«ΚΑΙ ΕΠΙ ΓΗΣ ΕΙΡΗΝΗ»

Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστινου Καντιώτου
—-

—-

Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΕ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2143

Ἡ Γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ
Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2018

Ο Χριστος εινε η δοξα του Θεου

«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ» (Λουκ. 2,14)

Λύπη, ἀγαπητοί μου, λύπη μεγάλη καὶ ἀπερίγραπτη δοκίμασαν οἱ ἄγγελοι, ὅταν εἶδαν τὸν πρωτόπλαστο μέσα στὸν κῆπο τῆς Ἐδὲμ νὰ πέφτῃ. Λυπήθηκαν, γιατὶ ἔβλεπαν τὸν ἄνθρωπο νὰ χάνῃ τὸν παράδεισο, ν᾽ ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ Θεό, τὴν πηγὴ τῆς χαρᾶς καὶ εὐτυχίας, καὶ νὰ παίρνῃ τὸ δρόμο τῆς ἁμαρτίας πού ᾽νε γεμᾶτος ἀπὸ ἀγκάθια καὶ τριβόλια. Λυπήθηκαν οἱ ἄγγελοι τὶς στιγμὲς ἐκεῖνες τῆς πτώσεως. Καὶ ἡ λύπη ἐκείνη τῶν ἀγγέλων κράτησε αἰῶνες ὁλόκληρους· γιατὶ ἔβλεπαν τὸν ἄνθρωπο συνεχῶς νὰ παλεύῃ σ᾽ ἕνα ἀγῶνα ἀπεγνωσμένο κατὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πλάνης, ἔβλεπαν τὶς πτώσεις καὶ τὰ ἁμαρτήματά του, ἔβλεπαν τὰ δάκρυα καὶ τὸ θρῆνο του. Ἄκουγαν τὴν κραυγὴ τῆς ἀνθρωπότητος ποὺ ἔκλαιγε λέγοντας· «Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος» τῆς ἁμαρτίας ταύτης; ποιός θὰ μὲ γλυτώσῃ ἀπὸ τὸ σῶμα αὐτῆς τῆς ἁμαρτίας; (῾Ρωμ. 7,24). Γι᾽ αὐτὸ λυποῦνταν οἱ ἄγγελοι.
Ἀλλὰ νά, ἦρθε ἡ ποθητὴ ἡμέρα, ἡ ἡμέρα τῆς μεγάλης χαρᾶς. Ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου ἔρχεται, «Χριστὸς γεννᾶται» ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας! Ἄγγελοι χαίρουν καὶ πανηγυρίζουν στὸν οὐρανό. Ὅση λύπη αἰσθάνθηκαν τότε μὲ τὴν πτῶσι τοῦ ἀνθρώπου, τόση χαρὰ δοκιμάζουν τώρα βλέποντας τὸ Θεὸ νὰ ἔχῃ γίνει ἄνθρωπος, γιὰ νὰ ἀναπλάσῃ τὸν ἄνθρωπο, νὰ θεώσῃ τὸν ἄνθρωπο.
Χαρᾶς εὐαγγέλια λοιπόν. Οἱ ἄγγελοι σχηματίζουν στρατεύματα οὐράνια καὶ κατεβαίνουν κατὰ σμήνη στὴ γῆ. Χαιρετίζουν τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου. Ψάλλουν τὸ τραγούδι ἐκεῖνο ποὺ συγκίνησε τοὺς ποιμένες καὶ συγκινεῖ τὴν καρδιὰ κάθε πιστοῦ· «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14). Ἡ ἔννοια τοῦ ὕμνου αὐτοῦ εἶνε· τὸ Θεῖο Βρέφος θὰ δοξάσῃ τὸ Θεό θὰ φέρῃ τὸ δῶρο τῆς εἰρήνης ὥστε νὰ μὴν αἱματοκυλίεται πιὰ ὁ κόσμος, καὶ θ᾽ ἀποδείξῃ ὅτι ὁ Θεὸς εἶνε εὐαρεστημένος καὶ εὐχαριστημένος μὲ τὸ πλάσμα τῶν χειρῶν του.
Ἀφήνοντες γιὰ κάποια ἄλλη φορὰ νὰ ἐξηγήσουμε γιατί ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ εἰρήνη τοῦ κόσμου καὶ ἡ εὐδοκία τῶν ἀνθρώπων, θὰ προσπαθήσουμε τώρα νὰ ἐξηγήσουμε σύντομα τὴν ἀρχὴ τοῦ ὕμνου· «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ».

