ΣΚΕΠΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
![author](https://www.augoustinos-kantiotis.gr/wp-content/themes/blueshadow/images/author.png)
![date](https://www.augoustinos-kantiotis.gr/wp-content/themes/blueshadow/images/date.png)
![filed](https://www.augoustinos-kantiotis.gr/wp-content/themes/blueshadow/images/filed.png)
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του αγίου Iωάννου του Θεολόγου στην Παλαίστρας – Φλωρίνης 26-9-1974)
14 Σεπτεμβρίου
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος στο Ὑψώματος 1020 14-9-1974)
_________________
_________________
Predică a Mitropolitului Augustin de Florina
la Înălţarea Cinstitei Cruci
– 14 septembrie –
CRUCEA – „NEBUNIE” ŞI „PUTERE”
Fraţilor, „cuvântul crucii pentru cei ce pier este nebunie, iar pentru noi, cei ce ne mântuim, este puterea lui Dumnezeu” (I Corinteni 1,18)
Sărbătoare a crucii, iubiţii mei. Prăznuim acel eveniment istoric când Sfânta Elena s-a dus la Sfintele Locuri, a săpat adânc în locul Căpăţânii şi a aflat Cinstita Cruce, şi pentru că astăzi Cinstita Cruce a fost înălţată în timp ce mii de oameni se rugau şi spuneau „Doamne, miluieşte!”.
Despre cruce vorbeşte astăzi Evanghelia, despre cruce şi Apostolul. Dar Apostolul ne spune ceva foarte ciudat şi asupra acestui lucru vreau acum să fiţi atenţi.
***
„Cuvântul crucii”, zice, adică propovăduirea despre cruce pentru unii este „nebunie”, iar pentru alţii este „înţelepciune şi putere” (I Corinteni 1,18). Ciudat cuvânt. Acelaşi lucru este şi dulce şi acru? Cum se poate asta? Cuvântul despre cruce sau va fi nebunie şi nu înţelepciune, sau va fi înţelepciune şi nu nebunie. Şi: sau va fi neputinţă şi nu putere, sau va fi putere şi nu neputinţă. Şi cu toate acestea aceste două lucruri opuse coincid în crucea Domnului. Oare care să fie cauza acestor părute antiteze)?
Ca să vă dau o idee a antitezei care se observă în cruce menţionez un exemplu. Este soarele. Răsare soarele. Razele lui cad pe ceară şi ceara se topeşte; aceleaşi raze cad în noroi şi noroiul se face cărămidă. E de vină soarele? Nu. Ceara are însuşirea ca îndată ce se întâlneşte cu soarele să se înmoaie, iar noroiul are însuşirea, ca îndată ce se întâlneşte cu soarele, să se întărească. Depinde de materie şi de însuşirile ei. Aşa şi crucea. Este la fel ca soarele care luminează lumea, pentru unii este nebunie, iar pentru alţii este putere şi înţelepciune.
Crucea este „nebunie”, nerozie, neghiobie. Cine spunea asta? Pentru cine era „nebunie”? Pentru iudei. Iar iudeii nu puteau să-şi imagineze vreodată că un Dumnezeu va ajunge într-o atât de mare neputinţă, încât să moară sus pe o cruce şi să devină obiect de râs şi al ironiilor. Elinii, iarăşi, care îşi imaginau pe zeii lor fulgerând şi tunând din vârful Olimpului, nu puteau să împace puterea divină cu neputinţa unui răstignit. De aceea, propovăduirea Celui Răstignit le părea „nebunie”, o nerozie.
Dar şi pentru alţii, până astăzi, propovăduirea despre cruce este nebunie. Există oameni care, dacă văd o fată sau un băiat, un om, în general, că se apropie Dumnezeu şi de Biserică, că se spovedeşte, că se împărtăşeşte, că deschide Evanghelia, zic ironic: Gata, a luat-o razna, e nebun, prost, neghiob…; tot ce zice astăzi Apostolul. Propovăduirea crucii pentru ei este o nebunie, o tâmpenie, cum era atunci pentru iudei. Dar aceeaşi propovăduire, dacă pentru unii era nebunie, pentru alţii este „înţelepciunea şi puterea lui Dumnezeu”.
„Putere a lui Dumnezeu”! Cum este „putere a lui Dumnezeu”? Fiţi atenţi ca să vedeţi. În anii de demult au existat atât de mulţi dascăli antici – să nu le spunem numele. Au încercat să salveze lumea. Ce-au izbutit? Nimic, absolut nimic. N-au putut să îndrepteze nici pe femeia lor, nici pe copilul lor, nici pe vecinul lor, nici pe ei înşişi. Erau neputincioşi. Ia priviţi acum: din momentul în care s-a înălţat crucea Domnului, ce schimbare se observă! În dreapta Lui este un tâlhar afundat în sângele crimelor pe care le-a făcut. Nimic nu l-a îndreptat; nici sfaturile mamei şi ale tatălui lui, nici teama de organele de stat, nici închisorile şi obezile, nici biciul şi nici chiar pedeapsa cu moartea, nimic. Cu toate acestea, imediat ce au căzut în inima lui razele cele dumnezeieşti ale Celui Răstignit, s-a schimbat. Soarele-Hristos a înmuiat inima lui învârtoşată – pentru că în adânc avea o dispoziţie bună – şi pe cel pe care nimic nu putea să-l îndrepte, îl vezi acum pocăindu-se şi devenind sfânt. Da. Puterea crucii l-a îndreptat.
Şi nu este doar asta. Din vremea în care s-a înălţat crucea multe astfel de minuni, morale şi duhovniceşti, au fost consemnate în istorie. Oameni care erau mânioşi şi irascibili au devenit blânzi, oameni care erau iubitori de arginţi au devenit milostivi, oameni care erau egoişti şi mândri au devenit smeriţi, oameni necumpătaţi şi desfrânaţi au devenit înfrânaţi şi cumpătaţi. Aceste schimbări le-a adus cinstita Cruce, care este centrul marilor leziuni, este „puterea lui Dumnezeu”.
Ca să înţelegem întrucâtva aceste nepreţuite cuvinte ale Apostolului, care se împlinesc până astăzi, că pentru unii propovăduirea Crucii este nebunie, iar pentru alţii este înţelepciune şi putere, proporţional cu dispoziţia omului, ca să înţelegem care este puterea Crucii, aduc un exemplu care s-a întâmplat în Anglia. Acolo, aproape de mare era o stâncă mare, care trebuia să fie mutată. S-au adunat mulţi şi au încercat să o rostogolească, dar nu au reuşit. Atunci au adus o macara. Macaraua a prins stânca şi prin apăsarea unui buton stânca s-a desprins şi a fost ridicată la înălţime ca şi cum ar fi fost o pietricică. S-au minunat toţi cum macaraua a ridicat stânca, pe care nu au putut-o mişca o sută de oameni. În acel moment, unul dintre ei a prins curaj, s-a întors către ceilalţi, care rămăseseră încă uimiţi de ciudata privelişte (atunci pentru prima oară se utiliza macaraua) şi le-a spus: Vă minunaţi de acest lucru? Vă minunaţi că această maşină, macaraua, a luat stânca şi a ridicat-o la înălţime ca şi cum ar fi o uşoară pietricică? Eu am să vă spun un alt lucru mai minunat. – Mai minunat? – Mai minunat. Ascultaţi. Pe mine mă ştiţi foarte bine. Ştiţi că până acum, puţin timp, am fost un beţiv. Mergeam noaptea în crâşme, ieşeam de acolo târziu, mergeam acasă, îmi băteam femeia, îmi tiranizam copiii. Am trăit o viaţă imorală şi necinstită. Şi când intram în la închisoare, când mă suceam în dreapta şi în stânga. Acum, din clipa în care am deschis Evanghelia şi am crezut în Hristos, m-am schimbat. Eu eram stânca, şi macaraua este Crucea Domnului!…
Este frumoasă imaginea aceasta. Crucea lui Hristos este o macara atotputernică. Şi precum macaraua se apleacă şi prinde greutăţile, oricât de mari ar fi, şi le ridică la înălţime cu uşurinţă, aşa şi Crucea. Poate să fie un om oricât de îngreuiat de păcate. Puterea lui Dumnezeu, chiar dacă ar fi păcatele lui şi stâncă şi munte întreg, poate să le ridice cu macaraua Crucii Domnului. Cu aceasta Hristos îi apucă pe păcătoşi şi-i înalţă până în ceruri. Pentru aceasta, la imnele Vecerniei auzim: „Bucură-te, Cruce prin care ne-am ridicat de pe pământ la ceruri” (Stihoavnă).
***
Voi, iubiţii mei, sper că primiţi propovăduirea Crucii şi cinstiţi profund taina Crucii. Nu sunteţi din cei care batjocoresc taina. Dimpotrivă, sunteţi creştini credincioşi şi binecinstitori. Credeţi în Hristos, pocăiţi-vă pentru păcatele voastre. Mărturisiţi-vă părintelui vostru duhovnicesc, împărtăşiţi-vă cu Sfântul Trup şi Cinstitul Lui Sânge. Lumea, vânătorii de distracţii, modernii clienţi ai cluburilor de noapte şi ai jocurilor de cărţi, poate să vă considere proşti. Nu sunteţi proşti, sunteţi inteligenţi. Sunteţi oameni care au înţeles sensul vieţii. Proşti şi neghiobi şi nebuni, care se îndreaptă spre pierzarea cea veşnică, sunt cei care nu cred în Hristos. Prin urmare, dacă oricine, fie soţ, fie rudă, fie vecin, fie vecină vă spune: De ce nu participaţi la viaţa lumii, pierdeţi prilejurile de a vă bucura şi vă petreceţi vremea inutil, crezând în Hristos, voi nu luaţi în calcul aceste vorbe. Această caracterizare s-o aveţi drept laudă şi medalie. Pentru că vedeţi, din epoca Apostolului Pavel, cuvântul Crucii pentru unii era „nebunie”, iar pentru alţii era „înţelepciune şi putere”.
Fie ca cinstita Cruce să ne întărească, aşa încât să înaintăm continuu din putere în putere şi din virtute în virtute până ce vom ajunge în Împărăţia lui Dumnezeu, căreia fie ca toţi să ne învrednicim prin jertfa izbăvitoare şi prin învierea Domnului nostru Iisus Hristos.
†Episcopul Augustin
(Omilia Mitropolitului de Florina, Părintele Augustin Kandiotis, în Biserica Schimbării la Faţă a Mântuitorului, 14.09.1974)
6 Αὐγούστου
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναὸ της Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου Ἀρδάσσης – Ἑορδαίας 6-8-1976 ἡμέρα Παρασκευή)
___________________
______________________
Predica Mitropolitului Augustin de Florina
la Schimbarea la Faţă a Mântuitorului
Religia noastră, iubiţii mei, este singura adevărată în lume. Pe cât se deosebeşte diamantul de pietriş, atât se deosebeşte religia noastră de toate religiile din lume. Şi este singura adevărată, pentru că Cel care a întemeiat Sfânta noastră Biserică nu este un om, ca noi toţi, ci este Dumnezeu şi om, Dumnezeu-Om. Domnul nostru Iisus Hristos este Dumnezeu. O strigă îngerii şi arhanghelii, proorocii, miriade de oameni. O strigă şi nenumăratele minuni pe care le-a făcut, le face şi le va face până la sfârşitul veacurilor. Iar una din cele mai mari minuni ale Sale este aceasta pe care o sărbătorim astăzi: Schimbarea la Faţă. Să vedem în câteva cuvinte această minune şi ce anume ne învaţă.
***
Aceasta este minunea de astăzi. Nu cred în ea necredincioşii? Alegerea lor. Noi credem în ea. Astăzi Hristos prin transfigurarea feţei Sale a arătat că este Dumnezeu.
Toate câte le-am auzit sunt spre învăţătură: Taborul, norul, Moise, Ilie, Petru, Iacov, Ioan, toate învaţă. Dar eu din toate acestea vreau să luaţi aminte doar la un lucru: La glasul care a zis „Pe Acesta să-L ascultaţi!”.
Cerul a dat o poruncă să-L ascultăm pe Hristos. Acesta este Conducătorul nostru şi noi Acestuia trebuie să ne supunem, ca orice zice să îndeplinim. Aceasta este datoria fiecărui creştin; fie preot, fie patriarh, fie laic, orice ar fi, din clipa în care s-a botezat în cristelniţă şi nu mai este un idolatru necredincios şi un ateu, ci s-a făcut creştin – a primit numele cel mai înalt din toate –, din ceasul acela, de acum aparţine lui Hristos. Şi aşa cum un elev ascultă de învăţător, soldatul de ofiţer, bolnavul de medic, marinarul de căpitan, aşa şi noi trebuie să ascultăm de Hristos.
Se naşte întrebarea: Ascultăm noi de Hristos? Să-şi pună fiecare mâna pe inimă şi să examineze. Ce cere Hristos?
Să luăm o poruncă. Ne spune că trebuie ca şase zile să lucrăm, dar duminica toţi la biserică (veţi Ieşire 20, 8-10; Deuteronom 5, 12-15). Facem asta? Nu o facem. Cu foarte mici excepţii. În Prespe este un sătuc, Oxia, în apropierea unui lac. Am fost acolo şi am tras clopotul. 18 locuitori? 18 prezenţi. Niciunul nu lipsea! Însă în mod regulat lumea nu merge la biserică.
Altă poruncă a lui Hristos este să ne spovedim. Dacă vă întreb pe rând, unul câte unul, şi unii dintre voi nu s-au spovedit de când s-au născut. Foarte puţini se spovedesc, foarte puţini; cei mai mulţi sunt nemărturisiţi.
Ne zice Hristos să studiem Sfânta Scriptură. O facem? Sunt sigur că ascultaţi radioul, vă uitaţi la televizor, ziarele le citiţi, dar Evanghelia? Nimic!
Ne zice Hristos că soţii trebuie să se iubească. Nici această poruncă nu se ţine. Dacă în binecuvântaţii ani de demult cuvântul „divorţ” era necunoscut, acum s-a deschis fabrica diavolului şi cuplurile se destramă. Femeile străine şi stricate au ajuns şi la noi, pentru că căzut banul; şi unde cade banul, acolo vine stricăciunea (căderea morală).
