Περίοδος Δ΄ – Eτος KΓ΄
Φλώρινα – αριθμ. φύλλου 1259

Τοῦ ἁγίου Κωνσταντίνου
Tου Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου Καντιωτου

ΕΙΝΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Η ΕΛΛΑΣ;

ΕΑΝ, ἀγαπητοί μου, ἀνοίξουμε τὴν παγκόσμιο ἱστορία, θὰ δοῦμε ὅτι πέρασαν ἄνδρες ἔξοχοι, ποὺ προσέφεραν μεγάλες ὑπηρεσίες στὸν κόσμο, καὶ γι᾿ αὐτὸ τοὺς δόθηκε τὸ ὄνομα «μέγας». Παράδειγμα ὁ Ἀλέξανδρος, ποὺ ἔφθασε μέχρι τὶς Ἰνδίες, ἵδρυσε τὴ μεγάλη ἑλληνικὴ αὐτοκρατορία, καὶ ἔσπειρε παντοῦ τὸ σπόρο τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ὡς πρόδρομο τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως λοιπὸν ἐκεῖνος, ἔτσι καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος ποὺ ἑορτάζει σήμερα ὠνομάστηκε μέγας. Γιατί ἆραγε; Τί ἔπραξε, ὥστε νὰ ὀνομασθῇ ἔτσι;

