν γνώσι, μὲ τὴν ἐπιστήμη, μὲ τὴν μουσική, μὲ τὴν τέχνη;
Ἄλλοι λένε ὅτι δὲν διορθώνετε ὁ ἄνθρωπος οὔτε μὲ τὴν γνῶσι, οὔτε μὲ τὴν ἐπιστήμη, οὔτε μὲ τὴν μουσική, οὔτε μὲ τὴν τέχνη οὔτε μὲ τίποτε, παρὰ μόνο μὲ τὴν βία.
Λένε ὅτι τὸ ἄγριον αὐτὸ θηρίο, τὸ κτῆνος αὐτὸ ποὺ λέγετε ἄνθρωπος, δὲν ἡσυχάζει μὲ τίποτε, παρὰ μόνο μὲ τὸ βούρδουλο, παρὰ μόνο μὲ τὸν στρατό, παρὰ μόνο μὲ τὰ ὅπλα, παρὰ μόνο μὲ τὰ κανόνια, παρὰ μόνο μὲ τὴν βία. Μόνο μὲ τὴν βία λένε θὰ μπορέσουμε νὰ τιθασεύσουμε τὸ ἄγριο θηρίο ποὺ ὑπάρχει στὴν καρδία τοῦ ἀνθρώπου.
Εἶνε σωστὴ αὐτὴ ἡ θεωρεία; Ὄχι, δοκιμάστηκε ἡ θεωρεία αὐτὴ καὶ ἀπεδείχθη ἐσφλμένη, διότι τὸ θηρίο ὁ ἄνθρωπος, τὸ δαιμονισμένον αὐτὸ θηρίο, μὲ τὴν δύναμη μυρίων θηρίων, σπάει τὰ σιδερένια δεσμά, καταλύει τὰ καθεστῶτα, δημιουργεῖ πολέμους καὶ ἐπαναστάσεις καὶ μᾶς ἀπειλεῖ ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς.
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ»;
Μ᾿αὐτὰ ποὺ εἴπαμε, μή νομίσει καμιὰ ἀπὸ σᾶς ὅτι ὑποτιμοῦμε καὶ περιφρονοῦμε τὴν γνῶσι, περιφρονοῦμε τὴν ἐπιστήμη, περιφρνοῦμε τὴν μουσική, περιφρονοῦμε τὴν τέχνη, περιφρονοῦμε τὸν στρατὸ καὶ ἄλλα μέσα ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος. Δὲν τὰ περιφρονοῦμε αὐτά, ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὰ διδάγματα τῆς πείρας λέγομε ὅτι τὰ μέσα αὐτὰ τὰ ὁποῖα χρησιμοποίησε καὶ χρησιμοποιεῖ ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴν ἡθικοποίηση καὶ τὴν ἡμέρωση τοῦ ἀνθρώπου εἶνε ἀτελή. Ἀποδεικνύονται ἀτελὴ καὶ ἀνήκανα γιὰ νὰ τιθασεύσουν τὸ ἄγριο θηρίο, ποὺ ὑπάρχει μέσα στὰ στήθη τοῦ ἀνθρώπου.
Τίς μέ ρύσετε ἐκ τοῦ κακοῦ τούτου, ἐκ τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου ποὺ ὑπάρχει στὰ στήθη μου;
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδῶν αὐτοῦ»;
Σ᾿᾿αὐτὸ ἀπαντᾶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἀπαντᾶ ὁ διος. Αὐτὸς ποὺ θέτει τὸ ἐρώτημα δίνει καὶ τὴν ἀπάντηση. Καὶ τί λέει: «ἐν τῷ φυλάξασθαι τοὺς λόγους σου».
