Aπόστολος Κυριακὴς Δ΄ (Δ΄Ματθ.) (Ῥωμ. 6,18-23)

Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης
π. Αυγουστίνου Καντιώτου

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ

«Τὰ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος» (Ῥωμ. 6,23)

    Ο ἀπόστολος Παῦλος σήμερα ὁμιλεῖ γιὰ τὶς συνέπειες τῆς ἁμαρτίας.
Ἀλλὰ τί εἶνε ἁμαρτία; Τὸν ὁρισμὸ δίνει ἡ Καινὴ Διαθήκη· «ἡ ἁμαρτία ἐστὶν ἡ ἀνομία» (Α΄ Ἰωάν. 3,4). Τί θὰ πῇ «ἀνομία»; Παράβασις νόμου.
Οἱ νόμοι τοῦ Θεοῦ εἶνε δύο· ὁ φυσικὸς καὶ ὁ ὑπερφυσικὸς – ἠθικός. Θαυμαστὸς ὁ φυσικὸς νόμος. Ἔχει ἀπόλυτη ἰσχύ. Ὅλα τὰ δημιουργήματα πειθαρχοῦν σ᾿ αὐτόν. Τὰ οὐράνια σώματα κινοῦνται μὲ ἀπίστευτη ταχύτητα, ἀλλὰ καὶ μὲ ἀκρίβεια. Μεγάλοι ἐπιστήμονες θαυμάζουν καὶ ἐκφράζονται μὲ πίστι, ὅπως βλέπουμε στὸ βιβλίο «Ἡ ἐπιστήμη ὁμιλεῖ».
Ὅλα ὑπακούουν. Μόνο ὁ ἄνθρωπος εἶνε ἐπαναστάτης, πάει κόντρα μὲ τὸ νόμο· ὄχι τόσο τὸν φυσικὸ ὅσο τὸν ἠθικὸ νόμο. Ὁ ἠθικὸς νόμος εἶνε οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἰδίως ὁ Δεκάλογος ποὺ ἐδόθη στὸ ὄρος Σινὰ γραμμένος σὲ μαρμάρινες πλάκες. Τελειοποίησε δὲ πλήρως τὸν ἠθικὸ νόμο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς  Χριστὸς μὲ τὴν Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία του.
Ἀπαιτεῖται λοιπὸν ὑπακοὴ στὸ νόμο τοῦ Θεοῦ, ἡ δὲ παράβασίς του, ἡ ἁμαρτία, εἶνε «ἀνομία». Ἀλλὰ κάθε παρανομία ἔχει συνέπειες. Δὲν εἶνε παιχνίδι, ἀγαπητοί μου, ἡ ἁμαρτία· εἶνε κάτι φοβερό, κάτι τραγικό, μὲ τὸ ὁποῖο δυστυχῶς μικροὶ καὶ μεγάλοι παίζουμε. Μοῦ ἔρχεται στὸ νοῦ κάτι ἀπὸ τὰ χρόνια τῆς κατοχῆς. Οἱ Γερμανοὶ σκότωσαν τότε πολλὰ παιδιά. Μὲ ποιό τρόπο; Γέμισαν ἕνα ἀεροπλάνο παιχνίδια, πέταξαν ψηλὰ πάνω ἀπὸ κάποια ἐχθρικὴ χώρα, καὶ τὰ ἔρριξαν. Τὰ παιδιὰ πῆγαν νὰ τὰ πιάσουν. Καὶ τότε ἔγινε ἔκρηξις· κάθε παιχνίδι ἦταν καὶ μιὰ μικρὴ βόμβα, ποὺ ἔσπειρε τὸ θάνατο. Αὐτὸ παθαίνουμε κ᾿ ἐμεῖς· ῥίχνει ὁ σατανᾶς τὰ «παιχνιδάκια» του, καὶ λέμε· δὲν εἶνε τίποτα ἡ πορνεία, δὲν εἶνε τίποτα ἡ μοιχεία, δὲν εἶνε τίποτα τὸ ἕνα, δὲν εἷνε τίποτα τὸ ἄλλο· σὰν ἀνόητα παιδιὰ τ᾿ ἀγγίζουμε καὶ καταστρεφόμεθα. Λίγοι ἔχουν φόβο τῆς ἁμαρτίας. Ἰδού λοιπὸν μὲ συντομία μερικὲς συνέπειές της.

* * *

  Πρώτη συνέπεια. Ἡ ἁμαρτία εἶνε σπατάλη χρήματος. Ὁ ἄσωτος υἱὸς ἔφυγε ἀπὸ τὸ πατρικό του μὲ τὶς τσέπες γεμᾶτες νομίσματα· ἀλλὰ τὰ σπατάλησε «ζῶν ἀσώτως» (Λουκ. 15,13). Ἔτσι ἦρθε στιγμὴ ποὺ δὲν τοῦ ἔμεινε δραχμή, καὶ πείνασε. Ἀναγκάστηκε νὰ γίνῃ χοιροβοσκός, καὶ ζητοῦσε νὰ συντηρηθῇ μὲ τὰ χαρούπια.
Σπατάλη! Ν᾿ ἀρχίσουμε νὰ μετρᾶμε; Πάρτε τὸ τσιγάρο. Ὑπολόγισαν, ὅτι ἕνας καπνιστὴς ξοδεύει τὸ χρόνο πολλὲς χιλιάδες δραχμές. Ἂν τοῦ πῇς, Γιατί δὲν κάνεις παιδιά; σοῦ ἀπαντᾷ· ―Πῶς νὰ τὰ ζήσουμε;… Πῶς νὰ τὰ ζήσῃς; κόψε τὸ τσιγάρο! Ὑπολόγισαν ὅτι, ἂν ἔκοβαν οἱ καπνισταὶ τὸ τσιγάρο, θὰ μάζευαν τόσα ὅσα γιὰ νὰ συντηρηθοῦν 400.000 παιδιά. Τώρα, ἀντὶ νὰ συντηροῦν παιδιά, κάνουν ―Θεέ μου― 400.000 ἐκτρώσεις! Καλὰ εἶπαν, ὅτι ἕνα καπρίτσιο στοιχίζει περισσότερο ἀπὸ ἕνα παιδί.
Κοντὰ σ᾿ αὐτὰ προσθέστε τὴ σπατάλη γιὰ τὰ οἰνοπνευματώδη ποτά, τὸ χαρτοπαίγνιο, τὴν πολυτέλεια (διασκεδάσεις, λουκούλεια γεύματα, ταξίδια, θεάματα, καλλωπισμούς, καλλυντικά, πολυτελῆ δῶρα…) Σπατάλη! Ἂν οἱ ἄνθρωποι ἀρκοῦνταν στὰ λίγα καὶ ἀναγκαῖα καὶ βοηθοῦσαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, δὲ᾿ θὰ ὑπῆρχε πεινασμένος, γυμνός, ἄστεγος. Τώρα;…
   Ἄλλη συνέπεια τῆς ἁμαρτίας εἶνε ἡ φθορὰ τῆς ὑγείας. Είδατε τί είπαμε γιὰ τὸ τσιγάρο. Ἡ Θάτσερ στὴν Ἀγγλία ἦταν σοφὴ γυναίκα· ὅταν εἶδε τί προκαλεῖ τὸ τσιγάρο, διέταξε, πάνω σὲ κάθε πακέττο νὰ ζωγραφίζουν ἕνα καρκίνο. Δηλαδή· καπνίζεις; καρκίνο θὰ πάθῃς. Ἔτσι περιώρισε τὸν κίνδυνο. Ἐμεῖς ὅμως ἔχουμε μεγάλη κατανάλωσι καπνοῦ.
Γνώρισα τὸ Μακάριο τῆς Κύπρου, ποὺ πέθανε σὲ μικρὰ σχετικῶς ἡλικία. Συναντηθήκαμε στὰ ψηλὰ βουνά, ὅταν εἶχε ἐπισκεφθῆ τὰ πεδία τῶν μαχῶν. Κοντὰ ὅμως στὰ προτερήματά του, εἶχε δυστυχῶς ἕνα ἐλάττωμα· κάπνιζε συνεχῶς. Τοῦ εἶπα τότε (ἤμουν κληρικός, ἀρχιμανδρίτης)· ―Μὲ συγχωρεῖς, πολὺ καπνίζεις… Δὲν τό ᾿κοψε. Πέθανε μὲ τὸ τσιγάρο στὸ στόμα.
Οἱ ἀσκηταὶ ζοῦν πολλὰ χρόνια· ἡ ἁγιότης εἶνε καὶ μακροβιότης. Ἡ ἁμαρτία ἀντιθέτως εἶνε καὶ φθορὰ τῆς ὑγείας. Τὸ θέμα εἶνε ἀπέραντο, κ᾿ ἔχουν γραφῆ βιβλία. Πίσω ἀπὸ κάθε ἀσθένεια κρύβεται ὁ ἰοβόλος ὄφις τῆς ἁμαρτίας. Ἄνθρωποι νέοι καὶ ῥωμαλέοι, ποὺ ἦταν ἐλπίδα τῆς οἰκογενείας, κατήντησαν ἐρείπια. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἔλεγε «Οὐ μοιχεύσεις» (Ἔξ. 20,13), «οὐ πορνεύσεις», ἀπαντοῦσαν μὲ ἀναίδεια· ―Τὸ κορμὶ εἶνε δικό μου, ὅ,τι θέλω τὸ κάνω· ἐσὺ θὰ μ᾿ ἐξουσιάσῃς;… Τώρα ἦρθε κι ἄλλη τιμωρία, ἡ φοβερὰ ἀσθένεια τοῦ ἔητζ, ποὺ ἐπιβεβαιώνει αὐτὰ ποὺ διδάσκει ἀνέκαθεν ἡ Ἐκκλησία· «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν ἀσθενεῖ τὸ σῶμα…» (Παρακλ. καν.).
   Μία λοιπὸν συνέπεια τῆς ἁμαρτίας ἡ σπατάλη χρημάτων, δευτέρα ἡ φθορὰ τῆς ὑγείας. Τρίτη; Ἡ φθορὰ ἑνὸς πράγματος πού ᾿νε ἀνώτερο ἀπὸ τὴν ὑγεία. Ποιό εἶνε αὐτό; Τὸ Read more »

Κυριακὴ Γ΄ (Γ΄Ματθ.) (Ῥωμ. 5,1-10)

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του
Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

H AΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Συνίστησι δὲ τὴν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, ὅτι ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε» (^Pωμ. 5,8)

 AΥΤΑ τὰ λόγια, ἀγαπητοί, δὲν εἶνε δικά μου· εἶνε λόγια θεόπνευστα τοῦ κορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, ποὺ σὲ λίγες ἡμέρες θὰ ἑορτάσουμε τὴν ἱερά του μνήμη. Τὰ προσέξαμε ἆραγε; Γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὁμιλεῖ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος· γι᾿ αὐτὴν ὁμιλεῖ σήμερα καὶ τὸ εὐαγγέλιο· γι᾿ αὐτὴν θὰ ποῦμε κ᾿ ἐμεῖς λίγα λόγια.

* * *

  «Συνίστησι», λέει, «τὴν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός» (Ῥωμ. 5,8). «Συνίστησι» θὰ πῇ «φανερώνει», «δείχνει» σ᾿ ἐμᾶς τὴν ἀγάπη του.
Ἡ ἀγάπη, ἀγαπητοί μου, εἶνε τὸ πιὸ βαθὺ καὶ πλατὺ ασθημα τοῦ ἀνθρώπου. Ποιός ἀπὸ μᾶς θέλει νὰ μὴν τὸν ἀγαποῦν; Ποιός δὲ᾿ στενοχωριέται ὅταν δὲν τὸν ἀγαποῦν; Καὶ ποιός δὲν εὐχαριστιέται ὅταν βλέπῃ ὅτι δίπλα του ὑπάρχουν φίλοι ποὺ τὸν ἀγαποῦν; Ὁ ἄνθρωπος ζῇ μὲ τὴν ἀγάπη καὶ πεθαίνει ἀπὸ ἔλλειψι ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη εἶνε τὸ πιὸ ἀναγκαῖο στὴ ζωή του.
Ὑπάρχουν διαφόρων εἰδῶν ἀγάπες· διάλεξε καὶ πάρε. Ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου πρὸς ἄνθρωπο· ἡ ἀγάπη τῶν φίλων, ἡ ἀγάπη τῶν ἀδελφῶν, ἡ ἀγάπη τῶν συμμαθητῶν, ἡ ἀγάπη ἡ συζυγική (τῆς γυναίκας, τοῦ ἄντρα), ἡ ἀγάπη προπαντὸς τῆς μάνας – μιὰ ἀγάπη μάλαμα. Ἐκεῖ ὅμως σταματᾶμε. Σταματᾶμε, γιατὶ είμεθα ἄνθρωποι τοῦ κόσμου. Παραπάνω;
Ἀνεβῆτε σ᾿ ἕνα ἄλλο σκαλοπάτι. Ἂν τὸ ἀνεβῆτε, ὑψώνεστε πρὸς τὰ οὐράνια. Ποιά εἶνε ἡ ἀγάπη ἐκείνη; Παραπάνω ἀπὸ τὶς ἀγάπες τῶν ἀνθρώπων εἶνε ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸ τὸν ἄνθρωπο. Ποιός τὴν αἰσθάνεται, ποιός τὴν ζητάει; Τὸ παιδὶ καταλαβαίνει τὴν ἀγάπη τῆς μάνας. Ἂν τὸ ῥίξῃς μέσα σὲ χίλιες γυναῖκες, τὴ μάνα ζητάει· γιατὶ αὐτὴ μὲ τὸ βλέμμα της, μὲ τὰ χαϊδέματά της, μὲ ὅλο τὸν τρόπο της τὸ ἀσφαλίζει. Καταλαβαίνει τὸ παιδάκι καὶ προτιμͺᾶ τὴ μάνα του, ἔστω κι ἂν εἶνε φτωχιά. Ἂν πᾷς τὸ παιδάκι στὴ βασίλισσα, θὰ κλαίῃ· ἂν τὸ πᾷς στὴ φτωχιὰ τὴ μάνα του ἠρεμεῖ, χαίρεται, γελάει. Γιατὶ αὐτὴ τὸ ἀγαπάει. Ὅπως λοιπὸν ἡ μάνα ἀγαπάει τὸ παιδί, ἔτσι κι ἀκόμη περισσότερο ὁ Θεὸς ἀγαπάει τὰ παιδιά του, τὸν κόσμο ὅλο. Λέει ὁ προφήτης· Μπορεῖ ἡ μάνα ν᾿ ἀρνηθῇ κάποτε τὸ παιδί της, ἀλλὰ ὁ Θεὸς δὲν θὰ παύσῃ νὰ ἀγαπᾷ τὸν κόσμο (βλ. Ἠσ. 49,15).
Δείχνει τὴν ἀγάπη του ὁ Θεός. Πῶς τὴ δείχνει; Μὲ χίλιους τρόπους. Παράδειγμα αὐτὸ ποὺ λέει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο (Ματθ. 6,22-33)· ὅτι ὁ ἄνθρωπος, γιὰ νὰ ζήσῃ, ἔχει ἀνάγκες. Ἀφοῦ ἔχει σῶμα, χρειάζεται ἕνα ῥοῦχο, μιὰ στέγη, λίγη τροφή, τὸ ἀναγκαῖο ψωμὶ καὶ προπαντὸς τὸ νεράκι. Παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα ὅμως ἔχει ἀνάγκη τὸν ἀέρα. Πέντε λεπτὰ νὰ λείψῃ, δὲ᾿ μένει κανένας, θὰ πᾶμε ὅλοι ἀπὸ ἀσφυξία. Οὔτε τὸ φεγγάρι οὔτε τὰ ἄλλα ἄστρα ἔχουν ἀέρα. Ἄντε λοιπόν, ἄνθρωπε, ἐκεῖ· χρειάζεσαι μπουκάλες ὀξυγόνου. Ποιός ἔδωσε τὸν ἀέρα; Ποιό ἐργοστάσιο βγάζει τὸ ὀξυγόνο καὶ μᾶς ζωογονεῖ; Ἂν ἀγοράζαμε τὸ ὀξυγόνο ποὺ ἀναπνέουμε, ἔπρεπε νὰ δουλεύουμε μόνο γι᾿ αὐτό. Στὴν ἐκκλησία, ποὺ ἐρχόμεθα κάθε Κυριακή, ὑποβάλλουμε στὸν Κύριο εκοσι περίπου αἰτήματα. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶνε· «Ὑπὲρ εὐκρασίας ἀέρων, εὐφορίας τῶν καρπῶν τῆς γῆς καὶ καιρῶν εἰρηνικῶν τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» (θ. Λειτ.). Κύριε, δῶσε μας ἀεράκι καλό, καθαρό, ὑγιεινό, γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ ζήσουμε. Γιατὶ ἂν μολυνθῇ ὁ ἀέρας μὲ μικρόβια, ὅλοι οἱ γιατροὶ νὰ μαζευτοῦνε, δὲ᾿ θὰ ζήσῃ τίποτα στὴ γῆ.
Δείχνει λοιπὸν ὁ Θεὸς τὴν ἀγάπη του καὶ μὲ τὰ ποτάμια καὶ μὲ τὶς θάλασσες καὶ μὲ τοὺς καρποὺς καὶ μὲ τὸ ἀεράκι ποὺ πνέει. Δὲ᾿ σᾶς εἶπα ὅμως ἀκόμη τίποτα, ἀδελφοί μου. Παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα αὐτὰ ὑπάρχει μιὰ ἄλλη εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ. Εἶνε τὸ πιὸ μεγάλο δεῖγμα τῆς ἀγάπης του. Ποιό εἶν᾿ αὐτό; Δὲ᾿ μπορεῖ γλῶσσα ἀνθρώπου νὰ τὸ ἐκφράσῃ, δὲ᾿ μπορεῖ θεολόγος νὰ τὸ περιγράψῃ. Ἂν σᾶς τὸ πῶ ἀμέσως, φοβοῦμαι πὼς δὲ᾿ θὰ συγκινηθῆτε. Γι᾿ αὐτὸ θὰ σᾶς τὸ πῶ μὲ μιὰ ἱστορία.
Κάποτε Read more »

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ

EMΠΑΙΓΜΟΣ

«Ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον…» (Ἑβρ. 11,36)

Τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοί μου, ἱστορεῖ τὴν ἄθλησι καὶ τὰ μαρτύρια τῶν ἁγίων Πάντων. Ποιός δὲν θαυμάζει τὴν καρτερία τους; Μὴ λησμονοῦμε ὅμως, ὅτι οἱ σωματικοὶ πόνοι ποὺ ὑπέμειναν ἦταν ἕνα μέρος μόνο τοῦ μαρτυρίου τους. Οἱ ἅγιοι Πάντες εἶχαν κ᾿ ἕναν ἄλλο πόνο νὰ ὑπομείνουν. Καὶ αὐτὸς εἶνε ὁ ἐμπαιγμός . Γι᾿ αὐτὸ τώρα δὲν θὰ σᾶς μιλήσω γιὰ τὰ φοβερὰ σωματικά τους μαρτύρια. Θὰ σᾶς μιλήσω μόνο γιὰ τὸν ἐμπαιγμό, γιὰ τὴν κοροϊδία, ποὺ ὑπέμειναν οἱ ἅγιοι Πάντες, σύμφωνα μ᾿ αὐτὰ ποὺ λέει ὁ σημερινὸς ἀπόστολος.
 
