Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΣΤ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2229

Κυριακὴ Δ΄ Λουκ. ἢ Πατ. Ζ΄ Οἰκ. Συν. (Λκ 8,4-15)
13 Ὀκτωβρίου 2019
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

Τα τεσσερα εδαφη γης

«Καὶ ἐν τῷ σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν ὁδόν…·
καὶ ἕ­τερον ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν…·
καὶ ἕτερον ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀ­καν­θῶν…·
καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν ἀγαθήν…» (Λουκ. 8,5-8)

Βρισκόμαστε, ἀγαπητοί μου, στὸ φθινόπω­ρο, στὴ μία δηλαδὴ ἀπὸ τὶς τέσσερις ἐπο­χὲς ποὺ διαιρεῖται τὸ ἔτος. Αὐτὴ ἡ διαίρεσι τοῦ χρόνου σὲ τέσσερις ἐποχὲς εἶνε ἔργο τῆς θεί­ας σοφίας. Φανταστῆτε νὰ εἴχαμε μόνο χειμῶ­να· θὰ ἤμασταν Βόρειος πόλος. Ἢ φανταστῆ­τε νὰ εἴχαμε μόνο θέρος κι ὁ ἥ­λιος νὰ καίῃ τὴ γῆ· θὰ ἤμασταν σὰν δι­ακεκαυμένη ζώνη. Ἐν­αλλάσσονται οἱ ἐποχές, κι αὐτὸ εἶνε μία ἀπόδειξις τῆς θεϊ­κῆς ἀγάπης γιὰ τὸν ἄνθρωπο.
Τὸ φθινόπωρο τὸ θερμόμετρο πέφτει, ὁ ἀέ­ρας γίνεται ψυχρότερος, ὁ οὐρανὸς γεμίζει σύννεφα καὶ πέφτουν οἱ πρῶτες βροχές. Αὐ­τὲς οἱ σταλαγματιὲς τῆς βροχῆς εἶνε εὐλο­γία Θεοῦ· ἀξίζουν παραπάνω κι ἀπὸ χρυσάφι. Οἱ γεωργοὶ περιμένουν αὐτὴ τὴ βροχή· τὸ ξε­ρὸ χῶμα ῥουφάει τὸ νερό, μαλακώνει, καὶ αὐ­τοὶ βγαίνουν στὰ χωράφια, σκάβουν μὲ τὰ ἀ­λέ­τρια ἢ τὰ τρακτέρ, ἀνοίγουν αὐλάκια βαθειὰ στὴ γῆ, καὶ σπέρνουν τὸ σπόρο τὸν πολύτιμο. Ἔπειτα ἀπὸ τὸ σπόρο βγαίνουν τὰ στάχυα, ἀ­πὸ τὰ στάχυα γίνεται ὁ καρπὸς – τὸ σιτάρι, ἀ­πὸ τὸ σιτάρι τὸ ἀλεύρι, κι ἀπὸ τὸ ἀλεύρι τὸ ψωμί, τὸ τόσο ἀναγκαῖο γιὰ τὴν τροφὴ τοῦ ἀν­θρώπου, ὅλου τοῦ κόσμου. «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον» (Ματθ. 6,11).
Ἡ Ἐκκλησία τιμᾷ ἰδιαιτέρως τὴν γεωργία καὶ εὐλογεῖ τὰ χωράφια. Γι᾽ αὐτὸ βλέπετε συχνὰ στὴν ἐκκλησία ἀναπέμπουμε εἰδικὸ αἴτημα καὶ λέμε· «Ὑπὲρ εὐκρασίας ἀέρων, εὐφορί­ας τῶν καρπῶν τῆς γῆς καὶ καιρῶν εἰρηνι­κῶν τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» (θ. Λειτ. κ.ἀ.).
Τὸ φθινόπωρο λοιπόν, στὴν κατάλληλη ἐ­ποχή, ὥρισε ἡ Ἐκκλησία μας νὰ διαβάζεται στὴ λατρεία καὶ ἡ ὡραιοτάτη παραβολὴ τοῦ Σπορέως (βλ. Λουκ. 8,4-15). Εἶνε γνωστή. Τί μᾶς λέει;

