Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2201

Τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων
Κυριακὴ 30 Ἰουνίου 2019 πρωὶ
Toῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου

ΑΝΑΓΚΗ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ

«Ἰδὼν ὁ Παῦλος τοὺς ἀδελφοὺς εὐχαριστήσας τῷ Θεῷ ἔλαβε θάρσος» (Πράξ. 28,15)

Νὰ πῶ, ἀγαπητοί μου, τί αἰσθάνομαι τὴν ὥρα αὐτή; Αἰσθάνομαι κάτι ἀπὸ ἐκεῖνο ποὺ αἰ­σθανόταν ὁ ἀ­πόστολος Παῦλος, ὁ ὁποῖος ἑ­ορ­τάζει σήμερα μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους ἁγίους Ἀ­ποστόλους. Προλαμβάνω τὴν παρεξήγησι·
–Μὰ τολμᾷς, θὰ πῆτε, νὰ συγκρίνῃς τὸν ἑ­αυτό σου μὲ τὸν Παῦλο, ποὺ ὅπως λέει ὁ ἅγι­ος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εἶνε ἀσύγ­κριτος;
Ὄχι βέβαια. Τί εἶμαι ἐγώ, τί εἴμαστε ὅλοι ἐ­μεῖς! ἑρπετὰ μπροστὰ στὸν ἀετό· νὰ μᾶς στύ­ψῃς ὅλους, δὲν κάνεις οὔτε τὸ νυχάκι τοῦ Παύ­λου. Ἐν τούτοις ὁ ἴδιος μᾶς λέει· «Μιμηταί μου γίνεσθε καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 11,1). Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ τὸν μιμηθοῦ­με· εἶνε τὸ πρότυπο γιὰ κάθε ποιμένα· εἶνε τὸ πρότυπο ἀ­κόμα καὶ γιὰ τὸν πιὸ ἁ­μαρτωλό. Γιατὶ καὶ ὁ Παῦλος ἦταν ἁμαρτωλός, βλάσφημος καὶ δι­ώ­κτης τοῦ Χριστοῦ, ὅπως ξέρουμε, καὶ γι᾽ αὐ­τὸ εἶπε «Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁ­μαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ» (Α΄ Τιμ. 1,15).
Ἡ ζωὴ τοῦ Παύλου, μὲ τὶς πτώσεις καὶ τ᾽ ἁ­μαρτήματά του ἀλλὰ καὶ μὲ τὶς νίκες καὶ τοὺς θριάμβους του, εἶνε μία μεγάλη παρηγορία γιὰ κάθε Χριστιανό. Κάποιοι ζητοῦν θαύματα, ἀλ­λὰ καὶ μόνο ὁ Παῦλος εἶνε ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα θαύματα τῆς πίστεώς μας.
Θέλετε νὰ δῆτε τὸν Παῦλο; Ἀνοῖξτε τὸ βιβλίο Πράξεις τῶν ἀποστόλων, βιβλίο ἱστορικὸ τὸ ὁποῖο, ἐν ἀντιθέσει μὲ τὰ ἄλλα, ποὺ εἶνε ἱ­στορίες ἐρίδων, πολέμων, ὕλης, σαρκός, αἵμα­τος, ἱστορία τοῦ Ἀδάμ, τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώ­που, αὐτὸ εἶνε ἡ ἱστορία τοῦ Πνεύματος, ἱστορία τοῦ νέου Ἀδάμ. Δὲν ψάλλει μιὰ ἔριδα, σὰν ἐ­­­κεί­νην τοῦ Ἀχιλλέως στὴν ἀρχὴ τῆς Ἰλιάδος τοῦ Ὁ­μήρου. Ἐδῶ ὁ εὐ­αγγελιστὴς Λουκᾶς ψάλλει τὸ ἔργο τοῦ ἁγίου Πνεύ­ματος, τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ· πῶς ἕνας διώκτης ἔγινε κορυφαῖος ἀπό­στολος, πῶς ἕνα σκοτάδι ἔ­γινε φῶς, πῶς ἄνθρω­ποι ποὺ ζοῦσαν σὰν τετράποδα ἔγιναν ἄγγελοι.