 «Ἐμπαιγμῶν», λέει, «καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον» (Ἑβρ. 11,36), δοκίμασαν δηλαδὴ τὸν ἐμπαιγμό. Ποιός εἶνε αὐτὸς ὁ ἐμπαιγμός; Ἂν ἀνοίξουμε τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, θὰ δοῦμε ὅτι πολλοὶ ἱεροὶ ἄνδρες ἔγιναν ἀντικείμενο γελοιότητος καὶ χλευασμοῦ
.⃝ -Παράδειγμα πρῶτο ὁ Νῶε . Ἦταν δίκαιος.Πίστευε στὸ Θεὸ καὶ ἔλεγε στοὺς συγχρόνους του νὰ παύσουν ν᾿ ἁμαρτάνουν. Ἐκεῖνοι τὸν ἐνέπαιζαν, τὸν κορόιδευαν. Κι ὅταν ὁ Νῶε τοὺς εἶπε ὅτι ἔρχεται τιμωρία καὶ τὸν εἶδαν νὰ φτειάχνῃ καράβι στὴν ξηρά, αὐτοὶ διασκέδαζαν καὶ ἔλεγαν· Τρελλάθηκε ὁ Νῶε…
⃝ -Ἐνεπαίχθη λοιπὸν ὁ Νῶε ἀπὸ τὴν γενεά του τὴν ἄπιστη καὶ διεφθαρμένη. Ἐνεπαίχθη ἐπίσης ὁ Λὼτ ὁ δίκαιος μέσα στὰ Σόδομα καὶΓόμορρα.
.⃝ -Ἐνεπαίχθη ἀκόμη ὁ Ἰώβ . Ὅταν τὸν εἶδαν φτωχό, δυστυχισμένο, ἄρρωστο, τοῦ εἶπαν·Τί σὲ ὠφέλησαν οἱ δικαιοσύνες σου καὶ ἡ πίστι σου;… Κι αὐτὴ ἀκόμα ἡ γυναίκα του τοῦ εἶπε τὸν πιὸ πικρὸ λόγο· «Βλαστήμα τὸ Θεό,καὶ πέθανε». Αὐτὸς ὅμως ἀπήντησε· Γυναίκα ἄφρον, ὄχι μόνο δὲν τὸν βλαστημῶ, ἀλλὰ καὶ τὸν ὑμνῶ καὶ τὸν δοξάζω. «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος» (βλ. Ἰὼβ 1,21). Ἐνεπαίχθη, μὰ αὐτὸς δὲν γόγυσε, ἀλλὰ δοξολόγησε τὸ Θεό.
.⃝ -Ἐνεπαίχθη καὶ ὁ Δαυῒδ ἀπὸ καθάρματα τῆς ἐποχῆς του ὅπως ὁ Σεμεΐ, ποὺ τὸν ὕβριζε καπηλικῶς. Ἐνεπαίχθησαν δηλαδὴ ὅλοι οἱ προφῆτες. Δὲν ὑπάρχει δίκαιος τῆς παλαιᾶς διαθήκης ποὺ νὰ μὴν ἐνεπαίχθη ἀπὸ τοὺς συγχρόνους του.Ἀλλὰ γιατί πᾶμε μακριά; Ποιός εἶνε, ἀδελφοί μου, ὁ ἀρχηγός μας; ποιός εἶνε τὸ Ἄλφα καὶ τὸ Ὠμέγα γιὰ μᾶς; Εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ἔ λοιπόν, τί τοῦ ἔκανε ὁ κόσμος; τοῦ ἔστρωσε λουλούδια νὰ περάσῃ; Ἐνεπαίχθη καὶ ὁ Χριστός. Καὶ ἐνεπαίχθη ὅσο κανείς ἄλλος στὸν κόσμο. Οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ φαρισαῖοι ἄνοιξαν Read more »

Κυριακὴ Ἁγ.  Πάντων (Ἑβρ. 11,33 – 12,2)

ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΠΑΝΤΕΣ

«Ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος» (Ἑβρ. 11,38)

  ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτὴ καὶ πανήγυρις. Δὲν ἑορτάζει ἕνας ἅγιος, οὔτε δύο οὔτε δώδεκα οὔτε σαράντα οὔτε τριακόσιοι δεκαοκτὼ ἅγιοι· σήμερα ἑορτάζουν πολλοὶ – ἀναρίθμητοι, ὅλοι οἱ ἅγιοι. Εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν ἁγίων Πάντων. Ποιοί εἶνε αὐτοί; Εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ γράφουν τὰ χαρτιά, τὰ συναξάρια, τὰ μηναῖα· ἀλλὰ εἶνε καὶ ἄλλοι, ποὺ τὰ ὀνόματά τους τὰ γνωρίζει μόνο ὁ Θεός, ἅγιοι ἀνώνυμοι. Εἶνε ἅγιοι ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἔθνη, ἀπ᾿ ὅλες τὶς γλῶσσες καὶ τὶς φυλές, ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἐποχές, ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἐπαγγέλματα, ἀπ᾿ ὅλες τὶς ἡλικίες. Εἶνε νήπια ὅπως ἐκεῖνα ποὺ ἔσφαξε ὁ Ἡρῴδης, μικρὰ παιδιὰ ὅπως ὁ ἅγιος Κήρυκος, γέροντες μὲ ἄσπρα μαλλιά, γυναῖκες, ἄντρες, ἕνας κόσμος ὁλόκληρος. Ἂν μπορῇς νὰ μετρήσῃς τὰ ἄστρα, τότε θὰ μπορέσῃς νὰ μετρήσῃς καὶ τοὺς ἁγίους Πάντας.
Σχηματίζουν σήμερα τρόπον τινὰ μία παρέλασι, ἐμπρὸς στὴν ὁποία οἱ παρελάσεις τῶν ἐθνικῶν μας ἑορτῶν σβήνουν. Παρελαύνουν ὅλοι οἱ ἅγιοι μπροστὰ στὸν βασιλέα Χριστό. Πρώτη περνᾷ ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος, μετὰ ἔρχονται οἱ ἄγγελοι καὶ ἀρχάγγελοι, μετὰ οἱ πατριάρχαι, μετὰ οἱ προφῆται, μετὰ οἱ ἀπόστολοι, μετὰ οἱ μάρτυρες, μετὰ οἱ ὅσιοι, μετὰ οἱ πατέρες καὶ διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, μετὰ οἱ ὁμολογηταί, ὅλος ὁ στρατὸς τοῦ Κυρίου. Καὶ μπροστὰ ἀπ᾿ ὅλη τὴν παράταξι σελαγίζει ἡ σημαία, ὁ τίμιος σταυρός. Ὅλοι αὐτοὶ γονατίζουν μπροστὰ στὸ Χριστὸ καὶ λένε μὲ σεβασμὸ καὶ εὐλάβεια· Χαῖρε, ὁ Βασιλεὺς ἡμῶν!
Στὴν ἐποχή μας ἡ ἁγιότης περιφρονεῖται. Ἀλλὰ μήπως κι ὅταν ζοῦσαν στὴ γῆ οἱ ἅγιοι γνώρισαν τιμή; Κάθε ἄλλο. Καὶ τότε ὁ κόσμος ἄλλους θαύμαζε· ζήλευε αὐτοὺς ποὺ διασκέδαζαν, ὠργίαζαν, κολυμποῦσαν στὸ χρῆμα, κατοικοῦσαν στὰ μέγαρα· ἐνῷ οἱ ἅγιοι ἔμεναν μακριὰ ἀπ᾿ ὅλα αὐτά. Δὲ᾿ μποροῦσαν νὰ ζήσουν μέσα σὲ πολιτεῖες. Ἀναγκάζονταν νὰ φεύγουν, νὰ βγαίνουν ἔξω, νὰ ζοῦν στὰ βουνά, νὰ φοροῦν γιδοτόμαρα, νὰ κρύβωνται σὲ σπηλιές, γιὰ ν᾿ ἀποφύγουν συμβιβασμοὺς καὶ νὰ κρατήσουν τὴν πίστι καὶ τὴν καθαρότητά τους.
Γι᾿ αὐτοὺς τοὺς ἁγίους λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος· «Ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος» (Ἑβρ. 11,38). Τί θὰ πῇ αὐτό; Ἂς τὸ κάνουμε λιανά.

* * *

   Φανταστῆτε μὲ τὸ νοῦ σας μιὰ θεόρατη ζυγαριά. Στὸ ἕνα μέρος της βάλτε ὅλα τὰ πλούτη, ὅλο τὸ χρυσάφι, ὅλο τὸ ἀσήμι, ὅλα τὰ διαμάντια, ὅλα τὰ τιμαλφῆ τῆς γῆς. Βάλτε ἀκόμη ὅλο τὸν ὀρυκτὸ πλοῦτο ποὺ ὑπάρχει στὸ ὑπέδαφος. Ἀνοῖξτε καὶ τὶς τράπεζες καὶ φέρτε ὅλο τὸ χρῆμα. Τέλος βάλτε πάνω καὶ τὰ διάσημα τῶν ἀξιωμάτων, κορῶνες, σπαθιά, παράσημα, διπλώματα, βραβεῖα καὶ ἐπαίνους, ὅ,τι ἐκλεκτὸ καὶ πολύτιμο ἔχει ὁ κόσμος. Καὶ στὸ ἄλλο μέρος τῆς ζυγαριᾶς βάλτε – τί; Ἕνα μάρτυρα, ἕναν ἀσκητή. Ἡ ζυγαριὰ δὲν θὰ γείρῃ πρὸς τὰ πλούτη· θὰ γείρῃ πρὸς τὸ μέρος τοῦ ἁγίου! Τόση ἀξία ἔχει ἡ ἁγιότης.
Ὑπερβολικὰ θεωροῦνται αὐτά; Ἀλλ᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος· ὅτι ὁ κόσμος δὲν ἦταν ἄξιος νὰ ἔχῃ στὶς τάξεις του τέτοια διαμάντια, τέτοια ἀναστήματα· «ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος». Δὲν εἶνε αὐτὸ ὑπερβολή. Θὰ μποροῦσα ν᾿ ἀναφέρω πολλὰ παραδείγματα γιὰ νὰ σᾶς δείξω, ὅτι ἕνας ἅγιος ἀξίζει παραπάνω ἀπ᾿ ὅλο τὸ ντουνιᾶ. Ἀναφέρω ἕνα μόνο, γιὰ νὰ δῆτε πόσο ἀξίζει ἕνας ἅγιος.
Ὀχτακόσα χρόνια προτοῦ νά ᾿ρθῃ ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο ζοῦσε ἕνας βασιλιᾶς ἄδικος. Εἶχε δὲ δίπλα του καὶ μιὰ βασίλισσα ποὺ ἦταν ἑκατὸ φορὲς πιὸ ἄδικη ἀπ᾿ αὐτόν. Ζοῦσαν στὰ παλάτια ζωὴ τρυφηλή. Τὸ δὲ χειρότερο ἦταν, ὅτι παρέσυραν τὸν περιούσιο λαὸ τοῦ Θεοῦ στὴν εἰδωλολατρία καὶ τὴ διαφθορά. Ὁ Θεὸς ὠργίστηκε καὶ ἔξαφνα διατάζει, νὰ σταματήσῃ ὁ οὐρανὸς νὰ βρέχῃ. Καὶ σταμάτησε πράγματι ἐπὶ τρισήμισυ χρόνια! Ξεράθηκαν τὰ πάντα. Τὰ πηγάδια καὶ οἱ βρύσες στέρεψαν. Τὰ ζῷα δὲ᾿ μποροῦσαν πιὰ νὰ ζήσουν. Οἱ ἄνθρωποι πήγαιναν μέσα στὶς σπηλιὲς καὶ κολλοῦσαν τὴ γλῶσσα τους στὰ βράχια σὰν τὸ σκύλο, γιὰ νὰ βροῦν λίγη ὑγρασία. Εἶχε ἀνοίξει πιὰ ἡ γῆ, εἶχε γίνει σκληρὴ σὰν τὸ κεραμίδι. Κινδύνευαν νὰ πεθάνουν ὅλοι, νὰ μὴ μείνῃ οὔτε ἕνας. Τότε ποιός τοὺς ἔσωσε; Γιά διαβάστε. Τοὺς ἔσωσε ὁ βασιλιᾶς; οἱ πλούσιοι; οἱ μεγάλοι; οἱ γραμματισμένοι; Κανείς ἀπ᾿ αὐτούς. Τοὺς ἔσωσε ἕνας ποὺ δὲν εἶχε σπίτι, δὲν εἶχε χρήματα, δὲν εἶχε ροῦχα πολυτελείας. Φοροῦσε μιὰ κάππα καὶ μ᾿ ἕνα ῥαβδὶ γύριζε ξυπόλητος βουνὰ – λαγκάδια, ἀπὸ ῥιζοβούνι σὲ ῥιζοβούνι κι ἀπὸ σπηλιὰ σὲ σπηλιά, καὶ τὸν ἔτρεφαν τὰ κοράκια τοῦ οὐρανοῦ. Ποιός εἶν᾿ αὐτός; Θὰ τὸν γιορτάσουμε στὶς 20 Ἰουλίου· εἶνε ὁ προφήτης Ἠλίας – νά ᾿χουμε τὴν εὐχή του. Αὐτὸς γονάτισε καὶ προσευχήθηκε…
Ἂν ποῦμε κ᾿ ἐμεῖς πὼς προσευχόμεθα, θὰ ποῦμε ψέματα. Συγχωρῆστε με, μὰ οὔτε σεῖς ὁ λαὸς οὔτε ἐμεῖς οἱ παπᾶδες (βάζω καὶ τὸν ἑαυτό μου) ποὺ λειτουργοῦμε προσευχόμεθα. Πρὶν 100 – 200 χρόνια στὸ Μοριά, στὴ Θεσσαλία, στὴν Κρήτη, στὴν Ἤπειρο, στὴ Μακεδονία, στὴ Μικρὰ Ἀσία, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ἔμπαιναν στὴν ἐκκλησία τὰ μάτια τους ἦταν βουρκωμένα καὶ τὰ δάκρυα πέφτανε κάτω στὰ πλακάκια κορόμηλο. Ποῦ τώρα αὐτά! Είμεθα θεομπαῖκται. Θὰ μᾶς τὶς κλείσῃ ὁ Θεὸς τὶς ἐκκλησίες· θὰ γίνουν ἀχούρια, κινηματογράφοι, θέατρα. Ποιός μπαίνει μέσα μὲ φόβο Θεοῦ;…
Ἔκανε, λοιπόν, ὁ Ἠλίας τὴν προσευχή του. Ὄχι πολλὴ ὥρα. Ἀλλὰ μόλις ὕψωσε τὰ χέρια, λὲς κ᾿ ἤτανε μαγνήτης, τράβηξε τὰ σύννεφα· γέμισε ὁ οὐρανός, ἔβρεξε, καὶ δροσίστηκε ἡ γῆ. Νά λοιπόν· ἕνας ἀπόκοσμος ἐρημίτης ἔσωσε τὸν κόσμο, ὁλόκληρο βασίλειο. Αὐτός εἶχε τὴν ἀξία, ὄχι ὁ κόσμος. «Ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος»! Τέτοιο διαμάντι ἦταν στὴν ἐποχή του, ἀλλὰ ποιός τὸν ὑπολόγιζε; Τὸν κυνηγοῦσαν, καὶ αὐτὸς ὁ κυνηγημένος ἦρθε ὥρα ποὺ τοὺς ἔσωσε. Νά τί ἀξίζει ἕνας ἅγιος.

* * *

 Θὰ πῆτε· Αὐτὰ «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ», σήμερα; Δὲν ἔπαυσε, ἀδέρφια μου, ἡ Ἐκκλησία νὰ γεννᾷ ἁγίους ἐδῶ στὴ γῆ. Ὅπως τὸ χῶμα βγάζει τριαντάφυλλα, ἔτσι καὶ αὐτὴ ἡ γῆ, καὶ ἡ δική μας χώρα, δὲ᾿ θὰ παύσῃ μέσ᾿ στὰ ἀγκάθια τὰ πολλὰ νὰ γεννάῃ καὶ κρίνα καὶ τριαντάφυλλα.
Ὑπάρχουν καὶ σήμερα ἅγιοι. Τὰ ὀνόματά τους δὲν τὰ γράφουν οἱ ἐφημερίδες οὔτε ἀκούγονται ἀπὸ τὰ ῥαδιόφωνα. Αὐτοὶ εἶνε ἄγνωστοι. Νὰ σᾶς δείξω μερικούς; Ἕνα κορίτσι ποὺ ὁ πατέρας του πέθανε καὶ τὸ σπίτι ἔμεινε ὀρφανὸ καί, ἐνῷ ἄλλες πουλᾶνε τὴν τιμή της καὶ ζοῦν μπέϊκα μέσ᾿ στὸν παλιόκοσμο, αὐτὴ ἐργάζεται τίμια καὶ βγάζει τὸ ψωμὶ τοῦ σπιτιοῦ, μιὰ τέτοια κοπέλλα, ἄγνωστη στὸν κόσμο, ἀξίζει χίλιες φορὲς περισσότερο ἀπὸ τὶς ἄλλες. Καὶ μιὰ νοσοκόμος πόσο ἀξίζει! Σὲ λίγο, σᾶς τὸ λέω, τὰ νοσοκομεῖα δὲν θά ᾿χουν νοσοκόμες. Γιατί μιὰ κοπέλλα νὰ πάῃ νὰ γίνῃ νοσοκόμος; Κορόϊδο εἶνε, νὰ ὑπηρετῇ ὅλη νύχτα καὶ ν᾿ ἀμείβεται ἐλάχιστα, τὴν ὥρα ποὺ ἡ ἄλλη πουλάει τὸ κορμί της καὶ μαζεύει τόσα ὅσα δὲ᾿ μαζεύει αὐτὴ ὅλο τὸ χρόνο; Καὶ μιὰ πολύτεκνη μάνα, ποὺ βαδίζει μὲ τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ φροντίζει τὸν ἄντρα καὶ τὰ παιδιά της, ἀξίζει παραπάνω ἀπὸ ὅλες τὶς ἄλλες ποὺ κρατοῦν στὴν ἀγκαλιά τους ὄχι παιδιὰ ἀλλὰ σκυλιά. Κ᾿ ἕνας ἐργάτης, ποὺ δουλεύει τίμια κι ὁ ἱδρώτας τρέχει ἀπὸ τὸ μέτωπό του, ἀξίζει παραπάνω ἀπὸ ἐφοπλιστὰς καὶ βιομήχανους. Κ᾿ ἕνας ἀγρότης ποὺ δουλεύει τὴ γῆ κι ὅταν κτυπάῃ ἡ καμπάνα κάνει τὸ σταυρό του, εἶνε ἀνώτερος ἀπ᾿ ὅλους τοὺς ἀσεβεῖς κυβερνῆτες τῶν λαῶν.
Αὐτὰ διδάσκει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ αὐτὰ τὰ κριτήρια πρέπει νά ᾿χουμε, ἀδέρφια μου. Δὲ᾿ σᾶς λέω περισσότερα, τοῦτο μόνο· μὴν ἐκτιμᾶτε χρῆμα, πλούτη, ἡδονάς. Νὰ ἐκτιμᾶτε πίστι καὶ ἁγιότητα. Ξεχάσαμε τὰ λόγια τῶν προγόνων μας. Ἔλεγε ὁ Πλάτων· «Πᾶς ὅ τ᾿ ἐπὶ γῆς καὶ ὑπὸ γῆς χρυσὸς ἀρετῆς οὐκ ἀντάξιος» (Νόμ. 5,728Α), ὅτι ὅλο τὸ χρυσάφι τῆς γῆς δὲν μπορεῖ ν᾿ ἀντισταθμίσῃ τὴν ἀξία τῆς ἀρετῆς. Βγάζω δίσκο σήμερα, δίσκο ἀγγέλων, τὸν περιφέρω καὶ ζητῶ· δῶστε μου, Χριστιανοί, ἕνα δάκρυ μετανοίας, δῶστε μου ἕνα δράμι πίστεως, δῶστε μου ἕνα γραμμάριο ἁγιότητος, καὶ σᾶς χαρίζω ὅλο τὸν κόσμο. Ὅσο ἀξίζουν αὐτά, δὲν ἀξίζει ὅλος ὁ πλοῦτος τῆς γῆς.
Ἀδέρφια μου, μὴ μᾶς θαμπώσουν τὰ ἐγκόσμια. Νὰ ζήσουμε μὲ τὸ Χριστό. Μακάριοι – εὐτυχεῖς αὐτοὶ ποὺ πιστεύουν στὸ Χριστό, αὐτοὶ ποὺ ζοῦν κατὰ Χριστόν, αὐτοὶ ποὺ ἑνώνονται μὲ τὸ Χριστό. Αὐτοὶ μιὰ μέρα, μαζὶ μὲ τοὺς μάρτυρας, τοὺς ὁσίους, τοὺς ἀγγέλους, μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους Πάντας, θὰ ψάλλουν καὶ θὰ λένε· «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος, Κύριος σαβαώθ, πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ τῆς δόξης σου» (Ἠσ. 6,3 καὶ θ. Λειτ.).