* * *

⃝Ὁ Χριστὸς φανέρωσε καὶ δόξασε τὸ ὄνομα τοῦ οὐρανίου Πατρός.
Πρὸ Χριστοῦ ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἦταν ἄγνωστος. Σκοτάδι, τὸ σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρίας, ἦταν ἁπλωμένο παντοῦ. Ὅλα λατρεύονταν ὡς θεοὶ πλὴν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Καὶ τί δὲν λάτρευαν οἱ ἄνθρωποι! καὶ στοιχεῖα τῆς φύσεως, καὶ ζῷα, καὶ ἑρπετά, καὶ ποταμούς, καὶ λίμνες, κι αὐτὰ ἀκόμη τὰ ξύλα καὶ τὰ λιθάρια τὰ λάτρευαν ὡς θεούς. Καὶ μὴ νομίσετε πὼς μόνο μικροὶ καὶ ἀγράμματοι λάτρευαν τοὺς ψεύτικους θεούς· κι αὐτοὶ οἱ φιλόσοφοι ζοῦσαν μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς δεισιδαιμονίας καὶ εἰδωλολατρίας. Ὑπῆρξε μεγαλύτερος φιλόσοφος τοῦ ἀρχαίου κόσμου ἀπὸ τὸν Σωκράτη; Καὶ ὅμως καὶ αὐτὸν τὸν Σωκράτη τὸν εἶδαν οἱ Ἀθηναῖοι νὰ προσφέρῃ στὰ εἴδωλα θυσία ἕναν πετεινό. Τί κατάπτωσις, τὸ μεγαλύτερο πνεῦμα νὰ θυσιάζῃ στὰ εἴδωλα! Καὶ ἂν αὐτὸ τό ᾽κανε ὁ Σωκράτης, φανταστῆτε σὲ τί ἄβυσσο εἰδωλολατρίας εἶχε κατρακυλίσει τὸ ἀνθρώπινο γένος. Κάθε τόπος, κάθε ἐπαρχία, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς ἄλλους τοὺς κοινούς θεούς, εἶχε καὶ τοὺς δικούς του θεούς. Στὴν Ἀκαρνανία π.χ. οἱ ἀρχαῖοι Ἀκαρνᾶνες λάτρευαν ὄχι μόνο τὸ Βάκχο, τὸν Ποσειδῶνα κ.τ.λ., ἀλλὰ καὶ ποιόν ἀκόμα· τὸν ποταμὸ Ἀχελῷο! Ναί, τὸν Ἀχελῷο ποταμὸ λάτρευαν ὡς θεό! Βρέθησαν ἀρχαῖα νομίσματα ποὺ παριστάνουν τὸν Ἀχελῷο σὰν θεὸ μὲ τὴ μορφὴ ταύρου. Αὐτὸ λοιπὸν ποὺ γινόταν ἐκεῖ, αὐτὸ γινόταν καὶ στὰ ἄλλα μέρη. Κάθε τόπος εὕρισκε ἕνα δάσος, ἕνα ποταμό, ἕνα θηρίο, γιὰ νὰ τὸ ὑψώσῃ σὲ θεὸ καὶ νὰ τὸ λατρεύῃ.
Ταλαίπωρη ἀνθρωπότητα! Ἡ εἰδωλολατρία εἶχε τόση κυριαρχία καὶ τόση δύναμι, ὥστε εὕρισκε τρόπο νὰ εἰσχωρήσῃ ἀκόμη καὶ μέσα στὸν περιούσιο λαὸ τοῦ Θεοῦ, τὸν Ἰσραήλ. Ὁ λαὸς αὐτὸς θὰ ἔπρεπε νὰ λατρεύῃ τὸν ἕνα καὶ μόνο ἀληθινὸ Θεό· διότι σ᾽ αὐτοὺς εἶχε ἀποκαλύψει ὁ Θεὸς τὸν ἑαυτό του. Καὶ ὅμως· ὁ λαὸς αὐτὸς ὄχι μιὰ φορά, ἀλλὰ πολλὲς φορές, παρ᾽ ὅλες τὶς διδασκαλίες καὶ τὶς προφητεῖες καὶ τὰ θαύματα, λάτρευσε τὰ εἴδωλα ποὺ λάτρευαν οἱ γειτονικοὶ λαοί. Νά· ὁ Μωυσῆς ἐπάνω στὸ ὄρος Σινὰ συνομιλεῖ μὲ τὸ Θεό, καὶ κάτω στὴν πεδιάδα οἱ γυναῖκες δίνουν τὰ σκουλαρίκια καὶ τὰ βραχιόλια τους, γιὰ νὰ κατασκευασθῇ ἕνα χρυσὸ μοσχάρι καὶ αὐτὸ νὰ τὸ λατρεύσουν ὡς ὁδηγὸ στὴν πορεία τους πρὸς τὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας!
