Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2393

Κυρ. Πατ. Δ΄ Οἰκ. Συνόδου (Ματθ. 5,14-19)
18 Ἰουλίου 2021
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Φως στο σκοταδι ο πιστος

«Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14)

Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, τὸ εὐαγγέλιο (Ματθ. 5,14-19); Τὸ Εὐαγγέλιο, ἂν ἐκκλησιάζεσθε, θὰ τ᾽ ἀκοῦτε τακτι­κά. Ὅ­­σοι ὅμως δὲν ἐκκλησιά­ζονται τακτικά, τ᾽ ἀ­κοῦνε μιὰ φορὰ τὸ χρόνο, τὴ Λαμπρή. Καὶ ὑπάρχουν κάποιοι ἄλλοι ποὺ δὲν τ᾽ ἀκοῦ­νε οὔτε τὴ Λαμπρή· αὐτοὶ τὸ βλέπουν ἁπλῶς σὰν βιβλίο ἐπάνω στὴν ἕδρα τοῦ δικαστηρίου – πότε; μόνο ὅταν παρουσιάζων­ται ἐκεῖ ὡς μάρτυρες ἢ κατηγορούμενοι…
Τὸ Εὐαγγέλιο ὅμως εἶνε ἀπαραίτητο καθημερινῶς γιὰ τὸν πιστό. Ὅπως δὲν ζῇ καν­εὶς ἂν δὲν φάῃ ψωμί, ἔτσι νὰ μὴν περνάῃ μέρα χω­ρὶς μελέτη Εὐ­αγγελίου. Προτιμότερο νὰ μείνῃς νηστι­κὸς παρὰ νὰ μείνῃς χωρὶς Εὐαγγέλιο, Εἶνε σὰν τὸ ψωμί· ὅπως τὸ ψω­μὶ εἶνε ἀναγκαῖο γιὰ τὴ σωματικὴ ζωή μας, ἔτσι εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο γιὰ τὴν ψυχή μας. Τὸ εἶπε ὁ Χρι­στός· «Οὐκ ἐπ᾽ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄν­θρω­πος, ἀλλ᾽ ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκπορευομέ­νῳ διὰ στόματος Θεοῦ» (Δευτ. 8,3 = Ματθ. 4,4). Γιὰ νὰ ζή­σῃ ὁ ἄν­θρωπος τὴν ἀληθινὴ ζωή, ἔχει ἀνάγκη νὰ τρέφεται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ.

Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια μέσα στὰ φτωχὰ σπιτά­κια, δίπλα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο εἶχαν καὶ τοὺς βί­ους τῶν ἁγίων, τὰ συναξάρια, συμπλήρω­μα τῆς ἱερᾶς παραδόσεως. Τί εἶνε τὰ συνα­­ξάρια; Εἶνε ἡ ἱστορία τῶν ἡρώων τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀ­ρετῆς. Τὰ συναξάρια εἶνε τὸ ἐφαρμο­σμέ­­νο Εὐαγγέλιο. Αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέ­λιο ὁ κόσμος τὰ θεωρεῖ ἀνεφάρμοστα. Ἀδύνατον! σοῦ λέει· ἀδύνατον τὸ ἕνα, ἀδύνατον τὸ ἄλλο… Ἔρ­χονται λοιπὸν οἱ ἅγιοι καὶ μὲ τὴ ζωή τους ἀ­ποδεικνύουν, ὅτι αὐτὰ ποὺ ὁ κόσμος θεωρεῖ ἀδύνατα, γίνονται.
Πάρτε παράδειγμα ἐκεῖνο τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέ­ρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. 10,37). Τί λέει ἐδῶ· ὅτι τὰ παιδιὰ πρέπει ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπὸ τὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα τους, καὶ οἱ γονεῖς ν᾽ ἀγαποῦν τὸ Χριστὸ παρα­πάνω ἀπὸ τὸ γυιὸ ἢ τὴν κόρη τους. Ποιό παιδὶ τώρα ἔχει τὸ Χριστὸ παραπάνω ἀπ᾽ τοὺς γονεῖς του, καὶ ποιός γονιὸς βάζει τὸ Χριστὸ παρα­­πάνω ἀπ᾽ τὸ παιδί, ποὺ σήμερα ἔγινε εἴδωλο; Γιὰ τὸ Εὐαγγέλιο ὅ­μως πάνω ἀπ᾽ ὅλα εἶνε ὁ Χριστός. Κι ἂν ἀνοίξουμε τὰ συναξάρια, τί βλέ­­που­με; Βρίσκουμε πολλὲς περιπτώσεις ἁγίων ποὺ τήρησαν τὸ λόγο αὐτὸ τοῦ Χριστοῦ; Θέλετε παράδειγμα; ἀναφέρω προχείρως ἕνα.
Στὶς 15 Ἰουλίου ἑορτάζουν μία μάνα, ἡ ἁγία Ἰουλίττα, καὶ τὸ παιδί της, ὁ ἅγιος Κήρυκος. Ἡ ἁγία Ἰουλίττα κρατοῦσε στὴν ἀγκαλιὰ τὸ μονάκριβο ἀγοράκι της, τὸν Κήρυ­κο. Ὅταν ἦρ­θε ἡ ὥρα νὰ μαρτυρήσῃ, δὲν λογάριασε τὸ παι­δί· θυσίασε τὴ ζωή της γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ ἀ­πέδειξε, ὅτι ἡ ἀγάπη της στὸν Κύριο εἶνε με­γαλύτερη ἀπὸ τὴν ἀγάπη τῆς μάνας στὸ παιδί. Τὸ ἴδιο καὶ τὸ παιδάκι, τεσσάρων – πέντε χρονῶν· μαρτύρησε γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ ἀπέδειξε, ὅτι ἡ ἀγάπη του γιὰ τὸν Κύριο ἦταν πιὸ μεγάλη ἀ­πὸ τὴν ἀγάπη τοῦ νηπίου στὴ μάνα.
Γι᾽ αὐτὸ εἶπαν ὅτι οἱ βίοι τῶν ἁγίων εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν πρᾶξι. Ὅπως ἕνας ἡρωικὸς μαχητὴς ἀποδεικνύει στὰ πεδία τῶν μαχῶν ὅ­τι ἡ πατρίδα ζῇ, ἔτσι καὶ κάθε ἅγιος ποὺ τηρεῖ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ ἀποδεικνύει μὲ τὴ ζωή του ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο δὲν εἶνε οὐτοπία.