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ἀθηνῶν 20-6-1965)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ

Η ΜΑΓΕΙΑ

«Διαπονηθείς δε ο Παύλος και επιστρέψας τω πνεύματι είπε·
Παραγγέλλω σοι εν τω ονόματι Ιησού Χριστού εξελθείν απ’ αυτής»
(Πράξ. 16,18)

Ας προσπαθήσωμε, αδελφοί μου, να πάρουμε κάποιο ωφέλιμο δίδαγμα απ᾿ όσα ακούσαμε σήμερα.
Σήμερα είναι η Κυριακή του Τυφλού. Σήμερα το ευαγγέλιο διηγείται ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα που έκανε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός· ένας τυφλός εκ γενετής είδε το φως του. Δεν πρόκειται, αδελφοί μου, ν᾿ ασχοληθώ με το θαύμα αυτό, διότι θα μου πείτε· Δόξα τω Θεώ όλοι εδώ που είμαστε έχουμε μάτια και βλέπουμε. Ας δοξάσουμε το Θεό γιατί μας δίνει το φως το σωματικό, και ας τον παρακαλέσουμε να μας δώσει και το ανώτερο φως, το φως το ψυχικό.
Δεν θα ασχοληθώ με το ευαγγέλιο, που σας είναι γνωστό. Θα προσπαθήσω ν᾿ ανοίξω τον απόστολο του Χριστού, που είναι ένας καθρέπτης. Και σ᾿ αυτόν τι βλέπω;
Βλέπω μια αμαρτία, που εξακολουθεί δυστυχώς να διαπράττεται και στην γενεά μας. Θα ήμουν ευτυχής εάν μπορούσα να την ξεριζώσω, για να μη διαπράτεται στον τόπο μας. Ποια είναι αυτή η αμαρτία;

Η ΜΑΓΙΣΣΑ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ

Υπήρχε, λέει, κάποτε ένα κορίτσι πτωχό, που κατοικούσε σε μια αρχαία πόλη, σε μια πόλη που δεν υπάρχει σήμερα. Κάποτε εκεί υπήρχαν παλάτια, υπήρχαν δικαστήρια, αγορές, θέατρα μεγάλα, στρατώνες. Κάποτε εκεί κατοικούσαν τρακόσες χιλιάδες άνθρωποι. Σε μια νύχτα —κάτι λέει ο απόστολος— σεισμός έγινε, και τώρα δεν υπάρχει τίποτε. Τώρα αν πας, θα βρεις μόνο σπασμένα μάρμαρα. Τώρα αν πας, θα δεις τους αρχαιολόγους να σκάβουνε, για να βγάλουν μέσα από τη γη κάτι μωσαϊκά και πολύτιμα ευρήματα από σπίτια.
Αυτά θα πάθουμε κ᾿ εμείς καμιά μέρα μέσα στις μεγαλουπόλεις, αν δεν μετανοήσουμε. Αυτά είναι γραμμένα. Διαβάστε την Αποκάλυψη για να τα δείτε. Και Read more »

Κυριακὴ Βαΐων (Φιλ. 4,4-9)

«Ὁ Κύριος ἐγγύς» (Φιλ. 4,5)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡμέρα ἱερὰ καὶ ἔνδοξος, Κυριακὴ τῶν Βαΐων. Σήμερα λαὸς πολὺς ὑποδέχθηκε στὰ Ἰεροσόλυμα τὸν Κύρι­ον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν «νικητὴν τοῦ θανάτου» (ἀπολυτ.), καὶ φώναζαν «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» (Ἰω. 12,13 = Ψαλμ. 117,26). Ἂς συγκεντρώσουμε τὸ νοῦ μας στὰ ἱερὰ νοήματα κι ἂς ποῦμε λίγα σύντομα λόγια.
Καὶ δὲν ὑπάρχει πιὸ σύντομος λόγος ἀπὸ ἐ­κεῖνον ποὺ εἶπε ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸν σημερινὸ ἀπόστολο. Ἂν προσέξατε, μέσα στὸ ἀνάγνωσμα αὐτὸ ὑπάρχουν δύο λέξεις γεμᾶ­τες πνευματικὸ νόημα. Εἶνε οἱ λέξεις «Ὁ Κύριος ἐγγύς» (Φιλιπ. 4,5), ὁ Κύριος εἶνε κοντά μας δη­λαδή. Τί κρύβουν οἱ λέξεις αὐτές;

* * *

Πολλοί, ἀγαπητοί μου, διαβάζουν τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ἐνθουσιάζονται. Θὰ ἤθελαν νὰ ζοῦν στὶς ἡμέρες τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, νὰ εἶνε στοὺς Ἁγίους Τόπους, στὰ ἱερὰ ἐδάφη ποὺ πάτησε ὁ Κύριος, νὰ εἶνε κοντά του, νὰ τὸν βλέπουν καὶ νὰ τὸν ἀκοῦνε. Ἄκουγα πρὸ ἡμερῶν ἕνα φτωχὸ ἄνθρωπο νὰ λέῃ· Ἄχ, πάτερ μου, δὲν ἤθελα τίποτε ἄλλο παρὰ νὰ πάρω κ᾽ ἐγὼ ἕνα εἰσιτήριο νὰ πάω στοὺς Ἁγίους Τόπους, καὶ τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ νὰ προσ­κυνήσω τὸν πανάγιο Τάφο!… Προσπάθησα νὰ τὸν παρηγορήσω καὶ τοῦ εἶπα τὰ ἑξῆς.
Μπορεῖ κανεὶς νὰ ἔχῃ χρήματα, νὰ πάῃ στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ νὰ προσκυνήσῃ τὸν πανάγιο Τάφο, καὶ ὅμως ὁ Κύριος νὰ εἶνε μακριά του· καὶ μπορεῖ πάλι ἄλλος, πτωχός – πάμ­πτωχος, ποὺ δὲν ἔχει εἰσιτήριο νὰ πάῃ στὸ σπίτι του, νὰ μένῃ στὴν καλύβα του καὶ ὅ­μως ὁ Κύριος νὰ εἶνε πολὺ κοντά του. Τὸ «μακρὰν» ἢ τὸ «ἐγγύς», στὴν ἁγία μας θρησκεία ποὺ εἶ­νε πνευματική, δὲν ἐξαρτᾶται ἀ­πὸ τὸν τόπο. Ὁ Κύριος εἶνε μακριὰ ὅταν ἁ­μαρτάνῃς, καὶ εἶ­νε κοντὰ ὅταν κάνῃς τὸ καλὸ καὶ «ἐπιτελῇς ἁγιωσύνην» (Β΄ Κορ. 7,1). Ἀπὸ σένα ἐξαρτᾶται. Μὲ τὴν κακία κάνεις τὴν καρδιά σου ἕνα βρωμε­ρὸ σταῦλο, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ μείνῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, καὶ μὲ τὴν καλωσύνη κάνεις τὴν καρδιά σου πανάγιο Τάφο καὶ ναό, μέσα στὸν ὁ­ποῖο μπορεῖ νὰ κατοικήσῃ ὁ Θεός. Μὲ τὴν ἀρε­τὴ κάνεις τὴν καρδιά σου οὐρανό, καὶ μὲ τὴν κακία τὴν κάνεις κόλασι. Τὸ «ἐγγὺς» λοιπὸν τοῦ Κυρίου ἐξαρτᾶται ὄχι ἀπὸ τὸν τόπο ἀλλ᾽ ἀπὸ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ζῇ ὁ καθένας μας.
Στὸν βίο τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου ἀναφέρεται ὅτι, ὅταν τὸν ἔρριξαν στὰ ἄ­γρια θηρία στὸ ἀμφιθέατρο τῆς ῾Ρώμης κι αὐ­τὰ ἔφαγαν ὅλο τὸ σῶμα του, ἔμεινε μόνο ἡ καρ­διά –τὰ θηρία τὴν σεβάστηκαν–, κι ὅταν ἄνοιξαν τὴν καρδιά του, ἡ παράδοσις λέει ὅτι βρέ­θηκε μέσα γραμμένο· «Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἔρως τῆς καρδίας μου», ἡ γλυκειά μου ἀγάπη. Ὅσοι λοιπὸν ἔχουν τέτοια ἀγάπη στὸ Χριστό, τὸν ἀ­γαποῦν πάνω ἀπ᾽ ὅ,τι ἄλλο στὸν κόσμο, τὶς ἅ­γιες αὐτὲς ἡμέρες τὶς αἰσθάνονται βαθειά.
«Ὁ Κύριος ἐγγὺς» διὰ τῆς πίστεως, «ὁ Κύριος ἐγγὺς» διὰ τῆς ἀ­ρε­τῆς, «ὁ Κύριος ἐγ­γὺς» διὰ τῆς ἐλεημοσύνης καὶ κάθε ἀγαθοεργίας, «ὁ Κύριος ἐγγὺς» διὰ τῆς ἀγάπης.
Ἀλλὰ πρέπει νὰ ὁμολογήσουμε, ὅτι Read more »

Κυρ. Γ΄ Νηστ. Σταυρ/σεως
23 Μαρτίου 2014
Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

____

____

«Κρατωμεν της ομολογιας» (Ἑβρ. 4,14)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, βρισκόμαστε στὴ μέ­ση τῆς Τεσσαρακοστῆς. Μεγάλη ἑ­ορτή, Τρίτη Κυριακὴ Νη­στειῶν-τῆς Σταυροπροσκυνήσεως.
Ὅσα λέγονται (ἀπολυτίκιο, ὕμνοι, τροπάρια, ἀπόστολος, εὐαγγέλιο), ὅλα διδάσκουν μεγά­λα μαθήματα. Ὅποιος ἔχει αὐτὶ μυστικὸ ἀκούει, ὅ­ποιος ἔχει μάτια βλέπει, ὅποιος ἔχει καρδιὰ αἰσθάνεται, καὶ ὅποιος ἔχει γλῶσσα ψάλλει· «Τὸν σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν σου ἀνάστασιν δοξάζομεν» (ἀντὶ τρισαγ.).
Ὠκεανὸς τὰ διδάγματα. Ἀπ᾽ ὅλα αὐτὰ ἂς ἐξ­ετάσουμε μία μόνο λέξι τοῦ σημερινοῦ ἀποστόλου, τὴ λέξι «ὁμολογία». «Κρατῶμεν», λέει, «τῆς ὁμολογίας» (Ἑβρ. 4,14). Τί σημαίνει «ὁμολογία»;

* * *

Ὑπάρχει ὁμολογία στὴ γλῶσσα τοῦ κόσμου, καὶ ὁμολογία στὴ γλῶσσα τοῦ Θεοῦ.
Ὁμολογία στὴ γλῶσσα τοῦ κόσμου. Ὅπως τώρα τελευταῖα ἀκούγεται γιὰ τὰ δάνεια ποὺ κάνει τὸ κράτος, εἶνε γνωστὸ τί σημαίνει ὁμο­λογία καὶ ὁμολογιοῦ­χοι. Τὸ κράτος, ὁποιοδήποτε κράτος, ὅταν βρεθῇ στὴν ἀνάγκη, στρέφε­ται στοὺς πολῖτες του καὶ λέει· Ζη­τῶ τὰ χρήματά σας. Καὶ ὑ­πόσχεται τόκους, κληρώσεις, λα­χνούς. Κι ὁ λαουτζῖκος δίνει ἐμπιστοσύνη, ἀνοίγει τὸ κομπόδεμά του καὶ ἐμπιστεύεται τὶς οἰκονομίες του στὸ κράτος. Καὶ τὸ κράτος; Δίνει ἕνα χαρτί, μία ὁμολογία, πάνω στὴν ὁποία γράφει ἕνα νούμερο. Εἶνε δύσκολο νὰ γράψῃ ἕνα νούμερο; Κατόπιν ὅμως ὅταν ἔρ­χεται ἡ ὥρα νὰ ἐξοφλήσῃ, –δὲν κάνω καμμία πο­λιτικὴ αὐτὴ τὴν ὥρα, ὁμιλῶ γενικὰ γιὰ ὅλα σχε­δὸν τὰ κράτη–, τὸ ψυχρὸ κράτος, ἀ­φοῦ κατα­βροχθίσῃ τὰ ἑκατομμύρια τοῦ λαοῦ, κλείνει τὶς θυρίδες τῶν τραπεζῶν καὶ ἀρνεῖ­ται νὰ δώ­σῃ ὁ,τιδήποτε ἢ δίνει ψίχουλα. Ἔτσι οἱ ὁ­μολο­γίες καταντοῦν κουρελόχαρτα· γιὰ νὰ ἐπαληθεύσῃ πάλι ὁ λόγος τῆς Γραφῆς «Μὴ πεποί­θατε ἐπ᾽ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία» (Ψαλμ. 145,3).
Ἀλλὰ ἡ ὁμολογία ποὺ δίνει ὁ Θεός! Θὰ θελήσετε ἆραγε σήμερα νὰ πάρετε μιὰ ὁμολογία; σήμερα, ἑορτή, θὰ βγῆτε ἀπὸ τὴν ἐκκλησία παίρνοντας μιὰ τέτοια ὁμολογία; ὁμολογία ποὺ τὴν ὑπογράφει ὄχι ὁ ἄλφα ἢ βῆτα κυβερ­νήτης κράτους ἀλλ᾽ ὁ­μολογία ποὺ ὑπογράφει μὲ τὸ αἷμα του – ποιός· «ὁ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ κύρι­ος τῶν κυριευόντων» (Α΄ Τιμ. 6,15)! Καταλαβαίνετε αὐτὰ ποὺ σᾶς λέω; Δὲν ἀνέ­βηκα ἐδῶ γιὰ νὰ περά­σῃ ἡ ὥρα ἢ νὰ σᾶς ψυχαγω­γήσω· ἦρθα νὰ διαμαρτυρηθῶ, γιατὶ ἀμελεῖτε καὶ ἀδιαφορεῖτε γιὰ τὰ μεγάλα καὶ αἰώνια.
Ἀδελφοί, «κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας». Ἡ «ὁ­μολογία», γιὰ τὴν ὁποία ὁμιλεῖ ὁ ἀπόστολος, τί εἶνε; Ἐκ μέ­ρους μὲν τοῦ Θεοῦ εἶνε βεβαίω­σις, ἀσφαλὴς βεβαίωσις, πὼς ὅ,τι ὑπόσχεται θὰ μᾶς τὸ δώσῃ. Ὑπόσχεται π.χ. «Οὐ μὴ σὲ ἀ­νῶ οὐδ᾽ οὐ μὴ σὲ ἐγκαταλίπω»· παιδί μου, δὲν θὰ σ᾽ ἐγ­καταλείψω ποτέ. Ὁμολογία – ὑπόσχεσι τοῦ Θε­οῦ εἶνε τὸ «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καὶ ἐπείνα­σαν, οἱ δὲ ἐκζητοῦντες τὸν Κύριον οὐκ ἐ­λαττωθήσονται παντὸς ἀγαθοῦ» (Ψαλμ. 33,11). Ὁμολογία – ὑπόσχεσι τοῦ Θεοῦ εἶνε τὸ «Δανείζει Θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν» (Παρ. 19,17). Ὁμολογία – ὑπόσχεσι ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ βεβαίωσις ὅτι ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς «δὲν παίρνει πίσω τὸ λόγο του», ὅπως ἔλεγε ὁ γερο – Κολοκοτρώ­νης. Οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κράτη ἀνακαλοῦν τὶς ὑπο­σχέσεις τους, ὁ Θεὸς ὄχι. «Πᾶς ὃς ἂν ὁμολογή­σῃ ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀν­θρώπων, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁμολογήσει ἐν αὐτῷ ἔμ­προσθεν τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ»· ἐάν, παιδί μου, λέει, μὲ ὁμολογήσῃς ἐμ­πρὸς στοὺς ἀνθρώπους, θὰ σὲ ὁμολογήσω καὶ ἐγὼ ἐνώπιον τῶν ἁγίων ἀγγέλων (Λουκ. 12,8).
Ὁμολογία δὲ ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου τί εἶνε; Ὅπως τὸ παιδάκι ἔχει ἐμπιστοσύνη τυφλὴ στὴ μάνα του, γιατὶ ξέρει ὅτι ποτέ αὐτὴ δὲν θὰ τοῦ δώσῃ κάτι ἐπιβλαβές, ἔτσι ὁ Χριστιανὸς ἐμπιστεύεται τὸν ἑαυτό του ἀπολύτως στὰ χέρια τοῦ Θε­οῦ. Ὁμολογία θὰ πῇ· Read more »

Kυριακὴ Tελώνου & Φαρισαίου (B΄ Tιμ. 3,10-15)

ΠΟΝΗΡΟΙ ΚΑΙ ΓΟΗΤΕΣ

Πονηροί δὲ ἄνθρωποι και γόητες προκόψουσιν ἔπι τῷ χεῖρον πλανῶντες και πλανώμενοι (B΄ Tιμ. 3,13)

   ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ πρώτη Κυριακὴ τοῦ Τριῳδίου καὶ ὁ ἀπόστολος περιέχει δύο προφητεῖες τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Ἡ μία προφητεία εἶνε ὅτι· ὅσοι θέλουν νὰ ζήσουν μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, ὅσοι θέλουν στὴ ζωή τους νὰ ἐφαρμόσουν κατὰ γράμμα τὶς ἐντολὲς τοῦ Εὐαγγελίου, ὅσοι θέλουν νὰ ζήσουν «εὐσεβῶς», αὐτοὶ θὰ διωχθοῦν. Αὐτὴ εἶνε ἡ μία προφητεία. Ἡ δὲ ἄλλη προφητεία ποιά εἶνε; Ὅτι ὅσοι εἶνε «πονηροὶ ἄνθρωποι» καὶ ἀπατεῶνες, αὐτοὶ ―τὸ λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος― αὐτοὶ θὰ προκόψουν (ἔ.ἀ. 12-13).
Θὰ προκόψουν λοιπὸν οἱ πονηροὶ καὶ ἀπατεῶνες; Μυστήριο πρᾶγμα! Δὲν εἶνε ἀνάποδα αὐτά; 
Ἀκριβῶς λοιπὸν ἐπάνω εἰς τὸ δεύτερο σκέλος τῆς προφητείας τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ποὺ λέγει ὅτι οἱ πονηροὶ καὶ οἱ ἀπατεῶνες, οἱ «γόητες», θὰ προκόψουν, θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, ἀγαπητοί μου Χριστιανοί, μὲ πολὺ ἁπλᾶ λόγια νὰ σᾶς ὁμιλήσω, γιὰ νὰ ἐξηγήσω ποιοί εἶνε αὐτοὶ οἱ «πονηροί» καὶ ποιά ἡ προκοπή τους.

