Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2221

Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως (Ἰω. 3,13-17)
8 Σεπτεμβρίου 2019
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

Αιμα φαρμακο ψυχης!

«Καὶ καθὼς Μωυσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀν­θρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ᾽ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰω. 3,14-15)

Ὑπάρχουν, ἀγαπητοί μου, μυστήρια στὴ ζωή μας, ποὺ ζαλίζουν τὴ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπάρχουν μυ­­στήρια στὴ φύσι, ποὺ δὲν μπο­­ροῦν νὰ λύσουν οἱ ἐγκέφαλοι τῶν φυσικῶν. Τί εἶνε π.χ. ζωή; ἢ τί καίει ὁ ἥλιος ὥσ­τε νὰ μᾶς φωτίζῃ καὶ νὰ μᾶς θερμαίνῃ;… Καὶ τόσα καὶ τόσα ἄλ­λα δύσκολα γιὰ τοὺς ἐπιστήμονες.
Ὑπάρχουν ὅμως μυστή­ρια καὶ στὴν πνευ­μα­τικὴ σφαῖ­ρα, στὶς ἀλήθειες τῆς πίστεώς μας. Γιατί π.χ. ὁ Θεὸς ἔγινε ἄν­θρωπος; ποιός ἦταν ὁ σκοπὸς τῆς ἐνανθρωπή­σεώς του; ἢ πῶς ἑ­νώθηκαν στὸ πρόσωπό του ἡ θεία φύσις μὲ τὴν ἀνθρώπινη φύσι;… Αὐτὰ εἶνε πραγματικό­τητες τὶς ὁ­­ποῖες δὲν μπορεῖ νὰ χωρέσῃ τὸ ἀν­θρώπινο μυαλό· τὶς δεχόμεθα μὲ τὴν πίστι.
Ὁ Θεάνθρωπος Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς γνωρίζει ὅλα τὰ μυστήρια. Καὶ ὅταν ὁμιλεῖ σ᾽ ἐμᾶς γιὰ τὰ οὐράνια μὲ τὴν πεπερασμένη ἀν­θρώπινη γλῶσ­σα, μᾶς ἀποκαλύπτει τόσα ὅσα μπορεῖ νὰ χωρέσῃ ὁ δικός μας νοῦς. Αὐτὸ βλέπουμε καὶ στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
Ὁ Χριστὸς συνομιλεῖ μὲ τὸ Νικόδη­μο, ἕναν ἄρχοντα τῶν Ἑβραίων ποὺ ἦρ­θε νύχτα νὰ τὸν συναντήσῃ γιὰ νὰ ζητήσῃ ἐξηγήσεις ἐπάνω σὲ τέτοια ζητήματα τῆς πίστεως. Γιατί ὁ Θεὸς θέλησε νὰ γίνῃ ἄνθρωπος; Στὸ ζήτημα αὐτὸ λοιπὸν ὁ Χριστὸς ἔδωσε, ὅπως ἀκούσαμε, ἐ­ξ­ήγησι μὲ ἕνα βοηθητικὸ παράδειγμα ἀπὸ τὴν ἱστορία τοῦ περιουσίου λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

