ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΜΕ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

για να ἀποκτήσουμε προσωπική εμπειρία τῆς γλυκύτητος ποὺ ἔχει ἡ χριστιανικὴ ζωή

Tου Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Ἀγαπητά μου παιδιά,

ἀκούσατε τὰ ὡραῖα χριστιανικὰ μαθήματα, ποὺ εἶνε, ἡ ἀνώτερη καὶ ἡ ὑψηλότερη γνῶσι. Αὐτὸ δὲν τὸ λέμε μόνο ἐμεῖς οἱ ἐπίσκοποι, οἱ ἱεροκήρυκες καὶ οἱ θεολόγοι, ἀλλὰ καὶ πολλὰ ἐκλεκτὰ πνεύματα τῆς ἀνθρωπότητος, ἐπιστήμονες διαφόρων ἐπιστημῶν. Ἡ γνῶσι τοῦ Χριστοῦ, εἶνε ἡ ἀνώτερη καὶ σπουδαιότερη γνῶσι. Καλὰ εἶνε τὰ μαθηματικά· ἀλλὰ τί νὰ τὰ κάνῃς τὰ μαθηματικά, τὰ φυσικά, τὶς γλῶσσες, ἂν ἀγνοῇς τὸ Χριστό; Τί νὰ τὰ κάνῃς, ἂν σκεφτῇς, ὅτι μιὰ μέρα ὅλες αὐτὲς οἱ γνώσεις δὲν θὰ ἔχουν πέρασι; Μόνο ἡ γνωριμία μὲ τὸ Χριστὸ μένει εἰς τὸν αἰῶνα.
Ἀλλ᾿, ἆραγε, ἡ ἁπλῆ γνῶσι τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἁπλῆ γνῶσι τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἀρκεῖ;
Ἀπαντῶ. Κανεὶς δὲν ἀμφιβάλλει, ὅτι ἡ γνῶσι γενικῶς εἶνε ἀναγκαία. Ὁ ἀρχαῖος φιλόσοφος Σωκράτης ἔλεγε ἕνα σπουδαῖο λόγο· «Οὐδεὶς ἑκὼν κακός». Πίστευε, δηλαδή, ὅτι ὅλα τὰ κακὰ προέρχονται ἀπὸ τὴν ἄγνοια, καὶ ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ἂν διαφωτισθῇ καταλλήλως, θὰ παύσῃ νὰ κάνῃ τὸ κακό. Τὸν καιρὸ δὲ ποὺ οἱ ἄλλοι φιλόσοφοι ἀσχολοῦνταν μὲ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου, μὲ τὰ ἄστρα, τὴ θάλασσα, τὰ βουνά, τὸν ἀέρα, ὁ Σωκράτης ἔστρεψε τὴν προσοχή του στὸν ἄνθρωπο, ποὺ εἶνε τὸ στολίδι τοῦ κόσμου, καὶ δίδαξε τί εἶνε εὐσέβεια, τί ἀσέβεια, τί ἀλήθεια, τί ψέμα, τί δικαιοσύνη, τί ἀδικία, τί σωφροσύνη, τί ἀκολασία.
Αὐτὰ πίστευε καὶ δίδασκε ὁ Σωκράτης, ποὺ ἔζησε πρὶν ἀπ᾿ τὸ Χριστὸ καὶ δὲν γνώριζε τὴν πραγματικὴ αἰτία τῆς ἀνθρωπίνης ἀθλιότητος, ποὺ εἶνε ἡ προπατορικὴ ἁμαρτία. Πίστευε, ὅπως εἴπαμε, ὅτι ἡ κακοδαιμονία τοῦ ἀνθρώπου ὀφείλεται στὴν ἄγνοια. Εἶχε δίκιο; Ὄχι ἀπόλυτο. Γιατί; Διότι οἱ ἴδιοι οἱ φιλόσοφοι, ποὺ δὲν εἶχαν ἄγνοια ἀλλὰ εἶχαν γνῶσι, διέπραξαν τὶς μεγαλύτερες ἀδικίες καὶ τὰ μεγαλύτερα ἐγκλήματα. Καὶ τώρα στὶς μέρες μας ποιοί εἶνε αὐτοὶ ποὺ ξέρουν τὰ περισσότερα πράγματα γιὰ τὴ θρησκεία; Ἀσφαλῶς ἐμεῖς οἱ κληρικοί, οἱ θεολόγοι, οἱ καθηγηταὶ στὰ μικρὰ καὶ στὰ μεγάλα σχολεῖα. Ὅλοι αὐτοὶ γνωρίζουν τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ ἐξηγοῦν, τὸ κηρύττουν εὐγλώττως, ἀλλά… ἔχουν, συνήθως, μόνο γνῶσι. Δὲν φτάνει, ὅμως, μόνο ἡ γνῶσι· ἡ γνῶσι πρέπει νὰ γίνῃ ἐπίγνωσι. Ἐπίγνωσι δὲ θὰ πῇ ἐφαρμογή.
