Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2400

Κυριακὴ Ζ΄ Ματθαίου (Ματθ. 9,27-35)
8 Αὐγούστου 2021
Του Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου

Πνευματικη τυφλωσις

«Καὶ ἀνεῴχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί» (Ματθ. 9,30)

Ἀρχίζω, ἀγαπητοί μου, μὲ ἕνα παράδειγμα παρμένο ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη. –Μπᾶ, θὰ πῇ κανείς, τί σχέσι ἔχει ἡ ἐπιστήμη μὲ τὸ Θεό;…
Ἐν τούτοις ἡ ἐπιστήμη εἶνε κι αὐτὴ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Γιατί; Διότι, ἂν ὁ Θεὸς δὲν ἤθελε νὰ κάνῃ τὸν ἄνθρωπο ἐπιστήμονα, δὲν θὰ τοῦ ἔδι­νε λογικό, νοῦ, μὲ τὸ ὁποῖο προοδεύει διανοητι­κά. Ὁ νοῦς λοιπὸν προϋπόθεσι τῆς ἐπιστήμης.
Νοῦ βέβαια, μυαλὸ – ἐγκέφαλο, ἔχουν καὶ τὰ ζῷα· ἂν ζυγίσουμε τὸν ἐγκέφαλο τοῦ πιθήκου, τὸ βάρος καὶ ὁ ὄγ­κος του δὲν ἔχουν μεγάλη δι­αφορὰ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλ­λο ὅμως τὸ μυα­­λὸ τοῦ ἀν­θρώ­­που καὶ ἄλλο τὸ μυαλὸ τοῦ πι­θήκου. Ἂν πάρουμε ἕνα πίθηκο καὶ τὸν καθί­σουμε στὸ θρανίο ὄχι ἕνα χρόνο, καὶ δέκα χρόνια, δὲν μαθαίνει τὸ ἀλφάβητο· δὲν ἔχει πρόοδο.
Ἡ πρόοδος λοιπόν, ποὺ σημειώνει ὁ ἄν­θρω­πος, εἶνε προϊὸν τοῦ νοῦ, καὶ ὁ νοῦς τοῦ ἀν­θρώπου εἶνε δῶρο τοῦ Θεοῦ, δῶρο ἔξοχο.