* * *

Οἱ Ἑβραῖοι, ἀγαπητοί μου, ἐπὶ 400 χρόνια ζοῦσαν σκλάβοι κάτω ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς τῆς Αἰγύπτου, τοὺς φαραώ. Ὑπέφεραν τὰ πάνδεινα. Δούλευαν στὰ κτήματα καὶ σὲ ἄλ­λες ἐργασί­ες τῶν Αἰγυπτίων ἀπ᾽ τὸ πρωὶ ὣς τὸ βράδυ· ἔ­χτιζαν παλάτια, μέγαρα καὶ τὶς περίφημες πυρα­μίδες. Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ οἱ Αἰγύπτιοι δὲν τοὺς ἀγαποῦσαν· τοὺς ἄφηναν νὰ κατοικοῦν σὲ καλύ­βες, σὲ ἄθλιες συνθῆ­­κες, τοὺς καταπίεζαν. Ἐν τούτοις οἱ σκλάβοι αὐξάνονταν καὶ πλήθαιναν. Ἦταν ὅ­μως τόση ἡ μανία τοῦ φαραὼ ἐναντίον τους, ὥστε στὸ τέλος ἀποφάσισε νὰ τοὺς ξεκληρίσῃ· ἔβγαλε διαταγή, κάθε ἀρσενικὸ Ἑ­βραι­όπουλο ποὺ θὰ γεν­νιέται νὰ θανα­τώ­νεται! Ἐρχόταν πλέον τὸ τέλος τους· ἀν­θρω­πίνως ἦταν καταδικασμένοι σὲ ἀφανισμό.
Ἀλλὰ ἦρθε κάποτε ἡ ὥρα ποὺ ὁ Θεός, ὁ ὁ­ποῖος προστατεύει τὰ φτωχὰ καὶ ἀδύνατα παι­διά του, ἄρχισε νὰ τιμωρῇ τοὺς τυράννους. Γιὰ νὰ ἐλευθερώσῃ τοὺς Ἑβραίους, ἔστειλε τὸ Μωυσῆ· καί, μὲ διάφορα τιμωρητικὰ θαύ­ματα ποὺ ἔγιναν, ὁ φαραὼ ἀναγκάστηκε νὰ τοὺς ἐ­λευθερώσῃ. Ἁλυσίδες αἰώνων ἔ­πεσαν! Χαρού­μενοι οἱ Ἑβραῖοι ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο, ποὺ τὴν εἶχαν ποτίσει μὲ τὰ δάκρυα καὶ τὸ αἷ­μα τους. Ποῦ πήγαιναν; Ὁ Θεὸς τοὺς ὡδηγοῦ­σε γιὰ νὰ φτάσουν στὴν Παλαιστίνη, σὲ μιὰ χώρα ποὺ ἔρρεε μέλι καὶ γάλα (βλ. Ἔξ. 3,8,17 κ.ἀ.).
Πρὶν φτάσουν ὅμως ἐκεῖ, ἔπρεπε νὰ περάσουν ἀπὸ μιὰ ἔρημο. Ὅπως οἱ δικοί μας στρα­­τιῶτες κατὰ τὴ μικρασιατικὴ ἐκστρατεία ἦταν ὑποχρεωμένοι νὰ περάσουν ἀπὸ τὴν Ἁλμυρὰ ἔρημο, ἔτσι καὶ οἱ Ἑβραῖοι τότε. Ὅσοι ἀπὸ σᾶς δοκιμάσατε ὡς στρατιῶτες παρόμοιες καταστάσεις, μπορεῖτε νὰ καταλάβετε τί βασανισμὸ ζῇ ὁ ὁδοιπόρος στὴν ἔρημο· χωρὶς νερό, χωρὶς τροφή, μέσα στὸ καμίνι τῆς ζέστης…
Τότε οἱ Ἑβραῖοι ἄρχισαν νὰ γογγύζουν. Τά ᾽­βαλαν μὲ τὸ Μωυσῆ, ποὺ τοὺς ἔβγαλε στὴν ἔ­­ρημο. Θυμήθη­καν τί ἔτρωγαν στὴν Αἴγυπτο ξε­χνώντας τὰ βάσανα ποὺ περνοῦσαν ἐκεῖ. Προτιμοῦσαν τὴ σιγουριὰ τῆς σκλαβιᾶς ἀπὸ τὴν ἀβεβαιότητα τῆς ἐλευθερίας. Λησμόνησαν τὶς τόσες εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ καὶ ἄρχισαν νὰ γογγύζουν. Ἔτσι εἶνε ὁ ἄνθρωπος· τὸν εὐεργετεῖ καθημερινῶς ὁ Κύριος· ἀλλ᾽ ὅ­ταν τοῦ λείψῃ τὸ παραμικρό, τότε τὰ βάζει μὲ τὸ Θεό. Καὶ οἱ Ἑ­βραῖοι τώρα δείχνουν ἀχαριστία. Ἡ ἀ­χαριστία ὅμως εἶνε μεγάλη ἁμαρτία, ποὺ ὁ Κύριος δὲν τὴν ἀφήνει ἀτιμώρητη.
Μιὰ μέρα λοιπὸν τὸ στρατόπεδό τους γέμισε φίδια! Καὶ τί φίδια· μεγάλα καὶ φαρμακερά. Τί ἦταν πάλι αὐτό; ποιός τὰ γέννησε, ἡ ἄμ­μος τῆς ἐρήμου; Τὰ φίδια τοὺς ἔφεραν μεγάλη καταστροφή· ὅποιον δάγκωναν δὲν γλύτωνε, πέθαινε ἀπ᾽ τὸ φαρμάκι. Κ᾽ ἔβλεπες φοβε­ρὸ θέαμα· γέροι καὶ νέοι, ἄντρες γυναῖ­κες παιδιὰ νὰ ξεψυχοῦν· γέμισε ἡ ἔρημος πτώματα.
Τί νὰ κάνουν τώρα; Ἕνα τοὺς μένει· νὰ παρακαλέσουν τὸ Θεό. Πέφτουν λοιπὸν μετανο­ημένοι στὰ γό­νατα καὶ διὰ τοῦ Μωυσέως τὸν παρακαλοῦν νὰ τοὺς λυπηθῇ. Καὶ ὁ μακρόθυ­μος Κύριος, ποὺ συγχωρεῖ ὅταν δῇ μετάνοια, σπλαχνίζεται καὶ δίνει τώρα στὸ Μωυσῆ τὴν ἑξῆς ἐντολή. Νὰ κατασκευάσῃ ἕνα φίδι ἀπὸ χαλκό, μπροῦτζο· νὰ τὸ κρεμάσῃ πάνω σ᾽ ἕνα ξύλο, νὰ τὸ στήσῃ στὴ μέση τοῦ στρατοπέδου, καὶ νὰ τοὺς πῇ· Ὅποιος δαγκώνεται, νὰ στρέ­φῃ τὰ μάτια του σ᾽ αὐτό. Ἔτσι καὶ ἔγινε· κι αὐ­τὸ τοὺς ἔσωσε. Ὅποιος πληγωνόταν γύριζε, ἀτένιζε τὸ χάλκινο φίδι καὶ ζοῦσε (βλ. Ἀριθ. 21,4-9).

