Toῦ Μεγαλομάρτυρος Αγίου Μηνᾶ
Δύο ὁμιλίες τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης Αὐγουστίνου Καντιώτου. Η πρώτη εἶναι σε pdf

ΤΥΦΛΟΙ ΜΕΣ᾽ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ

 

Κυριακὴ Η΄ Λουκᾶ (Λουκ. 10,25-37)

Το πανδοχειο του Θεου

«Ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐ­τὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ»(Λουκ. 10,34)

Ακούσατε, ἀγαπητοί μου, τὸν ἱερὸ καὶ ἅγιο Εὐαγγέλιο. Τί εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο; Τὸ πιὸ ὡραῖο βιβλίο. Γι᾽ αὐτὸ πρέπει νὰ ὑπάρχῃ στὰ σπίτια, καὶ οἱ γονεῖς καὶ τὰ παιδιὰ νὰ τὸ διαβά­ζουν κάθε μέρα. Τὸ Εὐαγγέλιο περιέχει τὴ ζωή, τὰ λόγια καὶ τὰ θαύματα τοῦ Χριστοῦ μας.
Ἡ παραβολή, ἀγαπητοί μου, ἡ ὡραία παρα­βολὴ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, διηγεῖται, ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐ­τός, τὸν ὁποῖον ὁ Χριστὸς προβάλλει μπροστά μας ὡς παράδειγμα, ὑποβλήθηκε σὲ ἐξαι­ρετικοὺς κόπους γιὰ νὰ σώσῃ τὸν ταλαίπωρο τραυματία, ποὺ οἱ λῃσταὶ τὸν ἄφησαν στὴ μέση τοῦ δρόμου σὲ ἐλεεινὴ κατάστασι. Τὸν περι­ποι­ήθηκε ὅσο μποροῦσε· ἔπλυνε τὶς πληγές του μὲ οἶνον (κρασὶ ποὺ περιέχει οἰνόπνευμα καὶ ἀπολυμαίνει τὶς πληγές), τὶς ἄλειψε μὲ ἔ­λαιον (λάδι ποὺ καταπραΰνει καὶ ἐ­πουλώνει τὰ τραύματα), τὶς ἔδεσε πρόχειρα μὲ αὐτοσχέδιους ἐπιδέσμους, καὶ ἔπειτα, ἀ­φοῦ τὸν βοήθησε νὰ ἀνεβῇ στὸ ζῷο του, τὸν ὡ­­δήγησε ὁ ἴδιος σὲ ἕνα πανδοχεῖον (μικρὸ ξενοδοχεῖο ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ὑπῆρχαν τὴν παλιὰ ἐποχὴ σὲ διάφορα σημεῖα τῶν δρόμων, νὰ σταθμεύουν οἱ κουρασμένοι ταξιδιῶτες γιὰ δι­ανυκτέρευσι καὶ ἀνεφοδιασμό), ὥστε ἐκεῖ ὁ τραυ­ματίας ν᾽ ἀναπαυθῇ, νὰ λάβῃ τροφή, νὰ θεραπευθῇ, ν᾽ ἀ­νακτήσῃ πάλι τὶς δυνάμεις του καὶ νὰ συνεχίσῃ τὴν πορεία του.
Ἀλλ᾿ ἀφοῦ γνωρίζουμε ὅτι ὁ Κύριος κάτω ἀ­πὸ τὰ πρόσωπα καὶ πράγματα τῶν παραβο­λῶν του ἔκρυβε μεγάλες ἀλήθειες καὶ σπουδαῖα διδάγματα, ἂς ρωτήσουμε· Ποιό εἶνε τὸ νόημα τῆς παραβολῆς αὐτῆς; τί εἰκονίζει τὸ πανδοχεῖον ποὺ ἀναφέρει ἡ παραβολή;