* * *

Τί λέει λοιπόν, ἀγαπητοί μου, τὸ σημερινὸ εὐ­­αγγέλιο; Λέει, ὅτι ὅσοι βαπτιστήκαμε καὶ βγήκαμε ἀπὸ τὴν κολυμβήθρα Χριστιανοί, εἴ­μαστε – τ᾽ ἀκούσατε τί ὡ­ραῖο ὅραμα μᾶς δίνει; Καὶ ὁ μικρός, λέει, καὶ ὁ γέρος μὲ τ᾽ ἄ­σπρα μαλλιά, καὶ ὁ ἀγράμματος καὶ ὁ ἐπιστήμονας, καὶ ὁ ἀξιωματικὸς καὶ ὁ ἁ­πλὸς στρατιώτης, ὅλοι εἴμαστε, πρέπει νὰ εἴ­μ­αστε, φῶς· «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14). Τὸ εἶπε ὁ Χριστός· καὶ δὲν τὸ εἶ­πε μόνο γιὰ τοὺς μαθητάς του, δὲν τὸ εἶπε μό­νο γιὰ τοὺς πα­πᾶ­δες καὶ δεσποτάδες, ἀλλὰ τὸ εἶπε γιὰ κά­θε Χριστιανό· ὅτι, μέσ᾽ στὴ σκοτεινιὰ ποὺ ἐ­­­πικρατεῖ, ὁ Χριστιανὸς πρέπει νά ᾽νε φῶς, ἕ­να κεράκι στὸ σκοτάδι τοῦ κόσμου τούτου.
Ὅσο ὁ ἥλιος φωτίζει τὴν πλάσι, ὑπάρχει ἀ­σφάλεια. Ὅταν βασιλέψῃ, ὅταν νυχτώσῃ κι ἁ­πλω­θῇ σκοτάδι, τότε σταματοῦν οἱ ἐργασίες κι ἀρχίζουν οἱ …«ἀταξίες»· βγαί­νουν νυχτερί­δες καὶ κου­κουβάγιες, βγαί­νουν θηρία, λιον­τάρια καὶ λύκοι, βγαίνουν κλέφτες καὶ γκάγκ­στερς στὶς πόλεις. Τὴ νύχτα, τὰ μεσάνυχτα, γίνον­ται τὰ περισσότερα ἐγκλήματα, ὅπως λένε οἱ στα­τιστικές. Ἀλλ᾽ ὅπως ὑ­πάρχει φυσικὸ σκο­τάδι, ἔτσι ὑ­πάρχει καὶ ἠθικὸ σκοτάδι. Καὶ ἐδῶ τὸ εὐαγγέλιο αὐτό ἐν­νο­εῖ, τὸ ἠθικὸ σκότος.
Ὅταν σταύρωσαν τὸν Κύριό μας, λέει τὸ Εὐαγγέλιο ὅτι «ἀπὸ ὥρας ἕκτης σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶ­σαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης», ἔ­γινε σκοτάδι ἐπὶ τρεῖς ὧρες (Ματθ. 27,45). Καὶ ἡ ση­μερινὴ γενεά, ἐμεῖς, σταυρώνουμε τὸ Χριστὸ χειρότερα ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους· ἐκεῖνοι τὸν σταύρω­σαν μιὰ φορά, ἐμεῖς τὸν σταυρώνουμε καθημερινῶς. Σκοτάδι ἁπλώθηκε τότε στὴν πλάσι, καὶ σκοτάδι ἠθικὸ πλάκωσε ἐμᾶς τώρα. Τί νὰ τὰ κάνῃς τὰ σχολειὰ καὶ τὰ πανεπιστήμια, τὶς προ­όδους καὶ τὶς ἀνακαλύψεις· σκοτά­δι βασιλεύει πάνω στὴ γῆ. Σκοτάδι εἶνε ἡ ἁμαρτία, ἡ πλάνη, τὰ πάθη. Γιατί; Διότι λείπει «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν» (Ἰω. 1,9).
Τὸ φῶς εἶνε ὁ Χριστός· φῶς μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ἁ­γιότητά του, μὲ τὸ λόγο καὶ τὴ σοφία του, μὲ τὴ χάρι καὶ τὰ θαύματά του, μὲ τὸ σταυρὸ καὶ τὴν ἀνάστασί του. Ὅπου εἶνε ὁ Χριστός, ἐ­κεῖ εἶνε ἡ ἀλήθεια, ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀ­γάπη, ὁ παρά­δεισος· ὅπου λείπει ὁ Χριστός, ἐκεῖ εἶνε τὸ ψέμα, ἡ ἀδικία, τὸ μῖσος, ἡ κόλασι· χωρὶς τὸ Χριστὸ στὴν κόλασι θὰ πᾶμε.