***
„Pe Acesta să-L ascultaţi!” este porunca cerului. Noi însă ne-am astupat urechile cu dopuri de ceară şi nu vrem să auzim. În altă parte ciulim urechea, ca să auzim minciunile; dar glasul lui Hristos, care ne spune cele bune şi drepte nu vrem să-l ascultăm.
Ce se va întâmpla? Pe mine mă întrebaţi? Nu are nevoie de noi Hristos. Noi avem nevoie de El. Deschideţi profeţiile! Ce zice Isaia? „Dacă veţi vrea şi Mă veţi asculta, bunătăţile pământului veţi mânca”. Iar de nu Mă veţi asculta, „sabia vă va mânca”, veţi trece prin sabie (Isaia 1, 19 – 20).
Şi vine, vine pedeapsa cea mare: trăsnete, cutremure, războaie, „Armaghedonul” (Apocalipsa 16, 16). Într-o noapte se vor goli oraşele şi toţi care vor avea timp vor fugi în munţi, ca să nu fie prinşi. Pentru că noi toţi, preoţi – episcopi, mici – mari, L-am părăsit pe Dumnezeu. Nu-L ascultăm.
Fericit este cel care-L ascultă pe Hristos.
Acestea, iubiţilor, şi fie ca Dumnezeu prin mijlocirile Preasfintei Născătoare de Dumnezeu să ne miluiască şi ne mântuiască pe noi. Amin.
† Episcopul Augustin
(Omilia Mitropolitului de Florina, părintele Augustin Kandiotis în Sfânta Biserică a Schimbării la Faţă a Domnului, Ardassis-Eordeea, 06.08.1976, într-o zi de vineri)
(trad. Frăţia Ortodoxă Misionară “Sfinţii Trei Noi Ierarhi”,
după http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=14061)
Τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος
27 Ἰουλίου
____________________
_______________________
Τῆς ἁγίας Παρασκευῆς
26 Ἰουλίου
(Oμιλία Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναὸ της Ἁγίας Παρασκευῆς πόλεως Φλωρίνης 25-7-1988)
_________________________
__________________________
Predica Mitropolitului Augustin de Florina
la pomenirea Sfintei Muceniţe Paraschevi
– 26 iulie –
CINSTITĂ MISIONARĂ AVÂND CA ARMĂ SFÂNTA SCRIPTURĂ
Sărbătoare. Sărbătorim astăzi, iubiţii mei, sărbătoarea marii muceniţe Sfânta Paraschevi. Dar cum sărbătorim? Aici e marea problemă. Pentru că spune undeva în Scriptură Dumnezeu: „Urăsc sărbătorile şi prăznuirile voastre” (vezi Amos 5, 21; Isaia 1, 14). De ce? Pentru că există două moduri de sărbătorire: cel uşor şi cel greu. Cel uşor este să venim şi să ne aprindem lumânarea şi să ne închinăm la icoană. Nimeni nu le condamnă pe acestea; nu suntem protestanţi şi iehovişti. Nu trebuie însă să ne limităm la această sărbătorire uşoară. Cealaltă, sărbătorirea grea, care e? De ce Sfânta noastră Biserică îi sărbătoreşte pe sfinţi? Îi prezintă înaintea noastră ca modele, ca prototipuri. Pentru că sfinţii au demonstrat că cele pe care le învaţă Hristos nu sunt teorie, nu sunt utopie, nu sunt de neîndeplinit. „Şi cine le face?!…”, auzim de obicei. Sfinţii contrazic această poziţie; pentru că au dovedit prin viaţa lor, prin predica lor şi prin sângele lor că acestea pot să fie împlinite. Au demonstrat că Hristos viază şi împărăţeşte în vecii vecilor în persoana sfinţilor şi a martirilor.
Şi nu doar în timpurile de demult. Şi astăzi există sfinţi, în veacul acesta, ca de pildă Sfântul Nectarie, care a trăit în zilele noastre, şi sfinţii din ţările unde există ateism. Nu există epocă care să nu-i aibă pe sfinţii şi martirii ei.
Nu sunt unul şi doi. Sunt nenumăraţi, un constelaţie. O stea în această constelaţie, o stea de primă mărime este şi Sfânta Paraschevi.
Nu voi istorisi viaţa ei. Vă voi oferi în linii scurte o icoană a ei.
Sfânta Paraschevi s-a născut în veacul al II – lea în capitala lumii, în imperialista Romă, din părinţi evlavioşi. S-a născut în ziua de vineri şi de aceea au numit-o Paraschevi (Vineri). Se deosebea prin frumuseţea ei. Ca fiică a unei familii bogate, putea să încheie nuntă cu cel mai strălucit patrician. Cu toate acestea s-a gândit la ceva mai înalt. Să nu fie răstălmăcite acestea pe care le zicem. Nu dispreţuim nunta. Nici noi nu ne-am născut din stâncă. Dintr-o mamă ne-am născut. Biserica nu dispreţuieşte nunta, dar cinsteşte mai mult fecioria.
Sfânta Paraschevi şi-a ales ca scop suprem fecioria. I s-a dedicat în întregime, trup şi suflet, Mirelui cu „m” mare: Mirele. Iar Mirele „cel cu frumuseţea mai frumos decât toţi oamenii” (Utrenia Sâmbetei Mari, Prohodul), – acestea nu sunt cuvinte, sunt o realitate – este Domnul nostru Iisus Hristos, pe care Îl laudă oştile sfinţilor îngeri şi arhangheli. Aşadar, ca o mireasă a lui Hristos, Sfânta Paraschevi este un model pentru femeile acelea care aleg viaţa necăsătorită, viaţa feciorelnică.
Mai este un model pentru activitatea misionară. Plină de o râvnă dumnezeiască a lucrat ca misionar. Zbura din ţară în ţară, cu o inimă înflăcărată răspândea cuvintele Nazarineanului şi ca un magnet atrăgea la sfânta noastră credinţă mulţimi de oameni. Lucrarea ei este un model pentru mişcările misionare care se depun pentru răspândirea Evangheliei.
Este pentru femei şi un model de bună cuviinţă, de decenţă. Se îmbrăca potrivit îndemnului Apostolului Pavel care hotărăşte ca femeile să se împodobească cu sfială (vezi I Timotei 2, 9). Buna cuviinţă este bijuteria femeii. Se poate ca o femeie să nu fie frumoasă la chip, să fie urâtă, dar să fie frumoasă la suflet. Avem exemple de bărbaţi care au luat femei frumoase, dar cu răutate şi viclenie în suflet şi au ajuns la divorţ. Pe când alţii, care au luat femei urâte, dar cu suflet frumos, au trăit fericiţi. Frumuseţea, când nu este însoţită de virtute şi bunăcuviinţă devine cursă şi dezastru. Nu o zic eu, o zice înţeleptul Solomon, care a cunoscut bine firea femeiască. Acesta în Proverbele sale scrie: „Precum inelul de aur în râtul porcului, aşa este femeia frumoasă şi fără de minte”; precum cerceluşul în râtul porcului, aşa este frumuseţea la femeia nebună (Pilde 11, 22); adică nu i se potriveşte, dar astăzi moda a reuşit să pervertească simţământul frumuseţii; a reuşit ca frumosul să fie considerat urât. Ca să înţelegeţi aceasta, închipuiţi-vă că daţi comandă la cineva să vă facă o icoană a Sfintei Paraschevi, şi în timp ce vă aşteptaţi să v-o facă aşa cum o ştiţi, acesta o pictează fără basma pe cap, cu părul tăiat, cu ochii vopsiţi, cu unghiile roşii, cu pieptul scos în afară, cu braţele goale, cu picioarele goale. Tu vei lua vreodată această icoană? Cine va îndrăzni o astfel de icoană – caricatură a sfintei ei fizionomii, s-o pună pe iconostas? Ce înseamnă asta? Că nu este aşa adevărata frumuseţe. De aceea fiecare femeie nu trebuie să aibă astfel de modele. Femei creştine, dacă vreţi să fiţi ortodoxe şi să vă păstraţi cinstea pe care v-a dat-o Dumnezeu, să aveţi ca model pe Sfânta Paraschevi.
Dar slavă lui Dumnezeu!, cu tot degenerarea, mai există câteva femei care seamănă la înfăţişare cu Sfânta Paraschevi. La ziua Sfântului Ahilie, am fost în Prespe, în istorica insuliţă. Ieşind din biserică am văzut o bătrână îmbrăcată ca Maica Domnului. M-am minunat. Lângă ea era o domnişorică cu pantaloni, cu părul tăiat, cu ochii şi unghiile vopsite, cu picioarele goale. Îi spun bătrânei: – Să te îmbrăcăm ca pe această fată? – Nu, zice; eu de la bunica mea sunt îmbrăcată aşa. – Să-ţi dăm o liră, te schimbi? – Nu. – Dacă-ţi vom da 100 de lire? –Măi, toată lumea să-mi dai, eu nu mă schimb!… Înainte vreme am fost iarăşi pe un vârf din Vitsiou la înălţimea de aproximativ 1500 de metri, în satul Triandafilia. Ne-am adunat acolo şi le-am vorbit într-un limbaj simplu. Privesc în biserică, cele mai multe femei erau îmbrăcate ca Maica Domnului şi ca Sfânta Paraschevi. M-a emoţionat acest lucru. Şi gândiţi-vă: Cu câţiva ani în urmă un primar s-a dus acolo şi le-a spus: „Să vă fie ruşine! Să vă schimbaţi, să purtaţi haine noi!”. Asta-i lumea… Există deci astăzi femei care o imită pe Sfânta Paraschevi.
Vreau să termin cu un ultim penel pe icoana Sfintei Paraschevi. Îmi veţi spune: Eu nu mă fac călugăr, eu nu voi rămâne necăsătorit, eu nu mă fac misionar… Foarte bine. Îţi voi cere deci ceva uşor. Nu să ridici Vitsi sau Himalaya sau Alpii ca sfinţii. Tu ridică o „pietricică”. Dacă însă nu o ridici, mă voi mânia foarte. Care este pietricica? Este să păzeşti ceva care azi este atât de mult dispreţuit. Ce este acest lucru? Că la sfârşitul vieţii ei Sfânta Paraschevi, pentru activitatea ei misionară, a provocat mânia închinătorilor la idoli. Au arestat-o, au dus-o înaintea judecăţii şi tiranul a întrebat-o: – Eşti creştină? – Sunt creştină, a răspuns. – Te vom arunca în foc. Dacă vrei să trăieşti, închină-te la idoli. Atunci ea a răspuns cu o vorbă înţeleaptă – aceasta este ceva foarte important la care vreau să luaţi aminte. Ce a răspuns? Cu un cuvânt din Proorocul Ieremia: – „Zeii, care nu au făcut cerul şi pământul, să piară” (Ieremia 10, 11). Zeii, zice, care nu au creat cerul şi pământul, „să piară”, să se piardă, să dispară, să devină cenuşă idolii voştri!… Adică a fost înarmată cu Sfânta Scriptură. La sfârşit mâinile barbarilor au aruncat-o la „chinuri foarte dureroase” şi în felul acesta s-a săvârşit.
Asta, iubiţii mei, vă recomand şi pentru noi toţi. Creştinul fără Sfânta Scriptură este neînarmat. Vă întreb cu toată dragostea: citiţi Sfânta Scriptură, care este un privilegiu pentru noi că a fost scrisă în limba elină? Pentru televizor dispunem de multe ore. Scriptura cine o citeşte? Foarte puţini. Alte popoare citesc, elinii nu. Daţi-mi, daţi-mi o societate, un popor, un oraş, o familie unde mici – mari să citească Sfânta Scriptură, şi eu semnez un contract: aceasta va deveni cea mai fericită ţară din lume. Vă dau canon să luaţi în mâini Evanghelia şi s-o citiţi zi şi noapte.
Fie ca Dumnezeu, prin mijlocirile Sfintei Paraschevi, să ne dăruiască hotărârea de a studia Scriptura. Poate să treacă o zi fără mâncare, fără televizor, fără radio, fără aer şi fără soare. Fără Evanghelie nu!
† Episcopul Augustin
(Sfânta Biserică a Sfintei Paraschevi din Florina,
25-7-1988)
(traducere: M.L., sursa: http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=14055)
Τοῦ προφήτου Ἠλιοὺ
20 Ἰουλίου
______________________________
________________________________
PREDICA MITROPOLITULUI AUGUSTIN DE FLORINA
LA SĂRBĂTOAREA
-20 IULIE-
’’Cu râvnă am râvnit pentru Domnul Atotţiitorul’’(III Regi 19,10 )
Iubiţii mei, astăzi este sărbătorit un erou al credinţei şi al virtuţii, unul din cei mai mari bărbaţi ai lumii antice, ai epocii Vechiului Testament, Sfântul Proroc Ilie Tesviteanul.
Precum stea de stea se deosebeşte în strălucire şi floare de floare se deosebeşte în înfăţişare şi parfum, aşa şi fiecare sfânt are ceva deosebit, care-l distinge de toţi ceilalţi. De aceea, Biserica alături de numele fiecărui Sfânt pune câte un epitet: Pantelimon – Tămăduitorul, Dimitrie – Izvorâtorul de Mir, Spiridon – Făcătorul de Minuni, Cosma şi Damian – Cei-fără-de-arginţi; iar pe Proorocul de astăzi îl numeşte Râvnitor: Ilie Râvnitorul. Proorocul Ilie a avut râvnă.
Ce înseamnă râvnă? Inima să nu fie rece, ci să aibă un foc, o dorinţă puternică. Şi ce dorinţă a avut Ilie? A vrut ca toţi să-L cunoască pe adevăratul Dumnezeu, pretutindeni să fie închinat Dumnezeul cel Sfânt. Şi această dorinţă n-a ţinut-o ascunsă înlăuntrul său, n-a lăsat-o să rămână teorie, ci a manifestat-o, şi-a declarat-o.
„Cu râvnă am râvnit pentru Domnul Atotţiitorul!” (III Regi 19,10 ).