* * *

Πανδοχεῖον, ἀγαπητοί μου, κατὰ τὴν ἑρμηνεία τῶν ἁγίων πατέρων καὶ διδασκάλων μας, εἶνε ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὴ εἶνε ὁ οὐ­ράνιος σταθμός, τὸν ὁποῖον ἵδρυσε καὶ στερέ­ωσε μέσα στὴν ἔρημο τῆς παρούσης ζω­ῆς ἡ ἀγαθότης τοῦ Θεοῦ. Ἡ θύρα της εἶνε ἀνοιχτὴ γιὰ κάθε ἄνθρωπο, ἀρκεῖ αὐτὸς νὰ συναι­σθανθῇ ὅτι εἶνε ψυχικὰ τραυματισμένος καὶ ἔ­χει ἀνάγκη τῆς θεραπείας, καὶ νὰ ζητήσῃ μό­νος του, ἐ­λεύθερα, νὰ καταφύγῃ στὸν οἶ­κον τοῦ Θεοῦ.
Ἡ Ἐκκλησία δὲν ἐξετάζει ἐὰν ἐ­κεῖνος ποὺ καταφεύγει σ᾽ αὐτὴν εἶνε Ἰουδαῖ­­ος ἢ Ἕλληνας, μαῦρος ἢ λευκός, ἄντρας ἢ γυναίκα, ἐπιστήμονας ἢ ἀγράμματος, πλούσιος ἢ φτωχός, βασιλιᾶς ἢ στρατιώτης. «Δεῦ­τε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτι­σμένοι, κἀ­γὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς», ἀκούγεται νὰ λέῃ συνε­χῶς ἡ Ἐκκλησία, ἐπαναλαμβάνον­τας αὐτούσια τὴ φωνὴ τοῦ Χριστοῦ· «Σ᾽ ἐμένα ἐλᾶτε ὅ­λοι οἱ κουρασμένοι καὶ φορτωμένοι βάρη, κ᾽ ἐ­γὼ θὰ σᾶς χαρίσω τὴν ἀνάπαυσι» (Ματθ. 11,28). Ἐνῷ οἱ διάφορες φιλοσοφικὲς σχολὲς τῆς ἀρ­χαιότητος, ποὺ ὑπόσχονταν τὴν ἠθικὴ ἀνάπλασι τῆς κοινωνίας, δέχονταν ὡρισμένο μόνο ἀ­ριθμὸ μαθητῶν καὶ ὀπαδῶν καὶ τοὺς ὑπόλοιπους τοὺς ἀπέκλειαν, ἡ Ἐκκλησία ἀνοίγει τὴν ἀγκάλη της κ᾽ εἶ­νε ἕτοιμη νὰ συμπεριλάβῃ στοὺς κόλπους της καθένα ποὺ θὰ πῇ εἰλικρινὰ στὸ Χριστό· «Κύριε, εἶμαι πληγωμένος, ζητῶ τὴ βοήθειά σου, ἔχω ἀνάγκη ἀπὸ τὴ δική σου θεραπεία· Κύριε, σῶσε με».
Ἀπὸ τὴ στιγμή, τώρα, ποὺ ὁ ἁμαρτωλὸς θὰ γίνῃ δεκτὸς καὶ θὰ εἰσέλθῃ στὴν Ἐκκλησία, στὸ πανδοχεῖον αὐτὸ τῆς θείας ἀγαθότητος, θὰ ὑποβληθῇ σὲ εἰδικὴ θεραπεία καὶ καθω­ρισμένη δίαιτα. Δὲν θὰ κάνῃ πλέον ὅ,τι θέλει. Ὅ­πως ἕνας ἀσθενὴς ποὺ ἔκανε εἰσαγωγὴ σὲ κάποιο νοσοκομεῖο καὶ ἄρχισε ἐκεῖ τὴ θεραπεία εἶνε ὑ­πο­χρεωμένος ν᾿ ἀκούῃ καὶ ν᾿ ἐκτε­λῇ τὶς ἐντολὲς τῶν γιατρῶν, καὶ παίρνει καὶ τὰ πιὸ ἀηδιαστικὰ φάρμακα καὶ ὑποβάλλεται ἀ­κόμη καὶ σὲ ὀδυνηρὲς ἐγχειρήσεις, ἔτσι καὶ ὁ ἁ­μαρ­τωλός.
Νοσηλεύεται καὶ αὐτὸς στὸ πανδοχεῖον, στὸ ἰατρεῖο τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖ ἔμπει­ροι γιατροί, οἱ πνευματικοὶ πατέρες, θὰ τὸν ἐξετάζουν τακτικά, θὰ «ἀκτινοσκοποῦν» τὴν ψυχή του, θὰ κάνουν διάγνωσι τῶν παθῶν καὶ τῶν ἐ­λαττωμάτων ἀπὸ τὰ ὁποῖα πάσχει. Ἔτσι θὰ ὁ­ρίζουν τὴν δίαιτά του, τί πρέπει δηλαδὴ νὰ λαμβάνῃ ἡ ψυχή του ὡς πνευματικὴ τροφή, καὶ ποιές ἀκατάλληλες τροφὲς πρέπει ν᾽ ἀποφεύγῃ ποὺ μπορεῖ νὰ δημιουργήσουν ἐπιπλο­κὲς καὶ νὰ προκαλέσουν τὸν ψυχικὸ θάνατο. Οἱ γιατροὶ ἐπίσης θὰ χύνουν ἐπάνω στὶς πλη­γὲς ἔλαιον· μὲ τὴν γλυκυτάτη δηλαδὴ διδασκα­λία τοῦ Χριστοῦ θὰ προσπαθοῦν νὰ παρη­γορήσουν τὴν καρδιά του, ποὺ τραυματισμένη ἀπὸ τὰ πλήγματα τῶν παθῶν θὰ ὑποφέρῃ μὲ τὴν ἀνάμνησι τοῦ προηγουμένου ἁμαρτωλοῦ βίου. Θὰ χύνουν ἀκόμη οἶνον ἐπάνω στὶς πλη­γές· θὰ χρησιμοποιήσουν δηλαδὴ τὸν ἔ­λεγχο καὶ τὴν ἐπιτίμησι, ἂν διακρίνουν ὅτι ἡ ψυχὴ ἀρχίζει νὰ κωφεύῃ στὴν παιδεία τοῦ Κυρίου, νὰ ἀναισθητῇ καὶ νὰ πωρώνεται. Τέλος θὰ κάνουν καὶ ἐγχειρήσεις· ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, δὲν θὰ διστάσουν νὰ ὑποδείξουν στὸν ἁμαρτωλὸ ὅτι πρέπει νὰ θυσιάσῃ ἐμπαθεῖς ἀπολαύσεις, νὰ ἀλλάξῃ παγιωμένες συνήθειες, νὰ σπάσῃ μακροχρόνιους δεσμούς, νὰ διακόψῃ φιλίες καὶ σχέσεις μὲ περιβάλ­λον­τα καὶ ἀνθρώπους φαύλους καὶ ἀμετανόητους, ἐὰν δὲν θέλῃ νὰ σαπίσῃ κι αὐτὸς μαζί τους καὶ νὰ πεθάνῃ πνευματικά.