* * *

Ἡ ἐπιστήμη στὶς ἡμέρες μας ἔκανε καταπληκτικὲς ἐφευρέσεις, ποὺ ἀναδεικνύουν τὸν ἄν­θρωπο μικρὸ θεὸ ἐπὶ τῆς γῆς, κατὰ τὸ ψαλμι­­κὸ «ἐγὼ εἶπα· θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ Ὑψίστου πάν­τες» (Ψαλμ. 81,6. Ἰω. 10,34). Ἐκεῖ ὑ­ψώνεται ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ νοῦ του καὶ βασιζόμενος στοὺς νόμους ποὺ ἔχει θέσει ὁ Κτίστης στὰ κτίσματα.
Μία ἀπὸ τὶς ἐφευρέσεις του εἶνε καὶ ἡ φωτογραφικὴ μηχανή. Πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ – διακόσα χρόνια δὲν ὑπῆρχαν φωτογραφικὲς μηχανὲς ν᾽ ἀποτυπώνουν μία μορφή. Πή­γαιναν ἐπάνω ἀ­πὸ τὴν ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ ὅ­­ταν ἠρεμῇ, σὲ λίμνη ἢ ποτάμι, καὶ ἔβλεπαν θαμπὰ τὸ πρόσω­πό τους· ἢ κατασκεύ­α­ζαν στιλπνὰ – γυαλιστε­ρὰ κάτοπτρα ἀ­πὸ ὀ­ρεί­χαλκο – μπροῦντζο, κ᾽ ἐ­κεῖ ἔ­βλεπαν κάπως τὴ μορφή τους. Τώρα ὑ­πάρχουν φωτογραφικὲς μηχανές, ποὺ ἀγαποῦν ἰδίως οἱ νέοι καὶ οἱ νέες. Δὲν τοὺς κατη­γορῶ γι᾽ αὐ­τό, ἀρκεῖ νὰ χρησιμοποιοῦν τὴ μηχανή τους πρὸς δόξαν Θεοῦ, φωτογραφίζον­τας π.χ. τὴ φύσι, τοπία τῆς πατρίδος μας, ὑ­πέ­ροχες εἰ­κόνες ποὺ ἠρεμοῦν τὴν ψυχή.
–Τί θέλεις τώρα νὰ πῇς; γιατί μιλᾷς γιὰ φωτογραφικὲς μηχανές; θὰ μὲ ρωτήσῃ κάποιος.
Εἶνε ἕνα ἐπιχείρημα ποὺ μπορεῖτε νὰ χρησι­­μοποιήσετε ἂν κάποιος σᾶς πῇ ὅτι δὲν ὑ­πάρχει Θεός. Ἀπαντῆστε του μὲ σύγχρονο παρά­δειγμα· ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ παρα­δεί­γματα εἶνε ἡ φωτογραφικὴ μηχανή. –Σὲ βλέπω, πῆτε, μον­τέρνο ἄτομο, ξέρεις τὴν τεχνολογία, χρησιμοποιεῖς τὰ σύγχρονα μέσα· ἔχεις καὶ φωτογραφικὴ μηχανή. Σοῦ λέω λοιπόν, ὅτι ἡ μηχανή σου αὐτὴ βρέθηκε μόνη της, ἔτσι στὸ δρόμο! ξέρω ἕνα χωράφι ἐγὼ ποὺ ἐ­κεῖ ἀντὶ γιὰ στάχυα φυτρώ­νουν φωτογραφικὲς μηχανές!… –Μὰ τί εἶν᾽ αὐ­τὰ ποὺ λές; θὰ πῇ, τρελλάθηκες; Τὴ μηχανὴ αὐτὴ κάποιος τὴ σχε­δίασε, κάποιος πῆρε τὰ ὑλικὰ καὶ κατασκεύα­σε τὸ τέλειο αὐτὸ μηχάνη­μα. –Ὄχι, νὰ ἐ­πιμέ­νῃς ἐσύ, ἔτσι ἔγινε, μόνη της! ἔτσι φυτρώνουν οἱ φωτογραφικὲς μηχανές! –Μὰ ἐσὺ εἶ­σαι γιὰ δέσιμο, πρέπει νὰ καλέσου­με τὸ «100»! –Ἔ, νὰ τοῦ πῇς τότε, ἂν ἐ­σὺ θεω­ρῇς ἐ­­μένα τρελλό, γιατὶ γιὰ μιὰ φωτογραφικὴ μηχα­νὴ ἰ­σχυρίζομαι πὼς δὲν ὑπάρχει κατασκευαστής, τί νὰ πῶ ἐγὼ γιὰ σένα πού, ἐνῷ γύρω σου βλέπεις τόσα θαυμάσια, ἡ σκέψι σου κόλ­λησε καὶ δὲν πηγαίνει καθόλου σὲ δημιουργό;
Ἀλλὰ τί εἶνε καὶ ἡ φωτογραφικὴ μηχανὴ καὶ τὸ ῥαντὰρ καὶ ὅποιο ἄλλο κατασκεύασμά μας μπροστὰ στὸ θαυμάσιο ὄργανο ποὺ εἴδαμε νὰ χαρίζῃ ὁ Χριστὸς σήμερα σὲ δύο δυσ-τυχισμένους! Ποιό δηλαδή; Τὰ μάτια! Λέει τὸ εὐαγγέ­λιο ἐκεῖ, ὅτι «ἀνεῴχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί» (Ματθ. 9,30). Μὲ ἕνα παντοκρατορικὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ ἄνοιξαν τὰ μάτια δύο τυφλῶν. Τί εἶνε τὰ μάτια! Ἡ πιὸ τέλεια φωτογραφι­κὴ μηχανή. Ὀ­φθαλμίατροι, ποὺ χρόνια μελετοῦν τὸ μάτι, βλέ­πουν σ᾽ αὐτὸ θαυμαστὰ μυστήρια. Ποιός τὸ ἔ­φτειαξε; Δὲν εἶνε τυχαῖο δημιούργημα. Μόνο ἕνα μάτι φτάνει ν᾽ ἀποδείξῃ ὅ­τι ὑπάρχει Θεός. Ἐγὼ ἀπορῶ πῶς ὑ­πάρχουν ἄπιστοι.
Γι᾽ αὐτὸ νὰ εἴμαστε εὐγνώμονες. Ὑπάρχουν ἀδελφοί μας τυφλοί· ἔχουν στερηθῆ τὴν ὅρασι ἢ ἐκ γενετῆς ἢ ἀπὸ κάποια πάθησι ἢ ἀπὸ δυστύχημα, καὶ ζοῦν σὲ σκοτάδι. Ὅσοι ἔχουμε τὰ μάτια ἂς λέμε μαζὶ μὲ τὸν ποιητή·
«Ὅταν τριγύρω βλέπω τῆς φύσεως τὰ κάλλη,
τὸν ἥλιο, τὴ σελήνη, τ’ ἄστρα τὰ φωτεινά,
τὴ θάλασσα, π’ ἀφρίζει κι’ ἁπλώνεται μεγάλη,
τοὺς ποταμούς, τὰ δένδρα, τοὺς κάμπους, τὰ βουνά,
καὶ τ’ ἄνθη ποὺ στολίζουν ἀγροὺς καὶ μονοπάτια,
Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ μοῦ ᾽δωκες τὰ μάτια»
(Ἰω. Πολέμης, Ἀναγνωστικὸν Ε΄ Δημοτικοῦ, ἐκδ. Καλοκάθη, Ἀθῆναι 1964, σ. 295).
Δὲν εὐγνωμονοῦμε τὸ Θεό, εἴμαστε ἀχάριστοι. Δυστυχῶς πρέπει νὰ χάσῃ κανεὶς κάτι πολύτιμο, γιὰ νὰ ἐκτιμήσῃ τὴν ἀξία του.