⃝ Σκοτάδι λοιπὸν βαθὺ ἐπικρατοῦσε στὸν κόσμο. Παντοῦ οἱ βωμοὶ καὶ τὰ θυσιαστήρια τοῦ ψεύδους, παντοῦ ἀνέβαινε ἡ κνίσσα ἀπὸ τὰ κρέατα ποὺ καίγονταν, παντοῦ ὠρυόταν ἡ εἰδωλολατρία. Ποιός νὰ διαλύσῃ τὸ σκοτάδι αὐτό, νὰ φονεύσῃ καὶ νὰ ἐξοντώσῃ τὸ τέρας τῆς εἰδωλολατρίας; Ἕνας καὶ μόνος βρέθηκε ἱκανός, αὐτὸς τοῦ ὁποίου ἑορτάζουμε καὶ πανηγυρίζουμε τὴν θεία γέννησι. Ὁ Χριστὸς δίδαξε, καὶ ἡ διδασκαλία του σὰν βροντή, σὰν κεραυνὸς –τί λέω;–, σὰν σεισμὸς ἔσεισε τὴν εἰδωλολατρία καὶ ἔρριξε χάμω συντρίμμια τὰ εἴδωλα. «Εἴπατε τῷ βασιλεῖ· Χαμαὶ πέσε δαίδαλος αὐλά. Οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβην, οὐ μάντιδα δάφνην, οὐ παγὰν λαλέουσαν. Ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ»· αὐτὸς ἦταν ὁ τελευταῖος χρησμὸς τοῦ μαντείου τῶν Δελφῶν.
Ὁ Χριστὸς ἔφερε εἰς πέρας τὸ μέγα τοῦτο κατόρθωμα. Φονεύει τὸ τέρας τῆς εἰδωλολατρίας, καὶ στὴ θέσι τῶν ψευδῶν θεῶν ὑψώνει τὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀποκαλύπτει ἐνώπιον τοῦ κόσμου τὴν εἰκόνα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ὤ πόσο ὡραία εἶνε ἡ εἰκόνα τῆς θεότητος ποὺ μᾶς παρουσιάζει ὁ Χριστός! Ὁ Θεὸς δὲν εἶνε ὁ φοβερὸς θεός, ποὺ οἱ κεραυνοὶ τῆς ὀργῆς του φαίνονταν ὅτι αὐλακώνουν τὸ στερέωμα τῆς παλαιᾶς διαθήκης. Ὁ Χριστὸς δίνει στὸ Θεὸ τὸ ὡραιότερο ὄνομα· τὸν ὀνομάζει «πατέρας». Καὶ μᾶς διδάσκει νὰ τοῦ ζητοῦμε τὴ βοήθειά του, τὴν προστασία του, τὸ ἔλεός του, γιατὶ εἶνε ὁ πανάγαθος πατέρας μας, ποὺ δὲν ἀφήνει οὔτε ἕνα σπουργιτάκι νηστικό. Μᾶς δίδαξε νὰ τοῦ λέμε «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς…» (Ματθ. 6,9), κι ἀπὸ τότε τὸ λέει ὁ Χριστιανός, καὶ ἡ καρδιά του πλημμυρίζει ἀπὸ ἅγια αἰσθήματα ἀγάπης καὶ ἀφοσιώσεως.
Καὶ μόνο ὡς πατέρα φιλόστοργο μᾶς παρουσίασε ὁ Χριστὸς τὸ Θεό; Μᾶς τὸν παρουσιάζει καὶ ὡς πνεῦμα παντοδύναμο καὶ πανταχοῦ παρόν. «Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰω. 4,24). Καὶ τὰ ἀθάνατα αὐτὰ λόγια του τὰ θαύμασε ἀκόμα καὶ ἕνας ἄπιστος Ρενάν. Ὁ Θεὸς εἶνε πανταχοῦ παρών, βρίσκεται παντοῦ· αὐτὴ ἡ ἀλήθεια ἔμενε ἄγνωστη στὸν ἀρχαῖο κόσμο. Οἱ Ἰουδαῖοι νόμιζαν ὅτι ὁ Θεὸς λατρεύεται μόνο στὰ Ἰεροσόλυμα στὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος, οἱ Σαμαρεῖτες νόμιζαν ὅτι λατρεύεται μόνο στὸ ὄρος Γαριζίν, οἱ εἰδωλολάτρες νόμιζαν ὅτι λατρεύεται μόνο μέσα στοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων. Ἀλλὰ ἐδῶ ἡ Καινὴ Διαθήκη μᾶς λέει, ὅτι ἡ ἰδέα αὐτὴ εἶνε ἐσφαλμένη. Ἄνθρωπε, λέει, ὁ Θεὸς εἶνε παντοῦ· ζῇς ἐν τῷ Θεῷ, κινεῖσαι ἐν τῷ Θεῷ (βλ. Πράξ. 17,28), ἀποθνῄσκεις ἐν τῷ Θεῷ· συνεπῶς μπορεῖς νὰ ἐπικοινωνήσῃς μὲ τὸ Θεὸ ὁπουδήποτε κι ἂν βρίσκεσαι πάνω στὴ γῆ καὶ νὰ τὸν λατρεύῃς νοερά. Ἡ προσευχὴ εἶνε τὸ τηλεγράφημά σου, μὲ τὸ ὁποῖο μπορεῖς ν᾽ ἀποστέλλῃς ταχύτατα τὰ μηνύματά σου στὸν οὐράνιο Πατέρα.
⃝ Νά λοιπὸν γιατί ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ· διότι διέλυσε τὸ σκοτάδι τῶν εἰδώλων, διότι γκρέμισε τὰ ψεύτικα εἴδωλα, διότι φανέρωσε στὸν κόσμο τὸν ἀληθινὸ Θεό. Μᾶς ἔδειξε τὸν Πατέρα τὸν φιλόστοργο, μᾶς δίδαξε τὴν ἀληθινὴ λατρεία.

