ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΟΝΑΣ; ΠΟΙΟΣ Ο ΣΥΓΡΑΦΕΥΣ ΤΟΥ; ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΝΟΣ ΤΩΝ 250 ΤΡΟΠΑΡΙΩΝ, ΠΟΥ ΑΡΧΙΖΟΥΝ ΟΛΑ ΜΕ ΤΟ «ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ, Ο ΘΕΟΣ». Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ ΜΕ ΑΠΛΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟ ΤΡΟΠΑΡΙΟ: «Ου γεγονεν εν τω βιω αμαρτημα, ουδε πραξις, ουδε κακια, ην εγω, Σωτηρ, ουκ επλημμελησα κατα νουν & λογον & προαιρεσιν, & θεσει & γνωμη & πραξει εξαμαρτησας, ως αλλος ουδεις πωποτε» (Μ. Καν. δ΄4).
Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΛΗ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2366
Ὁ Μέγας Κανὼν
Τετάρτη 14 Ἀπριλίου 2021 βράδυ
Η συνειδησι – εισαγγελευς
- «Οὐ γέγονεν ἐν τῷ βίῳ / ἁμάρτημα, οὐδὲ πρᾶξις, οὐδὲ κακία, / ἣν ἐγώ, Σωτήρ, οὐκ ἐπλημμέλησα / κατὰ νοῦν καὶ λόγον καὶ προαίρεσιν, / καὶ θέσει καὶ γνώμῃ καὶ πράξει ἐξαμαρτήσας, / ὡς ἄλλος οὐδεὶς πώποτε» (Μ. Καν. δ΄4).
Ὅ,τι λέγεται στὴν ἐκκλησία, ἀγαπητοί μου, ἔχει σημασία. Ὅλα τὰ τῆς λατρείας γίνονται μὲ τάξι καὶ ἀκρίβεια. Σὰν ρολόι ἐργάζεται ἡ Ἐκκλησία μας. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἕνα ἀπὸ τὰ λειτουργικὰ βιβλία λέγεται Ὡρολόγιον τὸ Μέγα, ποὺ νομίζω πρέπει νὰ τὸ ἔχετε στὰ σπίτια ὅλοι· ὁ δὲ Συνέκδημος ἢ ἡ Σύνοψις εἶνε μία συντόμευσις, μία περίληψις τοῦ Ὡρολογίου.
Σήμερα λοιπόν, ἡμέρα Πέμπτη τῆς Ε΄ (πέμπτης) ἑβδομάδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας ὥρισε νὰ ψάλλεται ἡ ἀκολουθία τοῦ Μεγάλου Κανόνος.
Τί εἶνε ὁ Μέγας Κανών; Εἶνε ἕνα ἐμπνευσμένο ποίημα, ἕνα μνημεῖο τῆς περιόδου τοῦ Βυζαντίου. Ὅπως ὁ γλύπτης παίρνει μάρμαρο, τὸ πελεκάει μὲ τέχνη καὶ ὑπομονή, τὸ κάνει ἄγαλμα καὶ λέμε ὅτι τὸ «φιλοτέχνησε», ἔτσι κι ὁ ποιητὴς τοῦ Μεγάλου Κανόνος, ἀφοῦ προσευχήθηκε, πόνεσε, δάκρυσε καὶ κοπίασε, φιλοτέχνησε αὐτὸ τὸ ἀριστούργημα.
Ποιός εἶνε ὁ συγγραφεύς του; Εἶνε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης ὁ Ἰεροσολυμίτης, ποὺ ἤκμασε τὸν ἕβδομον αἰῶνα (660-740 μ.Χ.). Γεννήθηκε στὴ Δαμασκό, πέρασε ἀπὸ τὰ Ἰεροσόλυμα καὶ τὴν Κωνσταντινούπολι, καὶ τέλος ἔγινε ἐπίσκοπος Κρήτης. Μία σημαντικὴ λεπτομέρεια τῆς ζωῆς του εἶνε, ὅτι μέχρι τὴν ἡλικία τῶν 7 ἐτῶν δὲν εἶχε ἀκόμη μιλήσει, καὶ γι᾽ αὐτὸ ἡ μητέρα του ἦταν θλιμμένη· γονεῖς ποὺ ἔχουν τέτοια παιδιά, ξέρουν τὴν πικρία. Ὅταν ὅμως ἔγινε 8 ἐτῶν, ἄνοιξε τὸ στόμα του, καὶ κατόπιν πήγασε ποταμὸς θείας χάριτος. Μεγαλώνοντας ἔμαθε γράμματα, ἀπέκτησε ἐγκυκλοπαιδικὴ μόρφωσι, προπαντὸς ὅμως μελέτησε τὴ Γραφὴ καὶ ἰδιαιτέρως τὴν Παλαιὰ Διαθήκη ὅπως δείχνει καὶ τὸ ἔξοχο αὐτὸ ποίημά του.
Ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος ἔχει 144 «Χαῖρε», καὶ ὁ Μέγας Κανὼν ἔχει –μετρῆστε– 250 τροπάρια! Μπροστὰ ἀπὸ τὸ κάθε τροπάριο, ποὺ περιέχει κι ἀπὸ ἕνα σπουδαῖο νόημα, ἀκούγεται τὸ «Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, ἐλέησόν με». Θὰ μπορούσαμε, ἐὰν ἐγὼ εἶχα δύναμι κ᾽ ἐσεῖς ὑπομονή, νὰ κάνουμε ἰσάριθμα σύντομα κηρύγματα καὶ νὰ ἐξηγοῦμε τὴ σημασία τους.
Ὁ Μέγας Κανὼν δὲν εἶνε παρὰ μία δημοσία ἐξομολόγησις τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου. Καταλάβατε; Ἐμεῖς ντρεπόμαστε νὰ ποῦμε τ᾽ ἁμαρτήματά μας σὲ ἕνα πνευματικὸ πατέρα, ποὺ εἶνε ὑποχρεωμένος νὰ γίνῃ τάφος, ὅ,τι ἀκούσῃ νὰ τὰ κρύψῃ βαθειὰ μέσ᾽ στὴν καρδιά του· ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ἔκανε δημοσία ἐξομολόγησι, ὅπως ἔκανε καὶ ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος μὲ τὸ περίφημο ἔργο του «Ἐξομολογήσεις». Ἀκούγοντας αὐτὰ ἂς προσπαθήσουμε κ᾽ ἐμεῖς, ἂν δὲν ἔχουμε τὴν ταπείνωσι καὶ τὸ θάρρος νὰ ἐξομολογηθοῦμε δημοσίως –ποιός τολμάει νὰ πῇ· Ἀκοῦστε, ἀδελφοί, ἔκανα αὐτὰ κι αὐτά…;–, τοὐλάχιστον νὰ μᾶς ἀξιώνῃ ὁ Θεὸς στὸν πνευματικό μας πατέρα νὰ εἴμαστε εἰλικρινεῖς. Read more »