Proorocul Ilie şi-a arătat dragostea şi râvna lui pentru adevăratul Dumnezeu în toate împrejurările, pe toate fronturile.
În primul rând, în epoca sa, poporul iudeu, poporul ales al lui Dumnezeu, s-a abătut, a părăsit calea Domnului. Au ajuns până în punctul în care şi-au făcut o statuie-idol, pe zeul Baal şi-i aduceau acestuia drept jertfe umane pe pruncii lor! Cum s-a întâmplat asta? Un proverb zice: “Peştele de la cap se strică”. Aşa şi cu idolatria. Au adus-o în poporul lui Dumnezeu regii Ahab şi Isabela. Dar cine a îndrăznit să-l mustre pe rege? Toţi tăceau. Doar unul a îndrăznit. Cine? Cel care nu avea nimic altceva decât o malotea (blană), un cojoc; dar cât valora cojocul acesta nu valorează bogăţiile tuturor celorlalţi. Acest sărman s-a suit la palatele împărăteşti şi l-a mustrat pe Ahab: Tu – i-a spus, tu rătăceşti poporul! (vezi III Regi 18,18 ).
“Cu râvnă am râvnit pentru Domnul Atotţiitorul!”.
Dar şi împotriva nedreptăţii sociale şi-a arătat sensibilitatea. A ocrotit pe văduve, pe orfani, pe săraci, pe neputincioşi. Un om sărac, Nabot, avea o vie. Această vie era aproape de domeniul regal. Deşi era atât de mare averea regală, Ahab a vrut să ia şi via lui Nabot. Nu o dau, zice Nabot, este moştenirea mea părintească! Atunci Izabela a înscenat un proces şi a dispus ca Nabot să fie judecat. Într-adevăr, cu doi martori mincinoşi, care-l acuzau calomniator că L-a hulit pe Dumnezeu şi pe rege, Nabot a fost condamnat şi a fost executat prin ucidere cu pietre. Şi legea spune că averea celui condamnat la moarte revine regelui. Toţi văzuseră nedreptatea, dar stăpânea groaza şi frica. Cine să mustre nedreptatea şi crima? Cine altul? “Cojocul” – Ilie! La porunca lui Dumnezeu merge de-l găseşte pe Ahab şi-i zice: La celelalte răutăţi aţi adăugat şi asta: l-aţi ucis pe Nabot; dar acestea zice Domnul: Deoarece ai ucis şi ai moştenit, de aceea, unde a picurat sângele lui Nabot, acolo vor linge câinii şi sângele tău (III Regi 20). După acestea, Izabela s-a mâniat, iar Proorocul Ilie a fugit şi s-a ascuns.
„Cu râvnă am râvnit pentru Domnul Atotţiitorul!”
Acest Sfânt Profet s-a întors chiar şi împotriva clerului. Ce făceau acei „popi”? În loc să conducă poporul spre adevărata credinţă, aceştia l-au părăsit pe adevăratul Dumnezeu şi s-au închinat lui Baal, pe care l-au adus regii. Erau 450 de preoţi. Şi mâncau la masa Izabelei. Împotriva lor şi-a aruncat Ilie fulgerele. De ce l-aţi părăsit, le zice, pe adevăratul Dumnezeu? A chemat deci întreg poporul pe muntele Carmel şi a spus preoţilor lui Baal: Veniţi să dovedim cine are pe Dumnezeul cel adevărat. Luaţi pietre, zidiţi un jertfelnic, junghiaţi un viţel, şi rugaţi-vă dumnezeului vostru să trimită foc care să mistuie. Au făcut asta, dar în zadar strigau, invocând pe falsul lor dumnezeu. Ilie îi ironiza: Strigaţi mai tare, poate că Dumnezeul vostru doarme şi nu aude… Când deja începuse să se însereze, Ilie zice: Daţi-vă la o parte. Cheamă poporul să se apropie. Îşi ridică propriul jertfelnic, strânge lemne, junghie un animal, îl pune deasupra şi dispune să se toarne de trei ori apă din belşug peste el şi peste toate cele din jur, aşa încât să nu se creadă că ar putea exista pe undeva vreo sursă de foc. Îşi ridică apoi ochii la cer şi se roagă. Şi – ce putere are rugăciunea! – într-o secundă cerurile s-au deschis şi s-a coborât un foc care a mistuit toate. Atunci au crezut toţi, au căzut la pământ şi s-au închinat adevăratului Dumnezeu. Aşadar, porunceşte imediat: Acum, toţi ai lui Baal, în temniţă! Să nu scape nimeni, niciunul! Apoi i-a coborât acolo jos şi i-a junghiat pe toţi cei 450 (III Regi 18, 17-40). N-a făcut-o din răutate. Împlinea porunca lui Dumnezeu.
„Cu râvnă am râvnit pentru Domnul Atotţiitorul!”
S-a întors în cele din urmă şi împotriva mulţimii. Era răspunzător şi poporul. Pentru că acesta nu urmase adevărul, ci minciuna. Până când, le zice, veţi şchiopăta de amândouă picioarele? (III Regi 18, 21).
Profetul Ilie nu a linguşit pe nimeni. A fost un râvnitor al Domnului.
Astăzi, iubiţii mei, este sărbătoarea lui. De ce sărbătorim? Ca să ne diversificăm plictiseala? Ca să ne distrăm? Sărbătoarea înseamnă imitarea sau urmarea sfântului. Cum putem să-i imităm noi pe prooroci? Putem noi să facem tot ce a făcut Ilie? Cine de pildă poate să treacă Iordanul cu cojocul? Asta este o minune. Minunile pe care le-a făcut el noi nu putem să le repetăm. Putem însă să-i imităm virtuţile, putem să-i imităm râvna.
Astăzi suntem în pericol. Eu mă tem de indiferenţă. Suntem indiferenţi. Numai cele materiale ne interesează. Doar de pâine şi de mâncare ne îngrijim să dăm copiilor noştri. Dar copilului nu-i trebuie doar hrană; îi trebuie şi învăţătură şi înţelepciune şi educaţie. Dar faţă de acestea, din nefericire, noi suntem indiferenţi. În timp ce fiii diavolului lucrează, ceilalţi din urmă, aşa numiţii conservatori îţi zic: „Păi, eu voi corecta dreptul?” În felul acesta stricăciunea merge mai departe. Hiliaştii (martorii lui Iehova) în urmă cu patruzeci de ani erau trei şi acum au devenit mai mult de 50.000. Şi ateii materialişti de dinainte de 1917 erau trei, acum sunt mii. Nu s-ar fi înmulţit aceştia, dacă noi am fi avut în noi puţin din focul pe care l-a avut Ilie. Eşti tată, eşti mamă, eşti învăţător, eşti poliţist, eşti preot? Nu fi nepăsător, nu fi indiferent! Arată grijă, să ai pasiune pentru slujba ta.
Suntem în Elada? Eu mă-ndoiesc. Am ajuns nişte necredincioşi. În această ţară mai demult n-ai fi auzit pe cineva înjurând. Acum nu trece o secundă fără să se audă o înjurătură. Va veni iarăşi Ilie. E sigur. Închipuiţi-vă că atunci când va veni va auzi înjurături. Acesta, care a apucat 450 de preoţi ai ruşinii şi i-a junghiat, îi va apuca şi pe toţi cei care înjură şi-i va pedepsi. Dacă ar veni acesta, “al doilea Înaintemergător” (Tropar), i-ar duce la mare, i-ar da morţii şi-ar înroşi apele cu ei.
Desigur, nu înţeleg că trebuie să facem şi noi aşa; autoritatea lui Ilie a fost o autoritate excepţională. Eu suspin şi plâng pentru că tu arăţi indiferenţă. Vei spune: Ce să fac? Dacă eşti femeie, iar bărbatul tău înjură, spune-i: Mănâncă tu, bărbate, că eu nu mănânc. Am cunoscut în Mesolonghi o femeie care în felul acesta l-a făcut pe bărbatul ei să înceteze cu înjurăturile. Nu îngădui înaintea ta ca Dumnezeu să fie hulit. Dacă sparg un geam, alergi la Poliţie. Pentru o înjurătură de ce nu mergi? Nu vrei să asculţi de mine?! Ascultă-l pe Sfântul Gură-de-Aur care zice: Când auzi pe cineva că înjură, vorbeşte-i, sfătuieşte-l o dată, de două ori, de trei ori. Dacă nu ascultă, atunci, ai mână? Loveşte-l. Cel ce loveşte pe cel ce înjură îşi sfinţeşte mâna.
Să vă luminaţi. Vă jur astăzi pe numele proorocului. Cel mai bun praznic şi cea mai bună cinste pentru un sfânt este să dezrădăcinăm acest spin care este în grădina noastră. Să închidem gurile hulitorilor. Îngrijiţi-vă toţi să dispară înjurătura şi toate gurile să devină o chitară interpretând un imn: “Lăudaţi-L şi-L preaînălţaţi întru toţi vecii”. Amin.
† Episcopul Augustin
(20.07.1960, Omilie a Mitropolitului de Florina,
părintele Augustin Kandiotis, în Sfânta Biserică a Proorocului Ilie)
(trad. M.L., sursa: http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=14046)
AN ANOIΞETE τα μηναία, τα βιβλία της Eκκλησίας, θα δείτε ότι σήμερα, 11 Nοεμβρίου, εορτάζει ο άγιος μεγαλομάρτυς Mηνάς.
O άγιος Mηνάς γεννήθηκε στην Aίγυπτο, κοντά στο Nείλο, το μεγάλο ποταμό της Aφρικής. Γεννήθηκε στα χρόνια των Pωμαίων αυτοκρατόρων Διοκλητιανού (284-305 μ.X.) και Mαξιμιανού (3ος-4ος αι.), σε μια εποχή πολλών και μεγάλων διωγμών εναντίον των Xριστιανών. Γεννήθηκε μέσα σε χώρα ειδωλολατρική, όπου όλοι σχεδόν ήταν ειδωλολάτρες. Eιδωλολάτρες ήταν και οι γονείς του. Aλλ’ όταν μεγάλωσε άκουσε κήρυγμα, το φλογερό κήρυγμα ενός ασκητού, και αυτό τον είλκυσε. Πίστεψε στο Xριστό, μετανόησε για το ειδωλολατρικό του παρελθόν, βαπτίσθηκε και έγινε Xριστιανός.
Kατόπιν, όταν ήρθε η ώρα, στρατολογήθηκε στο ρωμαϊκό στρατό. Έτσι μετακινήθηκε από την πατρίδα του και έφθασε στο Kοτύαιο ή Kοτυάειο, εκεί που είναι σήμερα η Kιουτάχεια της Φρυγίας, στη Mικρά Aσία. Eκεί έζησε και έδρασε πλέον. Yπηρέτησε στα Pουταλικά νούμερα, δηλαδή στρατιωτικά τάγματα, υπό τας διαταγάς του ηγεμόνος Aργυρίσκου. Ως στρατιώτης έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες, και διεκρίνετο για την ανδρεία του. Γι’ αυτό τον έχουν προστάτη και οι στρατιωτικοί.
Hταν λοιπόν στρατιωτικός, και έτσι ζωγραφίζεται στις εικόνες. Aλλά δεν έμεινε στο στρατό. Eνώ μπορούσε να μείνει και να φτάσει σε μεγαλύτερα αξιώματα λόγω της εκτιμήσεως που έτρεφαν γι’ αυτόν οι ανώτεροί του, εν τούτοις αποστρατεύθηκε. Aηδίασε την ειδωλολατρική ζωή που ζούσαν όλοι γύρω του. δεν ανεχόταν να βλέπει την πλάνη των ειδώλων να κυριαρχεί.
Aποσύρθηκε σ’ ένα ψηλό βουνό που είχε σπηλιές. Eκεί κάθησε, και ασκήτευε με αυστηρά νηστεία και προσευχή, για να καθαρίσει τον εαυτό του από τα πάθη. Mελετούσε τας Γραφάς, ιδιαιτέρως το Ψαλτήρι, έκλαιγε κι αναστέναζε. Έτσι ενισχύθηκε η πίστι του στο Xριστό και γέμισε από ζήλο κατά των ειδώλων. Aλλά δεν έμεινε ικανοποιημένος. Γιατί; Mυστήριο είναι η ανθρώπινη ψυχή. Δεν έμεινε ικανοποιημένος στο βουνό. Kάτι σαν σπινθήρας, σαν φωτιά, δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Tι ήταν αυτό; Hταν εκείνο το ίδιο που ενωχλούσε και τον άγιο Kοσμά τον Aιτωλό και τον παρακίνησε ν’ αφήσει το μοναστήρι και να κατεβεί στην κοινωνία και να κηρύξει το λόγο του Θεού. H αγάπη προς τους αδελφούς, αυτή έσπρωξε και τον άγιο Mηνά.
Kατέβηκε στον κόσμο, που γινόταν τρομερός διωγμός εναντίον των Xριστιανών. Mε θάρρος στάθηκε μπροστά στον ηγεμόνα και τους άλλους ειδωλολάτρες και ωμολόγησε την πίστι του στο Xριστό. Aμέσως τον πιάσανε και τον υπέβαλαν σε φρικτά μαρτύρια. Tον έδειραν. Tου έξαναν τις σάρκες με τρίχινα υφάσματα. Tον έκαψαν με θερμοκαυτήρες πυρωμένους στη φωτιά. Tον πλήγωσαν σ’ όλο το σώμα σέρνοντάς τον αλύπητα πάνω σε τριβόλια. Έτσι καταπληγωμένο τέλος τον αποκεφάλισαν. Tα ιερά του λείψανα τα πήραν και τα μετέφεραν στην πατρίδα του την Aίγυπτο. Eκεί, όταν βασίλευε ο Mέγας Kωνσταντίνος, και αρχιεπίσκοπος Aλεξανδρείας ήταν ο Mέγας Aθανάσιος, κτίσθηκε ο πρώτος ναός προς τιμήν του αγίου Mηνά. Kαι ο άγιος έκανε θαύματα.