Πανδοχεῖον, ἰατρεῖο καὶ θεραπευτήριο τοῦ Χριστοῦ εἶνε ἡ Ἐκκλησία. Ὅποιος ἐπισκέπτε­ται τὰ μεγάλα νοσοκομεῖα, θαυμάζει τὴν δι­οργάνωσί τους, τὴ λειτουργία τῶν τμημάτων τους καὶ τὴ συν­εργασία τῶν ὑπηρεσι­ῶν τους. Διοικητικὰ στελέχη μεριμνοῦν καὶ κατευθύνουν ὅλο τὸν ὀργανισμό. Γιατροὶ ὅλων τῶν εἰ­δικοτήτων βρίσκονται ἐκεῖ ἕ­τοιμοι νὰ ἐξετάσουν καὶ ν᾽ ἀντιμετωπίσουν κά­θε περίπτω­­σι ἀ­σθενείας. Ἐκπαιδευμένο νοσηλευτι­κὸ προσω­πικὸ ὑπηρετεῖ ὅλο τὸ εἰκοσιτετράωρο τοὺς ἀσθενεῖς ἀγρυπνώντας κοντά τους, καὶ μάλιστα στοὺς νοσηλευομένους σὲ εἰ­δικὲς μονάδες ἐντατικῆς θεραπείας. Ποικίλο ἄλλο βοηθη­τικὸ καὶ τεχνικὸ προσωπικὸ καλύπτει τὶς συ­ναφεῖς ἀ­νάγκες σὲ φάρμακα, ὑλικὸ νοσηλείας, ἐργαστή­ρια, σίτισι, καθαριότητα, ἠ­λεκτρικὴ ἐνέργεια, καύσιμα κ.τ.λ.. Θάλαμοι, κλῖ­νες, λουτρά, ὅλα εἶνε ἐν τάξει. Καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ὥστε ὅλοι οἱ ἀσθενεῖς νὰ θεραπευθοῦν καί, εἰ δυνατόν, κανείς νὰ μὴ βγῇ νεκρὸς ἀπὸ ἐκεῖ. Στὰ νοσοκομεῖα αὐτὰ διεξάγεται πράγματι ἕνας ἔντονος καὶ συστη­ματικὸς ἀγώνας κατὰ τῶν διαφόρων νόσων τοῦ ἀνθρωπίνου ὀργανισμοῦ.
Ἀλλ᾿ ἐὰν εἶνε ἀξιοθαύμαστη ἡ διοργάνωσι τῶν νοσοκομείων αὐτῶν, πολὺ πιὸ θαυμαστὴ εἶνε ἡ διοργάνωσι τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ψυχικοῦ αὐτοῦ θεραπευτηρίου τοῦ κόσμου. Εἶνε ἀνώτερη ἡ διοργάνωσι τῆς Ἐκκλησίας· διότι τὰ μὲν νοσοκομεῖα καὶ τὰ ἄσυλα τῶν νοσούν­των τὰ διοργανώνει ἡ ἀτελὴς καὶ πεπερασμέ­νη διάνοια τῶν ἀνθρώπων, τὴν Ἐκκλησία ὅ­μως τὴν ἵδρυσε, τὴν διοργανώνει καὶ τὴν συν­το­νίζει καθημερινῶς ὄχι κάποιος ἄνθρωπος, ἀλλ᾽ αὐτὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, ἡ ἴδια ἡ ἁ­γία Τριάς. Μέσα στὸ οὐράνιο αὐτὸ νοσοκομεῖο ἡ Θεία Πρόνοια γιὰ τὴν θεραπεία τῶν ψυχικῶν νοσημάτων χρησιμοποιεῖ τέτοια καὶ τόσο μεγά­λα μέσα, ὥστε μένουν ἔκθαμβα τὰ μάτια ὄ­χι πλέον τῶν πιστῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ τὰ μάτια καὶ αὐ­τῶν ἀκόμη τῶν ἀγγέλων καθὼς παρακολουθοῦν τὴν μεγαλειώδη καὶ «πολυποίκιλη» ἐργασία τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν σωτηρία ψυχῶν.
Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀσθενεῖς, ποὺ ὄχι μόνο θεραπεύθηκε στὸ θεραπευτήριο τῆς Ἐκκλησί­ας ἀλλ᾽ ἐν συνεχείᾳ ἔγινε καὶ θεραπευτὴς ἄλ­­λων μέσα σ᾽ αὐτό, εἶνε ὁ ἀπόστολος Παῦ­λος. Αὐτὸς γράφει γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ὅτι κάνει καὶ τοὺς ἀγγέλους στὰ ἐπουράνια νὰ θαυμάζουν γιὰ τὴν ἀποτελεσματικότητα τῆς ἐν Χριστῷ θεραπείας μὲ τὴν πολυποίκιλη σοφία τοῦ Θεοῦ· «…ἵνα γνωρισθῇ», λέει, «νῦν ταῖς ἀρχαῖς καὶ ταῖς ἐξουσίαις ἐν τοῖς ἐπουρανίοις διὰ τῆς ἐκκλησίας ἡ πολυποίκιλος σοφία τοῦ Θεοῦ» (Ἐφ. 3,10).