* * *

Γιὰ νὰ ἐκτιμήσουμε τὴν προσφορὰ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, πρέπει νὰ ἔχουμε ὑπ᾿ ὄψιν ποιά ἦταν ἡ κατάστασι τοῦ κόσμου πρὶν ἀπὸ αὐτόν. Μέχρι τότε οἱ Χριστιανοὶ ἐδιώκοντο. Ἦταν «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» (Ματθ. 10,16). Τὸ ἔγκλημά τους ἦταν ὅτι πίστευαν στὸ Χριστό. Ἔχαναν περιουσίες καὶ ἀξιώματα, τοὺς ἔρριχναν σὲ φυλακὲς καὶ σὲ θηρία, τοὺς ὑπέβαλλαν σὲ μαρτύρια. Ὑπολογίζεται ὅτι μαρτύρησαν τότε δώδεκα ἑκατομμύρια (12.000.000)! Ἀλλὰ ὁ Θεὸς ἄκουσε τοὺς στεναγμοὺς τῶν πιστῶν καὶ τὸ 313 ὑπεγράφη διάταγμα ποὺ ἔλεγε· «Οἱ Χριστιανοὶ ἐλεύθεροι»! Εἶνε τὸ διάταγμα τοῦ Μεδιολάνου περὶ ἀνεξιθρησκείας. Ποιός τὸ ὑπέγραψε; Τὸ γενναῖο χέρι τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου. Καὶ μόνο γι᾿ αὐτὸ εἶνε σπουδαῖος.
Ἀλλὰ μέγας εἶνε καὶ διότι μὲ μιὰ μικρὰ φάλαγγα γενναίων πέρασε σὰν ἄλλος Ἀννίβας τὶς Ἄλπεις, ἔπεσε σὰν κεραυνὸς στὴν Ἰταλία, κ᾿ ἔφθασε ἔξω ἀπ᾿ τὴ Ῥώμη. Καὶ ἐνῷ ὁ ἐχθρός του ἦταν ὑπέρτερος, αὐτὸς κατόπιν ὁράματος νίκησε. Τὸ ὅραμα δὲν εἶνε ψέμα· τὸ μαρτυροῦν οἱ ἱστορικοί, Χριστιανοὶ ἀλλὰ καὶ εἰδωλολάτρες. Εἶδε στὸν οὐρανὸ σύμπλεγμα ἀστέρων ποὺ σχημάτιζαν σταυρὸ καὶ τὴν ἐπιγραφὴ «Ἐν τούτῳ νίκα». Τότε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος κατήργησε τὶς ῥωμαϊκὲς σημαῖες μὲ τοὺς ἀετούς, ὕψωσε λάβαρο μὲ τὸ μονόγραμμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὥρμησε. Στὴ Μουλβία γέφυρα ἔγινε ἡ μάχη· ὁ Μαξέντιος νικήθηκε καὶ ὁ Κωνσταντῖνος μπῆκε στὴ Ῥώμη.
Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἄλλης πλευρᾶς ὑπῆρξε μέγας ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος. Ἀντελήφθη, ὅτι οἱ Χριστιανοὶ ἀποτελοῦν τὸ ὑγιὲς μέρος τῆς κοινωνίας κι ὅτι δὲ μπορεῖ νὰ στηριχθῇ πλέον στὸν διεφθαρμένο εἰδωλολατρικὸ κόσμο. Στηρίχθηκε λοιπὸν στοὺς Χριστιανούς. Γι᾿ αὐτὸ μετέφερε τὴν πρωτεύουσά του ἀπὸ τὴ Δύσι στὴν Ἀνατολή, στὸ Βόσπορο, ἐκεῖ ὅπου ἕνας μικρὸς πορθμὸς χωρίζει καὶ ἑνώνει τὶς δύο ἠπείρους, Εὐρώπη καὶ Ἀσία. Ἐκεῖ ἔχτισε τὴ νέα πόλι, ποὺ ἔκτοτε φέρει τὸ ὄνομά του, Κωνσταντινούπολις. Οἱ Τοῦρκοι μετὰ τὴ μικρασιατικὴ καταστροφὴ τὴν ὀνομάζουν Ἰσταμπούλ – ἂν στείλετε γράμμα γράφοντας «Κωνσταντινούπολι», θὰ σᾶς ἐπιστραφῇ· δὲν δέχονται τὸ ἑλληνικὸ ὄνομα. Ἀλλ᾿ ὅσο κι ἂν ἐπιμένουν, καὶ τὰ λιθάρια ἀκόμα μαρτυροῦν πότε κτίσθηκε καὶ τίνος τὸ ὄνομα πῆρε.