* * *

Ὅ,τι ἔπαθαν, ἀγαπητοί μου, οἱ Ἑβραῖοι τότε στὴν ἔρημο, αὐτὸ παθαίνουμε κ᾽ ἐμεῖς. Ἡ ζωὴ αὐτή, ποὺ ζοῦμε ἐδῶ στὸν κόσμο, εἶνε μία ἔρημος, μιὰ Σαχάρα, γεμάτη φίδια. Δὲν ἐννοῶ φίδια φυσικά, ποὺ ζοῦν κρυμμέ­να στὶς πέτρες· αὐτὰ εἶνε λίγα. Ὑπάρχουν κάποια ἄλ­λα φίδια φοβερώτερα· εἶνε τὰ φίδια τῆς ἁμαρτίας. Αὐτὰ εἶνε πολλά· καὶ δὲν ἔ­χουν φωλιὰ σὲ πέτρες καὶ κουφάλες· αὐτὰ –ἀλλοίμονο– φωλιάζουν μέσα μας, φωλιάζουν στὴν καρδιά μας. Μᾶς κεντοῦν, μᾶς πληγώνουν, μᾶς θανατώνουν κάθε μέρα, κάθε στιγμή.
Θέλετε νὰ σᾶς δείξω μερικά;
Νά ἕνα φίδι ποὺ λέγεται θυμός. Εἶνε φαρμα­κερό, σοῦ δηλητηριάζει τὴ ζωή· σὲ ταράζει, σὲ ἀναστατώνει, σοῦ θολώνει τὴ σκέψι, σὲ κάνει νὰ χάνῃς τὴν ἠρεμία καὶ τὸν ὕπνο σου.
Ἄλλο φίδι ἡ μέθη. Σὲ ποτίζει ὣς τὸ τελευταῖο σου κύτταρο μὲ τὸ φαρμάκι ποὺ λέγεται ἀλκοόλ· σὲ ὑποδουλώνει, σὲ κάνει παράφρονα («ὁ τρελλὸς εἶδε τὸ μεθυσμένο κ᾽ ἔφυγε» λέει μιὰ παροιμία), σὲ μεταβάλλει ἀπὸ ἄνθρωπο σὲ κτῆνος, σὲ κάνει ἕνα πτῶμα ἄταφο.
Ἄλλο φίδι ἡ συκοφαντία. Ἄχ αὐτή! μεταβάλ­λει τὴ γλῶσσα τοῦ ἀνθρώπου σὲ γλῶσσα ὀ­χιᾶς. Πληγώνει σὲ τέτοιο βαθμὸ τὸν ἄλλο, ὥσ­τε φτάνει κάποτε ὁ συκοφαντημένος στὸ σημεῖο νὰ σκέπτεται· Καλύτερα νὰ μὲ δάγ­κωνε φίδι παρὰ ἡ γλῶσσα τοῦ συκοφάντου!
Τὸ πιὸ φαρμακερὸ φίδι πάντως εἶνε ἡ βλασφημία. Εἶνε ἡ χειρότερη μορφὴ ἁμαρτίας. Γιατὶ τολμᾷ νὰ «δαγκώσῃ» ὄχι πλέον ἀν­­θρώπους ἀλλὰ αὐτὸν τὸν Θεό.
Δὲν ἔχουν τελειωμὸ τὰ φίδια αὐτὰ τῶν ἁ­μαρτωλῶν παθῶν. Καὶ πόσο ὕ­πουλα εἶνε! Κρύ­βονται μερικὲς φορὲς τόσο καλά, ὥστε, ἐνῷ φωλιάζουν μέσα στὴν καρδιά, ὁ ἄνθρωπος δὲν τὰ καταλαβαίνει, ἀλ­λὰ καὶ τὰ χαϊδεύει καὶ τὰ περιποιεῖται καὶ τὰ τρέφει· τὰ θερμαίνει «σὰν φίδι στὸν κόρφο του» ὅπως λέμε συχνά.
Κάποιος πῆγε σ᾽ ἕνα δάσος καὶ χαιρόταν νὰ βλέπῃ τὰ δέντρα, τὴ βλάστησι, τὴ χλόη, τὰ λουλούδια· ἅπλωνε μὲ ἀφέλεια τὸ χέρι στὰ πολύχρωμα λουλούδια. Ἀλλὰ ξαφνικὰ αἰ­σθάν­θηκε στὴν παλάμη πόνο ὀδυνηρό· δὲν εἶχε προσέξει ὅτι κάτω ἀπὸ τὰ μυρωδᾶτα τριαν­τάφυλλα μὲ τὰ ὡραῖα χρώματα ἦταν κουλουρια­σμένο ἕνα φαρμακερὸ φίδι, καὶ τὸν δάγκωσε θανάσιμα. Ἔτσι εἶνε ἡ ἁμαρτία. Φαίνεται ἀκίνδυνη, ὡραία σὰν τὰ τριαντάφυλλα, ἑλκυστική. Σὲ τραβᾷ. Πρόσεξε ὅμως, γιατὶ πίσω της εἶνε κρυμμένο τὸ μεγάλο φίδι, ὁ θάνατος.

* * *

Ταλαίπωρος ὁ ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου. Τί μπορεῖ νὰ πάθῃ; Καὶ ποιός μπορέσῃ νὰ τὸν προστατεύσῃ καὶ νὰ ἐξοντώσῃ τὰ φαρμακερὰ φίδια τῶν παθῶν; Μόνο ὁ Χριστός· αὐτὸ σήμαινε τὸ χάλκινο φίδι στὴν ἔρημο. Ὁ Χριστὸς μᾶς ἔσωσε μὲ τὸ αἷμα του. Ὤ πό­σο μεγάλη ἀ­γάπη ἔδειξε σ᾽ ἐμᾶς ὁ Χριστός!
Γνωρίζουμε ὅλοι τὸν πελεκᾶνο. Συμβαίνει λοιπὸν κάποτε, σὲ ὥρα ποὺ αὐτὸς ἀπουσιάζει, νὰ φτάσῃ ὣς τὴ φωλιά του κακὸ φίδι καὶ νὰ δηλητηριάσῃ τὰ πουλιά του. Τί κάνει τότε ὁ πελεκᾶνος; Μόλις γυρίσῃ καὶ δῇ τὰ παιδιά του ἑτοιμοθάνατα, τρυπάει μὲ τὸ ῥάμ­φος τὸ πλευρό του, τὰ ποτίζει μὲ τὸ καθαρὸ αἷμα του, κι αὐ­τὰ σῴζονται. Ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς ἤμασταν δηλητη­­ριασμένοι ἀ­­πὸ τὴν ἁμαρτία, ἕτοιμοι νὰ πεθά­νου­με πνευματικά· ἀλλὰ ἦρθε ὁ Χριστός, κρεμάστηκε στὸ σταυρό, καὶ τὸ αἷμα ποὺ ἔχυσε ἔγινε τὸ φάρμακο ποὺ ζωογονεῖ τὴν ὕπαρξί μας.
Ἀδελφοί μου! ὅλοι οἱ φαρμακωμένοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἂς πλησιάζουμε τὸν Ἐσταυρω­μένο μὲ μετάνοια καὶ δάκρυα. «Καὶ δάκρυον στάξαν ἰσοδυναμεῖ λουτρῷ παλιγγενεσίας καὶ ἐπανά­γει τὴν χάριν», λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης (περὶ μετανοίας), τὸ δάκρυ δηλαδὴ ἀνανεώνει τὴ χάρι τοῦ ἁγίου βαπτίσματος. Αὐ­τὸς θὰ μᾶς θε­ραπεύ­σῃ, κι ἀπὸ τὴν ἔ­ρημο αὐτῆς τῆς γῆς θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν· ἐκεῖ ποὺ βασιλεύει ὄχι ὁ δράκων τῆς ἁμαρτίας ἀλ­λὰ ἡ χαρά, τῆς ὁ­ποίας εἴθε ὅλοι ν᾽ ἀξιωθοῦμε.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπὸ τὸ χειρόγραφο ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἄγνωστο ἱ. ναὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας καὶ πιθανῶς τὴν 11-9-1938. Ἀνάγνωσις, μεταφορὰ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, στοιχειοθεσία καὶ μικρὴ ἀναπλήρωσις 9-8-2019.