Κ᾿ ἐρωτῶ· Εἶνε εὔκολη ἡ ἐφαρμογή; Ναί, εἶνε εὔκολη ἡ ἐφαρμογή, ὅταν ὑπάρχῃ θέλησι. Δυστυχῶς, ὅμως, δὲν ὑπάρχει θέλησι. Ἡ θέλησι τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶνε ἰσχυρή· εἶνε ἐξασθενημένη, παράλυτη, καὶ δὲν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος εὔκολα νὰ ἐφαρμόζῃ τὶς ἠθικὲς ἐντολές. Ἡ θέλησι τοῦ ἀνθρώπου μοιάζει μὲ τὰ παραλυμένα νεῦρα τοῦ παραλύτου. Ἂν πῇς στὸν παράλυτο νὰ κάνῃ γυμναστική, θὰ κάνῃ; Ἂν τοῦ δώσῃς παραγγέλματα «Ἐμπρὸς μάρς» ἢ «Ἐμπρὸς τροχάδην μάρς» ἢ «Βῆμα σημειωτὸν μάρς», θ᾿ ἀνταποκριθῇ; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ἀλλὰ θὰ σοῦ πῇ· «Ἄφησέ με, ἄνθρωπέ μου, μὴ μὲ ἐμπαίζῃς· δός μου πρῶτα νεῦρα, κάνε με καλά, καὶ ὕστερα νὰ μοῦ ἀπευθύνῃς τὰ ὡραῖα παραγγέλματα τῆς γυμναστικῆς…». Ἔτσι ἀκριβῶς καὶ οἱ ὡραῖες ἐντολὲς τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀρετῆς παραμένουν ἀνεκτέλεστες, ἂν ἡ θέλησί μας εἶνε ἐξασθενημένη, παράλυτη. Θὰ ἐκτελεστοῦν, μόνο ὅταν ἡ θέλησι τοῦ ἀνθρώπου ἐνισχυθῇ ἀπὸ τὴν οὐράνια καὶ ὑπερφυσικὴ δύναμι, δηλαδὴ τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος εἶπε· «Χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰωάν. 15,5). Ἂν μπορούσαμε οἱ ἄνθρωποι μόνοι μας νὰ ἐκτελέσουμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, δὲν χρειαζόταν νὰ ᾿ρθῇ ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο· θὰ ἔφτανε ἡ γνῶσι γιὰ νὰ τὸν ὁδηγήσῃ στὴν ἐφαρμογή, στὴν ἀρετή, στὴ σωτηρία. Ἀλλ᾿ ὅπως μαρτυρεῖ ἱστορία αἰώνων, δὲν φτάνει ἡ γνῶσι· χρειάζεται μιὰ μεγάλη δύναμι, καὶ ἡ δύναμι αὐτὴ εἶνε ἡ θεία βοήθεια, ἡ θεία χάρις.
Θὰ σᾶς πῶ καὶ κάτι ἀκόμη. Ξέρετε ποιός εἶνε ὁ καλύτερος θεολόγος; Ἂς μὴ σᾶς φανῇ παράξενο· ὁ καλύτερος θεολόγος εἶνε ὁ διάβολος! Ὁ διάβολος; θὰ πῆτε. Μὰ πῶς;
Ἁπλούστατα· διότι γνωρίζει καλύτερα ἀπ᾿ ὅλους τὴν ἁγία Γραφή. Καὶ αὐτὸ φαίνεται καλὰ στὴν περίπτωσι ἐκείνη, κατὰ τὴν ὁποία προσπάθησε στὴν ἔρημο νὰ πλανήσῃ τὸ Χριστὸ μὲ ρητὰ τῆς ἁγίας Γραφῆς. Μαρτυρεῖ ἀκόμη ἡ ἁγία Γραφή, ὅτι «Καὶ τὰ δαιμόνια πιστεύουσι καὶ φρίσσουσι» (Ἰακ. 2,19). Καὶ ὅμως· ἐνῷ ὁ διάβολος ἔχει τὴν καλύτερη γνῶσι τῆς ἁγίας Γραφῆς, καὶ θὰ περίμενε κανεὶς νὰ ἔχῃ καὶ τὴν καλύτερη ἐφαρμογή, ἐν τούτοις ἔχει τὴ χειρότερη, ἢ μᾶλλον τὴν ἀντίστροφη ἐφαρμογή!
Δὲν ἀρκεῖ, λοιπόν, ἡ γνῶσι· χρειάζεται καὶ μιὰ ἄλλη ὡραία λέξι, ἢ μᾶλλον μιὰ ὡραία ἔννοια, ποὺ χρησιμοποιοῦν οἱ ψυχολόγοι. Χρειάζεται ἡ γνῶσι νὰ γίνη βίωμα, ἐφαρμογή, πρᾶξι. Αὐτὴ τὴν ἀλήθεια, ποὺ γνώρισες, νὰ τὴ ζήσῃς ἐσὺ προσωπικῶς. Ἡ θεωρία νὰ γίνῃ πείραμα, ὅπως στὴν ἐπιστήμη τῆς φυσικῆς καὶ τῆς χημείας. Ἡ διδασκαλία νὰ γίνῃ ζωή.