* * *

Ὅταν, ἀγαπητέ μου, ἀσθενήσῃς ἀπὸ κάποια σοβαρὴ ἀσθένεια, φροντίζεις νὰ εἰσαχθῇς σὲ νοσοκομεῖο ποὺ ἔχει καλὴ φήμη ὅτι περιποιεῖται τοὺς ἀσθενεῖς, ἔ­χει καλοὺς ἐπιστήμονες, διαθέτει τὰ καλύτερα μηχανήματα, κάνει ἐπιτυχημένες ἐγχειρή­σεις καὶ προσ­φέρει ἀποτελεσματικὴ θεραπεία. Ἀλλὰ μὴ λησμονεῖς, ὅτι καὶ ἡ ψυχή σου ἀσθενεῖ. Ἐπαναλαμβάνω ἐκεῖνο ποὺ καὶ ἄλ­λο­τε εἴπαμε· ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶνε ἡ χειρότερη ἀσθένεια, ποὺ γεμί­ζει μὲ τραύματα, μὲ ἕλκη καὶ κακοήθεις ὄγ­κους τὴν ταλαίπωρη ψυχή μας. Πληγωμένη, ἡλ­κωμένη, ἐλεεινὴ καὶ ἀξιοθρήνητη ἡ ψυχή μας ζητάει θεραπεία, ζητάει θεραπευτήριο. Ποῦ θὰ τὴν ὁδηγήσουμε; Ἡ Ἐκκλησία, νά τὸ αἰώνιο θεραπευτήριο τῶν ψυ­χῶν μας.
Εἴθε στὸ θεραπευτήριο αὐτό, ὅσο τὸ δυνα­τὸν συντομώτερα, ἐκεῖ νὰ ὁδηγήσουμε τὶς ψυ­χές μας, ὅπως ὁ καλὸς Σαμαρείτης ὡδήγη­σε τὸν τραυματία του στὸ πανδοχεῖον, ὅ­που ὁ τραυματίας ἀναπαύθηκε, ἀνέλαβε δυνάμεις καὶ σώθηκε.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 224-225/12-11-1939, σ. 118).