* * *

«Ἐξῆλθεν», λέει, βγῆκε δηλαδή, κάποιος «νὰ σπείρῃ τὸν σπόρο του». Ἕνα μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε στὸ δρόμο τὸν πατημένο· δὲν φύτρωσε, καὶ ἦρθαν «τὰ πετεινὰ τοῦ οὐ­ρα­νοῦ καὶ τὸν ἔφαγαν». Ἄλλο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ γῆ γεμάτη πέτρες· καὶ φύτρωσε μέν, ἀλλὰ «ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα». Τὸ τρίτο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ γῆ γεμάτη ἀγκάθια, ἀλλ᾽ αὐτὰ μεγάλωσαν καὶ τὸν ἔπνιξαν. Καὶ μόνο ἕνα μέρος τοῦ σπόρου, τὸ τελευ­ταῖο, ἔπεσε σὲ καλὸ χῶμα· αὐτὸ φύτρωσε καὶ ἔδωσε «καρπὸν ἑκατονταπλασίονα» (ἔ.ἀ.).
Αὐτὴ εἶνε ἡ παραβολή. Ποιό τὸ νόημά της; Ἄλλα λέει ὁ Κύριος καὶ ἄλλα ἐννοεῖ. Ποιός εἶνε ὁ σποριᾶς, αὐτὸς ποὺ βγῆκε νὰ σπείρῃ τὸν σπόρο του; Ποιός εἶνε ὁ σπόρος; Καὶ ποιά εἶνε αὐτὰ τὰ τέσσερα ἐδάφη τῆς παραβολῆς; Ὁ σπορεὺς αὐτὸς εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ ἦρθε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἐδῶ στὴ γῆ. Ὁ σπόρος ποὺ ἔσπειρε εἶνε ὄχι φυσικὸς ἀλλὰ ὑπερφυσικός, σπόρος οὐράνιος· εἶνε τὸ εὐ­αγγέλιό του, ἡ διδασκαλία, τὸ κήρυγμά του. Ἔ­σπειρε, ἀλλὰ ὁ σπόρος του, τὸ κήρυγμα τοῦ εὐ­αγγελίου, δὲν ἔχει παντοῦ τὴν ἴδια ἀπόδοσι. Ἀλλοῦ καρποφορεῖ, ἀλλοῦ δὲν καρποφο­ρεῖ· γιατὶ ὅλοι ἀκοῦνε, ἀλλ᾽ ὄχι μὲ τὴν ἴδια δι­άθεσι. Σύμφωνα μὲ τὴν παραβολὴ διακρίνουμε τέσσερις κατηγορίες ἀκροατῶν.
1. Ἡ πρώτη κατηγορία τῶν ἀκροατῶν εἶνε αὐτοὶ ποὺ μοιάζουν μὲ τὸ δρόμο ποὺ ἔπεσε ὁ σπόρος. Ποιοί εἶν᾽ αὐτοί; Αὐτοὶ εἶνε τὰ ὑπερφί­αλα πνεύματα, οἱ ἀλαζόνες, οἱ ὑπερήφανοι, ἄν­­θρωποι μὲ σκληρὴ καρδιά. Ἀκοῦνε τὸ λόγο, μὰ δὲν δίνουν καμμιά σημασία. Καγχάζουν, κορο­ϊδεύουν τὸν κήρυκα τοῦ εὐαγγελίου· ἔχουν ἐ­γωϊσμό. Πῆγαν στὰ σχολεῖα, ἔμαθαν μερικὰ κολλυβογράμματα, πήραν ἕνα δίπλωμα μὲ χίλια βάσανα. Αὐτοὶ λοιπὸν ἐμπαίζουν τὰ ὅσια καὶ ἱερά. Ἄκου ἐκεῖ, σοῦ λέει, νὰ πάω ν᾽ ἀ­κού­σω κήρυγμα ἀπ᾽ τὰ βιβλία τῆς Ἐκκλησίας! αὐ­τὰ εἶνε γιὰ μικρὰ παιδιά, γιὰ γέρους καὶ γρι­ές. Ἐγὼ εἶμαι ἐπιστήμονας!… Τοὺς διαψεύδουν ὅ­­μως τὰ γεγονότα· ἡ ἐπιστήμη, οἱ ἀληθινοὶ ἐ­πι­στήμονες, αὐτοὶ ποὺ ἔκαναν τὶς ἀ­νακαλύψεις, πιστεύουν καὶ θαυμάζουν τὸ Χριστό.
2. Ἡ δεύτερη κατηγορία εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ μοιάζουν μὲ γῆ πετρώδη, γεμάτη λιθάρια, ὅ­που φύτρωσε μὲν ὁ σπόρος τοῦ θείου λόγου, ἀλ­λὰ «ἐξηράνθη διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα». Ποιοί εἶν᾽ αὐτοί; Διαφέρουν ἀπὸ τοὺς πρώτους. Αὐ­τοὶ ἀκοῦνε, προσέχουν, ἐνθουσιάζονται, δακρύ­ζουν, ἀποφασίζουν ν᾽ ἀκολουθήσουν τὸ δρόμο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸν ἀκολουθοῦν, ἀλλ᾽ ὄχι μέχρι τέλους. Κάπου σκανδαλί­ζονται, σκοντά­φτουν, πέφτουν, φεύγουν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ψυχραίνονται. Γιατί; Ὅσο τὸ πορτοφόλι εἶνε γεμᾶτο, τὸ σπίτι καὶ ὅλα πᾶνε καλά, λένε «Δόξα σοι, ὁ Θεός»· ὅταν ἔρθῃ καμμιὰ συμφορά (ἀ­σθένεια, θάνατος, διωγμός, περιπέτεια, συκο­φαντία), ἀρχίζει γογγυσμός· Γιατί ὁ Θεὸς ἔ­στειλε σ᾽ ἐμένα τὸ κακό; ἐγὼ εἶμαι ὁ καλύτε­ρος ἄνθρωπος· γιατί νὰ μὲ βροῦν οἱ θλί­ψεις;…