Μέσ᾽ στὸ σκοτάδι αὐτὸ ὁ ἀληθινὸς Χριστι­α­νὸς εἶνε φῶς, «φῶς Χριστοῦ» ποὺ «φαίνει πᾶσι» (Λειτ. προηγ.). Ὅπως ὁ Χριστὸς ἔτσι κι ὁ καθένας ἀπὸ μᾶς ἔχουμε ἀποστολὴ νὰ εἴμαστε φῶς, ἕνα μικρὸ ἔστω φῶς. Πῶς δηλαδὴ θὰ εἴ­μαστε φῶς; Ὁρίστε πιὸ συγκεκριμένα.
Χτυπάει ἡ καμ­πάνα στὴν ἐνορία; ἀμέσως φτερὰ στὰ πόδια, τρέξε στὴν ἐκκλησία. Ὅταν φθάσῃς μπὲς μὲ εὐλάβεια, στάσου μὲ ἡσυχία, ἄκου μὲ προ­σοχὴ τὰ λόγια τῆς ἀκολουθίας. Κάθε φράσι εἶνε χρυσάφι. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἀρ­χίζει ἡ λειτουργία μὲ τὸ «Εὐλογημένη ἡ βα­σιλεία τοῦ Πατρὸς…» μέχρι τὸ «Δι᾽ εὐχῶν…», ἡ Ἐκκλησία μοιράζει χρυσὲς «λίρες», μὴ χά­σῃς λέξι· κάθε λόγος ποὺ πέφτει ἀπ᾽ τὸ στόμα τοῦ ψάλτη καὶ τοῦ παπᾶ εἶνε ἀνεκ­τίμητος. Ἂν τὰ παρακο­λουθήσῃς καὶ τὰ ζήσῃς ὅλα, θὰ δῇς κ᾽ ἐσὺ φῶς. Γι᾽ αὐτὸ στὸ τέλος τῆς λειτουργίας λέγεται ὁ ὕμνος «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀ­λη­θινόν…», βρήκαμε καὶ εἴδαμε τὸ φῶς τὸ ἀληθινό, τὸν ἐν Τριάδι Θεό (θ. Λειτ.).
Ὅλοι πρέπει νὰ εἴμαστε φῶς, ἰδιαιτέρως ὅμως ἐσὺ ποὺ ἔχεις οἰκογένεια. Εἶσαι πατέρας; Τὸ βράδυ μάζεψε τὴ γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά σου νὰ κάνετε προσευχή. Θ᾽ ἀσπρίσουν τὰ μαλλιά σου καὶ θὰ πεθάνῃς, μὰ τὸ παιδί σου δὲν θὰ ξεχάσῃ αὐτὴ τὴ βραδινὴ προσευχή.
Σὰν πατέρας ἄνοιξε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ διά­βασέ τους μιὰ περικοπή. Διαβάστε καὶ τὸ συναξάρι μὲ τὸν βίο τοῦ ἁγίου, ἂν μάλιστα γιορτάζῃ κάποιος ἀπὸ σᾶς· τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τοῦ ἁγίου Νικολάου, τοῦ ἁγίου Θεοδώρου κ.λπ..
Πρὶν καθίσετε στὸ τραπέζι βάλε τὸ μικρὸ παιδί σου νὰ πῇ τὸ «Πάτερ ἡμῶν…» καὶ στὸ τέλος πέστε ὅλοι μαζὶ τὸ εὐχαριστῶ στὸ Θεό.
Νά πῶς φωτίζεται ἕνα σπίτι καὶ γίνεται φῶς μέσα στὴν ἐνορία. Φῶς ὁ πατέρας, φῶς ἡ γυναίκα, φῶς ὁ δάσκαλος, φῶς ὁ παπᾶς, φῶς ἐ­κεῖνος ποὺ κατέχει κάποιο ἀξίωμα. Κι ὅταν τὰ ἄτομα εἶνε φῶς, θὰ γίνῃ φῶς καὶ ἡ ἐνορία καὶ θὰ λάμψῃ τριγύρω. Περίεργα πράγματα λέω; Ὄχι. Ξέρω δυὸ χωριά – δὲν λέω τὰ ὀνόματά τους. Στὸ ἕνα οἱ ἄνθρωποι ζοῦν μὲ τὸ Εὐαγγέ­λιο. Τὴν Κυριακὴ εἶνε ὅλοι στὴν ἐκκλησία, γιὰ νὰ λειτουργηθοῦν καὶ νὰ πάρουν ἀντίδωρο. Δὲν ἔχουν χαρτοπαίγνια, ἀκολασίες, πορνεῖ­ες, μοιχεῖες, διαζύγια. Ἀπ᾽ τὸ μικρὸ αὐτὸ χωριὸ βγήκαν ἕνας στρατηγός (ὑπηρετεῖ στὴν Καστοριά), δύο καθηγηταί, καὶ ἄλλοι σπουδαῖοι ἄνθρωποι. Πῶς ἔγιναν αὐτά; Ἔγιναν, για­τὶ οἱ πατεράδες ἔδωσαν καλὸ παράδειγμα. Στὸ ἄλλο χωριὸ οἱ ἄντρες εἶνε μέ­θυσοι, μπεκρῆδες, χαρτοπαῖκτες· ἐκεῖ ἔχουν γίνει ἐγ­κλήματα, κάποιοι εἶ­νε στὶς φυλακές… Βλέπε­τε τὴ διαφορά; Γι᾽ αὐτὸ ἐσεῖς προσέξτε νὰ εἶστε φῶς, ἡ ἐνορία σας νὰ εἶνε φῶς.