Ἀν ὑπάρχει ἕνα μέσον μὲ τὸ ὁποῖο μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ ἀποβάλλη τὸ ἐγώ του, τὸ θηρεῶδες ἐγὼ του καὶ νὰ γίνη ἄνθρωπος ἀρετῆς καὶ νὰ φθάση ἀπὸ τὴν γῆ στὸν οὐρανό καὶ νὰ γίνη ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, αὐτὸ τὸ μέσον δὲν βρίσκεται σ᾿αὐτὰ τὰ κοσμικὰ μέσα ποὺ επαμε, τὰ ὁποῖα κατὰ κάποιο τρόπο συντελοῦν στὴν ἐξημέρωση τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ τὴν ριζικὴ ἀλλαγὴ μέσα στὸν ἄνθρωπο τὴν κάνει τὸ Εὐαγγέλιο. Ὄχι τὸ Εὐαγγέλιο ἁπλῶς ὡς βιβλίο, ἀλλὰ ἡ Πίστης στὸ Εὐαγγέλιο. Νὰ πιστεύης στὸ Εὐαγγέλιο ὅτι εἶνε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἐστάλη ἀπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ὅτι αὐτὸ μᾶς δείχνει τὸν δρόμο τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ βαδίσωμε. Καὶ ὄχι μόνο μᾶς δείχνει τὸν δρόμο, ἀλλά μᾶς δίνει τὴν δύναμη γιὰ νὰ τὸν βαδίσουμε. Γιατί, τί τὸ ὅφελος νὰ κάνουμε διδασκαλία γυμναστικῆς σ᾿ἕναν παράλυτο καὶ νὰ τοῦ λέμε ἐμπρὸς βάδισε. Ὁ παράλυτος δὲν ἔχει ἀνάγκη μόνο ἀπὸ διδασκαλία γυμναστικῆς καὶ ἀπὸ διαταγές, ἀλλὰ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὸ νὰ τοῦ δώσουμε δύναμη καὶ νεῦρα γιὰ νὰ κάνη τὴν γυμναστική καὶ νὰ βαδίση.
Τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε δύναμις Θεοῦ, γιὰ κάθ᾿ἕναν ποὺ πιστεύει.
Θὰ ἥθελα νὰ τελειώσω τὴν διδασκαλία μου αὐτή, ἐπάνω στὸ ἐρώτημα αὐτὸ ποὺ ζαλίζει· «Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ», μὲ ἕνα μικρὸ ἀνέκδοτο ποὺ δίνει τὴν ἔννοια αὐτοῦ τοῦ ρητοῦ.
Ἴσως νὰ τὸ ἔχετε ἀκούση καὶ ἐσεῖς ἄλλοτε, τὸ ἄκουγα καὶ ἐγὼ ὅταν ἤμουν νεώτερος, ἀπὸ ἕναν διδάσκαλο τοῦ Εὐαγγελίου.
Κάποτε ἦσαν τέσσερες νέοι σὰν καὶ ἐσᾶς, τέσσερεις νέοι μὲ ὅνειρα, μὲ ὅρεξη ἐπιστήμης, τέσσερεις νέοι τίμιοι. Ὁ ἕνας ἦταν μαθηματικός, ὁ ἄλλος ἀστρονόμος ὁ ἄλλος φιλόσοφος, καὶ ὁ ἄλλος ποιητής. Καὶ κουρασμένοι ἀπὸ τὰ μαθήματα ἔκαναν περίπατο στὴν παραλία καὶ ἐκεῖ θέλησαν νὰ κάνουν λεμβοδρομία, νὰ κάνουν βαρκάδα στὴν θάλασσα. Βρῆκαν ἕναν φτωχὸ βαρκάρι, τὸν πλήρωσαν, τοὺς ἔβαλε στὴν βάρκα καὶ ἄρχισαν νὰ ταξιδεύουν. Ἦταν ὁ καιρὸς πολὺ εὐχάριστος ἦτανε γαλήνια ἡ θάλασσα, μπουνάτσα, λάδι ὅπως λέμε ἐμεῖς ποὺ κατοικοῦμε στὰ νησιά καὶ ἔπνεε ἀεράκι, αὔρα, ζέφυρος καὶ αὐτοὶ προχωροῦσαν καὶ κουβεντιάζαν. Εἶχε μάλιστα καὶ ἕνας ἀπ᾿αὐτοὺς βιολί, ποὺ ἔπαιζε καὶ διασκέδαζαν. Οἱ ἄλλοι συζητοῦσαν μὲ ἐπιστημονικὴ γλῶσσα, ὁ ἕνας μιλοῦσε γιὰ τὰ μαθηματικά, ὁ ἄλλος γιὰ τ᾿ἀστέρια, ὁ ἄλλος γιὰ τὶς φιλοσοφίες καὶ ὁ ἄλλος γιὰ τὰ ποιήματα τοῦ Ὁμήρου. Καὶ κάθε τόσο σταματοῦσαν καὶ ἀπευθυνόταν στὸν βαρκάρι ποὺ ἱδρωμένος κοπηλατοῦσε καὶ τοῦ ἔλεγαν: Μπάρμπα ξέρεις τὸ θεώρημα τοῦ Πυθαγόρα; Δὲν ξέρω παιδάκι μου ἔλεγε, ἐγὼ ἀγράμματος ἄνθρωπος εἶμαι. Ὁ ἄλλος τοῦ ἔλεγε ξέρεις τοὺς νόμους τοῦ Νεύτωνα ποὺ κινοῦνται τὰ ἀστέρια; Δὲν ξέρω τέτοια πράγματα, ἔλεγε. Ὁ ἄλλος τὸν ρωτοῦσε: Ξέρεις τί δίδαξε ὁ μπάρμπα Σωκράτης; Ἥμ, δὲν ξέρω καὶ ὁ τέταρτος τὸν ρώτησε ξέρεις καμιά στροφή ἀπὸ τὰ ποιήματα τοῦ Ὁμήρου; Δὲν ξέρω ἀπαντοῦσε στεναχωρεμένος ὁ βαρκάρης. Τοῦ λένε τότε ὅλοι, μπάρμπα ἀφοῦ δὲν ξέρεις τὰ προβλήματα τῆς ἀλγέβρας, δὲν ξέρεις τ᾿ἄστρα καὶ τοὺς γαλαξίες, δὲν ξέρεις Ὅμηρο καὶ τραγούδι ἔχασες τὴν μισή σου ζωή. Στεναχωρίοταν ὁ βαρκάρης ποὺ τοῦ λέγαν ὅτι ἔχασε τὴν μισή του ζωή. Καὶ κοπηλατώντας ἀπομακρύνθηκαν πολὺ ἀπὸ τὸ λιμάνι καὶ ξαφνικὰ ἄλλαξε ἡ σκηνή. Ἡ αὔρα καὶ ὁ ζέφυρος μεταβλήθηκε σὲ ἄγριο ἄνεμο, ὑψώθηκαν κύμματα μεγάλα καὶ ἡ βαρκούλα εἶχε γίνει καρυδότσουφλο, ὅπως οἱ φλιοὶ τῶν καρυδιῶν κινοῦνται ἐπάνω στὴν θάλασσα ἔτσι κινοῦνταν καὶ ἡ βαρκοῦλα. Φόβος καὶ τρόμος τοὺς ἔπιασε ὅλους. Γιὰ μιὰ στιγμὴ ὁ βαρκάρης λέει: Παιδιά ξέρετε κολύμπι; Καὶ αὐτοὶ ἀπαντοῦν ὄχι. Κρίμα τοὺς λέει, χάσατε ὁλόκληρη τὴν ζωή σας.
Τὸ παράδειγμα δεικνύει, ὅτι θὰ σωθοῦν ὅσοι ξέρουν νὰ κολυμποῦν. Ὡραία εἶνε αὐτὰ τὰ πράγματα καὶ ἡ μόρφωση καὶ ἡ ἐπιστήμη καὶ τὰ τραγούδια καὶ τὰ βιολιὰ καὶ ὁ Μπετόβεν καὶ κάθε ἄλλη ἐξέληξη ἀνθρωπίνη, εὐχάριστα πράγματα εἶνε ὡς μέσα ψυχαγωγίας, ἀλλὰ ὅταν ἔρθη τὸ κύμα; Ὤ τὸ κύμα, ὤ τὰ κύματα! Νὰ τὰ ἀριθμήσουμε; Θὰ σᾶς πιάσει μελαγχολία. Εἶστε μικρὰ ἀκόμα καὶ εἶστε μέσα στὴν βαρκοῦλα αὐτὴ ποὺ πνέει ὁ ζέφυρος καὶ ἔχετε πατέρα καὶ μητέρα καὶ ἔχετε τὰ ἀγαθά τοῦ κόσμου καὶ ἀναπνέετε τὸν καθαρὸν ἀέρα καὶ ζωογονῆστε ἀπὸ τὶς αὔρες τοῦ ζεφύρου καὶ ἔχετε τὰ σχολεῖα σας καὶ τὰ πανεπιστήμιά σας καὶ ἔχετε ἐλευθέρα Πατρίδα καὶ ἔχετε ὅλα τὰ ὡραῖα πράγματα. Ἀλλὰ ἔρχονται τὰ κύματα, ὤ τὰ κύματα. Πεθαίνει ὁ πατέρας καὶ μένεις ὁρφανή. Πεθαίνει ἡ μητέρα μένεις διπλά ὁρφανή. Μεγάλωνης, δίνεις ἐξετάσεις στὸ πανεπιστήμιο, ἀποτυγχάνης, ἄλλο κύμα πελώριο. Προχωρεῖς στὰ γράμματα συναντᾶς δυσκολίες, πτώχεια. Παντρεύεσαι ὤ κύμα, κύματα πελώρια, κακορίζηκος διάβολος ὁ ἄνδρας. Γεννᾶς παιδιά, πεθαίνουν, διαζύγια, θάνατοι. Ὤ κύματα, κύματα, κύματα! Τί νὰ τὰ κάνης τότε τὰ βιολιά καὶ Μπετόβεν καὶ ζωγραφιές καὶ ὅλα αὐτά. Ἀνίσχυρα μέσα εἶνε αὐτά, ἀτελὴ μέσα.