O άγιος Mηνάς, αγαπητοί μου, συνδέεται με τη μαρτυρική μας πατρίδα. Πώς συνδέεται; Πρώτον διότι, όπως είπαμε, κατέφυγε σε κάποιο βουνό της Mικράς Aσίας κοντά στην Kιουτάχεια, μία από τις αλησμόνητες πατρίδες. Eκεί στην Kιουτάχεια ήτανε 5.000 Έλληνες, με σχολεία, με εκκλησίες, με μητροπολίτη. Zούσαν σκλαβωμένοι 500 χρόνια. Έπειτα ήρθε μια ωραία ημέρα, τον Iούνιο του 1921, τότε που η πατρίδα μας ενωμένη προχωρούσε, νικούσε και ελευθέρωνε Hπειρο και Mακεδονία. Tότε Read more »
Τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν
ΣΗΜΕΡΑ εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν ἀγγέλων καὶ ἰδιαιτέρως τῶν δύο κορυφαίων, τῶν ἀρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ.
Ἄγγελοι! Ποιός πιστεύει σήμερα ἀγγέλους; Ἔγιναν ὑλισταὶ δυστυχῶς οἱ ἄνθρωποι. Καὶ εἶνε χαρακτηριστικὸ τὸ ἑξῆς ἀνέκδοτο.
Ὅταν ὁ ῾Ρῶσος ἀστροναύτης πέταξε ψηλὰ μὲ τὸ διαστημόπλοιο καὶ μετὰ ἐπέστρεψε πίσω στὴ Μόσχα, διακωμῳδοῦσε τὴ χριστιανικὴ πίστι. Δὲν εἶδα πουθενά, ἔλεγε, οὔτε ἀγγέλους οὔτε φτερά τους… Αὐτὸ ἐπανέλαβε τότε καὶ μιὰ ἄθεη δασκάλα στὸ σχολεῖο ἑνὸς σοβιετικοῦ χωριοῦ. Δὲν ὑπάρχουν ἄγγελοι, ἔλεγε στὰ παιδιά, ὁ ἀστροναύτης μας δὲν εἶδε ἀγγέλους. Τότε ἕνας μικρὸς ῾Ρῶσος, εὐφυέστατος, εἶπε· Κυρία, πετοῦσε πολὺ χαμηλά, γι’ αὐτὸ δὲν τοὺς εἶδε. Τί σοφία! Ὅπως λέει καὶ τὸ εὐαγγέλιο σήμερα, στόματα μικρῶν ἀθῴων παιδιῶν λένε μεγάλες ἀλήθειες (πρβλ. Λουκ. 10,21). Αὐτὸ τὸ παιδὶ εἶπε μία ἀλήθεια ἀστρονομική. Διότι τί ἦταν πράγματι αὐτὸ τὸ διάστημα ποὺ πέταξε ὁ ἀστροναύτης ἐμπρὸς στὶς ἀποστάσεις ἐτῶν φωτὸς ποὺ χωρίζουν τὰ ἀστέρια; Εἶνε μεγαλειῶδες τὸ σύμπαν ποὺ ἔκτισε ὁ Θεός.
Πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεὸς εἶνε ὁ δημιουργός, ὁ ποιητὴς «ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων» (Σύμβ. πίστ.). Τὰ ὁρατὰ ποιά εἶνε; Εἶνε αὐτὰ ποὺ συλλαμβάνουν οἱ πέντε αἰσθήσεις· τὰ βουνά, οἱ θάλασσες, οἱ ποταμοί, οἱ λίμνες, τὰ δέντρα, τὰ πουλιά, τὰ ζῷα… Τελευταῖος, στὴν κορυφὴ τῶν ὁρατῶν κτισμάτων, εἶνε ὁ ἄνθρωπος. Μὲ μιὰ διαφορά· ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶνε μόνο ὁρατός, εἶνε καὶ ἀόρατος, ὕλη καὶ πνεῦμα. Κι ὅπως ἔλεγε ἕνας σοφός, ὁ ἄνθρωπος κυρίως εἶνε ὄχι τὸ ὁρώμενον ἀλλὰ τὸ μὴ ὁρώμενον. Εἶνε μεῖγμα ὕλης καὶ πνεύματος· ὕλη τὸ σῶμα τὸ φθαρτό, πνεῦμα ἀθάνατο καὶ αἰώνιο ἡ ψυχή.
Τίθεται ἕνα ἐρώτημα. Πέρα ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους ὁ Θεὸς δὲ δημιούργησε ἄλλα ὄντα; Ἀσφαλῶς. Ἔβαλε τὸν ἄνθρωπο στὸ μέσον· καὶ ἀπὸ τὸ ἕνα μέρος ἔκανε τὰ ὑλικὰ ὄντα, ἀπὸ τὸ ἄλλο τὰ ἄυλα, τοὺς ἀγγέλους. Γι’ αὐτοὺς ὁμιλεῖ σὲ πολλὰ μέρη ἡ ἁγία Γραφή· ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ βεβαιώνει, ὅτι ὑπάρχει ὁ κόσμος τῶν ἀύλων πνευμάτων. Διακρίνονται σὲ ταξιαρχίες· στρατηγοί τους εἶνε ὁ Μιχαὴλ καὶ ὁ Γαβριήλ.
Τί ἔργο κάνουν οἱ ἄγγελοι; Εἶνε ἀγγελιαφόροι. Μεταφέρουν μηνύματα οὐράνια. Τέτοιο ἦταν λ.χ. τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14) ποὺ ἔψαλλαν σμήνη ἀγγέλων τὴν ἀλησμόνητη ἐκείνη νύχτα τῶν Χριστουγέννων.
Ἀκόμα οἱ ἄγγελοι εἶνε προστάτες τῶν ἀνθρώπων. Καθένας μας ἔχει τὸν ἄγγελό του, ποὺ δὲν πρέπει νὰ τὸν πικραίνῃ. Ἕνας ζωγράφος ἔκανε μία ὡραία εἰκόνα, ποὺ παριστάνει ἕνα μικρὸ παιδάκι νὰ περνᾷ ἕνα ἐπικίνδυνο στενὸ γεφύρι καὶ ἕνας ἄγγελος φτερωτὸς τὸ προστατεύει. Γι’ αὐτὸ οἱ ἄνθρωποι πρέπει νὰ εἴμεθα εὐγνώμονες στοὺς ἀγγέλους μας.
Οἱ ἄγγελοι δὲν εἶνε μόνο ἀγγελιαφόροι καὶ προστάτες, εἶνε καὶ ὑμνῳδοί. Ἐδῶ ὑμνοῦν τὸ Θεὸ στὴ φύσι τὰ πουλιὰ καὶ στὴν ἐκκλησία οἱ ψάλτες· ἀλλὰ κάποτε κουράζονται. Στὸν οὐρανὸ ἀκούραστοι ψάλτες εἶνε οἱ ἄγγελοι· μέρα – νύχτα ὑμνοῦν τὴν ἁγία Τριάδα «ἀκαταπαύστοις στόμασιν, ἀσιγήτοις δοξολογίαις» (θ. Λειτ. Μ. Βασ.) καὶ ἀκούγεται ὁ ὕμνος· «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου…» (θ. Λειτ.· Ἠσ. 6,3). Νὰ πῶ κάτι ἀκόμη; Θὰ φανῇ ἀπίστευτο. Κάποτε οἱ Χριστιανοὶ ἔμπαιναν στὴν ἐκκλησία ὄχι μὲ μάτια ἁμαρτωλά, πορνῶν καὶ μοιχαλίδων καὶ σαρκολατρῶν, ἀλλὰ μὲ μάτια μεταμορφωμένα, καὶ ―δὲν εἶνε μῦθος, εἶνε πραγματικότης―, τὴν ὥρα ποὺ λειτουργοῦσαν οἱ ἱερεῖς, ἔβλεπαν ἀγγέλους! Τὸ λέει τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος, ὅτι Ὅταν λειτουργοῦσες, ἅγιε, «ἀγγέλους ἔσχες συλλειτουργοῦντάς σοι», ἄγγελοι λειτουργοῦσαν μαζί σου.
Ὑπάρχουν λοιπὸν οἱ ἄγγελοι. Ὅσο βέβαιο εἶνε ὅτι ὑπάρχει ἄνθρωπος, ἄλλο τόσο εἶνε βέβαιο ὅτι ὑπάρχουν ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι.
Ἐὰν μὲ ρωτήσετε, ἀπ’ τὰ ἑκατομμύρια τῶν ἀγγέλων ποιός εἶνε ὁ λαμπρότερος, θὰ σᾶς πῶ· ἦταν ὁ Ἑωσφόρος, ἐπὶ κεφαλῆς τῶν οὐρανίων δυνάμεων. Γιατί ὀνομάζεται ἔτσι; Στὸν φυσικὸ οὐρανὸ ἔτσι λέγεται τὸ πρῶτο καὶ πιὸ λαμπρὸ ἀστέρι. Τὸ πρωΐ, πρὶν τὴν ἀνατολή, αὐτὸ φωτίζει τὴν κτίσι, προάγγελος τοῦ ἡλίου, καὶ τότε τὸ λέμε Αὐγερινό. Τὸ βράδυ, τὸ ἴδιο αὐτὸ ἀστέρι, τὸ λέμε Ἀποσπερίτη, καὶ ἐμφανίζεται πάλι πρῶτο μετὰ τὴ δύσι τοῦ ἡλίου. Τὸ ἐπιστημονικό του ὄνομα εἶνε ἑωσφόρος. Ὅ,τι εἶνε λοιπὸν στὸν φυσικὸ οὐρανὸ αὐτό, ἔτσι ἦταν στὸ πνευματικὸ στερέωμα ὁ ἄγγελος Ἑωσφόρος. Ἀλλά, ἀλλά, ἁμάρτησε! Τί ἔκανε, πορνεία – μοιχεία; Ὄχι. Εἶνε κι αὐτὰ σοβαρά· μὰ τὸ σοβαρώτερο ἁμάρτημα, πηγὴ συμφορᾶς γιὰ τὴν ἀνθρωπότητα, εἶνε ἕνα· τὸ ἑωσφορικὸ λεγόμενο ἁμάρτημα, ἡ ὑπερηφάνεια. Δὲν ἔμεινε ἱκανοποιημένος στὴ θέσι ποὺ τὸν ἔταξε ὁ Θεός. Στὴ διάνοιά του σφηνώθηκε ἡ ὀλεθρία ἰδέα· «Θ᾽ ἀνεβῶ στὸν οὐρανό, θὰ στήσω τὸ θρόνο μου πάνω ἀπ’ τ’ ἄστρα…, θὰ ὑψωθῶ πάνω ἀπ’ τὰ σύννεφα, θὰ γίνω ὅμοιος μὲ τὸν Ὕψιστο» (Ἠσ. 14,13-14). Αὐτὴ ἡ σκέψι ἦταν τὸ σπέρμα τοῦ κακοῦ. Καὶ μόλις συλλογίστηκε ἔτσι, ἀμέσως ἀπὸ φωτεινὸ πνεῦμα ἔγινε σκοτεινό, ἀπὸ ἄγγελος ἔγινε ὁ σατανᾶς. Αὐτὸς καὶ σήμερα στὴν κοινωνία μας ἔχει τὰ ὄργανά του.
Τὴν ὥρα λοιπὸν ποὺ ὁ Ἑωσφόρος ἔπεφτε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ «ὡς ἀστραπὴ» (Λουκ. 10,18), συνέβη ἕνα ἄλλο μεγάλο γεγονός. Ἀκούστηκε σάλπισμα. Εἶνε αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε κάθε φορὰ στὴ θεία λειτουργία, ἀλλὰ δὲν τὸ προσέχουμε· «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου» (θ. Λειτ.). Αὐτό, κατὰ τὴν παράδοσί μας, εἶπε ὁ ἀρχάγγελος Μιχαήλ. Ἀμέσως ἔγινε συναγερμὸς στὰ ἀγγελικὰ τάγματα, καὶ στάθηκαν ἀκλόνητοι γύρω ἀπ’ τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐξακολουθοῦν πλέον νὰ τὸν ὑπηρετοῦν μὲ ἀφοσίωσι.
Ἀπὸ τὴ σημερινὴ ἑορτὴ μαθαίνουμε, ἀγαπητοί μου, ὅτι δὲν ὑπάρχει μόνο ὑλικὸς κόσμος. Πέρα τῆς ὕλης ὑπάρχει τὸ πνεῦμα. Οἱ ὑλισταὶ λένε «Ἐκ τῆς ὕλης τὸ πνεῦμα», ποὺ εἶνε πλάνη. Ἐμεῖς τί λέμε· Ἐκ τοῦ πνεύματος ἡ ὕλη, κι ὅτι μιὰ μέρα κ’ ἐμεῖς θ’ ἀποβάλουμε τὴ φθορὰ τοῦ σώματος. Ὁ ἄνθρωπος θὰ φτάσῃ σὲ ὕψος ἀγγελικὸ κι ἀκόμη ἀνώτερο. Ὅπως οἱ ἄγγελοι μέρα – νύχτα ζοῦν κοντὰ στὸ Θεὸ καὶ τὸν ὑμνοῦν, ἔτσι κ’ ἐμεῖς θὰ βρεθοῦμε σὲ νέα κατάστασι.