* * *

Τρεῖς πειρασμοί

Ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὰ ποὺ σᾶς εἶπα, παιδιά μου, ἔρχεται ὁ πειρασμός. Ἕνας πειρασμὸς ἰσχυρότερος ἀπὸ ᾿κεῖνον ποὺ εἴχατε πρὶν ἔλθετε στὴν κατασκήνωσι. Ἐκεῖνος σᾶς ἔλεγε· Τί νὰ κάνετε στὴν κατασκήνωσι; μὲ τὰ παπαδίστικα θὰ ἀσχολῆστε;…. Ἀλλὰ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ νικήσατε τὸν πρῶτο ἐκεῖνο πειρασμό. Τώρα δέ, ὕστερα ἀπὸ τὴν κατασκηνωτικὴ ζωή, ἔρχεται ὁ δεύτερος καὶ σφοδρότερος πειρασμὸς καὶ σᾶς ψιθυρίζει· Ὡραῖα εἶνε αὐτὰ ποὺ ἀκούσατε ἐδῶ στὴν κατασκήνωσι, ἀλλὰ ποιός τὰ ἐφαρμόζει; Ἆραγε νὰ εἶνε ἀληθινά; Μήπως κάποτε ἦταν ἀληθινά, καὶ τώρα δὲν ἔχουν καμμιὰ θέσι στὸ σύγχρονο κόσμο; Μήπως εἶνε μόνο γιὰ τὶς γιαγιάδες;.
Σοῦ ἔρχεται ὁ πειρασμὸς αὐτός, παιδί μου. Τὸ ξέρω. Θέλεις νὰ τὸν νικήσῃς; Προσπάθησε τότε νὰ ἐφαρμόσῃς αὐτὰ ποὺ ἄκουσες. Παίρνεις τὸ φάρμακο; θὰ γίνῃς καλά. Δὲν παίρνεις τὸ φάρμακο; θὰ παραμείνῃς ἀσθενής. Φάρμακο τῆς ψυχῆς, φάρμακο πνευματικό, εἶνε ἡ ἐφαρμογὴ τῶν λόγων τοῦ Θεοῦ. Τὰ ἐφαρμόζεις; θὰ νικήσῃς τὸν πειρασμὸ τῆς ἁμαρτίας, θὰ νικήσῃς τὸ διάβολο, τὸν πατέρα τοῦ κακοῦ. Δὲν τὰ ἐφαρμόζεις; α, τότε μὴν περιμένεις νὰ νικήσῃς τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ διάβολο.
Ἂς ἀναφέρω καὶ ἕνα ἀκόμη παράδειγμα. Τὸ μέλι ποὺ κάνει ἡ μέλισσα εἶνε γλυκύτατο, θρεπτικό, θεραπευτικό, ὑγιεινό. Ἂν ἀρκῆσαι νὰ ξέρῃς μόνο τὶς ἰδιότητες τοῦ μέλιτος, ἀλλὰ δὲν τὸ δοκιμάζῃς, δὲν πρόκειται ν᾿ ἀπολαύσῃς τὰ εὐεργετήματά του. Ἂν ὅμως δοκιμάσῃς, τότε δὲν χρειάζεσαι τὰ ἐγκώμια τοῦ μέλιτος. Τὰ γνωρίζεις μόνη σου κι ἀπολαμβάνεις τὶς ἔξοχες ἰδιότητές του. Μέλι εἶνε ἡ χριστιανικὴ ζωή. Τὴν ἐφαρμόζεις; αἰσθάνεσαι τὴν οὐράνια γλυκύτητά της. Δὲν τὴν ἐφαρμόζεις; δὲν σὲ ὠφελεῖ ἡ θεωρητικὴ γνῶσι τῶν πνευματικῶν καὶ θείων εὐεργετημάτων της· ἐξακολουθεῖς νὰ ζῇς στὴν πίκρα τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς.
Εἶνε πιθανὸ ὅμως, κοντὰ στοὺς δύο αὐτοὺς πειρασμούς, νὰ ἔρθῃ καὶ ἕνας τρίτος. Ποιός; Νά· ἔρχεται ὁ πονηρὸς καὶ σοῦ λέει· Ἀφοῦ ὁ θεολόγος, ὁ παπᾶς, ὁ κατηχητής, ἡ κατηχήτρια δὲν τὰ ἐφαρμόζει, ἐσὺ θὰ τὰ ἐφαρμόσῃς;…
Μὴν ἐπιτρέπετε, ἀγαπητά μου κορίτσια, μὴν ἐπιτρέπετε στὸν πειρασμὸ αὐτὸν νὰ σᾶς πειράξῃ. Διῶξτε τον ἀμέσως μακριά σας. Μὴν ἐπηρεάζεστε ἀπὸ τὸ τί κάνουν ἐκεῖνοι. Ἐκεῖνοι ἔχουν τὴν εὐθύνη τους ἀπέναντι στὸ Θεό. Καὶ εἶνε μεγάλη ἡ εὐθύνη τους, διότι ἀνήκουν στὴν κατηγορία τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, γιὰ τοὺς ὁποίους ὁ Κριτὴς εἶπε· «Ὁ γνοὺς (τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ)… καὶ μὴ ἑτοιμάσας μηδὲ ποιήσας… δαρήσεται πολλάς» (Λουκ. 12, 47). Καὶ εἶνε «δίκαιος Κύριος καὶ δικαιοσύνας ἠγάπησε» (Ψαλμ. 10, 7). Ἀφῆστε τους, λοιπόν, νὰ τοὺς κρίνῃ ὁ Θεός. Ἐσεῖς μείνετε σταθερὲς καὶ ἀκλόνητες στὸ λόγο τῆς πίστεως καὶ προσπαθῆστε ν᾿ ἀποκτήσετε πεῖρα προσωπικὴ τῆς γλυκύτητος ποὺ ἔχει ἡ χριστιανικὴ ζωή.
Ἄν, ἀγαπητά μου κορίτσια, μὲ ἀκούσετε καὶ τὸ κάνετε αὐτό, σᾶς βεβαιώνω ἐγώ, ὁ γέρων ἐπίσκοπος ποὺ δουλεύω μισὸν αἰῶνα στὴν Ἐκκλησία, ὅτι θὰ φτάσετε στὰ βαθειὰ γεράματα καὶ θὰ ἔχετε χαρὰ μέσα στὴν ψυχή σας. Θὰ καταλάβετε τί μεγάλα πράγματα εἶνε ἡ πίστι, ἡ ἀλήθεια, ἡ δικαιοσύνη, ἡ εὐσέβεια, ἡ ἀρετή, ἡ ἁγνότης, ἡ μητρότης, ἡ ἀγάπη, ἡ στοργή, καὶ τόσα ἄλλα πνευματικὰ γλυκύσματα ποὺ ἔχει ἡ πίστι μας. Θὰ τὰ καταλάβετε ὅλα αὐτὰ ὄχι γιατὶ σᾶς τὰ διδάξαμε ἐμεῖς, ἀλλὰ διότι τὰ ζήσατε ἐσεῖς οἱ ίδιες, καὶ θὰ λέτε κ᾿ ἐσεῖς· «Οὐκέτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν· αὐτοὶ γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οίδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός» (Ἰωάν. 4,42).

Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στις μαθήτριες του Γυμνασίου το 1988, στις Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις της Πρώτης της Ι.Μ. Φλωρίνης

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΙΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

(ἀνέκδοτα ἀπὸ τὴ ζωή του)

«Θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ» (Ψαλμ. 67,36)

Ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, ἑορτάζει ἕναν ἀστέρα, ἕναν ἀπὸ τοὺς μεγάλους ἀστέρας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἑορτάζει τὸν ἅγιο Ἀντώνιο. Για τὸν Μεγά Ἀντώνιο θὰ μιλήσουμε σήμερα. Θα ποῦμε μερικὲς μόνο λεπτομερείας ἀπὸ τὴν ζωή του, ποὺ εἶνε πολὺ διδακτικὲς καὶ γιὰ τὴν σύγχρονον ἀκόμη ἐποχή μας.

Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος γεννήθηκε τὸν τρίτο αἰῶνα μετὰ Χριστόν, τὴν ἐποχὴ τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, στὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου, στὴ μεγάλη αὐτὴ πόλιν τοῦ ἑλληνισμοῦ, ποὺ ἔχτισε ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος. Ἡ οἰκογένειά του ἦταν πλούσια. Νωρὶς ὅμως ἔμεινε ὀρφανὸς ἀπὸ πατέρα καὶ μητέρα, καὶ κληρόμησε μία σημαντικὴ περιου­σία. Δὲν ἐμιμήθη τὸ παράδειγμα νέων οἱ ὁποῖοι, ὅταν κληρονομήσουν μεγάλην περιουσίαν, εἶνε σπάταλοι καὶ ἄσωτοι, ἀλλὰ αὐτὸς ἦταν τακτικὸς στὴν ἐκκλησία.
Δὲν ἔμαθε ὅμως γράμματα, γιατί τὰ σχολεῖα ἦταν εἰδωλολα­τρι­κὰ καὶ κινδύνευε νὰ μολυνθῇ ἀπὸ τὸ μίασμα τῆς πλά­νης. Ἔμεινε ἀ­γράμματος, ἀλ­λὰ τί μὲ τοῦτο;  Ὅ,­τι ἄκουγε στὴν ἐκ­κλησία, τὸ τύπωνε βαθειὰ στὸ νοῦ του. Ἔτσι, θυμόταν ὅλα τὰ ἀναγνώσματα τῆς λατρείας καὶ γνώριζε, αὐτὸς ὁ ἀγράμματος, τὴν ἁγία Γραφὴ ἀπ᾽ ἔξω.

Ο Μ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΕΦΗΡΜΩΣΕ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ

ΑΝ ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΖΑΜΕ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ!

Πήγαινε στὴν ἐκκλησία, μὲ τὸ αἴσθημα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Μιὰ Κυριακὴ ἄκουσε στὸ εὐαγγέλιο νὰ λέῃ ὁ Χριστὸς στὸν πλούσιο ἐκεῖνο νέο ποὺ ζητοῦσε τὴν τελειότητα· «Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοτα καὶ δὸς πτωχοῖς» (Ματθ. 19,21). Νὰ πουλήσῃ δηλαδὴ τὰ ὑπάρχοντά του καὶ νὰ τὰ δώσῃ στοὺς φτωχούς. Ἀκούγεται καὶ σήμερα τὸ «Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα»· ποιός τὸ ἐφαρμόζει; Ἡ πατρίδα μας ὡς σύνολο εἶνε φτωχή, ἀλλὰ εἶνε γεγονὸς ὅτι ἔχει μερικοὺς ἀπὸ τοὺς μεγαλυτέ­ρους πλουσίους. Μερικὲς οἰκογένειες κολυμ­ποῦν στὸ χρῆμα καὶ πήχτωσαν τὴ θάλασσα μὲ τὰ καράβια τους. Ἀπ᾽ αὐτοὺς ποιός ἀκούει τὰ λόγια αὐτά; Ὄχι ὅλα, ὄχι τὰ μισά, ὄχι τὸ ἕνα τέ­ταρτο· οὔτε τὸ ἕνα χιλιοστὸ δὲν δίνουν, τὰ θέλουν ὅλα γιὰ τὸν ἑαυτό τους. Ἐνῷ ὁ ἅγιος Ἀντώνιος, ἔφτασε στὸ ὕψος τῆς εὐαγγελι­κῆς τελειότητος, τα ἔδωσε ὅλα γιὰ τὸν πλησίον!
Κ᾿ ἐμεῖς τὸ ἔχουμε ἀκούσει αὐτὸ πολλὲς φορές, ἀλλὰ δὲ᾿ μᾶς κάνει τόση ἐντύπωσι. Ἐκεῖνος τ᾿ ἄκουσε γιὰ πρώτη φορά, καὶ δὲ᾿ χρειάστηκε νὰ τὸ ξανακούσῃ. Ἀμέσως εἶπε· «Αὐτὸς ὁ λόγος εἶναι γιὰ μένα». Καὶ μόλις βγῆκε ἀπὸ τὸν ναόν, εἶχε πάρει τὴν ἡρωϊκὴ ἀπόφασι καὶ προχώρησε· πούλησε ὅλα ὅσα κληρονόμησε, τριακόσια ἐκλεκτὰ χωράφια, ἔδωσε τὰ χρήματα στοὺς φτωχούς, κι ἀφοῦ φρόντισε γιὰ τὴν ὀρφανὴ μικρὴ ἀδελφή του ἀνεχώρησε καὶ βγῆκε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι, στὴν ἔρημο. Ἐκεῖ ἔζησε πολλὰ χρόνια, ὀγδονταπέντε καὶ πλέον. Ποιός μπορεῖ νὰ μιμηθῇ τὸ σκληρὸ ἀγῶνα του ἐκεῖ ἐναντίον τῶν δαιμόνων;

ΠΟΙΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΙΑΒΑΖΕ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ Ο ΜΕΓΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ;