* * *

Ὑπάρχει ὅμως καὶ κάποιο ἄλλο ἀγαθὸ ἀνώτερο ἀπὸ τὴ σωματικὴ ὅρασι· εἶνε ἡ ὅρασις ἡ πνευματική, δηλαδὴ ἡ πίστις. Αὐτὴ εἶνε ἡ ἕκτη αἴσθησι, ὁ ὀ­φθαλμὸς τῆς ψυχῆς. Ὅπως μὲ τὰ μάτια βλέπουμε τὰ ὡραῖα τῆς φύσεως, ἔτσι μὲ τὴν πίστι βλέπουμε τὸν ἀ­θάνατο πνευμα­τι­κὸ κόσμο. Ἕνας ἀστρονόμος εἶπε, ὅτι ἡ πίστις εἶνε τὸ τηλεσκόπιο μὲ τὸ ὁποῖο βλέπουμε τὸν οὐράνιο κόσμο, τὰ μυστήρια τοῦ Θεοῦ.
Τὸν 4ο αἰῶνα μ.Χ. ζοῦσε στὴν Ἀλεξάνδρεια ὁ Δίδυμος· σπουδαῖος θεολόγος πού, ἐνῷ ἦ­ταν τυφλός, εἶχε σοφία καὶ ἑρμήνευε τὴ Γραφή. Ὅ­ταν τὸν συνάντησε ὁ μέγας Ἀντώ­νιος τοῦ εἶπε· Σὲ μακαρίζω, Δίδυμε· δὲν ἔχεις μάτια σωματικά – τέτοια ἔχουν καὶ τὰ ζῷα, ἔ­χεις ὅμως πίστι, ποὺ σοῦ χαρίζει μάτια πνευματικὰ καὶ βλέ­­πεις τὸν κόσμο τοῦ οὐ­ρανοῦ. Γνωρίσαμε καὶ ἐ­μεῖς στὶς ἡμέρες μας ἕναν μικρὸ Δίδυμο, ἕ­να τυφλὸ βοσκὸ τῆς Πίνδου, τὸν Γιάννη, ὁ ὁ­ποῖ­ος κατέβηκε στὴ Θεσσαλονίκη, στὴν αἴθουσα τῆς «Ἀπολυτρώσεως», καὶ ἐνώπιον ἀκροατηρίου ἀπήγγελλε ἀπ᾽ ἔξω τὴν Καινὴ Διαθήκη.
Δυστυχισμένος ὅποιος ἔχασε τὰ μάτια του, ἀλλὰ ἀπείρως δυστυχέστερος ὅποιος ἔχασε τὴν πίστι του, τὸ πνευματικό του φῶς.
Τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο μιλάει γιὰ τέτοιους τυφλούς. Ἐνῷ ὁ λαὸς θαύμασε βλέποντας ὅ­τι ὁ Χριστὸς ἄ­νοιξε μὲ τὴ θεία δύναμί του τὰ μάτια τῶν τυφλῶν καὶ θεράπευσε τὸν δαιμονι­ζόμενο κωφάλαλο, οἱ φαρισαῖοι ἀντιθέτως ὄ­χι μόνο δὲν πίστεψαν, ἀλλὰ καὶ τὸν βλασφη­μοῦ­σαν, ὅτι «ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονί­­ων ἐκ­βάλλει τὰ δαιμόνια» (Ματθ. 9,34). Αὐτοί, ἐνῷ εἶχαν μάτια, πνευματικὰ ἦταν τυφλοί, ζοῦσαν στὸ σκοτάδι.
Τέτοιοι ἄνθρωποι, ποὺ δὲν βλέπουν τὰ θαυ­μάσια τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ κατηγοροῦν καὶ διαβάλ­λουν πότε τὶς ἅγιες εἰκόνες, πότε τὶς ἱε­ρὲς πα­ραδόσεις, πότε τὶς ἐκκλησιαστικὲς συνάξεις, πότε τοὺς κληρικούς, πότε τὸν ἴδιο τὸ Θεὸ καὶ τὸ Χριστό, τέτοιοι σύγχρονοι φαρισαῖοι ὑπάρχουν καὶ τώρα. Στὰ πανεπιστήμια μάθανε μερικὰ γράμματα, ἀλλὰ σπανίως θὰ συναντήσῃς καθηγητὴ καὶ φοιτητὴ ποὺ νὰ πιστεύῃ.
Αὐτοὶ μοιάζουν μὲ τοὺς τυφλοπόντικες καὶ τὶς νυχτερίδες, ποὺ δὲν ἀρέσκονται στὸ φῶς ἀλλὰ ζοῦν καὶ κινοῦνται στὸ σκοτάδι· καὶ σήμε­ρα οἱ ἄπιστοι δὲν ἀρέσκονται στὸ φῶς τοῦ Εὐ­αγγελίου, στὴν ἀληθινὴ πίστι, στὴν ἀθάνατη Ὀρ­θοδοξία μας. Ὅσα θαύματα κι ἂν δοῦν, ἀμφι­σβητοῦν, ἀντιλέγουν, ἀπιστοῦν. Κρίμα στὶς σπου­δές τους! Ὁ Παπουλάκος –διαβάστε τὸ σχετι­κὸ βιβλίο τοῦ Μπαστιᾶ ποὺ εἶνε σὰν μυθιστόρη­μα ἀλλ᾽ ἀναπαριστᾷ μία πραγματικότητα– εἶ­πε· Τὰ ἄθεα γράμματα θὰ καταστρέψουν τὸν κόσμο. Εἶπα καὶ ἄλλοτε· ὁ κόσμος σήμερα δὲν κινδυνεύει ἀπὸ τοὺς ἀγράμματους βοσκούς· κινδυνεύει ἀπὸ τοὺς ἀθέους «ἐπιστήμονες», ποὺ εἶνε ἕτοιμοι μὲ μιὰ διαταγὴ νὰ ῥίξουν βόμ­βες καὶ ν᾽ ἀφανί­σουν κόσμο. Χίλιες φορὲς ὁ ἄν­θρωπος νὰ ἦταν ἀγράμματος μὰ πιστὸς στὸ Θεό, παρὰ μία τέτοια ἐπιστήμη. Ὁ Πλάτων λέει· «πᾶσα ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς, πανουργία καὶ οὐ σοφία φαίνεται» (Μενέξ. 246e–247a). Καὶ ἕνας σοφὸς τῆς Γερμανίας, εἶπε γιὰ τὸ σύγχρονο ἄνθρωπο ποὺ ὑπερηφανεύτηκε γιὰ τὰ φῶτα του·
«…καὶ νά με δῶ μὲ τόσα φῶτα,
ἐγὼ μωρός, ὅσο καὶ πρῶτα!» (Γκαῖτε, Φάουστ).
Νά, λοιπόν, ἡ πνευματικὴ τύφλωσι.