Τί ἄλλο διδασκόμεθα. Ὅπως εἶπα, τὸ μεγαλύτερο ἁμάρτημα εἶνε ἡ ὑπερηφάνεια. Ὄντως σατανικὸ ἁμάρτημα. Αὐτὸ εἶνε ἡ ρίζα τοῦ λεγομένου προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Κάντε ἕνα πείραμα – ἐγὼ τὸ ἔκανα πολλὲς φορές. Μαζέψτε καμμιὰ δεκαριὰ παιδιὰ καὶ ρωτῆστε τα· Ποιός ἀπὸ σᾶς εἶνε τὸ καλύτερο παιδί; Κοιτάζονται μεταξύ τους καὶ κανείς δὲν ἀναγνωρίζει τὸν ἄλλο· ὁ καθένας ἀπὸ τοὺς πιτσιρίκους αὐτοὺς θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του ὡς τὸν καλύτερο καὶ ἀνώτερο τῶν ἄλλων. Ἡ ὑπερηφάνεια στὴν καρδιὰ τῶν μικρῶν, ἡ ὑπερηφάνεια στοὺς μεγάλους, ἡ ὑπερηφάνεια στὶς γυναῖκες, ἡ ὑπερηφάνεια καὶ στὰ ἔθνη. Διάβαζα μικρὸς μιὰ ἀξιόλογη προφητεία, ἡ ὁποία προέλεγε ὅτι θὰ γίνῃ ὁ πρῶτος παγκόσμιος πόλεμος, ἀπαριθμοῦσε τὰ δεινὰ ποὺ θὰ ὑποφέρουν οἱ λαοί, καὶ μεταξὺ τῶν ἄλλων ―ἑκατὸ χρόνια προτοῦ νὰ γίνῃ ὁ πόλεμος― ἔλεγε γιὰ τὴ Γερμανία· «Καὶ σύ, ὑπερήφανος Γερμανία, θὰ πέσῃς…». Καὶ πράγματι ἔπεσε. Ὑπερηφανεύθηκε γιὰ τὶς ἀνακαλύψεις της, νόμισε ὅτι διὰ τῆς ἐπιστήμης μπορεῖ νὰ κυριαρχήσῃ σ’ ὁλόκληρο τὸν κόσμο. Ἄκουγες τὶς ἡμέρες τῆς κατοχῆς στοὺς δρόμους ―τὰ προλάβαμε ἐμεῖς― νὰ παρελαύνουν οἱ Γερμανοὶ στρατιῶτες μὲ ψηλὰ τὸ μέτωπο, μὲ βῆμα χήνας, καὶ νὰ τραγουδοῦν «ὑπεράνω ὅλων ἡ Γερμανία». Ἐμᾶς μᾶς θεωροῦσαν λαὸ ὑπανάπτυκτο, ποὺ δὲν εἶνε ἱκανὸς παρὰ μόνο νὰ βόσκῃ χοίρους. Ἰδού ἡ ὑπερηφάνεια. Ἀλλ’ ἀκούσατε τί ἔλεγε ἡ προφητεία· «Καὶ σύ, ὑπερήφανος Γερμανία, θὰ πέσῃς…».
Καὶ ἐν γένει, ὅποιος πάει κόντρα μὲ τὸ Θεό, θὰ πέσῃ, θὰ γίνῃ στάχτη. Τίποτε ἄλλο δὲ μισεῖ ὁ Θεός, ὁ μεγαλοδύναμος καὶ παντοδύναμος, ὅσο τὴν ὑπερηφάνεια.
Ὑπενθυμίζω τέλος τὸν Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, ὁ ὁποῖος, περιοδεύοντας διάφορα μέρη καὶ κηρύττοντας περὶ ταπεινώσεως, ἔλεγε· «Ὅταν ἰδοῦμέν τινα ταπεινόν, τὸν βλέπομεν ὡς ἄγγελον, μᾶς φαίνεται ν’ ἀνοίξωμεν τὴν καρδίαν μας νὰ τὸν βάλωμεν μέσα· καὶ ὅταν ἰδοῦμέν τινα ὑπερήφανον, τὸν βλέπομεν ὡς τὸν διάβολον, γυρίζομεν τὸ πρόσωπόν μας εἰς ἄλλο μέρος νὰ μὴ τὸν βλέπωμεν» (σ. 116-117). Φτερωτὸς διάβολος εἶνε ἡ ὑπερηφάνεια.
Ἂς ταπεινωθοῦμε λοιπόν, ἂς ἔχουμε τὸ «γνῶθι σαυτὸν» τῶν ἀρχαίων προγόνων μας, ἂς ζοῦμε μὲ ταπεινοφροσύνη καὶ συναίσθησι τῶν ἁμαρτημάτων μας, καὶ τότε ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι θὰ μᾶς συνοδεύουν στὸν βίο μας μέχρι τῆς τελευταίας ἀναπνοῆς· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Στο ιερό ναό του Ἁγ. Γεωργίου πόλεως Φλωρίνης 8-11-1982)
Του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου
23 Οκτωβρίου
ΣΗΜΕΡΑ, 23 Ὀκτωβρίου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰακώβου. Ἀλλὰ τὸ ὄνομα Ἰάκωβος δὲν τὸ φέρει μόνο ὁ ἅγιος ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα. Ἂν ἀνοίξουμε τὰ συναξάρια, δηλαδὴ τοὺς βίους τῶν ἁγίων, θὰ δοῦμε ὅτι μὲ τὸ ὄνομα Ἰάκωβος φέρονται, ὀνομάζονται, δεκαεννέα (19) ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας! Αὐτοὶ ἔζησαν σὲ διάφορες ἐποχὲς καὶ σὲ διάφορες χῶρες. Ἄλλοι ἀπ᾿ αὐτοὺς ἦταν ἀσκηταί, ἄλλοι ἔζησαν μέσ᾿ στὶς πολιτεῖες ὡς ἱερεῖς καὶ ἐπίσκοποι, καὶ ἄλλοι ἦταν μάρτυρες καὶ ὁμολογηταί. Ὅπως στὸν φυσικὸ οὐρανὸ ὑπάρχουν ἀστερισμοί, ἔτσι καὶ οἱ ἅγιοι Ἰάκωβοι εἶνε ἕνας ἀστερισμὸς στὸν πνευματικὸ οὐρανὸ τῆς Ἐκκλησίας. Γιατὶ κάθε ἅγιος εἶνε ἕνα ἀστέρι. Κι ὅπως λάμπουν τ᾿ ἀστέρια, ἔτσι λάμπουν καὶ οἱ ἅγιοι. Λάμπουν μὲ τὴ διδασκαλία τους, μὲ τὰ θαύματά τους, μὲ τὸν ἅγιο βίο τους, μὲ τὶς προφητεῖες τους, μὲ τὸ μαρτυρικὸ τέλος τους. Κι ὅπως ἀστέρι ἀπὸ ἀστέρι διαφέρει, ἔτσι καὶ οἱ ἅγιοι διαφέρουν μεταξύ τους. Καὶ ἀνάμεσα στοὺς δεκαεννέα ἁγίους ποὺ φέρουν τὸ ὄνομα Ἰάκωβος, δύο λάμπουν ὡς ἀστέρια πρώτου μεγέθους· ὁ ἕνας εἶνε ὁ Ἰάκωβος ὁ ἀδελφὸς τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα ἀποστόλους· καὶ ὁ ἄλλος εἶνε αὐτὸς ποὺ τιμοῦμε σήμερα.
Ὁ σημερινὸς ἅγιος Ἰάκωβος, πρὸς διάκρισιν ἀπὸ τοὺς ἄλλους ὁμωνύμους του, ὀνομάζεται ἀδελφόθεος, ἀδελφὸς δηλαδὴ τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ λέξι σκανδαλίζει πολλοὺς καὶ διερωτῶνται· Γιατί ὀνομάζεται ἀδελφόθεος; Εἶχε ὁ Χριστὸς ἄλλα ἀδέρφια; Ὄχι· κατὰ σάρκα δὲν εἶχε. Διότι ὁ Χριστός, ὁ Κύριός μας, δὲν γεννήθηκε ὅπως γεννηθήκαμε ὅλοι ἐμεῖς, κατὰ φυσικὸ τρόπο· γεννήθηκε κατὰ τρόπο ὑπερφυσικό· γεννήθηκε «ἐκ Πνεύματος ἁγίου» καὶ ἀπὸ τὰ καθαρώτατα σπλάχνα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ Παναγία ὑπῆρξε παρθένος· παρθένος προτοῦ νὰ γεννήσῃ, παρθένος ὅταν γέννησε, παρθένος μετὰ τὴ γέννησι τοῦ Χριστοῦ. Δηλαδή, ἀειπάρθενος· καὶ γι᾿ αὐτὸ ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι τὴν ὀνομάζουμε «ἀειπάρθενο».
Μὰ τότε πῶς ὁ Ἰάκωβος ὀνομάζεται ἀδελφόθεος; Ὀνομάζεται ἔτσι διότι, σύμφωνα μὲ τὴν παράδοσι τῆς Ἐκκλησίας, ὁ δίκαιος Ἰωσήφ, ὁ μνηστὴρ τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, εἶχε προηγουμένως ἄλλη σύζυγο, ἡ ὁποία πέθανε. Ἀπὸ ἐκείνην εἶχε ἀποκτήσει παιδιά. Στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων τὰ παιδιὰ αὐτὰ ἐθεωροῦντο ἀδέρφια τοῦ Ἰησοῦ. Τέσσερα παιδιά του ἦταν ἀγόρια, ἕνα δὲ ἀπὸ αὐτὰ ὠνομαζόταν Ἰάκωβος, καὶ ἔτσι πῆρε τὸ ἐπίθετο ἀδελφόθεος.
Τὰ ἀδέρφια τοῦ Χριστοῦ στὴν ἀρχὴ δὲν τὸν πίστευαν. Ὅταν ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν, τότε πίστεψαν κι αὐτοί, πίστεψε καὶ ὁ Ἰάκωβος. Ὁ Ἰάκωβος ὅμως διακρίθηκε ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ἀγαποῦσε τὴ νηστεία. Ἀγαποῦσε τὴν προσευχή· προσευχόταν μέρα – νύχτα, ἀδιαλείπτως. Ἔκανε δὲ καὶ γονυκλισίες τόσο πολλές, ὥστε τὰ γόνατά του εἶχαν γίνει σὰν τῆς καμήλας.
Ἦταν πιστὸς καὶ ἀγαπητὸς στὴν Ἐκκλησία. Τὸν ἀναγνώριζαν ὅλοι. Ἔτσι ἔγινε καὶ πρῶτος ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἰεροσολύμων.
Ἀλλ᾿ ὅπως πάντοτε μία δρᾶσι προκαλεῖ ἀντίδρασι, ἔτσι καὶ ὁ ἅγιος Ἰάκωβος μισήθηκε ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους. Τὸν συνέλαβαν καὶ τὸν ὡδήγησαν στὸ δικαστήριο. Κι ὅπως δίκασαν οἱ Ἑβραῖοι τὸ Χριστὸ καὶ τὸν πρωτομάρτυρα Στέφανο, ἔτσι δίκασαν καὶ τὸν ἅγιο Ἰάκωβο. Τὸν κατεδίκασαν σὲ θάνατο, καὶ πέθανε μαρτυρικῶς. Τὸν ὡδήγησαν στὸ πτερύγιο τοῦ ναοῦ, δηλαδὴ στὸ ἄκρο τῆς στέγης, κι ἀπὸ ᾿κεῖ τὸν ἔρριξαν κάτω. Καὶ ἐνῷ ἦταν ἀκόμη ζωντανός, τὸν θανάτωσαν κτυπώντας τον μ᾿ ἕνα ξύλο. Προτοῦ νὰ ξεψυχήσῃ παρεκάλεσε τὸ Θεὸ νὰ συχωρέσῃ τοὺς δημίους του.
Αὐτὸς εἶνε μὲ λίγα λόγια ὁ βίος τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου. Ἀπὸ τότε ποὺ ἔζησε πέρασαν αἰῶνες. Καὶ ὅμως τὸ ὄνομά του μένει ἀλησμόνητο. «Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον ἔσται δίκαιος» (Ψαλμ. 111,6· κοινων. θ. Λειτ.). Τὸν θυμᾶται ὁ λαός, καὶ ζῇ ὁ ἅγιος Ἰάκωβος μέσα στὴ συνείδησι τῆς Ἐκκλησίας. Πῶς ζͺῆ; Ζῇ μὲ τὴ Λειτουργία του. Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια ὑπῆρχαν καὶ ἄλλες λειτουργίες. Ἡ πρώτη, ἡ πιὸ ἀρχαία, ἦταν ἡ Λειτουργία ποὺ ἔκανε ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος. Εἶνε ἕνα ἀριστούργημα, μὲ βαθειὲς καὶ πυκνὲς ἔννοιες. Ἡ θεία Λειτουργία αὐτὴ τελεῖται σήμερα μὲ μεγαλοπρέπεια στὰ Ἰεροσόλυμα, ὅπου προΐσταται ὁ διος ὁ πατριάρχης, καθὼς καὶ ἀλλοῦ.
Τὴ Λειτουργία αὐτὴ τοῦ Ἰακώβου ἦρθε ὕστερα ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ τὴ συντόμευσε. Καὶ μετὰ ἦρθε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καὶ συντόμευσε καὶ αὐτὴν «διὰ τὴν ἀσθένειαν τῶν ἀκουόντων», ὅπως λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Πάει πιὰ ἐκείνη ἡ ἐποχὴ ποὺ οἱ Χριστιανοὶ κάθονταν ἐπὶ ὧρες μέσα στὴν ἐκκλησία καὶ παρακολουθοῦσαν τὴ λατρεία. Τώρα ὅλοι εἶνε βιαστικοί, νευρικοί. Δὲ᾿ δείχνουν προσοχὴ καὶ δὲν καταλαβαίνουν. Ὅπως μπαίνουν, ἔτσι βγαίνουν. Πρέπει νὰ ἐπανέλθουμε σὲ μιὰ ἁπλότητα λατρείας, ποὺ ὁ λαὸς ν᾿ ἀκούῃ λίγα καθαρὰ πράγματα καὶ νὰ ὠφελῆται. Ἕνας λόγος ποὺ σήμερα ὁ κόσμος δὲν ἐκκλησιάζεται, εἶνε κι αὐτός. Εἶνε ἕνα πρόβλημα, ποὺ δὲ᾿ θὰ τὸ λύσουμε ἐμεῖς ἐδῶ, οὔτε κάτω στὴν Ἀθήνα· ἂν μπορῇ, θὰ τὸ λύσῃ μιὰ οἰκουμενικὴ Σύνοδος.
