Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα (Ματθ. 4,12-17)

Το μυστηριο του βαπτισματος

Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, Κυριακὴ μετὰ τὰ Φῶτα, θὰ μιλήσουμε γιὰ τὸ βάπτισμα. Ποιό βάπτισμα; Ὄχι τὸ βάπτισμα τῆς παλαιᾶς διαθήκης, δηλαδὴ τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου. Οὔτε τὸ βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἰορδάνη. Θὰ μιλήσουμε γιὰ τὸ χριστιανικὸ βάπτισμα, τὸ βάπτισμά μας.

* * *

Τὸ βάπτισμα, ἀδελφοί μου, εἶνε ἕνα ἀπὸ τὰ μυστήρια τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Τὸ ἐθέσπισε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἐκκλησίας μας εἶπε· «Ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται» (Μᾶρκ. 16,16). Εἶπε ἀκόμη στοὺς ἀποστόλους· «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,19).
Σύμφωνα μὲ αὐτά, κάθε ἄνθρωπος ποὺ ἔρχεται στὸν κόσμο πρέπει νὰ βαπτίζεται στὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος. Γιατί νὰ βαπτίζεται; Γιὰ νὰ συγχωρηθοῦν τὰ ἁμαρτήματά του. Διότι κάθε ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου, ε τε φτωχὸς ε τε πλούσιος, ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας του, φέρει ἐπάνω του τὴν ἁμαρτία. Κάθε παιδάκι ποὺ γεννιέται καὶ τὸ ὑποδέχονται στὸ σπίτι σὰν ἄγγελο καὶ τὸ καμαρώνουν ὅλοι ὡς δῶρο τοῦ οὐρανοῦ, φαίνεται σὰν τὸ ὡραῖο μῆλο, ἀλλὰ μέσα του ἔχει τὸ φοβερὸ σκουλήκι, τὸ σκουλήκι τῆς ἁμαρτίας.
―Μά, θὰ μοῦ πῆτε, ποιά ἁμαρτία ἔχει ἕνα μικρὸ παιδάκι;