Ψάλε μας, Λουκᾶ, τὰ μεγαλεῖα τοῦ Παύλου – γιατὶ τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν Πράξεων ὁ­μιλεῖ γι᾽ αὐτόν. Μακάρι νὰ μπορούσαμε νὰ προ­βάλουμε τὴ ζωή του σὲ μιὰ ταινία μὲ τίτλο «Ὁ Παῦλος». Ἀπ᾽ ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ Παύλου θὰ σᾶς παρουσιάσω τώρα μόνο ἕνα στιγμιότυπο.

* * *

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀγαπητοί μου, κατα­δι­ώκεται ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες του Ἰουδαί­ους καὶ τέλος συλλαμβάνεται στὰ Ἰεροσόλυμα. Παρὰ λίγο θὰ τὸν εἶχαν θανατώσει ἐπὶ τόπου. Σώθηκε μὲ δραστικὴ ἐπέμβασι τοῦ φρου­­ράρχου, μεταφέρθηκε ἀπὸ ἐκεῖ μὲ ἰ­σχυρὴ συν­οδία ἱππέων καὶ πεζῶν στὴν Καισάρεια καὶ παρα­δόθηκε στὸ ῥωμαϊκὸ στρατόπεδο (βλ. Πράξ. κεφ. 23ο). Κ᾽ ἐπειδὴ ἔβλεπε τοὺς σκοποὺς τῶν Ἰουδαί­ων θεώρησε τὸν ἑαυτό του ἀσφαλέστερο ἂν βρίσκεται στὰ χέρια τῶν ῾Ρωμαίων, καὶ τότε εἶ­πε· «Καί­σαρα ἐπικαλοῦμαι» (ἔ.ἀ. 25,11), ζητῶ νὰ δικαστῶ μπροστὰ στὸν αὐτοκράτορα. Αὐτὸ ἦταν δικαίωμα κάθε ῾Ρωμαίου πολίτου.
Ἀλλὰ γιὰ νὰ πάῃ κανεὶς τότε ἀπὸ τὴν Ἀσία στὴ ῾Ρώμη ὑπῆρχαν δύο δρόμοι· ὁ χερσαῖος, ποὺ διέσχιζε τὴν Ἑλλάδα κι ἀπὸ τὴν Καβάλα ἔ­φθανε στὸ Δυρράχιο (ἡ περίφημη Ἐγνατία ὁ­δός), καὶ ὁ θαλάσσιος, ποὺ διὰ τοῦ Κρητικοῦ πελάγους καὶ τῆς Μεσογείου ἔφθανε στὴν Ἰ­τα­λία. Ἡ ῾Ρωμαϊκὴ ἐξουσία προτίμησε τὸν θαλάσσιο καὶ ξεκίνησαν τὸ ταξίδι. Ὁ Παῦλος εἶ­δε γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ τὶς ἀκτὲς τῆς Κύπρου. Ἔφθασαν στὰ Μύρα, ὅπου ἄλλαξαν πλοῖο, κα­τόπιν στὴν Κνίδο, καὶ μετὰ λόγῳ καιροῦ κατέ­βηκαν νοτιώτερα καὶ ἔπλεαν κάτω ἀπὸ τὴν Κρή­τη μέχρι τὸ σημεῖο ποὺ λεγόταν Καλοὶ λιμένες. Ὁ Παῦλος εἶχε τὴ γνώμη νὰ μείνουν ἐ­κεῖ, ἀλλ᾽ αὐτοὶ σήκωσαν ἄγκυρα καὶ βγῆκαν στὸ πέλαγος. Τότε ὅμως φύσηξε τυφωνικὸς ἄνεμος, ὁ λεγόμενος Εὐροκλύδων, κ᾽ ἔπεσαν σὲ μεγάλη τρικυμία. Ἐπὶ 14 ἡμέρες οὔτε ἥλιο οὔτε ἄστρα ἔβλεπαν· πάλευαν μὲ τὰ κύματα καὶ τὸ πλοῖο ἀχρηστεύθηκε. Παρὰ τὸ ναυάγιο, τελι­κὰ σώθηκαν. Πῶς; Ἀνάμεσά τους ἦ­ταν ἕ­νας Παῦλος! (πολλὲς φορὲς ταξιδιῶτες σῴζον­ται γιατὶ μαζί τους ταξιδεύει καὶ κάποιος ἅγιος ἄνθρωπος· δὲν ἐπεκτείνομαι ἐδῶ ἐπ᾽ αὐτοῦ).