* * *

«Ὅσοι πιστοί» (θ. Λειτ.), ἀδελφοί μου, νὰ εὐχαριστῆτε τὸ Θεὸ ποὺ σᾶς ἔδωσε τὴν πίστι. Ἡ πί­στι εἶνε λαχεῖο, σᾶς ἔπεσε ὁ πρῶτος λαχνός. Μέσα στὸ διεστραμμένο κόσμο ἀντισταθῆτε, ὑπερασπισθῆτε τὴν πίστι μας. Μελετᾶτε βιβλία ἀπολογητικά, ὁπλίζεσθε. Ἡ ἀληθινὴ ἐπιστήμη δὲν ἀρνεῖται τὸ Θεό, ἀντιθέτως τὸν κηρύττει. Πρὸ παντὸς ν᾽ ἀκολουθῆτε τὸ Χριστό, νὰ ζῆτε μαζὶ μὲ τὸ Χριστό.
Τὸ εὐαγγέλιο σήμερα λέει ὅτι, ὅταν ὁ Κύριος θεράπευσε τοὺς τυφλούς, τοὺς εἶπε· «Ὁ­ρᾶτε μηδείς γινωσκέτω»· μὴν πῆτε τίποτα πουθενά, δὲν θέλω διαφήμισι, ῥεκλάμα. Αὐτοὶ ὅμως ἔκαναν ἁγία ἀνυπακοή· δὲν κρατήθηκαν, βγῆκαν ἔξω καὶ «διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅ­λῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ» (Ματθ. 9,30-31), καλοῦσαν ὅλους κοντά του. Κ᾽ ἐσεῖς λοιπὸν ὅπου σταθῆτε κηρύ­ξτε τὸν Χριστό· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑ­περ­υψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Προκοπίου Κλαδορράχης – Φλωρίνης τὴν 25-7-1982 πρωί. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 9-7-2021.