Στὰ παλιὰ τὰ χρόνια ξέρετε πῶς γινόταν; Μαζεύονταν οἱ Χριστιανοί, κάθονταν καὶ διάβαζαν ψαλμούς, τὸν Ἀπόστολο, τὸ Εὐαγγέλιο· ἔλεγε μερικὰ ἁπλᾶ λόγια ὁ ἱερεύς· κοινωνοῦσαν ὅλοι· βοηθοῦσαν τοὺς φτωχοὺς καὶ δυστυχισμένους. Εἶχαν μιὰ ἁπλῆ λατρεία καὶ ζωή. Ἐκεῖ πρέπει νὰ ἐπανέλθουμε. Αὐτὴ ἡ πολυτέλεια, ποὺ ὑπάρχει τώρα, δὲν ἁρμόζει. Τὰ ψαλλόμενα δὲν τὰ καταλαβαίνουν οὔτε οἱ ψαλτάδες οὔτε οἱ παπᾶδες. Ὅλοι ἔχουμε ξεφύγει. Ἡ πρᾶξις τῆς συντομεύσεως τῆς Λειτουργίας τοῦ ἁγίου Ἰακώβου δείχνει βέβαια, ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει δικαίωμα νὰ τροποποιῇ. Ὄχι ὅμως ἕνας ἐπίσκοπος, ἀλλὰ ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι σὲ μιὰ οἰκουμενικὴ Σύνοδο. Γιατὶ ἂν κάνουμε ὁ καθένας κάτι μόνος μας, θὰ γίνῃ σχίσμα. Νά πῶς παρουσιαστήκανε οἱ παλαιοημερολογῖται· διότι ἀλλάξαμε τὸ ἡμερολόγιο. Ἔτσι, ἅμα τυχὸν πειράξουμε καὶ τὴ θεία Λειτουργία, θὰ ἔχουμε νέο σχίσμα.
Ζῇ, λοιπόν, ὁ ἅγιος Ἰάκωβος μὲ τὴ θεία Λειτουργία του. Ζῇ ἀκόμα καὶ μὲ ἕνα ἀριστούργημα ποὺ ἔχει κάνει. Εἶνε ἕνα ἀπὸ τὰ 27 βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ καθολικὴ Ἐπιστολὴ Ἰακώβου. Εἶνε θεόπνευστη! Μερικὰ δείγματα ἀπὸ τὸ περιεχόμενό της· ―Θέλεις νὰ δῇς ποιός εἶνε ὁ ἄνθρωπος τῆς καθαρᾶς θρησκείας; Εἶνε αὐτὸς ποὺ πάει στὴν ἐκκλησία, προσεύχεται, ἀνάβει κεριά, κάνει μετάνοιες; Εἶνε κι αὐτός. Ἀλλὰ τί λέει ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος; Ὅτι «θρησκεία καθαρὰ καὶ ἀμίαντος παρὰ τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὕτη ἐστίν, ἐπισκέπτεσθαι ὀρφανοὺς καὶ χήρας ἐν τῇ θλίψει αὐτῶν, ἄσπιλον ἑαυτὸν τηρεῖν ἀπὸ τοῦ κόσμου» (Ἰακ. 1,27). ―Ἐσὺ ὁ ἄλλος, ποὺ ἑτοιμάζεσαι στὸ δικαστήριο καὶ νὰ βάλῃς τὸ χέρι σου ἐπάνω στὸ Εὐαγγέλιο καὶ νὰ ὁρκιστῇς, διάβασε προηγουμένως τὴν Ἐπιστολὴ τοῦ Ἰακώβου. Τί θὰ δῇς; Ὅτι ἀπαγορεύεται ὁ ὅρκος· συμφωνεῖ ὁ Ἰάκωβος μὲ τὸ Χριστό. ―Σὺ ὁ πλούσιος, λέει, μὴν ὑπερηφανεύεσαι· τὰ χρήματά σου νὰ τὰ διαθέτῃς γιὰ τοὺς φτωχούς. ―Σὺ ποὺ εἶσαι ἄρρωστος, σὺ ποὺ βασανίζεσαι, σὺ ποὺ διαβάλλεσαι, σὺ ποὺ συκοφαντεῖσαι, σὺ ποὺ ἀδικεῖσαι στὸν κόσμο αὐτόν, ἔχε ὑπομονή. ―Σὺ ποὺ ἀφήνεις τὴ γλῶσσα σου ἐλεύθερη, πρόσεξε· ἡ γλῶσσα «κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει»…
Σήμερα, στὴν ἑορτή του, θὰ χαρῇ ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, ἐὰν ἀνοίξετε τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ διαβάσετε τὴν Ἐπιστολή του. Σᾶς βάζω λοιπὸν κανόνα νὰ τὸ κάνετε. Πρέπει νὰ γίνουμε Χριστιανοί. Ὄχι ἁπλῶς ν᾿ ἀνάβουμε κεριά, νὰ κάνουμε τὸ σταυρό σας· ἀλλὰ νὰ γίνουμε πραγματικὰ Χριστιανοί. Ἔχουν τὴ συνήθεια μερικοί, νὰ διαβάζουν τὴ λεγομένη ἁγία Ἐπιστολή. Δὲν εἶνε ὅμως αὐτὴ θεόπνευστη. Τί εἶνε ἡ ἁγία Ἐπιστολή; ἕνα χαλικάκι. Ἐνῷ ἡ Ἐπιστολὴ τοῦ Ἰακώβου εἶνε τὸ διαμάντι.
Σήμερα, λοιπόν, ποὺ ἑορτάζουμε τὴ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἰακώβου, συνιστῶ σὲ ὅλους καὶ τὸ βάζω ὡς κανόνα, ―τέτοιους κανόνες ἔπρεπε νὰ βάζουν οἱ πνευματικοί―, νὰ διαβάζουν τὴν ἐπιστολή του καὶ ὅλη τὴν ἁγία Γραφή. Γιατὶ ἂν ὑπάρχῃ ἕνας λαὸς ποὺ δὲν γνωρίζει τὴν ἁγία Γραφή, εἶνε ὁ Ἑλληνικός. Λοιπόν, συνιστῶ σὲ ὅλους σας νὰ πᾶτε στὸ σπίτι καὶ ν᾿ ἀνοίξετε τὴν Καινὴ Διαθήκη σας, νὰ βρῆτε τὴν Ἐπιστολὴ τοῦ Ἰακώβου καὶ νὰ τὴ διαβάσετε καὶ μιὰ καὶ δυὸ φορές. Πολὺ θὰ ὠφεληθῆτε.
Εθε ὁ Θεός, διὰ πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ ἀδελφοθέου, νὰ ἐλεήσῃ καὶ σώσῃ ὅλους μας· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Aπομαγνητοφωνημένη ομιλία του Μητροπολίτου π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Aγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης στις 23-10-1981
ΖΟΥΜΕ, ἀγαπητοί μου, σὲ ἕναν αἰῶνα θετικὸ καὶ ρεαλιστικό, αἰῶνα ὀρθολογισμοῦ. Οἱ ἄνθρωποι ἀμφιβάλλουν γιὰ ὅλα μέχρις ὅτου ἐξετάσουν καὶ πεισθοῦν μόνοι τους γιὰ τὸ κάθε τι. Ἔτσι ἀμφιβάλλουν καὶ γιὰ τὴ θρησκεία, γιὰ τὴν πίστι μας, καὶ ζητοῦν ἀποδείξεις· χωρὶς ἀποδείξεις δὲν πιστεύουν. Ὑπάρχουν λοιπὸν ἀποδείξεις, ὅτι ἡ δική μας θρησκεία, ἡ ὀρθόδοξος χριστιανικὴ πίστις, εἶνε ἡ ἀληθινή; Ὑπάρχουν· καὶ μάλιστα ἀποδείξεις πολλές. Ἀλλ᾿ ἀπ᾿ ὅλες πιὸ μεγάλη ξέρετε ποιά εἶνε; Ὁ διος ὁ ἑαυτός σου. Ἂν τὸ θέλῃς, σὺ ὁ διος μπορεῖς νὰ αἰσθανθῇς μέσα στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς σου ὅτι ἡ θρησκεία τοῦ Χριστοῦ εἶνε ἡ μόνη ἀληθινὴ στὸν κόσμο. Πῶς; Κάνε δοκιμή. Πίστεψε μὲ ὅλη σου τὴν καρδιά στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ τήρησε τὶς ἐντολές του. Ετε ἄντρας εἶσαι ετε γυναίκα ετε μικρὸς ετε μεγάλος, «κλεῖσε μέσα στὴν καρδιά σου» τὸ Χριστό, «καὶ θὰ αἰσθανθῇς κάθε εδους μεγαλεῖο». Ἂν ὅμως ἐξακολουθῇς νὰ διστάζῃς καὶ φοβᾶσαι νὰ τολμήσῃς, τότε δὲς ἄλλους ποὺ ἔκαναν αὐτὴ τὴ δοκιμή. Δὲς καὶ τὴν ἁγία ποὺ ἑορτάζει σήμερα, τὴν ἁγία Γλυκερία. Τὸ παράδειγμά της μπορεῖ νὰ σὲ πείσῃ γιὰ τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας.
Ἂς ῥίξουμε ἕνα βλέμμα στὸ ἀστέρι αὐτό.
Τί ἦταν ἡ Γλυκερία; Μιὰ ταπεινὴ κόρη τοῦ λαοῦ. Γεννήθηκε τὸν δεύτερο (Β΄) αἰῶνα, στὰ χρόνια τοῦ βασιλέως Ἀντωνίνου (138-160 μ.Χ.). Καταγόταν ἀπὸ τὴν Τραϊανούπολι, κοινῶς Τράνι, μιὰ πόλι παραθαλάσσια ποὺ ἦταν κτισμένη στὴν παραλία τοῦ Ἀδριατικοῦ κόλπου. Ἐκεῖ γεννήθηκε. Ἔζησε σὲ χρόνια ἀνώμαλα, χρόνια διωγμῶν. Ἔζησε σὲ χρόνια ποὺ καὶ μόνο τὸ ν᾿ ἀναφέρῃ κανεὶς τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἐπικίνδυνο. Ἡγεμὼν τῆς Τραϊανουπόλεως τότε ἦτο ὁ Σαβῖνος. Ἀφορμὴ γιὰ νὰ φανῇ ἡ ἀφοσίωσι τῆς ἁγίας Γλυκερίας στὸ Χριστὸ δόθηκε σὲ κάποια ἑορτή, ποὺ ὁ ἡγεμὼν προσέφερε θυσία στὰ εδωλα. Τότε ἡ Γλυκερία ἔδειξε μεγάλο θάρρος. Παρουσιάστηκε μπροστὰ στὸν ἡγεμόνα καὶ δὲ᾿ ντράπηκε νὰ ὀνομάζῃ τὸν ἑαυτό της δούλη τοῦ Χριστοῦ καὶ Χριστιανή, ἐνῷ πάνω στὸ μέτωπό της εἶχε ἕνα σταυρό. Ὁ Σαβῖνος ἄρχισε πρῶτα μὲ παρακλήσεις· τὴν παρακάλεσε νὰ θυσιάσῃ στὰ εδωλα. Ἐκείνη ὅμως ὡμολόγησε μὲ θάρρος καὶ παρρησία τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ μας. Ἔπειτα τὴν ὡδήγησαν στὸ ναὸ τῶν εἰδώλων καὶ τὴ διέταξαν νὰ προσφέρῃ θυμίαμα στοὺς ψευδεῖς θεούς. Οὔτε ἐκεῖ δείλιασε. Μέσα στὸν πολυτελέστατο ἐκεῖνο εἰδωλολατρικὸ ναὸ ἦταν διάφορα ἀγάλματα· ἄλλα ἀπὸ ἀσήμι, ἄλλα ἀπὸ χρυσάφι, ἄλλα ἀπὸ μάρμαρα πολύτιμα. Ἐκεῖ λοιπὸν μέσα στὸ ναὸ ἡ ἁγία Γλυκερία, ἐνῷ τόσες φωνὲς τῆς προέτρεπαν νὰ ῥίξῃ λιβάνι καὶ νὰ θυμιάσῃ τὰ ἀγάλματα τῶν θεῶν, ἐκείνη ἄρχισε νὰ προσεύχεται στὸ Χριστό. Ὅταν τελείωσε τὴν προσευχή της, ἐνισχυμένη ἀπὸ τὴ δύναμι τοῦ Θεοῦ, γκρέμισε τὸ εδωλο τοῦ Διὸς καὶ τὸ συνέτριψε.