Αὐτοὶ μοιάζουν μὲ τὴ γυναῖκα τοῦ Ἰώβ. Ὅσο εἶχαν πλούτη, ἀπολάμβανε ὅλα τ᾽ ἀγαθά· ὅταν ὁ Θεὸς ἐπέτρεψε νὰ τοὺς βροῦν δοκιμα­σίες, τότε σκανδαλίστηκε, ἀπογοητεύτηκε, ἀ­πελπί­στηκε, καὶ προέτρεπε τὸν ἄντρα της· –Τί περιμένεις; βλαστήμα τὸ Θεὸ καὶ πέθανε!… Ὁ Ἰὼβ τῆς εἶπε· –Τί εἶπες, γυναίκα; τὰ καλὰ τὰ δεχτήκαμε ἀπὸ τὸ Θεό, τὰ κακὰ νὰ μὴν τὰ δεχτοῦμε; (βλ. 2,9-10). Ὁ Ἰὼβ δὲν γόγγυσε. Μετὰ ἀπὸ ὅλο τὸν καταιγισμὸ τῶν συμφορῶν ποὺ δέχτηκε εἶπε τὰ λόγια ἐκεῖνα ποὺ ἀκοῦμε κάθε φορὰ στὸ τέλος τῆς θείας Λειτουργίας· «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος» (ἔ.ἀ. 1,21 καὶ θ. Λειτ.).
Ἡ πρώτη κατηγορία εἶνε οἱ ὑπερήφανοι, ἡ δευτέρα κατηγορία εἶνε οἱ ἐπιπόλαιοι χαρακτῆρες· οἱ δειλοὶ καὶ ἄνανδροι, ποὺ ὅταν παρουσιαστοῦν δεινὰ καὶ περιπέτειες ἐγκαταλείπουν τὸ Θεὸ ὅπως ἡ γυναίκα τοῦ Ἰώβ.
3. Ἡ τρίτη κατηγορία εἶνε ἡ γῆ ἡ γεμάτη ἀγκάθια. Ποιοί εἶν᾽ αὐτοί; Αὐτοὶ ἀκοῦνε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ δὲν ἔχουν δουλέψει στὸν ἐ­­σωτερικό τους κόσμο καὶ ἡ καρδιά τους εἶνε γεμάτη ἀγκάθια. Ποιά εἶνε τὰ ἀγκάθια; Ὄχι τὰ φυσικά, ἀλλὰ ἀγκάθια ἄλλου εἴδους, ποὺ κεν­τοῦν καὶ ματώνουν.
Κάθε ἄνθρωπος ἔχει μέσα του κάποιο ἀγ­κά­θι. Τρία εἶνε τὰ πιὸ σοβαρά. Τὸ ἕνα εἶνε ἡ φιλη­δονία· τὸ νὰ θέλῃ καν­εὶς τὶς ἀπολαύσεις, τὶς διασκεδάσεις, νὰ ῥουφήξῃ ὅλες τὶς ἡδονές· τὸ «Φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀ­πο­θνῄσκομεν» (Ἠσ. 22,13 = Α΄ Κορ. 15,32). Τὸ ἀγκάθι αὐτό, σὲ σύγχρονη γλῶσσα, εἶνε κυρίως τὸ σεξουαλικό. Τὸ δεύτερο ἀγκάθι εἶνε ἡ φιλοδοξία· τὸ νὰ θέλῃ κανεὶς νὰ γίνῃ μεγάλος καὶ τρανὸς πατώντας ἀκόμη καὶ σὲ πτώματα. Καὶ τὸ τρίτο καὶ φοβερώτερο ἀγκάθι, γιὰ τὸ ὁποῖο γίνον­ται μάχες καὶ πόλεμοι, εἶνε ἡ φιλαργυρία· ἡ λύσσα ν᾽ ἀποκτήσῃ κανεὶς χρήματα καὶ νὰ τὰ αὐξάνῃ συνεχῶς. Ἄπληστο, φοβερὸ πάθος! Αὐτὰ κεντοῦν τὸν ἄνθρωπο καὶ δὲν ἀφήνουν νὰ καρποφορήσῃ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Πρώτη κατηγορία οἱ ὑπερήφανοι, δευτέρα οἱ ἐπιπόλαοι καὶ δειλοί, τρίτη οἱ φίλαυτοι (φιλήδονοι, φιλόδοξοι καὶ φιλάργυροι). Καὶ μένει ἡ τελευταία κατηγορία. Εὔχομαι στὸ Θεὸ νὰ εἶστε ὄχι στὶς ἄλλες ἀλλὰ ὅλοι σ᾽ αὐτήν.
4. Εἶνε ἡ καλὴ γῆ. Ὁ σπόρος ποὺ πέφτει σ᾽ αὐτὴν καρποφορεῖ. Ποιοί ἀνήκουν ἐδῶ; Εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ ἀκοῦνε στὴν ἐκκλησία μὲ προσο­χὴ τὸ εὐαγγέλιο, τὸν ἀπόστολο, τὸ κήρυγμα, τὰ ψαλσίματα. Πόσο λίγοι εἶνε! Αὐτοὶ δὲν μένουν ψυχροὶ κι ἀδι­άφοροι. Προσεύχονται, ῥου­­φᾶνε τὸν θεῖο λόγο ὅπως ἡ διψασμένη γῆ, συγκινοῦνται, νιώθουν ἱερὸ ῥῖγος. Καὶ δὲν μένουν σὲ πρόσκαιρους συναισθηματισμούς, ἀλλὰ προσπαθοῦν νὰ ἐφαρμόσουν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ζήσουν τὴ χριστιανικὴ ζωή. Πόσοι εἶνε; Ἕνας στοὺς ἑκατό; ἕνας στοὺς χίλιους; Αὐτοὶ εἴτε ὡς ἄτομα εἴτε ὡς ὁμάδες καλλιεργοῦν τὸν ἔμπρακτο Χριστιανισμό.