***

• (Παρέκβασις:) Θὰ παρακαλέσω νὰ σταματήσῃ ὁ δίσκος. Δὲ᾿ θά ᾿ρθῃ αὐτὴ ἡ ἅγια ἡμέρα ποὺ θὰ καταργηθοῦν οἱ δίσκοι; Δὲν κατηγορῶ τοὺς ἐπιτρόπους· κατηγορῶ μιὰ ἀταξία ποὺ ὑπάρχει στὴν ὀρθόδοξον ἐκκλησία, τὴν πιὸ ἱερὰ στιγμὴ τῆς θείας λειτουργίας να περιφέρεται ὁ δίσκος. Δὲν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος, κατὰ τὸν ὁποῖον θὰ μπορέσουν οἱ ναοὶ ν᾿ ἀποκτήσουν τα ἔσοδα, τὰ ὁποῖα χρειάζονται, μόνο εἶνε ἀναγκασμένοι οἱ Χριστιανοὶ νὰ βλέπουν ἐνώπιόν τους τὸν δίσκο καὶ νὰ διαταράσσεται ἡ ἱερὰ στιγμὴ τῆς θείας λειτουργίας; (Ο π. Αυγουστίνος ως Μητροπολίτης Φλωρίνης κατήργησε τους δίσκους και τα έσοδα των ναών διπλασιάστηκαν)

Ποιοί εἶνε οἱ πονηροὶ

Ποιοί ἆραγε εἶνε αὐτοὶ οἱ «πονηροί»;
Ὁ πονηρὸς εἶνε ὁ ἀντίθετος τοῦ χαρακτῆρος ἐκείνου ὁ ὁποῖος λέγεται ἁπλοῦς καὶ εἰλικρινής. Ὁ ἁπλοῦς καὶ εἰλικρινὴς ὅ,τι εἶνε στὴν καρδιὰ εἶνε καὶ στὰ χείλη. Ὁ ἁπλοῦς καὶ εἰλικρινὴς ἔχει ὡς δόγμα «τὸ ναὶ ναί» καὶ τὸ «οὒ οὔ» (Ματθ. 5,37)· λέει «τὰ σῦκα σῦκα καὶ τὴ σκάφη σκάφη», τὴν ἡμέρα ἡμέρα καὶ τὴ νύχτα νύχτα. Ἐνῷ ἀντιθέτως ὁ πονηρὸς ἄλλα ἔχει μέσ᾿ στὴν καρδιὰ καὶ ἄλλα ἐκφράζει, ἄλλο εἶνε καὶ ἄλλο φαίνεται. Ὁ πονηρὸς εἶνε πηγάδι βαθὺ ποὺ δὲν ξέρεις τί ἔχει κάτω εἰς τὸν βυθό του. Ὁ πονηρὸς εἶνε ποτάμι θολὸ ποὺ δὲ᾿ γνωρίζεις τί λάκκους κρύβει. Ὁ πονηρὸς εἶνε θάλασσα, ποὺ κάτω κρύβει βράχους, καὶ εἶνε εὔκολο νὰ προσκρούσῃ ἐκεῖ ἕνα πλοῖο ποὺ ταξιδεύει. Ὁ πονηρὸς κρύβει τὰ ἐλαττώματά του καὶ τὶς κακίες του, καὶ παρουσιάζει τὴν ψευδῆ ἀρετή. Ὁ πονηρὸς εἶνε ὑποκριτής, ὁ πονηρὸς εἶνε φαρισαῖος· ὅπως ἀκριβῶς ὁ φαρισαῖος τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου (βλ. Λουκ. 18,10-14). Ἔκρυβε τὶς κακίες του ποὺ εἶχε καὶ παρουσίαζε ἐπάνω στὴν ἐπιφάνεια τὰς δῆθεν ἀρετάς. Καὶ ἐθεώρει τὸν ἑαυτόν του ἅγιο, καὶ ἐζήτει νὰ τὸν θεωρήσουν ἅγιο, νὰ τὸν προσκυνήσουν ὡς ἅγιο· νὰ πέσουν ἄνθρωποι καὶ ἄγγελοι καὶ νὰ τὸν προσκυνήσουν ὡς ἅγιο. Μὰ ἤτανε ἅγιος; Κάθε ἄλλο. Ὅπως εἶπε ὁ Χριστός, μοιάζανε αὐτοὶ οἱ φαρισαῖοι σὰν ἕνα ποτήρι ποὺ ἀπ᾿ ἔξω εἶνε πεντακάθαρο, ἀλλὰ μέσα εἶνε γεμᾶτο ἀπὸ σαπρία καὶ ἀκαθαρσία (Ματθ. 23,25). Ὁ πονηρὸς εἶνε δίγλωσσος. Ὁ πονηρὸς δὲν ἔχει ἕνα πρόσωπο ἀλλὰ πολλὰ προσωπεῖα.

Τώρα τὴν περίοδο τοῦ Τριῳδίου κακῶς, κάκιστα, μερικοὶ ἐξαφανίζουν τὸ δικό τους πρόσωπο, τὸ μουτζουρώνουν καὶ φοροῦν μάσκες. Αὐτοὶ φοροῦν τὴ μάσκα μιὰ φορὰ τὸ χρόνο, ἐνῷ ὁ πονηρὸς ὅλο τὸ χρόνο μασκαρεύεται. Ἔχει πολλὲς μάσκες, παρουσιάζεται μὲ πολλὰ προσωπεῖα.
Ὁ πονηρὸς μοιάζει σὰν ἕνα ἑρπετὸ ποὺ τὸ ὀνομάζουν χαμαιλέοντα. Αὐτὸς ὁ χαμαιλέων ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ ἀλλάζῃ χρώματα ἡ ἐπιδερμίς του. Εἶνε μέσα σὲ πράσινα χορτάρια; θὰ γίνῃ πράσινο τὸ δέρμα του. Εἶνε μέσα σὲ κίτρινα χορτάρια; θὰ γίνῃ κίτρινο τὸ δέρμα του. Εἶνε μέσα σὲ παπαροῦνες; θὰ γίνῃ κόκκινο τὸ δέρμα του. Μόνο ἄσπρο δὲ᾿ γίνεται. Αὐτός εἶνε ὁ χαμαιλέων. Χαμαιλέοντες εἶνε καὶ οἱ πονηροί. Ὁ πονηρὸς εὑρίσκεται μέσα σ᾿ ἕνα κύκλο θρησκευτικῶν ἀνθρώπων; θὰ κάνῃ τὸ θρῆσκο, θὰ κάνῃ μετάνοιες, θὰ προσκυνᾷ τὶς εἰκόνες ὅλες. Εὑρίσκεται μέσα σ᾿ ἕνα κύκλο πατριωτῶν; θὰ κάνῃ τὸν ὑπερπατριώτη. Εὑρίσκεται μέσα σ᾿ ἕνα κύκλο μοντέρνων; θὰ κάνῃ τὸ μοντέρνο. Εὑρίσκεται μέσα εἰς κύκλον συντηρητικῶν ἀνθρώπων; θὰ κάνῃ τὸν συντηρητικόν. Δὲ᾿ μπορεῖς νὰ τὸν πιάσῃς. Ἀλλάζει χρώματα· μόνο λευκὸς δὲν εἶνε· μόνο τὴν ἁπλότητα καὶ ἀθῳότητα δὲν ἔχει.
Ὁ πονηρὸς ὁμοιάζει ὡς πρὸς τὴν πονηρία μὲ ἕνα ζῷο, τὸ ὁποῖο εἶνε ἡ ἐνσάρκωσις τῆς πονηρίας· ὁμοιάζει μὲ τὴν ἀλεποῦ. Πόσα τεχνάσματα δὲ᾿ μεταχειρίζεται ἡ ἀλεποῦ διὰ νὰ παγιδεύσῃ τὰ θύματά της! Πολλὲς φορὲς κάνει τὴν ψόφια καὶ ξαπλώνεται κατὰ γῆς, γιὰ νὰ ἐξαπατήσῃ τὰ ὀρνίθια τὰ ἀνόητα καὶ νὰ τὴν πλησιάσουν καὶ νὰ γίνουν κατάβρωμά της. Ἔτσι ἀκριβῶς εἶνε. Ὁ πονηρὸς ἐκμεταλλεύεται ὅλα. Παρουσιάζεται φίλος, παρουσιάζεται συμπάσχων καὶ συμπονῶν καὶ συλλυπούμενος καὶ συμμορφούμενος πρὸς ὅλας τὰς ἰδιοτροπίας τοῦ ἄλλου, μὲ ἕνα καὶ μοναδικὸν σκοπόν· πῶς νὰ ἀποκτήσῃ τὴν εὔνοιά του, πῶς νὰ ἀποκτήσῃ τὴν ἀγάπη του, διὰ νὰ ἐπιδιώξῃ τὰ ἀτομικά του συμφέροντα.

Παραδείγματα ἀπὸ τὴν ἁγία Γραφὴ

«Ἀλώπεκα», ἀλεποῦ, ναὶ ἀλεποῦ, ὠνόμασε ὁ Χριστὸς – ποιόν, κανένα φτωχαδάκι; Τὰ φτωχαδάκια ὡς ἐπὶ τῷ πλεῖστον εἶνε ἁπλᾶ. Ποιόν ὠνόμασε ἀλεποῦ ὁ Χριστός; Read more »

Kυριακή Tελώνου & Φαρισαίου (B΄ Tιμ. 3,10-15)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ

ΟΙ ΕΥΣΕΒΕΙΣ ΔΙΩΚΟΝΤΑΙ

«Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται» (Β΄ Τιμ. 3,12)

ΣΗΜΕΡΑ ἀρχίζει τὸ Τριῴδιο, ὅπως λέει ὁ λαός μας. Τί θὰ πῇ Τριῴδιο; Τριῴδιο εἶνε μία περίοδος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους ποὺ διαρκεῖ ἑβδομήντα (70) ἡμέρες. Ἀρχίζει σήμερα καὶ τελειώνει τὸ Μέγα Σάββατο· τότε ὁ ἱερεὺς ποὺ λειτουργεῖ κρατεῖ ἕνα κάνιστρο, πανέρι, γεμᾶτο ἀπὸ φύλλα δάφνης (σύμφωνα μὲ τὴν παράδοσι αὐτὰ εἶνε σύμβολα νίκης καὶ θριάμβου) καὶ ψάλλει· «Ἀνάστα, ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν…» (Ψαλμ. 81,8).
Σήμερα εἶνε ἡ πρώτη Κυριακὴ τοῦ Τριῳδίου, ἡ Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, καὶ μέσα ἀπ᾿ τὴν καρδιά μας πρέπει νὰ ποῦμε κ᾿ ἐμεῖς· «Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13). Αὐτὸ εἶνε τὸ θεμέλιο, ἡ ἀρχὴ τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Χωρὶς συναίσθησι καὶ μετάνοια εἶνε ἀδύνατον νὰ σωθοῦμε.
Μοιάζει τὸ Τριῴδιο, γιὰ νὰ ἐκφρασθῶ συμβολικά, μὲ τὴν κλίμακα ποὺ εἶδε ὁ Ἰακώβ. Ἦταν μιὰ σκάλα, ποὺ ἄρχιζε ἀπὸ τὴ γῆ καὶ ἔφτανε μέχρι τὸν οὐρανό, καὶ ἄγγελοι ἀνέβαιναν καὶ κατέβαιναν. Καὶ τότε ἔμφοβος ὁ Ἰακὼβ εἶπε· «Οὐκ ἔστι τοῦτο ἀλλ᾿ ἢ οἶκος Θεοῦ», δὲν εἶνε ἄλλο αὐτὸ παρὰ ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ, «καὶ αὕτη ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ» (Γέν. 28,17). Ἑβδομήντα μέρες, ἑβδομήντα σκαλοπάτια ν᾿ ἀνεβοῦμε· καὶ ἂς μᾶς κρατήσῃ ὁ Θεὸς σὲ ἀγάπη, ταπείνωσι καὶ μετάνοια.
Ἀκούσατε σήμερα καὶ τὸ εὐαγγέλιο καὶ τὸν ἀπόστολο. Ἀπ᾿ ὅλα αὐτὰ θέλω νὰ προσέξετε ἕνα λόγο, μιὰ προφητεία, τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Ποῦ βρισκόταν ὅταν τὰ ἔγραφε αὐτά; Read more »

Κυρ. πρὸ Χρ. Γεννήσεως (Ἑβρ. 11,9-10,32-40)
Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου Καντιώτου

Η ΠΙΣΤΙ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ

«Πίστει παρῴκησεν Ἀβραὰμ εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν, ἐν σκηναῖς κατοικήσας μετὰ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ τῶν συγκληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὐτῆς» (Ἑβρ. 11,9)

Ἡ σημερινὴ Κυριακή, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ Κυριακὴ πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως. Οἱ ἅγιοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας «οἱ τὰ πάντα κα­λῶς διαταξάμενοι» ὥρισαν, ὁ ἀπόστολος καὶ τὸ εὐαγγέλιο σήμερα νὰ εἶνε σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τῆς με­γάλης ἑορτῆς. Καὶ τὰ δύο ἀναγνώσμα­­­­τα περιέχουν πολλὰ ἑβραϊκὰ ὀνόματα (πατρι­αρχῶν, προφητῶν, κριτῶν, βασιλέων, στρατη­γῶν, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν). Ἀποτελοῦν μία ἁ­λυ­σίδα μὲ πρῶτο κρίκο τὸν Ἀδὰμ καὶ τελευταῖο τὸν δίκαιο Ἰωσήφ, μία ἱστο­ρία χιλιετιῶν. Στὸ μακρὸ αὐτὸ διά­στημα οἱ ἄνθρωποι ζοῦσαν ὑπὸ τὸ κράτος τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου καὶ λαχταροῦ­σαν πότε θὰ γεννηθῇ ὁ Σωτήρας.
Κάθε ὄνομα ποὺ ἀκούσαμε ἔχει μία ἱστορία. Θὰ χρειαζόταν ὥρα πολλὴ γιὰ νὰ ἐξιστορή­σουμε τὴν ἱστορία ὅλων αὐτῶν τῶν προσώπων. «Ἐ­πιλείψει με ὁ χρόνος διηγούμενον» (Ἑβρ. 11,32) τὰ ἡ­ρωικὰ κατορθώματα τῶν ἐνδόξων αὐτῶν μορ­φῶν τῆς παλαιᾶς διαθήκης. Γι᾽ αὐτὸ θὰ πάρου­­με ἕνα μόνο ὄνομα, τὸ ὄνομα τοῦ Ἀβραάμ.

* * *

Ἀβραάμ! ἕνας κόσμος ὁλόκληρος, ἀστέρι πρώτου μεγέθους. Κύριο γνώρισμα τῆς μεγά­λης αὐτῆς φυσιογνωμίας τῆς παλαιᾶς διαθήκης εἶνε ἡ πίστι, ἡ πίστι στὸν ἀληθινὸ Θεό.
Πίστευε ὁ Ἀβραάμ. Κ᾽ ἐμεῖς πιστεύου­με, θὰ πῆτε. Ἀσφαλῶς. Ἀλλὰ πίστι ἀπὸ πίστι διαφέρει. Ἄλλο πίστι τοῦ Ἀβραὰμ καὶ ἄλλο πίστι δική μας· διαφέρει ὅσο ἕνας νεκρὸς ἀπὸ ἕνα ζων­τανό. Ἡ πίστι τοῦ Ἀβραὰμ δὲν ἦταν νεκρή· ἦ­ταν πίστι ζωντανή, θερμουργός, ἐνεργής. «Πι­στεύεις;» – δὲν ἐρωτῶ ἐγώ, ἐρωτᾷ ὁ ἅγιος Ἰ­άκωβος ὁ ἀδελφόθεος. Ἐὰν πιστεύῃς, τὴν πί­στι σου δὲν θὰ τὴ δείξῃς οὔτε μὲ τοὺς πολλοὺς σταυροὺς οὔτε μὲ τὰ πολλὰ κεριὰ οὔτε μὲ τὰ λόγια ποὺ λὲς ἢ τὰ βιβλία καὶ περιοδικὰ ποὺ διαβάζεις. Καλὰ καὶ ἅγια αὐτά, ἀλλὰ δὲν ἀρ­κοῦν. Πιστεύεις; «δεῖξόν μοι τὴν πίστιν σου ἐκ τῶν ἔργων σου», δεῖξε μου τὴν πίστι σου ἀπὸ τὰ ἔργα σου (Ἰακ. 2,18), ποὺ πρέπει νὰ ἔχουν ὅλα τὴ σφραγῖδα τῆς ἀρετῆς, τῆς τελειότητος, τοῦ ἁ­γίου Πνεύματος. Ἔτσι ἔδειξε ὁ Ἀβραὰμ τὴν πί­στι του, «ἐκ τῶν ἔργων» του. Ἂς θεωρήσου­με, ἀγαπητοί μου, τὸν Ἀβραὰμ σὰν ἕνα λαμ­πρὸ ἀ­στέρι ποὺ ἀκτινοβολοῦσε μέσα στὸ σκοτάδι καὶ ἂς δοῦμε μερικὲς ἀκτῖνες του.
⃝ Ἡ πίστι τοῦ Ἀβραὰμ φάνηκε ἀπὸ τὴν τελεία ὑπακοὴ στὸ Θεό. Ἔζησε δύο χιλιάδες χρόνια προτοῦ ν᾽ ἀνατείλῃ τὸ ἄστρο τῆς Βηθλεὲμ καὶ πατρίδα του ἦταν ἡ Μεσοποταμία. Μεγάλωσε σὲ περιβάλλον ἑκατὸ τοῖς ἑκατὸ εἰδωλολατρι­κό· ὁ πατέρας, ἡ μητέρα, τ᾽ ἀδέρφια, οἱ συγγε­­νεῖς του ἦταν ὅλοι εἰδωλολάτρες, λάτρευαν τὰ εἴδωλα. Καὶ μιὰ μέρα ἄκουσε φωνὴ μεγά­λη ποὺ τοῦ ἔλεγε· Ἀβραάμ, «ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου…», νὰ φύγῃς ἀπὸ τὸν τόπο ποὺ γεννήθη­κες, «καὶ δεῦρο εἰς γῆν, ἣν ἄν σοι δείξω», ἔλα ἐκεῖ ποὺ θὰ σοῦ πῶ (Γέν. 12,1). Τὸν διέταζε ὁ Θεὸς νὰ ἐγκαταλείψῃ τὸ πάτριο ἔδαφος καὶ τὸ περιβάλλον του, καὶ νὰ πάῃ σὲ μιὰ χώρα μακρινὴ ποὺ ἀπεῖχε πεντακόσα καὶ πλέον χιλιόμετρα. Διαταγὴ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐντολὴ αὐτὴ ἦταν εὔκο­λη; Ἐμεῖς σήμερα ἔχουμε δίπλα μας τὴν ἐκ­κλησιά, δὲν ἀπέχει παρὰ λίγα βήματα, καὶ ὅ­μως οἱ πολλοὶ δὲν ἐννοοῦν νὰ διανύσουν τὸ μικρὸ αὐτὸ διάστημα· ὁ Ἀβραὰμ διήνυσε τὴν ἐ­ποχὴ ἐκείνη πεντακόσα χιλιόμετρα, γιατὶ πίστευε στὸ Θεό. Ἦταν εὔκολο αὐτό; Εἶνε εὔκο­λο ν᾽ ἀφήσῃ κανεὶς τὸ σπίτι του, τὴν οἰκογένειά του, τοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους του, τὰ ἤ­θη καὶ ἔθιμα τοῦ τόπου του; Ὁ Ἀβραὰμ ὅ­μως ὅλα αὐτὰ τὰ ἐγκατέλειψε. Ὑπήκουσε στὴ διαταγὴ τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς, ἀδελφοί, ὑπακούουμε ἔτσι στὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου;…
⃝ Ἡ πίστις τοῦ Ἀβραὰμ φάνηκε ἀκόμη ἀπὸ τὴν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη ποὺ ἔδειξε στὸ Θεό. Ἦταν Read more »