* * *

Μείνετε, ἀγαπητοί μου, μακριὰ ἀπὸ τὰ πάθη ποὺ σκοτίζουν καὶ ὑποδουλώνουν. Ἂν εἶχα ἐξουσία, θὰ ἔκλεινα τὰ κέντρα κραιπάλης καὶ διαφθορᾶς. Ἡ ἐξουσία μου εἶνε πνευματική, γι᾽ αὐ­τὸ ἐπαναλαμβάνω τὸ λόγο ποὺ εἶπε σήμερα στὸ εὐαγγέλιο ὁ Χριστός· «Ὑμεῖς εἶστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Ματθ. 5,14). Ἀκοῦστε αὐτὰ τὰ λόγια κι ἂς προσπαθήσουμε νὰ γίνουμε ὁ καθένας ἕνα φῶς, ἕνα κεράκι μέσα στὸ σκοτάδι. Φῶς μὲ τὰ λόγια μας, μὲ τὸ παράδειγμά μας, μὲ τὰ καλά μας ἔργα· καὶ τότε ὁ «πατὴρ τῶν φώτων» (Ἰακ. 1,17), ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χρι­στός, θὰ εὐ­λογῇ ὅλους μας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίων Κηρύκου καὶ Ἰουλίττης Παρορίου – Φλωρίνης τὴν 15-7-1973, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 14-6-2021.