Τὸ κύμα εἶνε μεγάλο. Ξέρετε νὰ κολυμπᾶτε; Μεταφράζετε πιστεύετε; Ἄν πιστεύετε τότε κερδίσατε ὁλόκληρη τὴν ζωή σας.
Πίστις στὰ λόγια τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶνε γραμμένα στὸ Εὐαγγέλιο καὶ ὅταν ἔχουμε τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ αὐτὰ θὰ γίνουν πυξίδα ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσουν στὸν λιμένα τῆς αἰωνίου ζωῆς καὶ μακαριότητος.
Εὔχομαι ἡ ζωή σας νὰ εἶνε ἀκύμαντος, ἀλλὰ ἐὰν μπορεῖς νὰ συνατίσης θάλασσα χωρὶς κύματα,καὶ ἄν μπορεῖ νὰ βρεθῆ νησάκι ποὺ νὰ μὴ βρέχετε πανταχόθεν ἀπὸ τὰ κύματα, τότε θὰ μπορέση νὰ βρεθῆ ζωὴ ἀνθρώπων ὁσοδήποτε καὶ ἐπιστήμονες καὶ ἐὰν εἶνε, ὁσοδήποτε διανοούμενοι καὶ μεγάλοι καὶ ἄν εἶνε, ὁσονδήποτε ἐξεληγμένος καὶ ἄν εἶνε, εἶνε ἀδύνατον νὰ μὴ συναντήσουν τὰ κύματα αὐτὰ τὰ μεγάλα, ἐνώπιον τῶν ὁποίων εἶνε ἀνίσχυρος κάθε ἀνθρώπινη σοφία.
«Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ»;
«Ἐν τῷ φυλάξασθαι τοὺς λόγους σου». Ὤ Κύριε λάλει καὶ ὁ δοῦλος σου ἀκούει.
Καὶ σεῖς παιδιά μου ἀνοίξτε τ᾿ἀφτιά σας στὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, δεχθήτετα βαθιά μέσα στὴν ψυχή σας, φυτεύστετα στὴν καρδιά σας καὶ τότε τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ μας θὰ εἶνε ἡ παρηγοριά σας, θὰ εἶνε ἡ τεραστία δύναμη μὲ τὴν ὁποῖα θὰ μπορέσετε νὰ νικήσετε τὰ κύματα καὶ νὰ φτάσετε στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Καὶ ἔτσι ἐνισχυμένες μὲ Θεία δύναμη θὰ μπορέσετε καὶ ἐσεῖς ἀπὸ τὴν πεῖρα σας νὰ διδάξετε τὴν νεότητα τῆς Πατρίδος μας ποὺ ζητᾶ μὲ διάφορα ἀτελὴ μέσα νὰ ταξιδεύση στὸν ἀπέραντο ὡκεανό τῆς ζωῆς, εἰς τὸ ἐρώτημα «Ἐν τίνι κατωρθώσει νεώτερος τὴν ὁδὸν αὐτοῦ», θὰ ἀπαντήσετε καὶ σεῖς, «Ἐν τῷ φυλάξασθαι τοὺς λόγους σου», ὤ Θεέ.