Ἡ καταστροφὴ αὐτὴ ἐξώργισε τοὺς εἰδωλολάτρες. Ὅσοι βρέθηκαν ἐκεῖ, ἅρπαξαν πέτρες κι ἄρχισαν νὰ τὶς ῥίχνουν πάνω της. Ἀλλὰ οἱ πέτρες, κατὰ θαυμαστὸ τρόπο, δὲν τὴν ἄγγιζαν, δὲν τὴ χτυποῦσαν. Περισσότερο ὅμως ἐξεμάνη ἡγεμὼν ἐξ αἰτίας τοῦ θαύματος ποὺ ἔκανε ἡ ἁγία Γλυκερία. Ἐξεμάνη ἐναντίον της διότι, μία καὶ μόνη αὐτὴ καὶ γυναίκα, ἐξευτέλισε ὅλη τὴν πλάνη τῶν εἰδώλων. Ἐξεμάνη ἐναντίον τῆς θαρραλέας ὁμολογίας της, κι ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη ἄρχισε τὸ μαρτύριό της. Ὤ ποιός θὰ περιγράψῃ τὸν ἡρωϊσμό, τὴν αὐταπάρνησι, τὴν αὐτοθυσία τῆς ἁγίας Γλυκερίας! Ἀφοῦ τὴν συνέλαβαν τὴν κρέμασαν ἀπὸ τὶς τρίχες τῆς κεφαλῆς της καὶ ξέσχισαν τὸ σῶμα της μὲ αἰχμηρὰ ὄργανα. Κατόπιν τὴν ἔρριξαν στὴ φυλακή, κ᾿ ἐκεῖ τὴν ἄφησαν χωρὶς φαγητὸ καὶ νερὸ ἐπὶ πολλὲς ἡμέρες. Ὁ Σαβῖνος περίμενε ἔτσι νὰ ἐξαντληθῇ καὶ νὰ λυγίσῃ. Ἄγγελος Κυρίου ὅμως τῆς ἔφερνε τροφή, καὶ ἔτσι δὲν ἔχασε δυνάμεις ἀπὸ πεῖνα. Ἀπόρησε μάλιστα ὁ ἡγεμὼν καὶ οἱ συνεργάται του ὅταν, κατὰ θαυμαστὸ τρόπο, βρῆκαν μέσα στὸ κελλὶ τῆς φυλακῆς ἕνα σκεῦος μὲ ψωμὶ γάλα καὶ νερό· πῶς βρέθηκαν αὐτὰ ἐκεῖ, ἀφοῦ ἡ φυλακὴ ἦταν κλεισμένη μὲ κάθε ἀσφάλεια καὶ κανείς δὲν εἶχε μπῆ γιὰ νὰ φέρῃ ὁ,τιδήποτε;
Μετὰ ἔρριξαν τὴν ἁγία Γλυκερία σὲ πυρακτωμένο καμίνι. Ἔπεσε ὅμως δροσιὰ ὰπὸ τὸν οὐρανὸ καὶ ἔσβησε τὴ φωτιά. Ἔτσι ἡ ἁγία ἔμεινε πάλι ἀβλαβής. Μετὰ ―φοβερό― τῆς ἔγδαραν τὸ δέρμα τῆς κεφαλῆς μέχρι τὸ μέτωπο! Τέλος τῆς ἔδεσαν τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια καὶ τὴν ἔρριξαν στὴ φυλακή, ἐνῷ κάτω στὸ δάπεδο τῆς ἔστρωσαν αἰχμηρὲς πέτρες. Τότε πάλι ἄγγελος Κυρίου κατέβηκε, τὴν ἔλυσε ἀπὸ τὰ δεσμὰ καὶ θεράπευσε τὸ κεφάλι της. Τὸ δὲ ἀκόμη θαυμαστότερο εἶνε, ὅτι μέσα στὴ φυλακή, μὲ τὴ διδασκαλία της, κατώρθωσε νὰ φέρῃ στὴν πίστι τοῦ Χριστοῦ τὸ δεσμοφύλακα Λαοδίκιο. Βλέποντας ὁ Λαοδίκιος τὰ θαυμαστὰ γεγονότα ποὺ συνέβαιναν σ᾿ αὐτὴν καὶ ἀκούγοντας τὰ λόγια της ἐθαύμασε, ὡμολόγησε ὅτι πιστεύει κι αὐτὸς στὸ Χριστό, καὶ ἔτσι ἀπὸ δεσμοφύλαξ ἔγινε ἀμέσως κατάδικος γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Σύντομα τὸν ἀπεκεφάλισαν καὶ ἔτσι κατετάγη, πρὶν ἀπὸ αὐτήν, μαζὶ μὲ τοὺς μάρτυρας.
Ἡ δὲ ἁγία Γλυκερία ὡδηγήθηκε πάλι ἐμπρὸς στὸν ἡγεμόνα Σαβῖνο. Αὐτὸς διέταξε τώρα νὰ τὴ ῥίξουν στὰ θηρία, γιὰ νὰ τὴν κατασπαράξουν. Τότε πλέον, μόλις ἕνα θηρίο τὴ δάγκωσε λίγο, μὲ τὸ μικρὸ ἐκεῖνο πλῆγμα ὡλοκλήρωσε τὸν κύκλο τῆς ἀθλήσεώς της καὶ παρέδωσε τὴν ἁγία της ψυχὴ στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι μιὰ ἀδύνατη γυναίκα, κοντὰ στὸ Χριστὸ ἀπέκτησε δύναμι, ἔγινε προσωπικότης, ἔγινε ἡρωΐδα, ἔγινε ἄγγελος, ποὺ μὲ τὰ λευκὰ φτερά του πέταξε ψηλὰ στοὺς οὐρανοὺς καὶ μὲ τὶς πρεσβεῖες του προστατεύει τώρα καὶ ἐμπνέει τοὺς πιστούς.
Ἀδελφοί μου, αὐτὸ εἶνε τὸ ἀστέρι ποὺ λέγεται ἁγία Γλυκερία, αὐτὸς εἶνε ὁ βίος της. Διδακτικὸ εἶνε, ὅτι ἡ ἁγία Γλυκερία, ἐνῷ εὑρίσκετο φυλακισμένη καὶ σὲ τόση ταλαιπωρία καὶ ἀδυναμία, ἔφερε στὸν Κύριο καὶ ἄλλους.
Ἀλλὰ κάθε ἄνθρωπος, ὅταν ἑνωθῇ μὲ τὸ Χριστό, μπορεῖ νὰ γίνῃ ἕνας μικρὸς ἥλιος ποὺ φωτίζει καὶ ὁδηγεῖ τοὺς ἄλλους. Ἂν ἤμασταν γνήσιοι Χριστιανοί, αὐτὸ θὰ εἶχε ἀπήχησι καὶ στοὺς γύρω μας. Ἂν ἐμεῖς ποὺ φέρουμε τὸ ὄνομα τοῦ Χριστιανοῦ ζούσαμε ἐδῶ κατὰ τὸ εὐαγγέλιο, θὰ ἑλκύαμε στὸ Χριστὸ καὶ τοὺς ἄλλους καὶ θὰ γινόταν πάλι ἡ πατρίδα μας μιὰ χώρα χριστιανική. Διότι ―προσέξτε― βρισκόμαστε σὲ σημεῖο κρίσιμο. Τὸ ρολόϊ τοῦ κόσμου προχώρησε. Πέρασε πιὰ ἡ ὥρα. Δὲν εἶνε οὔτε 6 οὔτε 7 οὔτε 10. Ξέρετε πόσο εἶνε; 12 παρὰ 5! Ἂν στὰ 5 αὐτὰ λεπτὰ ὁ κόσμος μετανοήσῃ καὶ ἐπιστρέψουμε στὸ Χριστό, τότε χαρὰ καὶ ἀγαλλίασις· ἐὰν ὅμως ἐξακολουθήσουμε νὰ παρανομοῦμε, νὰ ἐμπαίζουμε τὸ Θεό, νὰ βλαστημοῦμε, νὰ πράττουμε τὰ ὄργια τῶν ὀργίων, καὶ δὲν ὑπάρχῃ δάκρυ μετανοίας, ἔ τότε, ἀδελφοί μου ―ἀνοῖξτε τὴν Ἀποκάλυψι― μᾶς περιμένει τιμωρία καὶ καταστροφή. Τότε πλέον… γῆς Μαδιάμ! τὰ πάντα θὰ γίνουν μιὰ ἄβυσσος, καὶ πάνω στὴν ἄβυσσο αὐτή, πτῶμα ἐλεεινὸ καὶ τρισάθλιο, θὰ εἶνε ὁ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος.
Γι᾿ αὐτὸ κάθε Χριστιανὸς νὰ μοιάσῃ στὴν ἁγία Γλυκερία. Οἱ ἀνάγκες τῶν καιρῶν μας εἶνε μεγάλες. Ὑπάρχουν λ.χ. ἄνθρωποι ποὺ ἔχουν χρόνια νὰ πατήσουν στὴν ἐκκλησία, ὑπάρχουν ἀντρόγυνα ποὺ ζοῦν παρανόμως, ὑπάρχουν νέοι ποὺ ζητοῦν στήριγμα, ὑπάρχουν ἄθεοι καὶ ἄπιστοι ποὺ ταλαιπωροῦνται μὲ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὴν ὑπερηφάνειά τους, ὑπάρχουν τόσες ψυχὲς μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό. Ποιός θὰ τοὺς βοηθήσῃ αὐτούς; Κοπιάζει ἡ ποιμαίνουσα ἐκκλησία. Ἀλλ᾿ ὅσο καὶ νὰ κοπιάσῃ, ἂς σεῖς τὸ λογικὸ ποίμνιο δὲν βοηθήσετε, μὴν περιμένετε νὰ γίνουν πολλὰ πράγματα. Προσπαθῆστε, λοιπόν, νὰ φέρουμε κοντὰ στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀπομακρυνθῆ. Ἂς γίνῃ κάθε γυναίκα μιὰ Γλυκερία, κάθε ἄντρας ἕνας ἀπόστολος, ὅλοι μας μικρότερα ἢ μεγαλύτερα φῶτα, ποὺ μὲ τὴ λάμψι τους θὰ δείχνουν τὸ δρόμο πρὸς τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία του, γιὰ νὰ βροῦμε πάλι αὐτὸ ποὺ κάποτε εχαμε, νὰ γίνῃ πάλι ἡ πατρίδα μας τόπος εὐλογημένος.
Ἔχουμε αὐτὴ τὴν ὑποχρέωσι ὅλοι ὅσοι κατοικοῦμε στὰ βράχια αὐτά, ἀδελφοί μου. Ὅσο ὑπάρχει ἀκόμη καιρός, διὰ πρεσβειῶν τῆς ἁγίας Γλυκερίας ἂς μετανοήσουμε καὶ ἂς ἐπιστρέψουμε ὅλοι στὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν· ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ἱερό ναὸ της Ἁγίας Γλυκερίας Γαλατσίου – Ἀθηνῶν 15-5-1960)
Δευτέρα Διακαινησίμου τοῦ ἁγ. Γεωργίου
ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτὴ καὶ πανήγυρις. Εἶνε συνέχεια τῆς ἁγίας καὶ ἐνδόξου Ἀναστάσεως. Ἀλλὰ σήμερα ἑορτάζει καὶ ὁ ἅγιος Γεώργιος ὁ τροπαιοφόρος.
Λάμπουν οἱ ἅγιοί μας μὲ τὸν βίο τους, μὲ μὲ τὰ λόγια καὶ τὰ θαύματά τους, μὲ τὴν ὅλη ζωὴ καὶ πρὸ παντὸς μὲ τὸ τέλος τους. Καὶ τί μᾶς προτρέπουν, τί μᾶς συνιστοῦν; Ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ Κύριος· «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Λευϊτ. 20,7,26· Α΄ Πέτρ. 1,16). Ἀκοῦμε ἅγιος…, ἅγιος…, ἅγιος…· ἀλλὰ δὲν καθήσαμε νὰ σκεφθοῦμε τί σημαίνει. Γι᾿ αὐτὸ σήμερα θὰ κάνω λίγες σκέψεις ἐπάνω σ᾿ αὐτό. Διότι, ὅπως βλέπουμε, εμεθα ὑποχρεωμένοι νὰ γίνουμε ἅγιοι ὅλοι, καὶ ὁ σκοπὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶνε νὰ κάνῃ ἁγίους.
Ποῖος εἶνε ὁ ἅγιος; τί εἶνε ἅγιον; Στὴν ἀρχαία γλῶσσα μας ἅγιος θὰ πῇ καθαρός. Πάρτε γιὰ παράδειγμα ἕνα στοιχεῖο χρήσιμο στὴ ζωή μας, τὴ βενζίνα. Ἡ βενζίνα δὲ βγαίνει ἔτσι ἀπὸ τὰ κοιτάσματα τῆς γῆς. Βγαίνει ἕνα μαῦρο ῥευστό, ποὺ περνάει ἀπὸ πολλὰ φίλτρα καὶ καθαρίζεται. Γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦς τὸ σωφὲρ καὶ ζητάει βενζίνα καθαρή· γιατὶ γνωρίζει, ὅτι κ᾿ ἕνα μικρὸ σκουπιδάκι κάνει ζημιὰ στὸ αὐτοκίνητο. Ἄλλο παράδειγμα ὁ χρυσός. Δὲ βγαίνει κι αὐτὸς ἀτόφιος ἀπὸ τὰ σπλάχνα τῆς γῆς. Εἶνε μέταλλο ἀναμεμειγμένο μὲ ποικίλες εὐτελεῖς ὗλες· τὸ ῥίχνουν οἱ χρυσοχόοι μέσα στὸ καμίνι πολλὲς φορές, καὶ ἔτσι βγαίνει ὁ γνήσιος χρυσός, εἰκοσιτεσσάρων καρατίων ὅπως λένε. Θέλετε ἄλλο παράδειγμα; ὁ ἀέρας ποὺ ἀναπνέουμε. Χωρὶς χρυσάφι ζῇς, χωρὶς βενζίνα μπορεῖς νὰ ζήσῃς, ἀλλὰ χωρὶς ἀέρα κανείς δὲν ζῇ. Οἱ ἄνθρωποι ζητοῦν καθαρὸ ἀέρα, ἰδίως στὶς πόλεις ποὺ τὶς καλύπτει νέφος ἀπὸ καυσαέρια· γι᾿ αὐτὸ μὲ κάθε εὐκαιρία βγαίνουν κατὰ χιλιάδες ἔξω ἀπὸ τὶς πόλεις.
Θέλουμε καθαρὴ βενζίνα, καθαρὸ χρυσάφι, καθαρὸ ἀέρα, καθαρὸ ροῦχο, καθαρὸ πιάτο…· ἔτσι πλάστηκε ὁ ἄνθρωπος. Καὶ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· κάνουμε τὸ διο καὶ γιὰ τὴν ψυχή; Εἶνε καθαρὴ ἡ ψυχή μας; Βρέστε μου ἕναν ἄνθρωπο, ποὺ ἡ σκέψι του νὰ μὴν ἐνοχλῆται ἀπὸ πονηροὺς λογισμούς, ἡ καρδιά του νὰ μὴ νιώθῃ ἐγωϊσμό, ἡ θέλησί του νὰ μὴ παρασύρεται. Ὑπάρχει τέτοιος ἄνθρωπος; Κάποτε ὑπῆρχε. Ποιός; Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος, ὁ Ἀδάμ. Καθαρὸς σὰν χρυσάφι βγῆκε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Δημιουργοῦ. Ἀλλά, ὅπως γνωρίζουμε, ἔπεσε· κι ἀπὸ τότε πλέον ἡ σκέψι του ῥέπει στὸ κακό, ἡ καρδιά του γεμίζει ἀκαθαρσία, καὶ ἡ θέλησί του δυσκολεύεται νὰ φτάσῃ τὸ ἀγαθό. Ἀναστενάζει γιὰ τὴν ἀκαθαρσία του. Γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦμε τὸ Δαυῒδ νὰ λέῃ· Πλῦνε με, Κύριε, «καὶ ὑπὲρ χιόνα λευκανθήσομαι» (Ψαλμ. 50,9). Ἀκοῦμε καὶ τὸν ἀπόστολο Παῦλο νὰ λέῃ· «Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος· τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος» τῆς ἁμαρτίας; (Ῥωμ. 7,24). Ὅλοι ἀναστενάζουμε· διότι γνωρίζουμε ποιοί ἔπρεπε νὰ είμεθα καὶ βλέπουμε ποιοί είμεθα. Ὑπάρχει μεγάλη ἀπόστασι μεταξὺ ἐκείνου ποὺ ἔπρεπε νὰ είμεθα, καὶ ἐκείνου ποὺ είμεθα τώρα.