Μέγας, διότι ὑπέγραψε τὸ διάταγμα τῆς ἀνεξιθρησκείας καὶ κατέπαυσε τοὺς διωγμούς. Μέγας, διότι ἔγινε μονοκράτωρ καὶ ἵδρυσε τὴν Κωνσταντινούπολι ποὺ ἀπέβη κέντρο Ὀρθοδοξίας ἐπὶ χίλια χρόνια μὲ ἔμβλημα τὸν τίμιο σταυρό, ποὺ φωτοβολοῦσε. Μέγας ἀκόμη διότι ἔκανε τὴν Κωνσταντινούπολι πνευματικὸ φάρο γιὰ ὅλο τὸν κόσμο, βασίλειο χριστιανικὸ καὶ κέντρο ἱεραποστολικό. Γράμματα, ἐπιστῆμες, τέχνες, πρόοδος, ὅ,τι ὡραῖο καὶ ἐκλεκτό, ὑπῆρχε ἐκεῖ. Ὅποιος ἐρχόταν στὴν Κωνσταντινούπολι καὶ ἔβλεπε τὸν πολιτισμό, τὴν πίστι, τὴ ζωὴ καὶ τὴ λατρεία στοὺς ναούς, γύριζε στὴν πατρίδα του ἀλλαγμένος ῥιζικά. Γι᾿ αὐτὸ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι ξεκίνησαν ἱεραπόστολοι καὶ πῆγαν ἄλλοι στὴ Βουλγαρία, ἄλλοι στὴ Σερβία, ἄλλοι στὴν Ἀλβανία, ἄλλοι στὴ Ῥουμανία, ἄλλοι στοὺς Κέλτας, ἄλλοι στοὺς Ῥώσους, καὶ τοὺς ἔκαναν Χριστιανούς.
Ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος ὠνομάστηκε ἀκόμη μέγας, διότι ἐξέδωκε νέους νόμους. Οἱ προηγούμενοι ἦταν ἔκφρασι τῆς εἰδωλολατρίας. Τώρα πρώτη φορὰ σχυσαν νόμοι ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ Εὐαγγελίου. Ὥρισε ὡς ἡμέρα ἀναπαύσεως καὶ λατρείας τὴν Κυριακή. Τὴν Κυριακὴ ἀπαγορεύοντο θέατρα, ἱπποδρόμια, διασκεδάσεις. Ὅλοι μὲ πρῶτο τὸν αὐτοκράτορα ἐκκλησιάζοντο στοὺς ναούς. Κατεδίωξε τὴν πορνεία καὶ τὴ μοιχεία. Κατεδίωξε τὴ βλασφημία· ὁ βλάσφημος ἐξωρίζετο. Κατεδίωξε τὴ μαγεία, ποὺ τότε ὠργίαζε. Περισυνέλεξε χῆρες καὶ ὀρφανά, ἵδρυσε εὐαγῆ ἱδρύματα γιὰ ἀσθενεῖς καὶ ἀδυνάτους. Προστάτευσε μὲ εἰδικὰ μέτρα τὴ γεωργία, ποὺ τὴ θεωροῦσε ῥίζα τῆς εὐημερίας. Ἔκανε ῥιζικὴ ἀλλαγὴ στὸ κράτος.
―Μὰ πολὺ τὸν ὑψώνεις, θὰ πῇ ὁ ἄθεος· δὲ᾿ διάβασες τὴν ἱστορία νὰ δῇς τί λάθη ἔκανε;…
Ὅ,τι καὶ νὰ πῇς, δὲ᾿ μπορεῖς νὰ ἀμαυρώσῃς τὸν ἥλιο. Διοίκησις βέβαια εἶνε αὐτή. Ὅποιος διοικεῖ, θὰ κάνῃ λάθη. Ὁμολογῶ, ὅτι διέπραξε σφάλματα, ὅτι ἦταν κι αὐτὸς ἁμαρτωλός. Ἀλλὰ ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ―καὶ ἐδῶ εἶνε τὸ μεγαλεῖο του― μετανόησε, ἐξωμολογήθηκε, βαπτίσθηκε εἰς τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος, κοινώνησε τῶν ἀχράντων μυστηρίων, κι ἀπὸ τότε φοροῦσε πλέον μόνο τὸ λευκὸ χιτῶνα τοῦ βαπτίσματος. Ἔτσι πέθανε ὡς Χριστιανός, καὶ τιμᾶται ὡς ἰσαπόστολος καὶ μέγας ἄνδρας τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.