Κυριακὴ πρὸς τῆς Ὑψώσεως (Γαλ. 6,11-18)

TO KAYXHMA TΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

«Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ» (Γαλ. 6,14)

Γιὰ τί καυχᾶται; Γιὰ διάφορα πράγματα. Οἱ περισσότεροι καυχῶνται γιὰ τὰ λεφτὰ καὶ τὰ πλούτη τους, γιὰ τὰ χωράφια καὶ τὰ οἰκόπεδά τους, γιὰ τὰ αὐτοκίνητα καὶ τὰ καράβια τους, γιὰ τὶς μετοχὲς καὶ τὶς λίρες τους, γιὰ ὅλα ἐν γένει τὰ ὑλικὰ πράγματα. Ἄλλος καυχᾶται γιὰ τὰ μπράτσα, γιὰ τὴ δύναμί του, γιὰ τὴ ῥωμαλεότητά του, γιὰ τὴν ὑγεία του. Ὁ ἄλλος καυχᾶται γιὰ τὴν ὀμορφάδα του, ὁ ἄλλος γιὰ τὴν εὐφυΐα καὶ τὴν ἐξυπνάδα του. Ὁ ἄλλος καυχᾶται γιὰ τὴν τέχνη ἢ γιὰ τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴ σοφία του. Ὁ καθένας καυχᾶται γιὰ κάτι. Οἱ ἄνθρωποι καυχῶνται ἀκόμα καὶ γιὰ τοὺς δικούς των. Ὁ ἕνας γιὰ τὴ γυναῖκα του, ὁ ἄλλος γιὰ τὰ παιδιά του ἢ τὰ κορίτσια του, ὁ ἄλλος γιὰ τοὺς προγόνους του ὅτι κατάγεται τάχατες ἀπὸ ψηλὸ τζάκι. Ὁ ἄλλος γιὰ τὸν τόπο τῆς γεννήσεώς του, ὅτι εἶνε πρωτευουσιάνος. Ἄλλος καυχᾶται  γιὰ τὴν πατρίδα του· καὶ μάλιστα αὐτοὶ ποὺ εἶνε ἀπὸ μεγάλα κράτη, ἔχουν μεγαλύτερη ὑπερηφάνεια. Καυχῶνται γιὰ τὸ στρατὸ καὶ τὸ στόλο τους, γιὰ τοὺς πυραύλους καὶ τοὺς ἀστροναῦτες τους…

Ἀλλ᾿ ἀξίζει νὰ καυχᾶται κανεὶς γιὰ ὅλ᾿ αὐτά;

Σήμερα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, διὰ τοῦ ἀποστόλου Παύλου, μᾶς ἀπαντᾷ· Μὴ καυχάσθω ἄνθρωπος· νὰ μὴ καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος (βλ. Γαλ. 6,14). Καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, διὰ  τῆς προφήτιδος Ἄννης, μᾶς παραγγέλλει· «Μὴ καυχάσθω ὁ φρόνιμος ἐν τῇ φρονήσει αὐτοῦ, καὶ μὴ καυχάσθω ὁ δυνατὸς ἐν τῇ δυνάμει αὐτοῦ, καὶ μὴ καυχάσθω ὁ πλούσιος ἐν τῷ πλούτῳ αὐτοῦ» (Α΄ Βασ. 2,10).

Γιατί ὅμως νὰ μὴ καυχῶνται; Ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά.

Ἐσεῖς ποὺ καυχᾶσθε γιατὶ ἔχετε πλούτη, γιά ἰδέστε τί λέει ἡ ἱστορία ἀλλὰ καὶ σύγχρονα παραδείγματα. Βλέπεις τὸν πλούσιο καὶ ξαφνικὰ πτωχεύει· καὶ γίνεται τόσο φτωχός, ποὺ δὲν ἔχει νὰ φάῃ καὶ ζητιανεύει γιὰ ἕνα κομμάτι ψωμί. Τὰ είδαμε αὐτὰ στὴν ἐποχή μας. «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καὶ ἐπείνασαν, οἱ δὲ ἐκζητοῦντες τὸν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντὸς ἀγαθοῦ» (Ψαλμ. 33,10). Ποῦ εἶνε λοιπὸν τὰ πλούτη; Τί καυχᾶσθε, πλούσιοι; Ξέρετε, ἂν μέχρι τέλους τῆς ζωῆς σας θὰ ἔχετε τὰ πλούτη σας;

Ἐσεῖς οἱ ἄλλοι, ποὺ καυχᾶσθε γιὰ τὴ δύναμι καὶ τὴν ὑγεία σας, νὰ λέτε «Δόξα σοι, ὁ Θεός» καὶ νὰ μὴ καυχᾶσθε. Πηγαίνετε στὰ νοσοκομεῖα καὶ στὰ ἄσυλα τῶν ἀνιάτων νὰ δῆτε· ἄντρες ποὺ πιάνανε τὴν πέτρα καὶ τὴ στίβανε, τώρα τοὺς βλέπεις ἐπάνω στὸ κρεβάτι καὶ δὲ᾿ μποροῦν οὔτε τὸ κουτάλι νὰ πιάσουν καὶ τοὺς ταΐζει  ἄλλος. Ποῦ εἶνε ἡ ὑγεία; Τί καυχᾶσαι, ἄνθρωπε; Σήμερα εἶσαι ὑγιής, ἀλλὰ αὔριο θὰ εἶσαι;

Κ᾿ ἐσεῖς οἱ ἄλλοι, ποὺ καυχᾶσθε γιὰ τὴν ὀμορφάδα σας· οἱ γυναῖκες, ποὺ μέρα – νύχτα εἶστε στὸν καθρέφτη καὶ ξοδεύετε τόσα γιὰ νὰ φτειάξετε τὸ πρόσωπό σας· δὲν κάνετε ἕνα περίπατο στὰ νεκροταφεῖα, νὰ δῆτε μέσα στοὺς τάφους τὰ κόκκαλα καὶ νὰ μοῦ πῆτε ποιά εἶνε ἡ ὄμορφη καὶ ποιά ἡ ἄσχημη; Ποῦ εἶνε τὰ κάλλη; Ποῦ εἶνε αὐτὰ τὰ εδωλα; Τί καυχᾶσαι λοιπὸν γιὰ τὴν ὀμορφάδα;

―Μὰ ἐγώ, θὰ πῇς, δὲν καυχῶμαι γι᾿ αὐτά. Ἐγὼ καυχῶμαι γιὰ τὴν ἐξυπνάδα, γιὰ τὰ γράμματά μου… Τί εἶνε ὅμως ἡ εὐφυΐα; Ὑπάρχουν περιπτώσεις, ποὺ τὸ μυαλὸ καὶ τοῦ πιὸ εὐφυοῦς ἀνθρώπου μπορεῖ νὰ θολώσῃ. Ἔχω παράδειγμα ἕναν καθηγητὴ πανεπιστημίου, ποὺ ἔλυνε καὶ τὸ πιὸ δύσκολο πρόβλημα στὸ ἅψε – σβῆσε, καὶ μιὰ μέρα, ἐκεῖ ποὺ καθόταν στὸ γραφεῖο του, ἔπεσε μιὰ σταγόνα αἷμα στὸν ἐγκέφαλο καὶ τὸ μυαλό του θόλωσε. Ἔπαθε ἡμιπληγία καὶ τώρα τραυλίζει. Ποῦ εἶνε ἡ εὐφυΐα, ποῦ εἶνε ἡ ἱκανότης του; Μιὰ σταγόνα αἷμα θολώνει τὸ ἀνθρώπινο μυαλό.

Κ᾿ ἐσεῖς ποὺ καυχᾶσθε ὅτι ἀνήκετε σὲ μεγάλο καὶ δυνατὸ κράτος, γιά ἀνοῖξτε τὴν ἱστορία νὰ δῆτε. Κράτη μεγάλα, ποὺ σκιάζανε τὸν ἥλιο μὲ τὰ ὅπλα καὶ τὰ βέλη τους καὶ τοὺς ἔτρεμε ὁ κόσμος, σὲ μιὰ στιγμή, σὲ μιὰ ὥρα, χάθηκαν ἀπὸ ἕνα σεισμό. Ποῦ εἶνε ἡ Βαβυλώνα, ποὺ ἤτανε σὰν τὴ Νέα Ὑόρκη; Τώρα ἀρχαιολόγοι σκάβουνε νὰ βροῦν τὰ ἐρείπιά της. Λοιπόν, μὴ καυχᾶσαι γιὰ τίποτε ἀπ᾿ αὐτά.

* * *

―Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν τίποτα στὸν κόσμο, ποὺ ἀξίζει γι᾿ αὐτὸ νὰ καυχᾶται ὁ ἄνθρωπος;

Ὄχι, ἀδέρφια μου. Γιὰ ὅσους πιστεύουμε, ὑπάρχει κάτι. Ποιό εἶνε αὐτό; Πέσετε νὰ τὸ προσκυνήσετε ἕως κάτω στὴ γῆ. Εἶνε ὁ τίμιος σταυρός! Αὐτὸ λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα σήμερα· Ἂς καυχῶνται ἄλλοι γιὰ ἄλλα πράγματα, ἐγὼ καυχῶμαι μόνο γιὰ τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ· «Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6,14).

―Γιατί ὅμως, ρωτᾷς, γιατί πρέπει νὰ καυχῶμαι μόνο γιὰ τὸ σταυρό; Τί εἶνε ὁ σταυρός; Read more »

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ

τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ

«Σὺ οὖν, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Β΄ Τιμ. 2,1)

Καταλάβατε, ἀγαπητοί μου, τί σημαίνει τὸ ῥητὸ αὐτό; Περιέχει πολλὰ νοήματα.
Μιλήσαμε ἄλλοτε γιὰ τὴν πατρίδα τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος τὴ Νικομήδεια, γιὰ τὸ ἰατρικό του ἐπάγγελμα, γιὰ τὰ θαύματα, τὰ μαρτύρια καὶ τὸ τέλος του. Ἂς μιλήσουμε τώρα ἐπάνω στὸν ἀπόστολο τῆς σημερινῆς ἑορτῆς καὶ εἰδι­­κὰ στὸ ῥητὸ αὐτό, ποὺ εἶ­νε παρμένο ἀπὸ τὴ Δευτέρα ἐπιστολὴ ποὺ ἔστειλε ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὸ μαθητή του Τιμόθεο ἐπίσκοπο Ἐφέσου.

* * *

Ποῦ βρισκόταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅταν ἔγραφε αὐτά; Ἦταν μέσ᾽ στὴ φυλακή. Ἀκούσα­τε τί λέει στὸ τέλος τῆς περικοπῆς· «Κακο­πα­θῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος» (Β΄ Τιμ. 2,9). Ἦ­ταν κακοῦρ­γος; Ὄχι βέβαια. Ἀλλὰ τότε ἐθεωρεῖτο ἔγκλη­μα τὸ ὅτι πίστευε στὸ Χριστό· γι᾽ αὐτὸ φυ­λακί­στηκε. Ἐ­κεῖ μέσ᾿ στὶς φυλακὲς περίμενε ἀ­πὸ ὥρα σὲ ὥρα ν᾽ ἀνοίξῃ ἡ σιδερένια πόρτα τοῦ κελλιοῦ καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσουν στὸ ἀπόσπα­σμα γιὰ νὰ ἐκτελεσθῇ – ποιός; ὁ κορυφαῖος τῶν ἀ­­ποστό­λων! Κι ὅμως αὐτὸς εἶνε γεμᾶτος χαρά. Καὶ παίρνει τὴν πέννα καὶ γράφει αὐ­τὴ τὴν τελευταία του ἐπιστολὴ πρὸς τὸν ἀγαπητό του μα­θητή. Ὁ Τιμόθεος ἦταν ἐπίσκοπος στὴν Ἔφεσο. Σ᾽ αὐ­τὸν λοιπὸν γράφει. Καὶ τί τοῦ λέει;
Ἐσύ, παιδί μου, πρόσεξε μὴν ἀπογοητευ­θῇς ἀπ᾽ τὸ ὅτι βρίσκομαι σὲ δεινὴ θέσι, ἀπὸ τὴν περιπέτειά μου καὶ τὸ τέλος μου. Μὴ σὲ πτοήσουν αὐτά. Μεῖνε σταθερὸς καὶ ἀκλόνητος. Πάρε δύναμι ἀπ᾽ τὸ Χριστό, μεῖνε μέχρι τέλους πιστὸς καὶ ἀφωσιωμένος στὸν Κύριό μας.
Ἦταν ἀνάγκη νὰ λεχθοῦν αὐ­τά. Διότι ἡ Ἐκ­κλησία βρισκόταν τότε σὲ δύσκολη κατάστασι. Στὴ Ῥώμη αὐτοκράτορας ἦταν ἕνα ἀπὸ τὰ ἀ­γριώτερα θηρία, ἕνα ἐστεμμένο τέρας, ὁ Νέ­ρων. Αὐτὸς μισοῦσε τὸν Χριστιανισμὸ καὶ δημιούργησε μιὰ σκηνοθεσία· ἔβαλε φωτιὰ στὴ Ῥώμη, καὶ μετὰ εἶπε, ὅτι αἴτιοι τοῦ ἐμπρησμοῦ εἶνε οἱ Χριστιανοί· ἔτσι ἄρχισε ὁ διωγμός.
Ἀπὸ τοὺς πρώτους ποὺ συνελήφθησαν καὶ ῥίχτηκαν στὶς φυλακὲς ἦ­ταν οἱ δύο ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Πέτρος. Καὶ κοντὰ σ᾽ αὐτοὺς πλῆ­θος ἄλλοι Χριστιανοί, ποὺ τὸ τέ­λος τους ἦταν μαρτυρικό. Τοὺς γύμνωναν, τοὺς ἄλειφαν μὲ πίσσα, καὶ κατόπιν τὰ πισσωμένα κορμιὰ ἀν­δρῶν καὶ γυναικῶν –ὅποιος τ᾽ ἀκούει φρίττει– τὰ κρε­μοῦσαν τὴ νύχτα σὲ ψηλὰ δοκάρια, τοὺς ἔ­βαζαν φω­τιά, καὶ τ᾽ ἄφηναν νὰ καίγωνται σὰ λαμπάδες, γιὰ νὰ φωτίζουν! Μαρτύρησαν ἔτσι χιλιάδες.
Μὴ νομίσετε ὅμως ὅτι ὅλοι ἔγιναν μάρτυρες. Δὲν εἶνε εὔκολο. Ἀπ᾽ ὅλους ἐμᾶς ποὺ ζοῦμε σήμερα, ἂν γίνῃ διωγμός, ἐγὼ ἀμφιβάλλω ἐὰν δέκα μείνουν πιστοί. Δὲν ξέρω ποιοί θά ᾽νε αὐ­τοί· κλη­ρικός, λαϊκός, βοσκός, ἐργάτης;… δὲν ξέρω. Τώρα εὐχάριστα ἐρχόμαστε στὴν ἐκκλησία, ἀκοῦμε τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, εὐχαριστού­μεθα ἀπὸ τὰ τροπάρια καὶ τὴ μουσική. Ἀλλὰ ἄλλο εἶνε τοῦτο, κι ἄλλο εἶνε ἐκεῖνο… Ἐκτὸς λοιπὸν ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς ποὺ μαρτύρησαν, πολλοὶ δείλιασαν καὶ λιποτάκτησαν. Γνωρίζουμε ἀκό­μα, ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶχε πολλοὺς συν­εργάτες ἀλλὰ στὸ τέλος τὸν ἄφησαν καὶ ἔ­φτα­σε νὰ γράφῃ· «Πάντες με ἐγκατέλιπον» (ἔ.ἀ. 4,16).
Γι᾿ αὐτὸ ἐδῶ ἐνθαρρύνει τὸν ἀ­πό­στολο Τιμόθεο. Ὅπως ὁ γενναῖος ἀξιωματικὸς σὲ κρίσι­μο σημεῖο τῆς μάχης ἐνθαρρύνει τοὺς μαχητάς του, ἔτσι καὶ ὁ Παῦλος, στρατη­γὸς τῆς στρατι­ᾶς τοῦ Κυρίου, ὅπως τὸν ὀνομάζει ὁ ἱερὸς Χρυ­σόστομος, ἐνθαρρύνει τὸν στρατιώτη τοῦ Χρι­στοῦ καὶ τοῦ λέει· «Σὺ, τέκνον μου, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Β΄ Τιμ. 2,1), πάρε δύναμι γιὰ νὰ συνεχίσῃς τὸν ἀγῶνα σου.