Οἱ ναυαγοὶ βγῆκαν ὅλοι γεροὶ στὸ νησὶ Μελίτη, στὴ Μάλτα δηλαδή, ὅπου τὸ πλοῖο ἐξώκει­­λε (βλ. Πράξ. 28,1). Οἱ κάτοικοι, μολονότι ἀπολίτιστοι, τοὺς φιλοξένησαν. Ὁ Παῦλος δὲν πα­­ρέλει­ψε κ᾽ ἐκεῖ τὸ εὐεργετικό του ἔργο. Θεράπευσε καὶ δίδαξε. Τὸ ναυάγιό του ἔγινε σωτη­ρία γιὰ τὸ νησί· οἱ κάτοικοι τῆς Μάλτας πίστεψαν στὸ Χριστό, καὶ τιμοῦν κάθε χρόνο τὴν 10η Φεβρουαρίου, ἡ­μέ­­ρα τοῦ ναυαγίου.
Μετὰ ἀπὸ τρεῖς μῆνες, τὴν ἄνοιξι μὲ τὰ χελιδόνια, οἱ ναυαγοὶ ἔφυγαν μὲ ἄλλο πλοῖο καὶ ἔφτασαν στὶς Συκακοῦσες. Πέρασαν τὰ στενὰ τῆς Μεσσήνης, τὸν δίαυλο – πορθμὸ ποὺ χωρίζει τὴ Σικελία ἀπὸ τὴν Ἰταλικὴ χερσό­νησο (ἐ­κεῖ ποὺ ἡ ἀρχαία μυθολογία τοποθετοῦσε τὶς Συμ­πλη­γάδες Πέτρες καὶ τὰ δύο θηρία Σκύλλα καὶ Χάρυβδι), ἔφθασαν στὸ ῾Ρήγιο κι ἀπὸ ᾽κεῖ στοὺς Ποτιόλους, ἐπίνειο τῆς πρω­τευούσης τοῦ τότε κόσμου. Ἐκεῖ ὁ Παῦλος βρῆ­κε Χριστι­α­νοὺς καὶ παρηγορήθηκε. Μετὰ ἀπὸ μία ἑ­βδομάδα, προχώρησε πρὸς τὴ ῾Ρώμη διὰ τῆς Ἀπ­πίας ὁδοῦ. Ἡ ὁδὸς αὐτὴ ἦταν στρωμένη μὲ τε­τραγωνικοὺς λίθους, γιὰ νὰ περνοῦν οἱ ἅ­μαξες, καὶ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ ὑπῆρχαν χάνια, ξενοδοχεῖα. Σὲ κάποιο σημεῖο ὑπῆρχε τελωνεῖο, ὁ Φόρος τοῦ Ἀππίου· ἐκεῖ τοῦ ἔκαναν ἔ­λεγχο, δὲν βρῆκαν τίποτε νὰ τὸν φορολογήσουν καὶ τὸν ἄφησαν νὰ περάσῃ. Πρὶν ἀπὸ τὴ ῾Ρώμη ἦταν ἡ τοποθεσία Τρεῖς Ταβέρνες, δηλαδὴ χάνια. Ἐκεῖ συνέβη τὸ στιγμιότυπο.