* * *

Ἡ αὐτοκρατορία τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἔζησε, ἀγαπητοί μου, ἕως τὸ 1453. Μετὰ ἄρχισε ἡ μαύρη νύχτα τῆς δουλείας. Ἀλλ᾿ εὐλογητὸς ὁ Θεός· τὸ 1821 ἔγινε ἡ ἐπανάστασις τῶν προγόνων μας· καὶ αὐτοὶ ἵδρυσαν, ὅπως λένε στὶς διακηρύξεις τους, χριστιανικὸ κράτος. Ναί, τὸ Ἑλληνικὸ κράτος εἶνε συνέχεια τοῦ Βυζαντινοῦ. Αὐτὸ βεβαιώνει ἡ Ἱστορία.
Καὶ σήμερα ἐρωτῶ· εἶνε τὸ κράτος μας χριστιανικό; Τεράστιο τὸ ἐρώτημα. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος κάθε Κυριακὴ πήγαινε στὴν ἐκκλησία· μπορεῖτε νὰ μοῦ πῆτε, αὐτοὶ ποὺ μᾶς κυβερνοῦν πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία; Μόνο σὲ καμμιὰ γιορτὴ πρὸς τὸ θεαθῆναι.
Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος θεμελίωσε κράτος χριστιανικό. Καὶ τὸ Νεοελληνικὸ κράτος φαίνεται ἀκόμα ὅτι εἶνε χριστιανικό· τὸ σύνταγμά του ἀρχίζει «Εἰς τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου καὶ ἀδιαιρέτου Τριάδος» – νομίζεις ὅτι διαβάζεις Εὐαγγέλιο· ἡ σημαία μας φέρει τὸ σταυρό· στὰ πηλήκια τῶν ἀξιωματικῶν μας βλέπουμε τὸ σταυρό· στοὺς τάφους τῶν νεκρῶν μας βάζουμε σταυρό. Ἀλλ᾿ αὐτὰ εἶνε «τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου» (Ματθ. 23,25). Ἂν ἐρευνήσουμε τὴν ἰδιωτικὴ καὶ δημοσία ζωὴ τοῦ ἔθνους μας, τότε θ᾿ ἀπογοητευθοῦμε. Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἔβγαλε νόμους χριστιανικούς. Ἐρωτῶ· ἑκατὸν πενήντα χρόνια, ποὺ λειτουργεῖ ἡ βουλὴ τῶν Ἑλλήνων, ποιοί εἶνε οἱ χριστιανικοὶ νόμοι; Ἡ «φάμπρικα» αὐτὴ βγάζει νόμους συνεχῶς. Ἀλλὰ στὴν αιθουσα τῆς βουλῆς δὲν ὑπάρχει ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν κάποιος βουλευτὴς πρότεινε νὰ βάλουν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, τὸν εἰρωνεύθηκαν ὅλοι. Ὤ νόμοι ἀντίχριστοι τοῦ διαβόλου, ὅπως ὁ νόμος περὶ αὐτομάτου διαζυγίου γιὰ τὸν ὁποῖο κινδυνεύσαμε νὰ πᾶμε φυλακὴ στοῦ Ρούφ, ὁ νόμος περὶ ἀμβλώσεων, ὁ νόμος περὶ πολιτικοῦ «γάμου», ὁ νόμος περὶ ἀποποινικοποιήσεως τῆς μοιχείας, ὁ νόμος ὑπὲρ τῶν χιλιαστῶν!…
Τὸ συμπέρασμα· φαινομενικῶς ειμαστε χριστιανικὸ κράτος, στὴν οὐσία δὲν ειμαστε. Ἔχω δουλέψει στὸ ἔθνος κ᾿ ἔχω τὸ θάρρος νὰ λαλῶ ἔτσι· καὶ προτιμῶ νὰ μείνω μιὰ μέρα ἐπίσκοπος, παρὰ ἑκατὸ χρόνια καὶ νὰ μὴ λαλῶ τὴν ἀλήθεια.
Πιστεύω ὅμως, ὅτι ἂν γίνῃ δημοψήφισμα καὶ τεθῇ ἐρώτημα «Πῶς τὴ θέλεις τὴν Ἑλλάδα; τὴ θέλεις χριστιανικὸ κράτος;», τὸ 95% θ᾿ ἀπαντήσουν· «Θέλουμε χριστιανικὸ κράτος». Ναί, χριστιανικὸ κράτος. Διότι τὸ κέντρο τοῦ κόσμου καὶ τῆς Ἑλλάδος εἶνε Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος. Αὐτὸς εἶνε τὸ ἄλφα καὶ τὸ ὠμέγα· ὁ Χριστὸς εἶνε ἡ ῥίζα, τὸ θεμέλιο, τὸ ἄστρο, ὁ ἥλιος, τὸ πᾶν. Αὐτὴ εἶνε ἡ πίστι μας, ποὺ τεκμηριώνεται ἀπὸ τὰ γεγονότα.
Τελειώνω καὶ λέγω. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, εἶνε ἡ ἀλήθεια· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, εἶνε τὸ ψέμα. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, εἶνε ἡ δικαιοσύνη· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, εἶνε ἀδικία. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, εἶνε ἀγάπη· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, εἶνε τὸ μῖσος καὶ ἡ ἐκδίκησις. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, εἶνε λευτεριά· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, εἶνε σκλαβιά. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, εἶνε ὁ παράδεισος· ὅπου λείπει ὁ Χριστὸς, εἶνε ἡ κόλασι. Καὶ κόλασι ἔγινε ὁ κόσμος, γιατὶ φύγαμε ἀπὸ τὸ Χριστὸ μικροὶ καὶ μεγάλοι.
Ἀλλὰ πιστεύω καὶ προφητεύω. Δὲ θὰ νικήσουν τὰ ἄγρια θηρία. Εἰς πεῖσμα τῶν δαιμόνων ὁ τόπος μας θὰ μείνῃ ἑλληνικὸς καὶ χριστιανικός! Τὸ κέντρο μας δὲ᾿ θὰ εἶνε οὔτε ὁ Μὰρξ οὔτε ὁ Λένιν οὔτε ἄλλο ειδωλο, ἀνθρώπινα συστήματα καὶ ἰδεολογίες, ἀλλὰ τὸ κέντρο τῆς Ἑλλάδος θὰ εἶνε ὁ Ἰησοῦς Χριστός· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίων Κωνσταντίνου & Ἑλένης Ἀμυνταίου τὴν 21-5-1982.