* * *

Τὰ ἐμπνευσμένα αὐτὰ λόγια, ἀγαπητοί μου, ποὺ βγῆκαν σὲ καιρὸ διωγμοῦ μέσα ἀπ᾽ τὸ κα­μίνι μιᾶς καρδιᾶς ποὺ ἀγαποῦσε τὸ Χριστό, δι­αβαίνουν τοὺς αἰθέρες καὶ τοὺς αἰῶ­νες καὶ φτάνουν ὣς ἐμᾶς. Ἰσχύουν ἐξατομικευμένα γιὰ τὸν καθένα μας. Ἂς ἀνοίξουμε τὰ αὐτιά μας ν᾽ ἀκούσουμε τὸν ἀπόστολο Παῦλο· «Σὺ οὖν, τέκνον μου (πιστὸ παιδὶ τῆς Ὀρθοδοξίας), ἐν­δυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ».
Διότι κ᾽ ἐμεῖς βρισκόμαστε σὲ σκληρὴ ἐποχή. Οἱ παλαιότεροι εἴδαμε στὶς ἡμέρες μας νὰ περνοῦν ἀπὸ τὴν Εὐρώπη νέοι Νέρωνες· τρεῖς, τέσσε­ρις, πέντε ἢ περισσότεροι ἀπαίσιοι Νέρωνες. Ἠπιώτερες ἢ χειρότερες «ἐκδόσεις» τοῦ Νέρωνος, βασάνισαν τὸν κόσμο – νὰ μὴν ἀ­ναφέρουμε τὰ ὀνόματά τους. Ὑπῆρξαν δικτάτορες, ἄλλοι μὲ κόκκινα καὶ ἄλ­λοι μὲ μαῦ­ρα χρώματα. Ἀλλὰ εἴτε μὲ μαῦρα εἴτε μὲ κόκκινα χρώματα, ὑπῆρξαν ἀ­παί­σιοι. Κατήργησαν τὴν ἐλευθερία τῶν λαῶν, ὡδήγησαν στὴ σφαγή, ἔκλεισαν κόσμο στὰ στρατόπεδα, ἔκαψαν μέσα σὲ κλιβάνους ἑκατομμύρια ἀνθρώπους, μίαναν τὴ γῆ μὲ τὰ αἵματα αὐτοὶ οἱ νεώτεροι Κάϊν. Θὰ περάσουν πολλὰ χρόνια γιὰ νὰ λησμονηθοῦν τὰ φοβερὰ ἐγκλήματά τους. Αὐ­τοὶ στάθηκαν φοβερώτεροι ἀπὸ τὸ Νέρωνα κατὰ τοῦτο· ἐκεῖνος, μολονότι ἔλεγε ὅτι ἤθελε νὰ ἔχῃ ἡ ἀνθρωπότης ἕνα κεφάλι ὥστε μὲ μιὰ σπαθιὰ νὰ τὴν ἀποκεφαλίσῃ, δὲν εἶχε ὅ­μως στὴ διάθεσί του τὰ φοβερὰ ὅπλα ποὺ δι­έθεταν αὐτοί.
Σήμερα διέφυγε ἆραγε ἡ ἀνθρωπότης τὸν κίνδυνο νὰ ἐπανεμφανισθοῦν Νέρωνες; Ὄχι, ἀδελφοί μου. Τὸ κακὸ —ἂς φιλοσοφοῦν οἱ δι­ανοούμενοι, ἂς λένε οἱ κοινωνιολόγοι, ἂς φλυ­αροῦν οἱ ῥήτορες— τὸ κακὸ ἔχει ῥίζες πολὺ βαθειὰ μέσα στὴν ἀνθρώπινη καρδιά. Εἶνε σὰν τὴ Λερναία Ὕδρα, ποὺ ὅσα κεφάλια κι ἂν κόβονταν, φύτρωναν νέα, ἕως ὅτου ὁ Ἰόλαος καυτηρίασε τὶς ῥίζες τους. Βλέπω, βάσει τῶν ἱ­ερῶν κειμένων, ὅτι νέοι Νέρωνες ἐκκολάπτον­ται πάλι εἰς βάρος τῆς ἀνθρωπότητος, ὁποιο­δήποτε χρῶμα κι ἂν ἔχουν. Ἔρχονται ἡ­μέρες σκληρές, ἀπαίσιες, κατὰ τὴν προφητεία τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος, ποὺ λέει ὅτι «ἐ­ρημώσει πᾶσαν τὴν γῆν ἀνομία» (Σ. Σολ. 5,23). Σὲ τέτοιες μέρες ζοῦμε. Πολλοὶ θ᾿ ἀρνηθοῦν τὸ Χριστό. Ἡ αἵρε­σις τῶν χιλιαστῶν ἀγρεύει θύματα μεταξὺ τῶν ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Ἐγὼ κλαίω καὶ θρηνῶ. Ποιά μάνα τοὺς γέννησε; ποιός πατέρας τοὺς ἀνέθρεψε; ποιός παπᾶς τοὺς κατήχησε; ποιός δάσκαλος τοὺς δίδαξε; ποιά κοινωνία τοὺς διαμόρφωσε; Ὅπως πάνω στὴν κοπριὰ φυτρώ­νουν τὰ μανιτάρια, ἔτσι καὶ στὴν κοπριὰ τῆς ἀθλίας μας κοινωνικῆς καταστάσεως φύτρωσαν ἄλλοι μὲν χιλιασταί, ἄλλοι μασόνοι, ἄλλοι ροταριανοί, ἄλλοι ἄθεοι, ἄλλοι ὑλισταί, ἄλλοι…, καὶ τὸ μαντρὶ τοῦ Χριστοῦ λιγοστεύει συνεχῶς. Θὰ μείνουμε πολὺ λίγοι.
Ἀλλ᾽ ὅσο λίγοι κι ἂν μείνουμε –ὅπως ὁ Χριστὸς ἐγκαταλείφθηκε ἀπ᾽ ὅλους τὴ νύχτα τῆς Μεγάλης Πέμπτης, ὅπως ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔμεινε μόνος στὰ μπουντρούμια τῆς Ῥώμης, ὅπως ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος καὶ τόσοι ἄλλοι ἀναρίθμητοι ἐγκαταλείφθηκαν–, κάποιοι πάν­τως θὰ μείνουν, θὰ ὑπάρχῃ τὸ «λεῖμμα» (῾Ρωμ. 11,5). Ὁ σπόρος τοῦ εὐαγγελίου δὲν θ᾽ ἀφανισθῇ, δὲν θὰ λείψουν στρατιῶτες ἀπὸ τὴν ἔνδοξη στρατιὰ τοῦ Κυρίου. Θὰ ὑπάρχουν πάντοτε ἄνδρες σώφρονες, γυναῖκες τίμιες, νέοι ἁγνοί, κορίτσια παρθένα, παιδιὰ ἀθῷα, ποὺ θὰ γονα­τίζουν ἐμπρὸς στὰ εἰκονίσματα. Δὲν θὰ ἐκλεί­ψῃ ἡ Ἐκκλησία· «πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16,18). Θὰ λιγοστέψουν οἱ Χριστιανοί, θὰ σβήσουν τὰ ψευδῆ φῶτα, ἀλλὰ τὸ ἀνέσπερο Φῶς θὰ μείνῃ, θὰ ὑπάρχῃ πάντοτε.
Ὅσο προχωροῦν οἱ αἰῶνες, θὰ εἶνε σκοτεινότεροι καὶ ἀπαισιώτεροι. Θ᾽ ἀνοίξουν οἱ πύλες τῆς κολάσεως καὶ θὰ βγοῦν τὰ στρατεύματα τὰ ᾅδου καὶ νέοι Νέρωνες, ποὺ θὰ κρατοῦν ἀντὶ γιὰ μαχαίρια τὴν πυρηνικὴ ἐ­νέργεια, γιὰ νὰ θερίσουν τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἡ γῆ νὰ ἐρημωθῇ. Τὶς ἡμέρες αὐτὲς τῆς ἀ­θεΐας καὶ ἀπιστίας, «ὅσοι πιστοί», «ὅσοι πιστοί»! (θ. Λειτ.). Ὅσοι μείνουν πιστοί, θὰ εἶνε μακάριοι, εὐτυχεῖς. «Εὐτυχεῖς ὅσοι φυλάγουν Θερμοπύλες», ὅπως λέει ὁ ποιητής, ὅσοι μείνουν ἀτρόμητοι, ψυχωμένοι, πειθαρχικοί, ἐν­θουσιασμένοι, ἀποφασισμένοι γιὰ θυσία. Θερ­μοπύλες εἶνε ἡ Ὀρθοδοξία μας. Νὰ τὴ φυλάξουμε ὅποια θυσία καὶ ἂν ἀπαιτηθῇ!
Δὲν θὰ νικήσουν οἱ πολλοί. Ἡ Ἀποκάλυψις λέει, ὅτι ἄνοιξε ἡ πόρτα τῆς κολάσεως καὶ βγῆκαν τὰ θηρία ὅλα· τὸ λιοντάρι, ἡ τίγρις, ἡ ἀρκούδα. Πάλεψαν, φαγώθηκαν μεταξύ τους. Ποιός νίκησε; Οὔτε τὸ λιοντάρι, οὔτε ἡ τίγρις, οὔτε ἡ ἀρκούδα (ὅλα αὐτὰ εἶνε σύμβολα ἐ­θνῶν). Ποιός νίκησε; Τὸ ἀρνίον! (Ἀπ. 5,6· 12,11· 17,14).
«Ἀρνίον ἐσφαγμένον», σύμβολο ἀγάπης καὶ θυσίας, Ἀρνίον μὲ ἄλφα κεφαλαῖο, εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Πίστις μας ἀ­κράδαντη εἶνε· ὅσες φάσεις κι ἂν περάσῃ ὁ ἀ­γώνας, ὅσες μάχες κι ἂν γίνουν, ὅσους λιπο­τάκτες καὶ νεκροὺς κι ἂν ἔχουμε, στὸ τέλος στὴν κορυφὴ τῆς ἀνθρωπότητος θὰ κυματίσῃ μία καὶ μόνο σημαία, ἡ σημαία τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἡ ἔνδοξη σημαία τοῦ σταυροῦ. Καὶ οἱ ἄ­πιστοι ἀκόμη καὶ οἱ ἄθεοι θὰ γονατίσουν· καὶ οἱ πάντες καὶ τὰ πάντα, ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ καὶ τὰ ἄστρα καὶ τὰ βουνὰ καὶ οἱ θάλασσες, δύσις καὶ ἀνατολή, βορρᾶς καὶ νότος, θὰ ὑ­μνοῦν καὶ θὰ δοξάζουν τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Oμιλία του Mητροπολίτου Φλωρίνης π. Aυγουστίνου Kαντιώτου εις τον ἱερό ναὸ του Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης Κυριακὴ 27-7-1975 πρωί)

Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς (Πράξ. 2,1-11)

ΤA MEΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

«Ἀκούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. 2,11)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε μεγάλη ἑορτὴ καὶ πανήγυρις. Σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τὰ γενέθλιά της. Σὰν σήμερα παρουσιάστηκε στὸν κόσμο ἡ Ἐκκλησία.
Ἀπ᾿ ὅλα τὰ χρυσᾶ νομίσματα ποὺ σκορπάει σήμερα τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, θὰ προσπαθήσω νὰ σᾶς ἐξαργυρώσω ἕνα. Εἶνε ὁ τελευταῖος στίχος τοῦ ἀποστόλου. Τὸν ἀκούσατε;
Στὰ Ἰεροσόλυμα μετὰ τὴν ἀνάληψι τοῦ Χριστοῦ εἶχαν μαζευτῆ χιλιάδες Ἰουδαῖοι, γιὰ νὰ γιορτάσουν τὴν Πεντηκοστή τους. Ἦταν ἀπὸ κάθε μέρος· ἄλλοι ἀπὸ τὸ Ἀραρὰτ καὶ τὴν Ἀρμενία, ἄλλοι ἀπὸ τὸν Καύκασο καὶ τὰ μέρη τῆς Περσίας, ἄλλοι ἀπὸ τὴ Μεσοποταμία, ἄλλοι ἀπὸ τὴν Ἰουδαία καὶ τὴν Καππαδοκία, ἄλλοι ἀπὸ τὸν Πόντο, τὴν Ἀσία καὶ τὴν Ἰωνία, ἄλλοι ἀπὸ τὴ Φρυγία καὶ τὴν Παμφυλία, ἄλλοι ἀπὸ τὴν Αγυπτο, τὴ Λιβύη καὶ τὴν Κυρήνη, ἄλλοι ἀπὸ τὴ Ῥώμη, ἄλλοι ἀπὸ τὴν Κρήτη καὶ τὴν Κύπρο, ἄλλοι ἀπὸ τὴν Ἀραβία. Καθένας μιλοῦσε τὴ δική του γλῶσσα. Μόλις ὅμως ἦλθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο οἱ ἀπόστολοι ἄρχισαν νὰ μιλοῦν ξένες γλῶσσες, κι ὅλο τὸ πλῆθος ἄκουγαν ἔκπληκτοι, καθένας στὴ γλῶσσα του, τὴ διδαχή τους, μὲ τὴ χάρι τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ὑπάρχει ἄνθρωπος ποὺ νὰ ξέρῃ ὅλες τὶς γλῶσσες; Δὲν ὑπάρχει. Τὸ πολὺ – πολὺ νὰ μάθῃ ἕξι – ἑπτὰ γλῶσσες. Οἱ μαθηταὶ τοῦ Χριστοῦ ὅμως μιλοῦν ὅλες τὶς γλῶσσες. Καὶ τὸ σπουδαῖο ποιό εἶνε· ὅτι τὶς ἔμαθαν μέσα σὲ μιὰ στιγμή. Καὶ μόνο αὐτό; Μπορεῖ νὰ μάθῃς γλῶσσες σὰν τὸν παπαγάλο· ἀλλὰ τί λές; ποιό εἶνε τὸ περιεχόμενο τῶν λόγων σου; Ἐκεῖνα ποὺ ἔλεγαν οἱ ἀπόστολοι εἶνε σπουδαῖα. Τί ἔλεγαν οἱ ἀπόστολοι; Λαλοῦσαν «τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ» – ἔτσι τελειώνει ὁ ἀπόστολος (Πράξ. 2,11). Ποιά εἶνε, λοιπόν, αὐτὰ τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ;

* * *

Ὅπου νὰ κοιτάξῃς, βλέπεις μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ τὰ συνηθίσαμε καὶ δὲν τοὺς δίνουμε σημασία. Ἐὰν ἕνας τυφλὸς ἐκ γενετῆς θεραπευθῇ ξαφνικά, θὰ θαμπωθῇ τόσο, ὥστε συνεχῶς θὰ ρωτάῃ σὰν τὸ μικρὸ παιδί· ποιός τά ᾿κανε αὐτά; Ἐμεῖς μάτια ἔχουμε, καὶ μάτια δὲν ἔχουμε. Ζοῦμε μέσα σ᾿ ἕνα πανόραμα. Ὅλη ἡ φύσις καὶ τὸ σύμπαν, ἰδού τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Ἀπ᾿ ὅλα αὐτὰ διαλέγω τρεῖς – τέσσερις εἰκόνες. Θέ᾿ς νὰ δῇς μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ; Ξύπνα νωρὶς τὸ πρωῒ νὰ δῇς πῶς βγαίνει ὁ ἥλιος. Τί μεγαλεῖο εἶν᾿ αὐτό! Ἢ περίμενε τὸ βράδυ νὰ βασιλέψῃ· «Ὁ ἥλιος ἔγνω τὴν δύσιν αὐτοῦ… Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας» (Ψαλμ. 103,19,24). Μεγαλεῖο ἡ ἀνατολή, μεγαλεῖο ἡ δύσις τοῦ ἡλίου. Ἂν θέ᾿ς ἀκόμα, ἀνέβα σὲ μιὰ ψηλὴ κορφὴ ἢ πέταξε μὲ ἀεροπλάνο, κι ἀπὸ ᾿κεῖ δὲς τὸν κάμπο, τὰ ποτάμια, τὴ θάλασσα μὲ τὰ νησιά· ὅλα εἶνε μεγαλεῖο. Δὲν σοῦ ἀρκοῦν αὐτά; Τότε γίνε ἀστροναύτης καὶ βγὲς στὸ διάστημα, νὰ δῇς τὴ γῆ σὰν μιὰ τεράστια σφαῖρα νὰ στρέφεται μέσα στὸ ἄπειρο. Γεμᾶτο εἶνε τὸ σύμπαν ἀπὸ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ!
Ἀλλὰ οἱ ἀπόστολοι δὲν μίλησαν τότε γι᾿ αὐτά. Οὔτε ἐγὼ σκοπεύω νὰ σᾶς περιγράψω ἐδῶ τὴν ἀνατολὴ ἢ τὸ ἡλιοβασίλεμα κ.τ.λ.. Ὅταν λέει ἐδῶ, ὅτι τὰ πλήθη τοὺς ἄκουγαν νὰ λαλοῦν «τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ», δὲν ἐννοεῖ τὰ φυσικὰ μεγαλεῖα. Ὑπάρχει κάτι ἀνώτερο. Θὰ τὸ πῶ, ἀλλὰ θὰ τὸ προσέξετε; ἂν δὲν τὸ προσέξετε, πολύ θὰ λυπηθῶ καὶ εἰς μάτην θὰ πάῃ ὁ λόγος μου. Παραπάνω ἀπ᾿ τὸν ἥλιο καὶ τὰ ἄστρα, τὰ ποτάμια καὶ τὶς θάλασσες, ὑπάρχει ἕνα ἄλλο μεγαλεῖο. Ποιό; Πάρτε κιμωλία καὶ γράψτε. Μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ ἁγία Γραφὴ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο. Εἶνε μεγαλεῖο· ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸ δῇς, πρέπει νὰ πιστεύῃς· ἂν δὲν πιστεύῃς, δὲν θὰ τὸ καταλάβῃς. Χρειάζονται μάτια πνευματικά. Τότε, μόλις ἀνοίξῃς τὴν ἁγία Γραφή, θὰ σὲ πάρουν φτερὰ ἀγγέλων καὶ θὰ σὲ ἀνεβάσουν – ποῦ; Ὄχι ἐκεῖ ποὺ ἀνέβηκαν οἱ ἀστροναῦτες, ἀλλὰ στὸν «τρίτον οὐρανόν» (Β΄ Κορ. 12,2), στὸ θρόνο τοῦ Δημιουργοῦ. Ἐκεῖ, στὴν ἀρχὴ τῆς Δημιουργίας, θ᾿ ἀκούσῃς ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ ν᾿ ἀντηχῇ μέσα στὸ χάος ἡ μεγάλη προσταγή· «Γενηθήτω φῶς» (Γέν. 1,3). Δὲν ὑπάρχει ἀλλοῦ αὐτὸς ὁ λόγος. Γι᾿ αὐτὸ ἐμπρὸς στὶς λέξεις αὐτὲς στάθηκαν μὲ προσοχὴ οἱ εἰδικοὶ ἐπιστήμονες.
Σὲ παίρνει κατόπιν ἄλλος ἄγγελος καὶ σ᾿ ἀνεβάζει ψηλά, στὴν κορυφὴ τοῦ Ἀραράτ, καὶ σοῦ δείχνει ἐκεῖ τὸ Νῶε, τὸν δοῦλο τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔμεινε μόνος, διότι ἡ ἀνθρωπότης ἔγινε σάρκες καὶ γι᾿ αὐτὸ ὁ κόσμος ὅλος πνίγηκε ἀπὸ τὰ νερὰ τοῦ κατακλυσμοῦ.
Μετὰ ἕνας ἄλλος ἄγγελος σὲ παίρνει καὶ καὶ σὲ ἀνεβάζει ἐπάνω στὸ ὅρος Σινὰ καὶ βλέπεις τὸ Μωυσῆ νὰ δέχεται τὶς δέκα ἐντολές, ποὺ οὐδέποτε ὣς τότε εἶχε ἀκούσει ὁ κόσμος. Δέκα δάχτυλα σοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς καὶ δέκα εἶνε οἱ ἐντολές του. Κόβεις ἕνα δάχτυλό σου; Ὄχι. Καὶ ὅμως πολλοὶ τώρα εἶνε… μὲ κομμένα «δάχτυλα», κόβουν δηλαδὴ τὶς ἐντολές. Ἔ, ἐσὺ ποὺ κόβεις τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, πόσο μικρὸς καὶ ἀσήμαντος εἶσαι!…
Ἀνοίγεις ἀκόμα τὴν ἁγία Γραφὴ καὶ ἀκοῦς φωνὲς προφητῶν. Διάβασε τὸν Ἠσαΐα, διάβασε τὸν Ἰερεμία, διάβασε τὸ Δαυΐδ, διάβασε τὸν Ἰωήλ, ποὺ 800 χρόνια π.Χ. προφήτευσε γιὰ τὴ σημερινὴ ἑορτὴ ὅτι θὰ ἔλθῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο στὸν κόσμο (βλ. Ἰωὴλ 3,1). Πήγαινε καὶ μέσα σ᾿ ἕνα καμίνι ν᾿ ἀκούσῃς τρία παιδιὰ νὰ ψάλλουν «Τὸν Κύριον ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας» (βλ. Δαν. 3,34 κ.ἑ.).
Κι ἅμα κλείσῃς τὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ ἀνοίξῃς τὴν Καινὴ Διαθήκη, ἐκεῖ ἀντηχεῖ ἐξαίσια ἁρμονία, μπροστὰ στὴν ὁποία οἱ μουσικὲς τῆς γῆς σιγοῦν. Μόλις ἀνοίξῃς τὸ Εὐαγγέλιο, θ᾿ ἀκούσῃς οὐράνια στρατιὰ ἀγγέλων νὰ ψάλλῃ· «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (Λουκ. 2,14).
Ἐκεῖ ἀκοῦς τὸν διο τὸ Χριστὸ νὰ μιλάῃ. Θέ᾿ς νὰ δῇς θαύματα μεγάλα; ἄνοιξε τὸ Εὐαγγέλιο. Δὲν σὲ πείθουν αὐτά; εἶσαι ἄπιστος; Τότε διάβασε μιὰ φορά, δυὸ φορές, τρεῖς φορὲς τὰ πάθη τοῦ Κυρίου· κι ὅταν δῇς τὸ Γολγοθᾶ νὰ σείεται ὁλόκληρος, τότε μαζὶ μὲ τὸν ἑκατόνταρχο θὰ γονατίσῃς κ᾿ ἐσὺ γιὰ νὰ πῇς «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος» (Ματθ. 27,54). Καὶ ἂν εἶσαι ἁμαρτωλός, ὁσοδήποτε ἁμαρτωλός, κι ἂν τὰ χέρια σου εἶνε βουτηγμένα στὸ αἷμα, θὰ πῇς κ᾿ ἐσὺ μαζὶ μὲ τὸ λῃστή· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42).
Ὅλα αὐτὰ τὰ ὡραῖα ἔχει μέσα τὸ ἱερὸ καὶ ἅγιο Εὐαγγέλιο. Καὶ αὐτὰ ἦταν «τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ», γιὰ τὰ ὁποῖα μιλοῦσαν οἱ ἀπόστολοι καὶ τοὺς ἄκουγε τὸ πλῆθος.