Στὴν Ἀλεξάνδρεια ὑπῆρχαν σοφοί, ποὺ διάβαζαν βιβλία πολλά. Αὐτοὶ ἄκουσαν τὴ φήμη του κι ἀποροῦσαν, πῶς ἕνας ἀγράμματος κατώρθωσε νὰ φτάσῃ σὲ τέτοια ἐπίπεδα. Πῆγαν λοιπὸν καὶ τὸν βρῆκαν στὴν ἔρημο. Τὸν ρωτᾶνε πειρακτικά· ―Διαβάζεις κανένα βιβλίο; ―Ἔχω ἕνα βιβλίο, ἀπήντησε, ποὺ ἐ­σεῖς δὲν τὸ ξέρετε. ―Ἐμεῖς στὴν Ἀλεξάνδρεια, τοῦ εἶ­παν, ἔχουμε τὴν πιὸ σπουδαία βιβλιοθήκη τοῦ κόσμου, μὲ πλῆθος βιβλία. Ἐσὺ ἀγράμμα­τος, καὶ ἐδῶ στὴν ἔρημο, τί βιβλίο ἔχεις; ―Τὸ βιβλίο ποὺ ἔχω καὶ διαβάζω ἔχει ἀμέτρητες σε­λίδες· χίλια χρόνια νὰ ζήσῃ κανείς, οὔτε τὴν ἀρχή του δὲν μαθαίνει. ―Μὰ μᾶς κοροϊδεύεις; Ποιό εἶνε ἐπὶ τέλους τὸ βιβλίο σου; Τότε ἐκεῖνος ἔδειξε τὰ δέντρα, τὰ φυτά, τὰ ζῷα, τὴ θάλασσα, τὰ ποτάμια, τὶς λίμνες, ὅ,τι ὡ­ραῖο ἔ­χει ἡ γῆ· ἔδειξε καὶ τὸν ἀπέραντο οὐρανό, μὲ τὸν ἥλιο, τὸ φεγγάρι, τὰ ἄστρα. Αὐτὸ εἶνε, εἶπε, τὸ βιβλίο τοῦ Θεοῦ εἶνε μπροστά μας. Εἶνε ὁ ἥλιος ποὺ μᾶς φωτίζει, μᾶς θερμαίνει, μᾶς ζωογονεῖ· τὸ πρῶτο βιβλίο τοῦ Θεοῦ.
Καὶ πράγματι μέχρι σήμερον ἡ ἐπιστήμη δὲν ἔχει πεῖ τὴν τελευταία λέξι διὰ τὸν ἥλιο. Πῶς καίει; Μιὰ ΔΕΗ στέλνει λίγο φῶς τὸ ὁποῖο πληρώνουμε. Ὁ ἥλιος δωρεάν! Ἑκατομμύρια, δισεκατομμύρια κιλοβάτ, ποὺ λένε οἱ ἐπιστήμονες ὅτι ὅλες οἱ ΔΕΗ τοῦ πλανήτου μας δὲν φτάνουν νὰ φωτίσουν τὴ γῆ οὔτε μιὰ ἡμέρα. Κύριε, δόξα σοι. «Μέγας εἶσαι, Κύριε, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου».
―Βιβλίον λοιπόν, λέγει, ὁ Μ. Ἀντώνιος εἶνε ὁ ἥλιος ποὺ μᾶς φωτίζει. «Δόξα σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς…». Βιβλίο εἶνε ἡ σελήνη ποὺ στέλνει τὸ μελιχρό της φῶς, τὸ τόσο κατανυκτικό της φῶς, τὴ νύκτα. Βιβλίο εἶνε ἡ γῆ, ὁ πλανήτης τὸν ὁποῖον κατοικοῦμε. Βιβλίον εἶνε ἡ θάλασσα, ἡ ἀπέραντος ἡ μεγάλη. Βιβλίον εἶνε οἱ ποταμοὶ καὶ οἱ θάλασσες. Βιβλίον εἶνε τὰ δένδρα, τὰ καρποφόρα δένδρα. Βιβλία εἶνε τὰ πουλιὰ ποὺ κελαϊδοῦνε μέσα στὰ πυκνὰ τὰ δάση. Βιβλίο εἶνε τὰ πάντα, ὅλα αὐτά, ἀπὸ τὰ μικρότερα ἕως τὰ μεγαλύτερα.
Καὶ ἰσχύει αὐτὸ μέχρι σήμερον. Βιβλίον εἶνε ἡ φύσις. Λέγει κάποιος σοφός, ὁ ὁποῖος πολλὰ χρόνια μελετοῦσε τὴ μέλισσα καὶ ἔγραψε βιβλίον σπουδαῖον περὶ μελίσσης, μεταφρασμένο σὲ πολλὲς γλῶσσες· καὶ τί λέει; Τὸ μελετοῦσα· τὸ μόνο ποὺ μελετοῦσα, λέει. Ἀλλὰ καὶ ἐθαύμαζα, καὶ θαυμάζω καὶ ἀπορῶ μέχρι σήμερον, πῶς ἡ μέλισσα ῥουφάει τὴν γῦρι, ῥουφάει τὸν ἀνθό, τὸ χόρτο, καὶ τὸ κάνει μέλι. Πῶς; Μπρός ἀπαντῆστε! Θαυμάζουν μερικοὶ καὶ ἀποροῦν καὶ λένε· Μὰ πῶς εἶνε δυνατὸν τὸ ψωμὶ νὰ γίνῃ σῶμα Χριστοῦ; καὶ πῶς εἶνε δυνατὸν τὸ κρασὶ νὰ γίνῃ αἷμα Χριστοῦ; Μεταβολή γίνεται! Ἀλλὰ ὁ κόσμος εἶνε μεταστοιχείωσις, ὅπως λένε οἱ ἐπιστήμονες, εἶνε μιὰ σειρὰ μεταστοιχειώσεων. Ἐγὼ σᾶς ἐρωτῶ· Πῶς ἡ μέλισσα κατορθώνει καὶ τὸ κάνει τὸ χόρτο μέλι, γλυκύτατον μέλι; Πῶς ἀκόμα ἕνας μικρὸς σωληνίσκος, κοῖλος σωληνίσκος, εἶνε γεμᾶτος μέσα δηλητήριον (τὸ κεντρὶ τῆς μελίσσης); Ποὺ τὸ σημειώνει ὁ Μέγας Βασίλειος· ὅταν κεντήσῃ ἡ μέλισσα, πεθαίνει. Δὲ᾿ ζῇ ἡ μέλισσα. Δίδαγμα, ὅτι κ᾿ ἐμεῖς τὸ κακὸ δὲν πρέπει νὰ τὸ κάνωμεν. Μέλισσα! Πῶς ἡ μέλισσα ἔμαθε, τὸ ἀκόμα σπουδαιότερον, σὲ ποιά σχολὴ ἢ πανεπιστήμιο ἐφοίτησε, ὥστε ἀπ᾿ ὅλα τὰ γεωμετρικὰ σχήματα νὰ ἐκλέξῃ τὸ ἑξάγωνον; διότι ἑξάγωνον κάνει μέσα στὴν κηρήθρα. Σοφία Θεοῦ. Μέσα στὴν κυψέλη εἶνε ἡ σοφία.
―Αὐτὰ εἶνε τὰ βίβλια, λέει ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ποὺ διαβάζω καὶ μελετῶ. Καὶ θαυμάζω καὶ λέγω καὶ ἐγώ· «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος» (Ψαλμ. 76,14-15).
Καὶ εἶχε δίκαιον, ὅτι πράγματι καὶ ἕνα λουλούδι ἀκόμα κ᾽ ἕνα μυρμήγκι καὶ μία μέλισσα κ᾽ ἕνα μόριον τῆς ὕλης, διδάσκει ὅτι ὑπάρχει Θεός. Τὸ βιβλίον αὐτὸ σήμερον εἶνε ἀμελέτητο. Ὅπως εἶπα καὶ ἄλλοτε, εἶνε ἀπορίας ἄξιο πῶς ὑπάρχουν ἄπιστοι. Διότι καὶ τὸ μικρότερο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ ὁμιλεῖ διὰ τὸν Θεόν.
Τά ᾿χασαν αὐτοὶ καὶ ἔφυγαν ντροπιασμένοι.

ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Ἡ φήμη τοῦ ἁ­γίου εἶχε φθάσει στὰ πέρατα τῆς γῆς· ἔφθασε καὶ στὴν Κωνσταντινούπολι, μέχρι τὰ ἀνάκτορα ὅπου ἦταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Τότε ὁ βασιλεὺς ἔγραψε μία ἐπιστο­λὴ στὸν ἅ­γιο ἀσκητὴ καὶ τὴν ἔστειλε στὸ ἀσκη­τήριό του, ἐκεῖ στὴν ἔρημο, μὲ βασιλικὸ ταχυ­δρόμο. Οἱ μοναχοὶ θαύμαζαν γιὰ τὴν τιμὴ πρὸς τὸν πνευματικό τους πατέρα, καὶ ἀνυπομονοῦσαν νὰ μάθουν τί λέει τὸ γράμμα. Ὁ ἅγιος Ἀντώνιος ὅμως δὲν ἔδωσε σημασία· δὲν ἄ­νοιξε τὴν ἐπιστολή, ὅπως θὰ κάναμε ἐμεῖς.
Κάλεσε τοὺς μοναχοὺς καὶ τοὺς εἶπε· Θαυμάζετε, διότι ἕνας αὐτοκράτορας μᾶς ἔστειλε ἐπιστολή; Ἐγὼ δὲν θαυμάζω αὐτό, θαυμάζω κάτι ἄλλο· ὅτι «ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόν­των καὶ κύριος τῶν κυριευόντων» (Α΄ Τιμ. 6,15), ἐνώπι­ον τοῦ ὁποίου ὅλοι μαζὶ οἱ ἄρχοντες τῆς γῆς εἶνε ἕνα πελώριο μηδενικό, μᾶς ἔστειλε γράμ­μα. Ποιό γράμμα; Τὴν ἁγία Γραφή. Ἔχουμε τὸ ἐνδιαφέρον νὰ διαβάζουμε την ἀγία Γραφή; Αὐτό εἶνε τὸ γράμμα τοῦ Θεοῦ. Σοῦ γράφει γράμμα ὁ Θεός. Καὶ ὅπως διαβάζεις μὲ ἐνδιαφέρον ὅ,τι σοῦ γράφουν τ᾽ ἀγαπημένα σου πρόσωπα, ἔτσι καὶ μὲ πολὺ μεγαλύτερο ἐνδιαφέρον νὰ διαβάζῃς τὴν ἁγία Γραφή.
Ὡς στρατιωτικὸς ἱερεύς, πῆγα κάποτε σὲ ἕνα προκεχωρημένο φυλάκιο καὶ ἐκεῖ εἶδα Read more »

Μεγάλου Ἀθανασίου
18 Ἰανουαρίου

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ

(ἀγῶνες καὶ περιπέτειες γιὰ τὴν ἀκρίβεια τῆς Ὀρθοδοξίας)

ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

ΝΑ τοῦ πλέξουμε ἐγκώμια; Εἴμεθα πολὺ μικροί. Ἐκεῖνος εἶνε γίγαντας καὶ τὸ ὕψος του προκαλεῖ δέος. Ὅποιος διαβάζει τὸ βίο του αἰσθάνεται ρῖγος και ἴλιγγο μπροστὰ στὴ φυσιογνωμία του. Ἐν τούτοις θὰ ψελλίσουμε κ᾿ ἐμεῖς λίγες λέξεις πρὸς τιμήν του.

ΓΙΑΤΙ ΟΝΟΜΑΣΘΗ ΜΕΓΑΣ;

Ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὠνομάσθη μέγας ὄχι για τοὺς ἴδιους λόγους ποὺ ὀνομάζονται τὰ κοσμικὰ πρόσωπα. Ὁ τίτλος αὐτὸς ἀπεδόθη καὶ σ᾿ ἄλλα πρόσωπα στὴν παγκόσμιον ἱστορίαν. Ὅπως ἐπὶ παραδείγματι μέγας ὠνομάσθη ὁ Ἀλέξανδρος ὁ βασιλεὺς τῆς Μακεδονίας, ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ ᾿δῶ ἀπὸ τὴ Μακεδονία, πέρασε τὸν Ἑλλήσποντο, ἔφτασε μέχρι τὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ τὸν Γάγγη ποταμό, καὶ συνέτριψε στὸ πέρασμά του λαοὺς καὶ ἔθνη καὶ ἵδρυσε τὴν αὐτοκρατορία του. Μεγάλοι ἐπίσης ὠνομάζονται καὶ ἄλλοι; ὁ Μέγας Ναπολέων, ὁ Μέγας…, στρατηγοὶ ἔνδοξοι καὶ αὐτοκράτορες. Αὐτοὶ ὅλοι εἶχαν στὴν διάθεσίν τους λεγεῶνας καὶ φάλαγγας, εἶχαν στρατούς, καὶ διὰ τῆς βίας ὑπέταξαν τὰ ἔθνη. Τοὺς ὠνόμασε μεγάλους ἡ ἱστορία. Ἀλλ᾿ ἂν ἀφαιρέσῃς τὰ στέμματα καὶ τὶς κορῶνες ποὺ φορᾶνε, ἂν ἀφαιρέσῃς τὰ σπαθιὰ καὶ τὰ στρατεύματα ποὺ εἶχαν, τί μένει ἀπ᾿ αὐτοὺς τοὺς μεγάλους; Θὰ μείνουν σὰν κοκόρια ποὺ τὰ μάδησες.  Ἔξω ἀπὸ τ᾿ ἀξιώματα, ἔξω ἀπὸ τὰ σπαθιά, ἔξω ἀπὸ τὴν βία, δὲν μένει τίποτε ἄλλο… Ἂν διαβάσῃς τὸν βίο τους, θὰ δῇς, ὅτι ἔχουν σκιὰς καὶ ἐλαττώματα καὶ πάθη φοβερά. Εἶνε μεγάλοι λόγῳ δυνάμεως καὶ ἰσχύος, ἀλλ᾿ ὄχι λόγῳ ἀρετῆς καὶ ἀξίας πνευματικῆς.
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος γιατί ὠνομάσθη μέγας; Ὠνομάσθη μέγας ὄχι στὴν γλῶσσα τὴν κοσμική, ἀλλὰ στὴν γλῶσσα τὴν θρησκευτικὴ καὶ ἠθικήν.
Ἔχει καὶ ἡ Ἐκκλησία τοὺς μεγάλους της, ὅπως εἶνε ἐπὶ παραδείγματι ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ὁ Μέγας Γρηγόριος ὁ θαυματουργός. Οἱ ἅγιοι αὐτοὶ διακρίθηκαν, ὁ ἕνας ἐξ αὐτῶν γιὰ τὴν μεγάλη του φιλανθρωπικὴ δρᾶσι, ὁ ἄλλος διὰ τοὺς σκληροὺς ἀγῶνας του ἐναντίον τοῦ δαίμονος εἰς τὴν ἔρημον, καὶ ὁ τρίτος γιὰ τὰ θαύματα ποὺ ἔκανε.
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δὲν ἔκτισε γηροκομειὰ καὶ φιλανθρωπικὰ ἰδρύματα. Δὲν τοῦ ἔμεινε καιρός. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δὲν ἔμεινε στὴν ἔρημο, ὅπως ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Ὅλα τὰ χρόνια τῆς ζωῆς του τὰ ἔζησε μέσα στὴν κοινωνία· μέσα στὸν κόσμο ἔζησε ὁ Μέγας Ἀθανάσιος. Συνεπῶς δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε, ὅτι ἔχει ἀγῶνας, ὅπως ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ἐναντίον τοῦ δαίμονος ποὺ ἦταν στὴν ἔρημο. Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δὲν ἔκανε θαύματα. Δὲν βλέπουμε οὔτε ἕνα θαῦμα στὸν βίον του.
Ἑπομένως ὁ Μέγας Ἀθανάσιος δὲν ἔκτισε γηροκομειά, δὲν ἔκτισε φιλανθρωπικὰ ἱδρύματα, δὲν πάλεψε στὰς ἐρήμους μὲ τὸν δαίμονα, δὲν ἔκανε θαύματα· ἦταν ὅμως ἅγιος μεγάλης ὁλκῆς. Ἔκανε ἕνα θαῦμα, τὸ μεγαλύτερο θαῦμα, πάνω στὸ ὁποῖο στηρίζεται ὁλόκληρος ἡ Ἐκκλησία.
Ὅλα τὰ θαύματα ποὺ κάνουν οἱ ἅγιοι, τὰ κάνουν ἐν ὀνόματι Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου, τοῦ Σωτῆρος καὶ Θεοῦ ἡμῶν. Καὶ ὁ Μέγας Ἁθανάσιος ἐπολέμησε γιὰ τὴν ὀρθόδοξον πίστι. Καὶ συνεπῶς, τὸ θαῦμα ποὺ βλέπουμε στὸν βίο τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου, ὅταν ἕνας καὶ μόνος ἠγωνίσθη γιὰ νὰ κρατήσῃ τὴν ὀρθόδοξον πίστιν, εἶνε τὸ ἀνώτερο ὅλων τῶν θαυμάτων, καὶ ἀξίζει γι᾿ αὐτὸ νὰ ὀνομασθῇ μέγας ἐν ἐννοίᾳ θρησκευτικῇ καὶ πνευματικῇ.

ΣΚΛΗΡΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ

«Νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων»

Στὴν ἐποχή του ἐκινδύνευσε ἡ πίστις ἡ ὀρθόδοξος. Παρουσιάσθηκε, ὅπως ξέρετε ὅλοι, τὴν ἐποχὴ ἐκείνη μία αἵρεσις, ἡ αἴρεσις τοῦ Αρείου.