* * *

Ἀναλογίζεσθε, ἀγαπητοί μου, σὲ τί σκοτάδι θὰ ζούσαμε ἂν δὲν ἐρχόταν στὸν κόσμο ὁ Χριστός; Θὰ λατρεύαμε ἀκόμη τὰ εἴδωλα, θὰ λατρεύαμε τὰ κτίσματα. Μήπως αὐτὸ δὲν γίνεται ἀκόμη στὰ ἔθνη ποὺ δὲν γνώρισαν τὸ Εὐαγγέλιο; Νά χῶρες τῆς Ἀφρικῆς καὶ τῆς Ἀσίας. Νά π.χ. ἡ Ἰαπωνία, κράτος μεγάλο· ἐκεῖ δὲν ἔλαμψε ἀκόμη τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, γι᾽ αὐτὸ οἱ Ἰάπωνες λατρεύουν 8.000 θεότητες, καὶ ὡς πρώτη θεότητα λατρεύουν τὸν ἥλιο.
Ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, ἂς δοξάσουμε τὸ Θεό. Μᾶς ἔστειλε τὸν Υἱό του, καὶ πρῶτο ἀπὸ τὰ ἔθνη τὸ Ἑλληνικὸ εἶδε τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας. Ἂς μείνουμε λοιπὸν στὸ φῶς αὐτό. Ἂς «μὴ καταλάβῃ ἡμᾶς ἡ σκοτία» (Ἰω. 12,35). Ἂς ἑνώσουμε τὴ φωνή μας μὲ τὶς φωνὲς τῶν ἀγγέλων καὶ ἂς ποῦμε μαζί τους· «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἄγνωστο ἱ. ναὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας καὶ πιθανῶς τὴν 25-12-1939. Ἀνάγνωσις, στοιχειοθεσία, καὶ μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα 2-11-2018.