* * *

Προτοῦ νὰ τελειώσω, ἀδελφοί μου, θὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ πάρω μιὰ ζυγαριὰ νὰ ζυγίσω ὅλους, πρῶτα τὸν ἑαυτό μου καὶ ἔπειτα ἐσᾶς, νὰ δοῦμε πόσων καρατίων Χριστιανοὶ εμεθα. Σᾶς ἐρωτῶ· Οἱ ἀπόστολοι μιλοῦσαν γιὰ «τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ», ἐμᾶς μᾶς ἀκούει κανεὶς νὰ μιλοῦμε γιὰ «τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ»;
Ἦρθε κάποτε στὴν Ἑλλάδα ἕνας ξένος, ποὺ ἤξερε καλὰ τὰ ἑλληνικά. Ἄκουγε, ὅτι ἡ χώρα αὐτὴ κατοικεῖται ἀπὸ ὀρθοδόξους, ἔχει κληρικοὺς καὶ ἱεροκήρυκες, καὶ εἶπε· Ἂς πάω ἐκεῖ, νὰ βρῶ σωστοὺς Χριστιανούς. Στὸν Πειραιᾶ μπῆκε σ᾿ ἕνα καράβι καὶ στὴ διάρκεια τοῦ ταξιδιοῦ περπατοῦσε ἀπὸ τὴ μία ἄκρη τοῦ πλοίου μέχρι τὴν ἄλλη. Ἤθελε νὰ μάθῃ τί κουβεντιάζουν οἱ Ἕλληνες (γιατὶ πές μου τί συζητᾷς, νὰ σοῦ πῶ ποιός εἶσαι). Τέντωσε τ᾿ αὐτί του στὴ γέφυρα, στὸ κατάστρωμα, δεξιὰ – ἀριστερὰ σὲ ὅλες τὶς θέσεις. Σὲ μιὰ παρέα συζητοῦσαν πολιτικά, σὲ ἄλλη συζητοῦσαν γιὰ οἰκονομικά, κάποιοι νεώτεροι παραπέρα ἦταν ἕτοιμοι νὰ πιαστοῦν γιὰ τὸ ποδόσφαιρο, κάτι ἄλλοι μιλοῦσαν γιὰ ταινίες καὶ κινηματογραφικὰ ἔργα. Πιὸ πέρα συναντᾷ καὶ κάτι μεσόκοπους μὲ γκρίζα μαλλιά, ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦσε – τί; τὸ πῶς θὰ πάρουν διαζύγιο! Τρεῖς μέρες μέσ᾿ στὸ καράβι, μιὰ φορὰ μόνο ἄκουσε τὴ λέξι Θεός· ὄχι ὅμως ὡς δοξολογία, ἀλλὰ ὡς βλαστήμια δυστυχῶς! Ἀπογοητεύθηκε.
Γι᾿ αὐτὸ ἐρωτῶ· ποιός πατέρας καὶ μάνα ἀπὸ σᾶς, ὅταν βρεθῇ στὸ σπίτι μὲ τὰ παιδιά, θὰ τοὺς μιλήσῃ γιὰ τὸ Θεό; Ἐνώπιον τοῦ ἐσταυρωμένου Κυρίου, ἐνώπιον τῶν ἁγίων καὶ τῶν μακαρίων προγόνων μας, σᾶς ἐξορκίζω, ἂν ἔχετε γλῶσσα μιλᾶτε γιὰ τὸ Θεό μας, γιὰ τὸν Κύριό μας, γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο! Σήμερα οἱ Χριστιανοὶ ἔγιναν μουγγοί, ντρέπονται νὰ μιλήσουν. Καὶ ἡ αἰτία ποιά; Δὲν ἔχουμε Πνεῦμα ἅγιο, εμεθα σάρκες! Ἡ καρδιά μας εἶνε ψυχρά, μιὰ κολώνα πάγου ἔχουμε μέσα μας. Ἂς παρακαλέσουμε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ λειώσῃ τὸν πάγο, νὰ θερμάνῃ τὴν καρδιά μας, καὶ τὸ στόμα μας, ἡ ζωή μας, ἡ ὕπαρξί μας, τὰ πάντα νὰ αἰνοῦν καὶ νὰ δοξάζουν Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου σε ιερό ναό των Ἀθηνῶν 13-6-1965)

Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς (Πράξ. 2,1-11)

ΜΕ ΜΙΑ  ΚΑΡΔΙΑ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ!

«Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό» (Πράξ. 2,1)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου Χριστιανοί, εἶνε μία ἀπὸ τὶς πιὸ μεγάλες ἑορτές. Σήμερα ἦρθε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο στοὺς ἀποστόλους.
Ἀπ᾿ ὅλα τὰ νοήματα, ποὺ ἔχει σήμερα ἡ Ἐκκλησία, θὰ σᾶς παρακαλέσω νὰ προσέξουμε τὸ στίχο τοῦ ἀποστόλου, τὸν ὁποῖο καὶ προέταξα στὴν ἀρχή ὡς ῥητό.

* * *

Λέει· «Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό» (Πράξ. 2,1). Τί σημαίνουν τὰ λόγια αὐτά; Ὅταν συμπληρωνόταν ἡ ἡμέρα τῆς πεντηκοστῆς, δέκα μέρες μετὰ τὴν ἀνάληψι τοῦ Κυρίου καὶ πενήντα μέρες μετὰ τὴν ἀνάστασί του, τότε ποὺ εἶχαν μαζευτῆ στὰ Ἰεροσόλυμα ἀπὸ παντοῦ ὅλοι οἱ Ἑβραῖοι, τότε «ἦσαν ἅπαντες (οἱ ἀπόστολοι) ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό». Ἦταν στὸ ἀνώγειο ἐκεῖνο ὅπου ἔγινε ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος, ἐκεῖ ὅπου ἐμφανίσθηκε ὁ Ἰησοῦς κεκλεισμένων τῶν θυρῶν καὶ εἶπε τὸ «Εἰρήνη ὑμῖν» (Ἰωάν. 20,19).
«Ἦσαν ἅπαντες» συγκεντρωμένοι. Ὄχι ἁπλῶς πάντες, ἀλλὰ «ἅπαντες». Δὲν ἀπουσίαζε οὔτε ἕνας. Ἦταν πρῶτα – πρῶτα οἱ δώδεκα ἀπόστολοι· στὴ θέσι τοῦ Ἰούδα εἶχε ἐκλεγῆ ὁ Ματθίας. Ἦταν ἔπειτα οἱ ἑβδομήκοντα ἀπόστολοι. Ἦταν ἀκόμη ὁ ὅμιλος τῶν μυροφόρων γυναικῶν. Καὶ κοντὰ στὶς μυροφόρες ἡ παμφαὴς σελήνη, ἡ ὑπεραγία Θεοτόκος.
Δὲν ἀρκεῖ ὅμως νὰ εἶνε μόνο μαζεμένοι. Γιατὶ κ᾿ ἐμεῖς μπορεῖ νὰ μαζευτοῦμε. Καὶ τὰ θηρία μαζεύονται. Καὶ οἱ λῃσταὶ μαζεύονται ὅλοι μαζί. Δὲν εἶνε ἁπλῶς τὸ νὰ μαζευτοῦμε. Σημασία ἔχει ἡ ἄλλη λέξι ποὺ λέει ὁ ἀπόστολος. Γιατὶ δὲν ὑπάρχει τίποτε περιττὸ στὰ θεόπνευστα λόγια. Καὶ μία ἀκόμη λέξι, καὶ μία τελεία μέσα στὸ ἱερὸ κείμενο ἔχει τεραστία σημασία. Ὅλη ἡ σημασία τοῦ ἀποστόλου σήμερα ποῦ εὑρίσκεται· ὅτι ὅλοι αὐτοί, ποὺ ἦταν μαζεμένοι, δὲν ἦταν μαζεμένοι γιὰ φαγοπότι, γιὰ διασκέδασι, γιὰ χορό, γιὰ πάρτυ, γιὰ τίποτε ἄλλο, λ.χ. γιὰ ποδοσφαιρικὰ μὰτς κ.λπ.. Ἀλλὰ ἦταν μαζεμένοι «ὁμοθυμαδόν». Τί θὰ πῇ αὐτὸ τὸ «ὁμοθυμαδόν»; Εἶνε μία λέξι τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσης, τῆς γλώσσης ποὺ ἐκφράζει καὶ τὰ λεπτότερα νοήματα. Ἡ λέξι αὐτὴ σχεδὸν εἶνε ἀμετάφραστη. Ὅσο κι ἂν κοπιάσῃς, δὲν θὰ μπορέσῃς νὰ μεταδώσῃς τὸ βαθὺ νόημά της. Τί θὰ πῇ «ὁμοθυμαδόν»; Θὰ πῇ, ὅτι τὴν ὥρα ἐκείνη ποὺ ἦταν μαζεμένοι ἐκεῖ οἱ ἀπόστολοι, ἡ σκέψι τους – ποῦ ἤτανε; Στὶς γυναῖκες, στὰ παιδιά τους; στὴ δουλειά τους, στὸ ψάρεμα; στὶς παλαιές τους ἀναμνήσεις; Ἡ σκέψι τους τὴν ὥρα ἐκείνη ἦταν ὅλη στὸ Χριστό. «Ὁμοθυμαδὸν» θὰ πῇ λοιπόν, ὅτι ὅλη ἡ σκέψι των ἦταν στὸ Χριστό.
Καὶ μόνο ἡ σκέψι; Καὶ ἡ καρδιά τους. Ἅμα ἀγαπᾷς ἕνα πρόσωπο, τὸ βλέπεις τὴν ἡμέρα, τὸ βλέπεις καὶ τὴ νύχτα στὸ ὄνειρό σου. Ἡ καρδιὰ τῶν ἀποστόλων τὴν ὥρα ἐκείνη ἦταν ἕνα φλογερὸ καμίνι, ποὺ δὲν μποροῦσαν νὰ τὸ σβήσουν ὅλοι οἱ γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι κι ὅλος ὁ κόσμος ἐκεῖνος. Καὶ μέσ᾿ στὸ φλογερὸ αὐτὸ καμίνι ἔκαιγε ὁ ἔρως, ὁ αἰώνιος ἔρως πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

* * *

 Ὅπως ἐκεῖνοι «ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτὸ» στὸ ἀνώγειο, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς εμεθα στὸ ἀνώγειο τῆς ἐκκλησίας. Ἆραγε είμεθα «ἅπαντες ἐπὶ τὸ αὐτό»; Ἂς ρωτήσουμε σήμερα, τέτοια ἁγία ἡμέρα· εἶνε ἐδῶ ὅλη ἡ ἐνορία; Γιὰ νὰ εμεθα σύμφωνα μὲ τὸν ἀπόστολο τῆς σημερινῆς ἡμέρας, πρέπει κ᾿ ἐμεῖς νὰ εμεθα ὅλοι ἐδῶ. Ἐδῶ λοιπὸν στὸ ὑπερῷο, στὸ ἀνώγειο αὐτό, ἂν ἔλθῃ σήμερα ὁ Ἰησοῦς, ἂν ἔλθῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, εμεθα «ἅπαντες»; Πόσες οἰκογένειες ἔχει ἡ ἐνορία; Ἂν σταθῇ ἄγγελος στὴν πόρτα καὶ μετρήσῃ, πόσες ψυχὲς εμεθα ἐδῶ μέσα;
Ὦ Πόντε, ὦ Σμύρνη, ποὺ δίχως καμπάνες οὔτε ἕνας ἔλειπε ἀπὸ τὴν ἐκκλησία! Μόνο οἱ λεχῶνες, οἱ ἄρρωστοι καὶ οἱ ἑτοιμοθάνατοι ἔλειπαν. Τώρα; Γιά φαντάσου νά ᾿σαι σ᾿ ἕνα στρατόπεδο μὲ δέκα χιλιάδες στρατιῶτες, καὶ νὰ χτυπήσῃ ἡ σάλπιγγα καὶ νὰ μαζευτοῦν μόνο ἑκατό. Γιὰ φαντάσου νά ᾿σαι δάσκαλος σ᾿ ἕνα σχολεῖο μὲ πεντακόσα παιδιά, καὶ νὰ χτυπήσῃ τὸ κουδούνι καὶ νὰ ᾿ρθοῦν μόνο δέκα παιδιά. Γιὰ φαντάσου νά ᾿σαι καπετάνιος στὸν ὠκεανό, καὶ νὰ καλῇς τοὺς ναῦτες τοῦ πλοίου ἐν ὥρᾳ θυέλλης κι ἀπὸ τοὺς ἑκατὸ τοῦ πληρώματος νὰ παρουσιαστοῦν μόνο δέκα!
  Γεννᾶται ὅμως καὶ ἄλλο, πιό σοβαρὸ ἐρώτημα. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴ σωματικὴ παρουσία, ὑπάρχει σήμερα καὶ τὸ «ὁμοθυμαδόν»; Τὸ «ὁμοθυμαδὸν» προχωρεῖ ἀκόμη περισσότερο καὶ φθάνει στὸ κέντρο τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Τὸ δὲ κέντρο τῆς ὑπάρξεως εἶνε ἡ βούλησις, ἡ θέλησις. «Ὁμοθυμαδὸν» σημαίνει μιὰ καρδιά. Πόσοι εμεθα ἐδῶ μέσα· νὰ ἔχουμε ὅλοι ἕνα θέλημα! Ποιό θέλημα; Τί λέμε στὸ «Πάτερ ἡμῶν»· «…Γενηθήτω τὸ θέλημά σου» (Ματθ, 6,10). Ὄχι τὸ δικό μας θέλημα, ἀλλὰ τὸ θέλημά Του. Ὄχι, κυρά μου, δὲν θὰ γίνῃ τὸ θέλημά σου· θὰ γίνῃ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ αὐτὸ τὸ διασαφηνίζουν οἱ πνευματικοὶ μέσα στὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως.
«Ὁμοθυμαδὸν» θὰ πῇ, νά ᾿χουμε ὅλοι ἕνα θέλημα. Ἂς πάρουμε λοιπὸν τὴ ζυγαριὰ αὐτὴ τοῦ «ὁμοθυμαδὸν» κι ἂς μποῦμε σ᾿ ἕνα σπίτι, νὰ δοῦμε ὑπάρχει ἐκεῖ μέσα τὸ ἕνα θέλημα; Ἡ γυναίκα ὑπακούει σήμερα στὸν ἄντρα; Τὰ παιδιὰ ὑπακούουν στὸν πατέρα, τὰ κορίτσια στὴ μάνα; Ὑπακούει ἡ οἰκογένεια στὸν οἰκογενειάρχη, ποὺ κάθε μέρα ὁ ταλαίπωρος στύβεται σὰν τὸ λεμόνι γιὰ νὰ τοὺς ζήσῃ;
Ὅσα κεφάλια εἶνε μέσα στὸ σπίτι, τόσα καὶ τὰ θελήματα. Δὲν ὑπάρχει τὸ «ὁμοθυμαδόν». Ὑπάρχει τρομερὰ διχόνοια. Σὲ ποιό σήμερα σπίτι ὑπάρχει μιὰ καρδιά, τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου;
Ἐὰν ὑπάρχῃ τὸ «ὁμοθυμαδόν», ποὺ λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος, τότε ὑπάρχει ἁρμονία. Σπάνια σπίτια αὐτά. Ἁρμονία, θεῖο πρᾶγμα, κι ἂς κάθωνται μέσα σὲ καλύβα. Βρῆκα σὰν ἱεροκήρυκας σπίτια καλύβες, ποὺ μέσα ἦταν ἄγγελοι· καὶ βρῆκα παλάτια, ποὺ μέσα ἦταν κόλασι. Ὅταν ὑπάρχῃ ἀγάπη καὶ ὁμόνοια, ὅταν τὸ ἀντρόγυνο εἶνε ἀγαπημένο, τότε τὸ νεράκι ποὺ πίνουν γίνεται βούτυρο καὶ ἡ μπομπότα κρέας. Ὅταν δὲν ὑπάρχῃ ἡ ἀγάπη, τί νὰ τὰ κάνῃς τὰ σερβίτσια καὶ τὰ ψυγεῖα; Κρέας θὰ τρῶς καὶ ἀπὸ καρκίνο θὰ πεθαίνῃς.
Πάω παραπέρα. Ἐδῶ εἶνε ἐργοστάσιο. Θὰ βρῶ ἐδῶ μέσα τὴν ὁμόνοια; Ἀντὶ ὅμως νὰ δῶ τὸν κεφαλαιοῦχο μὲ τὸν ἐργάτη νὰ συνεργάζωνται, βλέπω κ᾿ ἐδῶ μία πάλη ἄγρια, μιὰ ζούγκλα. Δὲν ὑπάρχει ὁ Ναζωραῖος, δὲν ὑπάρχει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο· ὑπάρχει διχόνοια.
Ποῦ ἀλλοῦ νὰ πάω, γιὰ νὰ τελειώνω; Πηγαίνω σ᾿ ἕνα μεγάλο ἀνώγειο. Ὄχι σὰν ἐκεῖνο ποὺ λέει ὁ ἀπόστολος. Αὐτὸ εἶνε ἀνώγειο μὲ ἀσανσέρ. Ἔχει δεκαέξι πατώματα. Οὐρανοξύστης. Μέσα στὸ μεγάλο αὐτὸ σπίτι μαζευτήκανε ὅλα τὰ ἔθνη. Ἀπ᾿ ἔξω ἔχουν ὑψωμένες τὶς σημαῖες ὅλου τοῦ κόσμου κ᾿ ἐπάνω τὴν ταμπέλλα· «Ὀργανισμὸς Ἡνωμένων Ἐθνῶν». Μπαίνω μέσα. Ὑπάρχει ὁμόνοια, ὑπάρχει κατανόησις, ὑπάρχει τὸ «ὁμοθυμαδόν»;
Κάθε ἔθνος ἔχει τὶς βλέψεις του, τὰ συμφέροντά του. Δὲν ὑπάρχει τὸ «ὁμοθυμαδόν». Ἀπὸ ὥρα σὲ ὥρα ἀπειλεῖται ἔκρηξι. Ἂν εἶχα δικαίωμα, θὰ ξεκρεμοῦσα τὸ «Ο.Η.Ε.», ποὺ εἶνε ἕνας ἐμπαιγμὸς καὶ μία εἰρωνεία, κ᾿ ἐκεῖ στὸ ἀνώγειο αὐτὸ τῆς ἀνθρωπότητος, ποὺ μιλοῦν τόσες γλῶσσες ἀλλὰ δὲν μιλοῦν τὴ γλῶσσα τοῦ παναγίου Πνεύματος, θὰ ἔγραφα· Βαβέλ (=Σύγχυσις) τῶν ἐθνῶν! Τί ἐστι Βαβέλ, ἀνοῖξτε τὴν Παλαιὰ Διαθήκη νὰ δῆτε (βλ. Γέν. 11,1-9).