Ἔ­φτα­σε στοὺς Χριστιανοὺς τῆς ῾Ρώμης ἡ εἴ­δησι ὅτι ἔρχεται ὁ Παῦλος! Ξεκίνησαν λοιπὸν μὲ τὰ πόδια, βγῆκαν σὲ ἀρκετὴ ἀπόστασι ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι καὶ τὸν προϋπάντησαν στὶς Τρεῖς Ταβέρνες. Ποῦ τὸν ἤξεραν; (ἀφοῦ ὁ Παῦλος δὲν εἶχε ἐπισκεφθῆ ὣς τότε ἄλλη φορὰ τὴ ῾Ρώμη).
Ἦταν γνωστὸς ἀπὸ τὴν Ἐπιστολὴ πρὸς ῾Ρω­μαίους, ποὺ εἶχε στείλει. Εἶνε μία ἀπὸ τὶς 14 ἐ­­πιστο­λές του, κατ᾽ ἐμὲ ἡ σπουδαιότερη, ποὺ μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθῇ ὡς τὸ «εὐαγγέλιο τοῦ Παύλου». Ἀποτελεῖται ἀπὸ 16 κεφάλαια. Ἐκεῖ μέσα βλέπεις τὶς θεμελιώδεις ἀλήθειες τοῦ εὐαγγελίου, ποὺ εἶνε δόγμα (κεφ. 1ο-12ο) καὶ ἠ­θική (κεφ. 13ο – 16ο). Μερικοὶ στὴν ἐποχή μας ζη­τοῦν νὰ χωρίσουν αὐτὰ τὰ δύο· ἀλλὰ ὅπως στὸν ἀργαλειὸ τὸ στημόνι δὲν χωρίζεται ἀπὸ τὸ ὑφάδι ἀλλὰ καὶ τὰ δυὸ μαζὶ κάνουν τὸ ὕ­φασμα, ἔτσι καὶ στὸν Χριστιανισμὸ δόγμα καὶ ἠθική, πίστι καὶ ἔργα, κάνουν τὴν ἀραχνοΰ­φαν­τη στολὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. «Ὅσοι εἰς Χρι­στὸν ἐ­βα­πτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. 3,27· βλ. & ῾Ρωμ. 13,14). Χωρὶς αὐτὴν θὰ εἶσαι γυμνὸς καὶ ὁ Κύριος θὰ σοῦ πῇ· «Ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου;» (Ματθ. 22,12). Χριστιανισμὸς ἴ­­σον «πίστις δι᾽ ἀγάπης ἐνεργουμένη» (Γαλ. 5,6).
Κάποιοι θέλησαν σὲ καταστατικοὺς νόμους νὰ διακρίνουν διατάξεις καὶ ἱεροὺς κανόνες σὲ δογματικοὺς καὶ σὲ ἠθικούς, καὶ τοὺς μὲν νὰ καλύψουν μὲ κῦρος, τοὺς δὲ ν᾽ ἀ­φή­σουν ἀ­κάλυπτους. Ἡ μοντέρ­να ἠθικὴ βλέπετε κρατάει μόνο τὸ «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰω. 13,34), κι ἀφήνει τὰ ἄλλα. Ναί, τὸ «Ἀ­γα­πᾶ­τε ἀλλήλους» εἶ­νε ἡ κορυ­φή, ἀλλὰ κορυφὴ χωρὶς βάσι δὲν ὑ­πάρχει· ὑπάρχει ἡ κορυφή, διότι ὑπάρχει ὁ­λόκληρος ὄγκος βουνοῦ· καὶ ὑπάρχει τὸ «Ἀ­γα­πᾶτε ἀλλήλους», διότι ὑπάρχουν τὰ δόγματα. Ἂν ἀφαιρέσῃς τὰ δόγματα, τὸ «Ἀγαπᾶτε ἀλ­λή­λους» θὰ καταντήσῃ σεξουαλικὸ ζήτημα. Ὄχι! τὸ δόγμα ἀπὸ τὴν ἠθικὴ δὲν χωρίζεται· εἶνε σὰν νὰ κόβῃς τὴ μισὴ πρὸς ῾Ρωμαίους ἐ­πιστολή. Θὰ κρατήσουμε τὴν Ὀρθοδοξία.