Ζητοῦμε λοιπὸν τὴν ἁγιότητα. Καὶ ποιός θὰ μᾶς δώσῃ τὴν ἁγιότητα; Κανείς ἄλλος παρὰ μόνο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἦρθε στὸν κόσμο, ἵδρυσε τὴν Ἐκκλησία, καὶ μᾶς χαρίζει δύο μυστήρια μὲ τὰ ὁποῖα μᾶς ἁγιάζει. Τὸ ἕνα εἶνε τὸ βάπτισμα. Ὅποιος μὲ πίστι βαπτίζεται στὸ ἁγιασμένο νερὸ «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος», καθαρίζεται· ἡ κολυμβήθρα εἶνε ἕνας Ἰορδάνης. Ἀράπης μπαίνει, ὁλόλευκος βγαίνει, «ὑπὲρ χιόνα» καθαρίζεται. Γι᾿ αὐτὸ οἱ βαπτιζόμενοι ντύνονται στὰ ἄσπρα (σύμβολο τῆς καθαρότητος) καὶ γι᾿ αὐτὸ παιδιὰ ποὺ πεθαίνουν μικρὰ δὲν πρέπει νὰ τὰ κλαῖμε (εἶνε σὰν ἄγγελοι). Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ δυστυχῶς ἡ καθαρότης τοῦ βαπτίσματος μολύνεται μὲ ποικίλα ἁμαρτήματα, ὥρισε ὁ Θεὸς ὡς δεύτερο λουτρὸ τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως. Σ᾿ αὐτὸ ὁ πιστὸς καθαρίζεται πλέον μέσα στὰ δάκρυά του καὶ ἔτσι ἁγιάζεται.
Ὁ Χριστός, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν, μᾶς δίνει ἀκόμα τὴ δύναμι νὰ νικοῦμε τὸ κακό. Πῶς μᾶς τὴ δίνει; Ὑπὸ ἕνα ὅρον. Ποιόν ὅρο; Χωρὶς νὰ μᾶς βιάζῃ, περιμένει νὰ ποῦμε κ᾿ ἐμεῖς θέλω. Νὰ ἔχουμε δηλαδὴ τὴν καλὴ διάθεσι, νὰ ζητοῦμε τὸν ἁγιασμό. Θυμηθῆτε τὸν παράλυτο, ποὺ ἦταν κατάκοιτος 38 χρόνια. Ὁ Χριστὸς δὲν τὸν θεράπευσε ἀμέσως. Τὸν ρώτησε προηγουμένως· «Θέλεις ὑγιὴς γενέσθαι;», θέλεις νὰ γίνῃς καλά; (Ἰωάν. 5,6). Καὶ ὅταν ἐκεῖνος εἶπε τὸ ναί, τότε τὸν θεράπευσε.
Ὁ Χριστὸς εἶνε «ὁ ἁγιασμὸς ἡμῶν» (ἐκφών. ὄρθρ. καὶ θ. λειτ.· βλ. Α΄ Κορ. 1,30).
Τὸν ἁγιασμὸ ὁ Θεὸς τὸν δίνει σὲ ὅλους. Ἀλλὰ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· ἐμεῖς θέλουμε τὸν ἁγιασμό; Read more »
Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος
6 Αὐγούστου
ΕΟΡΤΗ, ἀγαπητοί μου, ἑορτὴ δεσποτική. Καὶ ὀνομάζεται δεσποτική, διότι σήμερα ἑορτάζει ὁ Δεσπότης. Ὁ κόσμος, ὅταν ἀκούῃ «δεσπότης», ἐννοεῖ τὸν ἐπίσκοπο, τὸ μητροπολίτη, τὸν ἀρχιεπίσκοπο, τὸν πατριάρχη. Κακῶς αὐτοὶ λέγονται ἔτσι. Δεσπότης εἶνε ἕνας καὶ μόνο, ὁ Χριστός, ὄχι ἄλλος· αὐτὸς εἶνε ὁ Ἀφέντης, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός.
Δεσπότης εἶνε αὐτὸς ποὺ ἐξουσιάζει. Καὶ ὁ Χριστὸς ἐξουσιάζει ὅ,τι βλέπουμε καὶ δὲ βλέπουμε· ξηρὰ καὶ θάλασσα, γῆ καὶ οὐρανό, ἥλιο καὶ ἄστρα, ἀνθρώπους καὶ ἀγγέλους. Ἀλλ᾽ ἐνῷ εἶνε «ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ κύριος τῶν κυριευόντων» (Α΄ Τιμ. 6,15), ἐν τούτοις στὴ γῆ δὲν παρουσιάστηκε μὲ τὰ ἐμβλήματα τῆς ἐξουσίας, ὡς δυνατός, πλούσιος, ἔνδοξος· παρουσιάστηκε ὡς ὁ πλέον ταπεινὸς καὶ φτωχὸς ἄνθρωπος. Γεννήθηκε σὲ μιὰ σπηλιά. Ἔζησε μὲ σύντροφο τὴ φτώχεια. Δούλευε σὰν τελευταῖος ἐργάτης. Ἦταν γνωστὸς σὰν υἱὸς τῆς Μαρίας καὶ τοῦ τέκτονος. Κι ὅταν κάποτε τὸν ρώτησαν «Ποῦ μένεις;» ἀπήντησε· «Ἐλᾶτε νὰ δῆτε» (Ἰω. 1,38). Καὶ σὲ κάποιον ποὺ ἤθελε νὰ γίνῃ ἀκόλουθός του εἶπε· «Τὰ κοράκια ἔχουν φωλιές, ἀλλὰ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ» ( Ματθ. 8,20). Καὶ πράγματι στὸ τέλος ἔκλινε τὴν κεφαλὴ στὸ σταυρὸ τοῦ Γολγοθᾶ. Κανείς ἄλλος δὲν ἔζησε τόσο φτωχικά. Γι᾽ αὐτό, ἐνῷ ἄλλοι παρουσιάζονται ὡς προστάτες τῶν ἀδυνάτων ἀλλὰ ζοῦν σὲ παλάτια καὶ κρεμλῖνα, αὐτὸς εἶνε ὁ ἀληθινὸς προστάτης τῶν φτωχῶν.
Κάτω ὅμως ἀπὸ τὸ ταπεινὸ σχῆμα τοῦ Ναζωραίου κρυβόταν τὸ μεγαλεῖο τῆς Θεότητος. Ὁ Χριστὸς δὲν ἦταν ἁπλὸς ἄνθρωπος· ἦταν Θεός. Τὸ φωνάζουν ἡ διδασκαλία του, τὰ θαύματά του, ἡ ἁγία ζωή του· εἶνε ὁ μόνος ἐπὶ τῆς γῆς ποὺ μπορεῖ νὰ πῇ «Τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;», ποιός ἀπὸ σᾶς μπορεῖ νὰ μὲ ἐλέγξῃ γιὰ ἁμαρτία; (Ἰω. 8,46).
Ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε Θεὸς τὸ φωνάζει καὶ τὸ θαῦμα ποὺ περιγράφει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο.
Ὁ Χριστός, ἀγαπητοί μου, ἀνέβηκε στὸ ὄρος Θαβώρ. Ἐκεῖ μέχρι σήμερα σῴζεται ναὸς τῆς Μεταμορφώσεως, ποὺ ἔχουν χτίσει Ἕλληνες καὶ ἑορτάζει τὴν ἁγία αὐτὴ ἡμέρα.
Πῆρε μαζί του τρεῖς ἀγαπημένους μαθητάς, τὸν Πέτρο, τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη. Καὶ ἐκεῖ ἔγινε τὸ θαῦμα – ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄπιστοι, δικαίωμά τους, ἀλλὰ καὶ δικαίωμα δικό μας εἶνε νὰ πιστεύουμε. Ξαφνικὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ μας ἔλαμψε σὰν τὸν ἥλιο. Καὶ τὰ ροῦχα του, τὰ φτωχὰ ροῦχα ποὺ εἶχε ὑφάνει στὸν ἀργαλειὸ ἡ Παναγία μητέρα του, ἔγιναν λευκὰ σὰν τὸ φῶς.
Καὶ ἄλλο θαυμαστό. Ὅπως κοντὰ στοὺς βασιλεῖς στέκονται στρατηγοὶ καὶ ἄλλοι ἀξιωματοῦχοι, ἔτσι καὶ κοντὰ στὸν πραγματικὸ βασιλέα τοῦ κόσμου, τρόπον τινὰ ὡς ὑπασπισταί, στάθηκαν δύο μεγάλες φυσιογνωμίες τοῦ ἀρχαίου κόσμου· ὁ Μωϋσῆς καὶ ὁ Ἠλίας. Ὁ Μωϋσῆς εἶχε πεθάνει πρὶν ἀπὸ χίλια χρόνια καὶ ὁ Ἠλίας πρὶν πρὸ ὀχτακόσα χρόνια, καὶ τώρα ὁλοζώντανοι συζητοῦσαν μαζί του!
Ἂς τ᾽ ἀκούσουν αὐτὸ οἱ χιλιασταί, ποὺ λένε ὅτι ὁ ἄνθρωπος σβήνει, ὅτι δὲν ἔχει ψυχή. Ποῦ βρέθηκαν λοιπὸν οἱ δύο αὐτοί; Ζοῦσαν. Δὲν σβήνει ὁ ἄνθρωπος. Δὲν εἶνε σὰν τὸ ἄλογο ζῷο καὶ τὸ ἄψυχο δέντρο· ἔχει ψυχὴ ἀθάνατη καὶ αἰωνία. Ὁ Θεὸς εἶνε Κύριος ζώντων ἀλλὰ καὶ νεκρῶν. Αὐτὸ μαρτυρεῖ καὶ ἡ ἐμφάνισις τῶν δύο αὐτῶν μεγάλων φυσιογνωμιῶν.
Ὅταν ὁ Πέτρος εἶδε αὐτὴ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ, θαμπώθηκε καὶ κατάπληκτος εἶπε· Κύριε, ἐδῶ νὰ μείνουμε. Νὰ μὴν πᾶμε πλέον κάτω στὶς πολιτεῖες, νὰ μείνουμε ἐδῶ γιὰ πάντα· καὶ νὰ φτειάξουμε τρεῖς σκηνές, μία γιὰ σένα, μία γιὰ τὸ Μωϋσῆ καὶ μία γιὰ τὸν Ἠλία. Προσέξτε· γιὰ τὸν ἑαυτό του δὲν ἐνδιαφέρεται· μόνη του χαρὰ καὶ ἀγαλλίασις εἶνε νὰ βλέπῃ τὴ δόξα τοῦ Χριστοῦ. Λέει ἐκεῖνο ποὺ λέει ὁ Δαυΐδ· «Χορτασθήσομαι ἐν τῷ ὀφθῆναί μοι τὴν δόξαν σου», θὰ χορτάσω βλέποντας τὴ δόξα σου (Ψαλμ. 16,15).
Καὶ τὸ πιὸ σπουδαῖο. Ἐνῷ ὁ οὐρανὸς ἦταν αἴθριος, «νεφέλη φωτεινή», ἕνα φωτεινὸ σύννεφο, ἦρθε καὶ κάλυψε τὴν κορυφὴ τοῦ Θαβώρ, καὶ μέσα ἀπ᾽ τὸ σύννεφο ἐκεῖνο, ὄχι ἀστραπὲς καὶ βροντὲς ὅπως ἄλλοτε στὴν κορυφὴ τοῦ Σινά, ἀλλὰ μιὰ φωνὴ γλυκυτάτη καὶ ἐπιβλητικὴ ἀκούστηκε. Ἦταν ἡ ἴδια φωνὴ ποὺ εἶχε ἀκουστῆ ἄλλοτε στὸν Ἰορδάνη ποταμό· «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε»· αὐτὸς εἶνε ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς στὸν ὁποῖο ἀναπαύομαι, σ᾽ αὐτὸν νὰ ὑπακούετε (Ματθ. 17,5).
Αὐτὸ, ἀγαπητοί μου, εἶνε τὸ περιεχόμενο τῆς σημερινῆς ἑορτῆς.
Ἀπὸ τότε ποὺ ἔγινε ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Χριστοῦ, πέρασαν –μετρῆστε– δυὸ χιλιάδες χρόνια. Μέσα στὸ διάστημα αὐτὸ πολλὰ συνέβησαν στὴ γῆ· ἔπεσαν βασιλεῖες καὶ αὐτοκρατορίες, ἄνω – κάτω ἔγινε ὁ κόσμος. Ἀλλὰ μέχρι σήμερα ἐξακολουθεῖ νὰ ἀκούγεται ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ, ποὺ βεβαιώνει ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε ὁ ὁδηγὸς τῆς ἀνθρωπότητος, ὁ Κύριος καὶ Δεσπότης, καὶ προστάζει νὰ τὸν ὑπακούουμε. Ὅπως τὸ μικρὸ παιδὶ ἀκούει τὸν πατέρα κι ὁ μαθητὴς τὸ δάσκαλο κι ὁ ἄρρωστος τὸ γιατρὸ κι ὁ στρατιώτης τὸν ἀξιωματικὸ καὶ ἐκτελεῖ τὶς διαταγές του, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς πρέπει νὰ στεκώμαστε μὲ ὑπακοὴ μπροστὰ στὸ Χριστὸ καὶ νὰ τοῦ λέμε· «Λάλει, Κύριε, κι ὁ δοῦλός σου ἀκούει» (Α΄ Βασ. 3,9).
Ἀκοῦτε; Μᾶς λέει, Read more »