* * *

Βαβὲλ ἡ οἰκογένεια. Βαβὲλ τὸ σχολεῖο. Βαβὲλ τὸ πανεπιστήμιο, τὸ κοινοβούλιο, ἡ πολιτική… Σύγχυσις καὶ ταραχή. Γιατί; Διότι λείπει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ὄχι ὅτι ἔπαυσε νὰ ὑπάρχῃ. Ὑπάρχει. Ποτάμι τρέχει τὸ Πνεῦμα ἅγιο. Τρέχει, κ᾿ ἐλᾶτε ὅλοι μὲ κύπελλα καθαρὰ νὰ πάρετε. Κάντε τὴν καρδιά σας κύπελλο, καὶ πλησιάστε τὸ Πνεῦμα ἅγιο, ποὺ περνᾷ σὰν ποτάμι ποὺ καθαρίζει, σὰν ποτάμι ὁρμητικό, σὰν Ἁλιάκμονας, σὰν Δούναβις.
Ἂς γονατίσουμε. Ὅσοι πιστοί, ἂς παρακαλέσουμε νὰ ᾿ρθῇ Πνεῦμα ἅγιο στὰ σπίτια μας, στὰ σχολεῖα μας, στὰ δικαστήριά μας, στὰ ἐργοστάσιά μας, στὸ στρατό μας, στὴν ἐκκλησία μας. Νὰ ᾿ρθῇ Πνεῦμα ἅγιο στὸν κόσμο, στοὺς διεθνεῖς ὀργανισμούς. Νὰ ᾿ρθῇ. Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ Πνεῦμα ἅγιο. Καὶ τότε «ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτὸ» νὰ ὑμνοῦμε Πατέρα, Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων. Ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(παλαιὰ ὁμιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης σὲ ἐνοριακὸ ναὸ τῶν Ἀθηνῶν, πρὸ τοῦ 1967)

Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ (Πράξ. 5,12-20)
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΙΣ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ἀγαπητοί μου, οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν. Εἶνε οἱ πιστοί, ποὺ σὰν βράχος στέκονται σταθεροὶ καὶ ἀκλόνητοι μέσα στὴ σημερινὴ θάλασσα τῆς ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας.

Ὑπάρχει μία ἄλλη κατηγορία, ποὺ δὲν εἶ­νε πιστοί, ἀλλ᾽ οὔ­τε καὶ τελείως ἄπιστοι. Εἶνε οἱ ἀμφιταλαντευόμενοι. Μοιά­ζουν μὲ τὸ ἐκκρεμές, ποὺ κι­νεῖ­ται πότε δεξιὰ – πότε ἀριστερά. Δὲ μένουν σταθεροί· κυμαίνονται μετα­ξὺ ἀ­λη­θείας καὶ ψεύδους, φωτὸς καὶ σκότους, πίστεως καὶ ἀπιστίας. Ἔρχεται ὅμως ὥρα πού, σὰν τὸ Θωμᾶ, πιστεύουν κι αὐτοί, καὶ τότε λέ­νε «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰωάν. 20,29).
Τρίτη κατηγο­­ρία εἶνε οἱ ἄπιστοι. Αὐτοί, ὅσα ἐπιχειρήματα κι ἂν τοὺς πῇς, καὶ θαύ­ματα ἀ­κόμη νὰ δοῦν, ἐμμένουν στὴν ἀπιστία τους.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ ἀκόμη κατηγορία, ἡ χειρότερη. Εἶνε ὄχι ἁ­πλῶς ἄ­πιστοι, ἀλλὰ ἐ­χθροὶ τοῦ Εὐαγγελίου, σφοδροὶ κατήγοροι. Ἂν ἦταν δυνατόν, θὰ ξεθεμέλιωναν ὅλες τὶς ἐκκλησίες. Αὐτοὶ ἐκσφεν­δονίζουν συνεχῶς κατηγορίες ἐναντίον τῆς πίστεώς μας.
Μία κατηγορία ποὺ ἐπαναλαμβάνουν εἶνε, ὅτι αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κηρύττουν οἱ κήρυκες εἶνε πράγματα παλαιά, ξεπερασμέ­να, οὐτοπία πλέον. Ποιός τὰ ἐφαρμόζει αὐτά; λένε· ἐμεῖς δὲ θέλουμε λόγια καὶ θεωρίες, θέλουμε ἔργα. Ἔχετε ἔργα; θὰ πιστέψου­με· δὲν ἔχετε ἔργα; δὲν πιστεύουμε…
Τί ἔχουμε νὰ τοὺς ἀπαντήσουμε;

* * *

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ ἵδρυ­σε τὴν Ἐκκλησία, εἶνε μοναδικὸ παράδειγμα θεωρίας καὶ πράξεως. Ὅ,τι εἶπε, τὸ ἐφήρμο­σε. Εἶνε ὁ τύπος καὶ ὑπογραμμὸς κάθε ἀνθρώπου ποὺ θέλει νὰ ζήσῃ χριστιανικὴ ζωή. Εἶπε καὶ ἔ­πραξε. Δὲ μοιάζει μὲ τοὺς ἀρ­χηγοὺς ἄλλων συστημάτων, ποὺ ἄλλα λένε καὶ ἄλλα πράττουν. Πολλοὶ λ.χ., ποὺ θεωροῦνται ὡς προστάται τῶν ἐργατῶν, τῶν ἀνθρώπων τοῦ μόχθου, εἶ­νε οἱ μεγαλύτεροι ἐκμεταλλευταί. Ὁ Χριστὸς δὲν παρουσίασε καμμιά ἀντίφασι. Τὸν χαρακτηρίζει ἡ ἀπόλυτη συνέπεια.
Καὶ ὄχι μόνο ὁ Χριστός. Καὶ οἱ ἀπόστολοι καὶ ὅλοι οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἐφήρμοσαν ὅ,τι δίδαξε ὁ Χριστός. Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὕστερα ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια ἔχουμε τὸ ὑπέροχο βιβλίο ποὺ λέγεται Πράξεις καὶ διαβάζεται στὴν Ἐκ­κλησία τὶς Κυριακὲς μετὰ τὸ Πάσχα. Ὅποιος μελετᾷ τὸ βιβλίο αὐτό, βλέπει ὅτι ὁ Χριστι­ανι­σμὸς δὲν εἶνε μόνο θεωρία· εἶνε καὶ πρᾶξις, ἡ μεγαλύτερη ἐπανάστασι ποὺ εἶδε ὁ κόσμος. Τὸ βλέπουμε αὐτὸ στὴ ζωὴ τῶν ἀποστόλων.
Τί βλέπουμε; Ὅ,τι εἶπε ὁ Κύριος, τὸ ἐφήρμοσαν οἱ ἀπόστολοι. Εἶπε λ.χ. ὁ Χριστὸς «Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε» (Ματθ. 10,8), καὶ οἱ ἀπόστολοι εἶχαν ἀφιλαργυρία, δραχμὴ δὲν πῆ­ραν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δίδασκαν. Εἶ­πε ὁ Χριστὸς νὰ εἶνε ἀκτήμονες, καὶ ἔζησαν μὲ ἀκτημοσύνη· ἀκοῦμε τὸν Πέτρο νὰ λέῃ «Ἀργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι» καὶ τὸν Παῦλο νὰ βεβαιώνῃ «Ἀργυρίου ἢ χρυσίου… οὐδενὸς ἐπεθύμησα» (Πράξ. 3,6· 20,33).
Τοὺς εἶπε ὁ Χριστὸς «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰωάν. 13,34), τὸ πιὸ μεγάλο μάθημα, ποὺ λύνει κάθε πρόβλημα τῆς ἀνθρωπότητος, καὶ οἱ Χρι­στιανοὶ τῶν πρώτων αἰώνων τὸ ἐφήρμοσαν. Ἡ ἀγάπη συνέδεε τὸν ἕνα μὲ τὸν ἄλλο μὲ ἄρ­ρηκτο δεσμό· αὐτὴ κατήργησε τὰ ἰδιοτελῆ συμφέροντα καὶ τοὺς ἕνωνε ὅλους σὲ μία οἰ­κογένεια. Ὅπως ἡ οἰκογένεια δὲν ἔχει πολλὰ ταμεῖα, ἄλλο ὁ πατέρας κι ἄλλο ἡ μητέρα κι ἄλλο τὰ παιδιά, ἔτσι οἱ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι εἶ­χαν ἕνα κοινὸ ταμεῖο γιὰ τὶς ἀνάγ­κες ὅλης τῆς ἐν Χριστῷ ἀδελφότητος. Κι ὅπως μία οἰ­κογένεια δὲν ἔχει πολλὰ φαγητά, ἀλλὰ ἕνα κοινὸ τραπέζι γιὰ ὅλα τὰ μέλη της, ἔτσι οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἔτρωγαν σὲ κοινὴ τράπε­ζα, ὄχι ὁ ἕνας νὰ πεινᾷ κι ὁ ἄλλος νὰ μεθᾷ καὶ νὰ τρώῃ κατὰ κόρον (Α΄ Κορ. 11,21). Τὸ ὑψηλὸ αὐ­τὸ ἐπίπεδο βίου χαρακτήριζε ἡ ἀνιδιοτέλεια. Καταπολεμοῦσαν αὐτὸ ποὺ σήμερα δεσπόζει στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου, τὸ ἀτομικὸ συμφέρον, ποὺ εἶνε ἡ πηγὴ ὅλων τῶν ἀθλιοτήτων. Ἐπά­νω στὶς δύο φράσεις, «τὸ δικό μου» καὶ «τὸ δικό σου», ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, πάνω σ᾽ αὐτὴ τὴ διελκυστίνδα, συγκρούονται τὰ ἀνθρώπινα συμφέροντα. Ἐκεῖνοι εἶχαν ὑ­ψω­θῆ πάνω ἀπὸ αὐτά. Ἔφθασαν στὸ σημεῖο νὰ τὰ ἔχουν «ὅλα κοινά» (Πράξ. 2,44· 4,32). Φαν­τάζεστε μιὰ ἀνθρωπότητα στὴν ὁποία νὰ ἔχῃ καταργηθῆ ἡ ἰδιοτέλεια καὶ ν᾽ ἀποτελῇ ὅλη ἕ­να κοινόβιο; Τότε ἐκλείπει κάθε σύγκρουσι καὶ πόλεμος, λύνονται ὅλα τὰ ἀτομικά, οἰκογενει­ακά, ἐθνικὰ καὶ πανανθρώπινα προβλήματα.
Καὶ νὰ σημειώσετε, ἀγαπητοί μου, ὅτι αὐτὸ ποὺ πραγματοποίησαν οἱ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι δὲν ἦταν ἀποτέλεσμα βίας καὶ καταναγκασμοῦ· ἦταν ἀποτέλεσμα ἐλευθερίας. Ἤθελαν καὶ ζοῦ­σαν ἔτσι, μὲ ἑκούσιο πενία. Ἄλλο εἶνε ἡ ἀκού­σιος πενία καὶ ἄλλο εἶνε ἡ ἑκούσιος πενία.
Εἶπε λοιπὸν ὁ Χριστὸς «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους», καὶ τὸ ἐφήρμοσαν. Εἶπε νὰ ἔχουν μεταξύ τους εἰλικρίνεια, καὶ εἶχαν. Καὶ ἡ παραμικρὰ σκιὰ προσποιήσεως δὲν ἦτο ἀνεκτή (βλ. Πράξ. 5,1-11).
Εἶπε ἀκόμη ὁ Χριστὸς κάτι ἄλλο· Αὐτὰ ποὺ κάνω ἐγὼ θὰ κάνετε κ᾽ ἐσεῖς κι ἀκόμη μεγαλύ­τερα (Ἰωάν. 14,12). Δὲν εἶνε περίεργος λόγος αὐ­τός; Καὶ ὅμως πραγματοποιήθηκε. Ὄχι ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε κατώτερος ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Πέτρο ἢ τὸν ἀπόστολο Παῦλο ἢ τοὺς ἄλ­λους ἀποστόλους· εἶνε βλασφημία νὰ τὸ ποῦμε αὐτό. Ὁ Χριστὸς εἶνε ὑπεράνω ὅλων. Ἀλλ᾽ ὁ ἴδιος μὲ τὴν πανσοφία του ὥρισε, μερικὰ θαύματα, με­γάλα καὶ καταπληκτικά, νὰ μὴ γίνουν ἀπὸ αὐ­τόν, ἀλλὰ νὰ γίνουν ἔπειτα ἀ­πὸ τοὺς μαθητάς του. Ἔτσι τὰ μεγαλύτερα θαύματα δὲν ἔγιναν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Χριστοῦ· ἔγιναν ἔ­πειτα, καὶ θὰ γίνουν κι ἄλλα ἀκόμα ἐν τῇ ἐξελίξει τῶν αἰώνων. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος.
Ἀπόδειξις αὐτοῦ εἶνε καὶ ὁ σημερινὸς ἀπόστολος. Διαβάζουμε στὰ εὐαγγέλια ὅτι ὅποιος ἄγγιζε τὸ Χριστὸ γινόταν καλά (βλ. Ματθ. 9,20-22· 14,36). Στὸν ἀπόστολο ὅμως σήμερα τί βλέπου­με; κά­τι ἀκόμη πιὸ θαυμαστό· ὅτι ὁ Πέτρος θε­­ράπευε ἀσθενεῖς χωρὶς ἄγγιγμα, μόνο μὲ τὴ σκιά του ποὺ ἔπεφτε πάνω τους (Πράξ. 5,15). Ὁ ἱ. Χρυσόστομος, ἑρμηνεύοντας τὴν περικοπή, λέει ὅτι αὐτὸ εἶνε ἀνώτερο. Εἶχε πεῖ ἐπίσης ὁ Χριστός· Ἂν ἔχετε πίστι, θὰ μετακινῆτε βουνὰ ὁλόκληρα (βλ. Ματθ. 17,20). Αὐτὸ δὲν τὸ ἔκανε ὁ ἴ­διος· τὸ ἔκαναν ἔπειτα ἅγιοι καὶ μάρτυρες καὶ ὁμολο­γηταὶ τῆς πίστεώς μας· βουνὰ ἐμποδίων κα­τώρθωσαν νὰ τὰ παραμερίσουν. Εἶχε πεῖ ὁ Χρι­στός· Θὰ σᾶς πιάσουν, θὰ σᾶς δέσουν, θὰ σᾶς ὁδηγήσουν στὰ μεγάλα κριτήρια· μπροστὰ στοὺς δικαστὰς μὴ σκεφτῆτε τί θ᾽ ἀ­πολογηθῆτε· ἐγὼ θὰ σᾶς δώσω «στόμα καὶ σο­φίαν» (Λουκ. 21,12-15). Καὶ βλέπουμε πράγματι ὅτι, ἀγράμματοι αὐτοὶ ψαρᾶδες, ἀπεστόμωσαν τοὺς σοφοὺς τῆς γῆς. Εἶχε πεῖ ὁ Χριστὸς «Πο­ρευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη…» (Ματθ. 28,19). Κι αὐτοὶ οἱ δώδεκα ἔφτασαν παν­τοῦ· Πα­λαιστίνη, Κύπρο, Κρήτη, Ἑλλάδα, Ἀ­χαΐα, Μακεδονία, Σκυθία· ὁ ἀπόστολος Θωμᾶς ποὺ τι­μοῦμε σήμερα ἔφτασε καὶ στὶς Ἰνδίες. Δὲν εἶνε μέγα θαῦμα; Ξεκίνησαν μόνο 120 ἄν­θρωποι, καὶ κατέκλυσαν σὰν ποτάμι ὅλη τὴ γῆ.
Ὅ,τι εἶπε ὁ Χριστὸς ἔγινε. Οἱ Χριστιανοί, ἄντρες καὶ γυναῖκες, μὲ θυσία καὶ τῆς ζωῆς τους ἐφήρμοσαν τὰ ῥήματα τοῦ Ναζωραίου.

* * *

Καλὰ αὐτά, θὰ πῆτε. Ἀλλ᾽ αὐτὰ ἔγιναν τὴν ἐ­πο­χὴ ἐ­κείνη. Τώρα τί γίνεται;…
Ἀπαντῶ. Ἡ ἐποχή μας εἶνε ἐποχὴ ἀπιστίας. Ἐν τούτοις καὶ στὸ ση­μερινὸ κόσμο, ὅπου νὰ πᾶτε, θὰ βρῆτε Χριστιανούς. Ὑπάρχουν πιστοί, ἄντρες, γυναῖκες, παιδιά, νέοι, ἐπιστήμονες, σοφοί, ἐρ­γάτες, φτωχοὶ καὶ πλούσιοι. Καὶ ποῦ ἡ πίστι εἶνε πιὸ θερμή· ὅπου δέχθη­κε διωγμό! Θέλετε νὰ δῆ­τε πίστι; Πηγαίνετε στὸ Στάλινγκραντ καὶ στὴ Μό­σχα· ἐκεῖ ὑπάρχουν πιστοί. Ὄχι, δὲν σβήνει ὁ Χριστιανισμός. Εὐκολώτε­ρο εἶνε νὰ σβή­σῃ ὁ ἥλιος παρὰ ἡ πίστι μας.
 Οἱ πιστοὶ βέβαια εἶνε λίγοι. Σήμερα ὁ πιστός, ὄχι αὐτὸς ποὺ ἔρχε­ται ἁπλῶς στὴν ἐκ­κλησία, ἀλλ᾽ αὐτὸς ποὺ ζῇ τὸ Εὐαγγέλιο, εἶνε ἕνας στοὺς χίλιους. Ἀλλ᾽ αὐτοὶ οἱ λί­γοι, εἴτε κληρικοὶ εἴτε λαϊκοί, ἀποδεικνύουν ὅ­τι καὶ σή­μερα ὁ Χριστὸς ζῇ καὶ βασιλεύει.
Οἱ ἄλλοι, τὸ πλῆθος, εἶνε μακριά. Κι ἀφοῦ λοι­πὸν ἡ πλειονότης εἶνε ἄπιστοι, τί περιμένουμε; Τὰ κακὰ ποὺ ὑπάρχουν στὸν κόσμο, οἱ μεγάλες συμφορές, δὲν προέρχονται ἀπ᾽ τὸν Χριστιανισμό· εἶνε ἀποτέλεσμα τῆς μὴ ἐφαρμογῆς τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅ,τι σπέρνουμε, θερίζουμε. Τί σπείραμε; Ὁ διάβολος στὸν εἰκοστὸ αἰῶνα ἔ­σπειρε μὲ τὶς φοῦχτες παντοῦ ζιζάνια. Τώρα θερίζουμε τρομερὰ ἀγκάθια.
Τὸ συμπέρασμα. Οἱ πιστοὶ ἂς ἀγωνισθοῦν. Τὸ κῦμα τῆς ἀπιστίας θὰ περάσῃ καὶ θὰ φύγῃ. Θὰ νικηθοῦν οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ. Στὴν Ἀπο­κά­λυψι βλέπουμε νὰ παλεύουν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας θηρία· τὸ λιοντάρι, ἡ τίγρις ὁ ῥινό­κερος. Ἀλλὰ στὸ τέλος δὲν νικοῦν τὰ θηρία. Ὅλα τὰ θηρία, ὅλα τὰ ἀπαίσια συστήματα, τὰ νικᾷ τὸ Ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον, ὁ Κύριος ἡ­μῶν Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

παρατήρησις: ἡ ὁμιλία αὐτὴ γίνεται στὸ κλῖμα τῆς ἐν Ἑλλάδι ἀπελευθερώσεως τῆς μεταπολιτεύσεως, ἐνῷ στὴν γειτονικὴ Ἀλβανία ἴσχυε ἀκόμη τὸ σκληρὸ καθεστώς.

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Σκέπης Πτολεμαΐδος τὴν 7-5-1978.