* * *

Ἀδελφοί μου, τελείωσα. Σᾶς ἀνέλυσα σύν­­τομα τὴν παραβολὴ τοῦ Σπορέως καὶ κυρί­ως τὰ τέσσερα ψυχικὰ ἐδάφη τῶν ἀκροατῶν τοῦ θείου λόγου ποὺ κηρύττεται στὴν Ἐκκλησία.
Μὲ τὴν εἴσοδο στὸ φθινόπωρο ἀ­­νοίγουν πά­λι τὰ κατηχητικὰ σχολεῖα, ἀρχίζουν οἱ κύκλοι μελέτης τῆς ἁγίας Γραφῆς, ξεκινοῦν ἑ­σπερινὰ κηρύγματα καὶ θὰ διαδίδωνται κατάλληλα ἔντυπα. Ἐ­φέ­τος λοιπόν, τώρα ποὺ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ θ᾽ ἀρχίσῃ νὰ σπέρνε­ται προφορικῶς καὶ γραπτῶς, θὰ σᾶς παρακαλέσω νὰ δείξετε μεγαλύτερη προθυμία. Ἂς ζητήσου­με στὴν προσ­ευχή μας ἀπὸ τὸν Κύριο, ἡ οὐ­ρά­νια αὐτὴ σπορὰ νὰ ἐνεργήσῃ μέσα μας καὶ νὰ φέρῃ καρπό. Νὰ μὴ μείνουμε ἄκαρποι καὶ χέρσοι, γιατὶ ὁ Κύριος εἶπε· «Πᾶν δέντρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται» (Ματθ. 3,10). Δέντρα καρποφόρα λοιπόν!
Εἴθε ὁ Κύριος νὰ μᾶς ἀξιώσῃ διὰ τῶν πρεσβειῶν τῆς ὑ­περαγίας Θεοτόκου ὅλοι νὰ γίνουμε γῆ καρπο­φόρος, πρὸς δόξαν τῆς ἁγίας Τριάδος· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 12-10-1980 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 6-9-2019.