Τί θὰ πῆ αἵρεσις; Θὰ πῇ· μία διδασκαλία ποὺ εἶνε ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας καὶ δὲν τὴν παραδέχεται ἡ Ἐκκλησία μας. Τί ἔλεγε ἡ αἵρεσις αὐτή; Ἔλεγε τὸ ἑξῆς (Προσέξετε ἀπόψε, θὰ σᾶς ὁμιλήσω λίγο δογματικά. Θὰ σᾶς κουράσω λίγο, ἀλλὰ προσέξετε· εἶνε καὶ αὐτὰ ἐνδιαφέροντα θέματα. Δὲν εἶνε μόνο τὰ κοινωνικὰ θέματα, τὰ ὁποῖα σᾶς συγκινοῦν, ἀλλὰ εἶνε καὶ τὰ θρησκευτικὰ θέματα ἄξια λόγου, καὶ πρέπει νὰ τὰ προσέχουμε). Λέει λοιπὸν ἡ αἵρεσις μία πρότασι γιὰ τὸ Χριστό· ὅτι «ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν»· ὑπῆρχε, λέει, κάποτε ἐποχὴ ποὺ δὲν ἤτανε. Ποιό εἶνε ἀληθές. Αὐτὸ τὸ «ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν», ὅτι ὑπῆρχε ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε, εἶνε ἀληθὲς καὶ μποροῦμε νὰ τὸ ποῦμε διὰ ὅλους, διὰ ὅλες καὶ διὰ ὅλα. Σεῖς ἐδῶ πέρα, ποὺ εἶστε ὄρθιοι ἐδῶ μέσα ποὺ εὑρίσκεσθε, «ἦν ποτε» ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπήρχατε. Πρὸ ἑκατὸ ἐτῶν ποιός ἀπὸ ἐμᾶς ὑπῆρχε; Κανένας. Θὰ ζήσουμε σὲ μία μικρὰν χρονικὴν περίοδο. Ὑπῆρχε ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε ἥλιος. Γεγονὸς αὐτό. Ξαφνικὰ παρουσιάζεται τὸ φοβερὸ θέαμα. Λοιπὸν «ἦν» ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε φεγγάρι, «ἦν» ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχαν ἄστρα, ὁλόκληρο αὐτὸ τὸ σύμπαν, τὰ ἑκατομμύρια, τὰ δισεκατομμύρια τῶν ἀστέρων, δὲν ὑπῆρχαν. Εἶνε καὶ ἐπιστημονικῶς ἀποδεδειγμένο· δὲν ὑπῆρχε τίποτε, παρὰ μία νύχτα, μία σκιὰ, ἕνα χάος. Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε Γῆ, τίποτα δὲν ὑπῆρχε. Ἤτανε ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε θάλασσα. Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχαν δένδρα. Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπήρχανε πτηνά, πουλιά. Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπήρχανε ζῷα. Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε ἄνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶνε αἰώνιος. Ὁ ἄνθρωπος κάποτε παρουσιάστηκε.
Ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχαν ἄγγελοι, ἦταν ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχαν ἀρχάγγελοι, ἀλλὰ δὲν ὑπῆρχε ποτέ ποτέ ἐποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε ὁ Χριστός. Ἄναρχος, αἰώνιος, ὑπεραιώνιος. Θάλασσα, πέλαγος, ὠκεανός!
Ἐμεῖς τί εἴμεθα; Σὰν νὰ πάρῃ ἕνα πουλάκι ἐπάνω ἀπὸ τὴ θάλασσα μία σταγόνα. Ἐμεῖς εἴμεθα μία σταγόνα, εἴμεθα τὸ «νῦν», αὐτὸ ποὺ λένε οἱ παπᾶδες «Καὶ νῦν καὶ ἀεί…».
Βρέ, ποῦ κατάντησε ἡ ἐκκλησία! Αὐτὸ τὸ «νῦν καὶ ἀεὶ» ἂν καταλάβετε, θὰ σᾶς πιάσῃ ῥῖγος. Εἶνε μία σταγόνα ἀπὸ τὸν ὠκεανό. Ἔτσι εἴμεθα, μία σταγόνα ἀπὸ τὴ θάλασσα. Εἴμεθα τὸ «νῦν». Τώρα τὸ «ἀεί»;  Κάποιος ποιητής, γιὰ νὰ δώσῃ αὐτὴ τὴν ἰδέα τοῦ αἰωνίου Θεοῦ, τοῦ αἰωνίου Χριστοῦ, εἶπε τὸ ἑξῆς. Φανταστῆτε μία θάλασσα ἀπέραντο, καὶ ἕνα πουλάκι νὰ ἔρχεται, ὄχι κάθε χρόνο ἀλλὰ κάθε χίλια χρόνια, καὶ νὰ παίρνῃ μία σταγόνα·  νὰ πετάῃ ἐπάνω στὰ πελάγη καὶ νὰ παίρνῃ μία σταγόνα μὲ τὸ ῥάμφος του. Ἔ λοιπόν, θὰ ᾿ρθῇ ἐποχὴ ποὺ τὸ πουλὶ αὐτό, σὲ ἐκατομμύρια – δισεκατομμύρια χρόνια ὑπελόγισαν, θὰ πάρῃ τὴν τελευταία σταγόνα. Ἐνῷ ὁ Θεὸς εἶνε ἀτελεύτητος. Ἄρα ποτέ δὲν ὑπάρχει ἐποχὴ ποὺ θὰ σταματήσῃ… Αἰώνιος, αἰώνιος! Τὸ «νῦν» θὰ σταματήσῃ· τὸ ἄλλο, τὸ «ἀεί» («Νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων»), δὲν θὰ σταματήσῃ. Μέσα εἰς τὰ βάθη τῶν αἰώνων, ὑπάρχει ὁ Χριστός.
Λοιπὸν ποτέ ποτέ δὲν ὑπῆρξε χρόνος ποὺ δὲν ὑπῆρχε ὁ Χριστός. Ἐνῷ ὁ Ἄρειος τί ἔλεγε; Αὐτὴ ἦταν ἡ βλάσφημος θεωρία του· ὅτι ἦταν ἑποχὴ ποὺ δὲν ὑπῆρχε ὁ Χριστός. Αὐτὴ ἦταν βλάσφημος ἰδέα ἐναντίον τῆς θεότητος τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς αἰωνιότητος τοῦ Θεοῦ. Διότι γιὰ ὅλους ἐμᾶς ἐπάνω στὸν τάφο μας θὰ γράψουν· Ἔζησε, ἔζησε, ἔζησε. Γιὰ τὸ Χριστὸ δὲν μποροῦν νὰ γράψουν αὐτό. Διότι ὁ Χριστὸς ζῇ, Read more »