Ἂς γυρίσουμε ὅμως στὸ στιγμιότυπο τῆς συναν­τή­σεως. Ὤ καὶ νὰ ὑπῆρχε φωτογραφι­κὸς φακὸς ν᾽ ἀπαθανατίσῃ τὴ σκηνή! Μόλις εἶδαν τὸν Παῦλο, θὰ ἔπεσαν στὰ γόνατα, θὰ ἔ­κλαιγαν, θὰ φιλοῦσαν τὰ χέρια, τὰ πόδια, τὰ ἄκρα τῶν ἐνδυμάτων του. Τὸν ἔνιωθαν παρα­πάνω ἀπὸ συγγενῆ καὶ οἰκεῖο τους. Ὁ κόσμος σήμερα δὲν μπορεῖ νὰ νιώσῃ τὴν ἀγάπη ἐκείνη τῆς πρώτης χριστιανικῆς ἐποχῆς…
Καὶ ὁ Παῦλος; Τί γράφει ὁ Λουκᾶς στὶς Πρά­­ξεις τῶν ἀποστόλων; Ὅταν τοὺς εἶδε, ἄν­τρες – γυναῖκες – παιδιά, νὰ κλαῖνε ἀπὸ ἀγάπη καὶ χαρά, «εὐχαριστήσας τῷ Θεῷ ἔλαβε θάρσος», εὐχαρίστησε τὸ Θεὸ καὶ πῆρε θάρρος (Πράξ. 28,15). Μετὰ ἀπὸ τόσες δύσκολες ἡμέρες καὶ νύχτες (ἀγωνία, διωγμό, φυλακή, δίκες, ταξίδι, ναυάγιο, πεῖνα, δίψα, ταλαιπωρία), ἀνθρώπινο ἦ­ταν νὰ εἶχε ὑποστῆ κι αὐτὸς κάποιο κλονισμό, μιὰ στιγμιαία ἀπογοήτευσι. Καὶ τώρα, ὅταν εἶ­δε τοὺς Χριστιανούς, πῆρε θάρρος. Ποιός; Ὁ Παῦλος. Τί σημαίνει αὐτό, ἀγαπητοί μου;

* * *

Εἶσαι ἄνθρωπος, ἀδελφέ μου; Καὶ Παῦλος καὶ Πέτρος νά ᾽σαι, ἐφ᾽ ὅσον ζῇς στὸν κόσμο αὐτόν, ἔχεις ἀνάγκη παρηγορίας. Ὄχι μόνο ἀ­πὸ τὸ Θεό, ἀ­πὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἀνθρώπινη συμπαράστασι. Ἀλλοίμονο ἂν στὰ σπίτια μέσα δὲν ὑπάρχουν οἱ παρήγοροι ἄγγελοι. Ἔχει ἀνάγκη ὁ ἄντρας ἀπὸ τὴ γυναῖ­κα, ἡ γυναίκα ἀπὸ τὸν ἄντρα, οἱ Χριστιανοὶ ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο. Εἶνε πολὺ διδακτικὸ καὶ παρήγορο τὸ στιγμιότυπο αὐτό.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Α΄ μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης μεγάλης βραδινῆς ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε στὴν αἴθουσα τῆς ὁδ. Ζ. Πηγῆς 44 Ἀθηνῶν τὴν Κυριακὴ 30-6-1968