Δὲν ἔχει βέβαια δικές του ἁμαρτίες. Φέρει ὅμως τὸ ἁμάρτημα ἐκεῖνο ποὺ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τὸ ὀνομάζουν «προπατορικὸν ἁμάρτημα». Εἶνε τὸ ἁμάρτημα τῶν πρωτοπλάστων, ποὺ μεταδίδεται σὰν κακὴ κληρονομιὰ σὲ ὅλους μας μὲ τὴ φυσικὴ γέννησι καὶ γιὰ τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ πενθοῦμε καὶ νὰ κλαῖμε. Αὐτὸ εἶνε ἡ ῥίζα, ἀπ᾿ ὅπου βλαστάνει ὅλο τὸ πολύκλαδο δέντρο τῆς ἁμαρτίας. Τὸ ἁμάρτημα αὐτό, εἴτε τὸ πῇς «προπατορικὸ» ὁπότε οἱ κοσμικοὶ ἄνθρωποι γελοῦν καὶ περιπαίζουν, εἴτε τὸ πῇς «κληρονομικότητα» ὁπότε τ᾿ ἀκοῦνε πιὸ σοβαρά, τὸ διο εἶνε.
Κάθε παιδάκι, λοιπόν, ἔχει μέσα του αὐτὸ τὸ σκουλήκι, τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα, γι᾿ αὐτὸ καὶ βαπτίζεται μέσα στὸ νερό. Ἀλλὰ γιατί στὸ νερό; Τὸ νερὸ εἶνε τὸ ὑλικὸ μέσο τοῦ μυστηρίου τοῦ βαπτίσματος. Ὅπως εἶνε λ.χ. τὸ σύρμα στὶς ἠλεκτρικὲς συσκευές. Τί εἶνε τὸ σύρμα; Εἶνε ἕνα μέσον. Ἂν δὲν ὑπάρχῃ σύρμα, ῥεῦμα δὲ᾿ φτάνει, φωνὴ δὲν ἔρχεται, εἰκόνα δὲν μεταδίδεται. Ἔτσι καὶ στὰ ἱερὰ μυστήρια ὁ Θεὸς χρησιμοποιεῖ ὑλικὰ μέσα, γιὰ νὰ γίνουν αὐτὰ οἱ ἀγωγοὶ τρόπον τινὰ τοῦ θείου ἠλεκτρισμοῦ, τοῦ θείου φωτός, τῆς θείας φωνῆς, ἡ ὁποία θαυματουργεῖ. ῎ Ετσι εἶνε στὴ θεία εὐχαριστία τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασί, στὸ χρῖσμα τὸ ἅγιο μύρο, στὸ εὐχέλαιο τὸ λάδι· ἁγιάζονται καὶ μεταδίδουν χάρι. Τί θαύματα γίνονται στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας! Ἀλλ᾿ ε μεθα ἄπιστοι καὶ ἀχάριστοι. Δὲν ἔχουμε ἐμεῖς τὸ πνεῦμα τῶν πατέρων, τὴν εὐλάβεια καὶ τὴν πίστι ἐκείνων. Τὸ ψωμάκι λοιπὸν πάνω στὴν ἁγία τράπεζα, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ γονατίσουν οἱ ἱερεῖς καὶ θὰ παρακαλέσουν νὰ ᾿ρθῇ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, εἶνε σῶμα Χριστοῦ· καὶ τὸ κρασὶ πάλι μέσα στὸ δισκοπότηρο ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη δὲν εἶνε πλέον κρασὶ σὰν αὐτὸ ποὺ βρίσκεται στὰ ποτήρια τῶν σπιτιῶν μας, ἀλλὰ εἶνε τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας ποὺ ἀχνίζει ἐπάνω στὸ φρικτὸ Γολγοθᾶ.
Ἔτσι, ἀδελφοί μου, καὶ τὸ νερὸ ποὺ βάζουμε στὴν κολυμβήθρα γιὰ τὸ βάπτισμα. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ ὁ ἱερεὺς ἀρχίζει τὸ μυστήριο καὶ τὸ εὐλογεῖ, παίρνει δύναμι θαυματουργική· μιὰ δύναμι μεγαλύτερη ἀπὸ τὸ νερὸ τοῦ ἁγιασμοῦ (ποὺ τὸ ἔχεις στὸ σπίτι καὶ μένει ἄσηπτο, δὲ᾿ μολύνεται), μιὰ δύναμι μεγαλύτερη κι ἀπὸ αὐτὸ τὸ νερὸ τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν Φώτων. Τί κάνει τὸ νερὸ τῆς κολυμβήθρας; Ἐὰν τὸ ὑλικὸ νερὸ καθαρίζῃ τὸ σῶμα, αὐτὸ καθαρίζει τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα κι ἀπὸ τὰ ἄλλα, τὰ προσωπικὰ ἁμαρτήματα τοῦ ἀνθρώπου. Μέσα στὴν κολυμβήθρα μ᾿ ἄλλα λόγια τί γίνεται; Μία νέα γέννησις, μία ἀναγέννησις. Ἡ κολυμβήθρα εἶνε ἡ κοιλία τῆς Ἐκκλησίας· ἔτσι λένε οἱ πατέρες. Μιὰ φορὰ μᾶς γεννᾷ ἡ μάνα μας σ ᾿ αὐτὴ τὴ φυσικὴ ζωή, καὶ δεύτερη φορὰ μᾶς ἀναγεννᾷ ἡ Μάνα – Ἐκκλησία στὴν ὑπερφυσικὴ πνευματικὴ ζωή. Ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας μας βγαίνουμε παιδιὰ τοῦ ἄλφα ἢ τοῦ βῆτα, παιδιὰ τῆς γῆς αὐτῆς· ἀπὸ τὴν κολυμβήθρα βγαίνουμε παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, πρίγκιπες τοῦ οὐρανοῦ. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀναδεικνύεται σὲ κορυφαία φυσιογνωμία, φθάνει σὲ ἄφθαστο ὕψος.
Ποιός ἔχει μάτια νὰ τὰ δῇ αὐτά, ποιός ἔχει αὐτιὰ νὰ τ᾿ ἀκούσῃ, ποιός ἔχει καρδιὰ νὰ αἰσθανθῇ τὴ σημασία τοῦ μυστηρίου; Τί τὸ περάσαμε τὸ βάπτισμα; κανένα κοσμικὸ – κοινωνικὸ γεγονός, καὶ καλοῦμε στὴν τελετὴ τὸν ἕνα καὶ τὸν ἄλλο; Τὸ βάπτισμα εἶνε θεῖο μυστήριο. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ βγῇ ὁ ἄνθρωπος μέσα ἀπὸ τὰ ἁγιασμένα ὕδατα, δὲν εἶνε πλέον ὅπως ὁ ἑβραῖος καὶ ὁ τοῦρκος οἱ ἀβάπτιστοι· εἶνε βαπτισμένος. Ἔχει ἐπάνω του τὴ σφραγῖδα τῆς ἁγίας Τριάδος. Ἐγγράφεται στὰ μητρῷα τῆς αἰωνιότητος. Εἶνε πλέον παιδὶ τοῦ Θεοῦ, ὄχι παιδὶ τοῦ ἄλφα καὶ τοῦ βῆτα. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ βαπτίσθηκες, υἱοθετήθηκες ἀπὸ τὸν Βασιλέα τοῦ παντός. Ἀνήκεις στὰ μέλη τῆς μεγάλης οἰκογενείας ποὺ πατέρα ἔχει τὸ Θεό, μητέρα τὴν ἁγία του Ἐκκλησία, καὶ ἀδέρφια τοὺς ἁγίους ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, τοὺς μάρτυρες καὶ ὅλους τοὺς ἁγίους τοῦ αἰωνίου κόσμου τοῦ οὐρανοῦ.
Ἀκριβῶς ἐπειδὴ τὸ βάπτισμα ἔχει τέτοια μεγάλη σημασία καὶ ἀξία, γι᾿ αὐτὸ πρέπει νὰ γίνεται σωστά, νὰ τελῆται κανονικῶς. Οἱ ἱερεῖς ὀφείλουν νὰ τηροῦν τὴν τάξι μὲ ἀκρίβεια, καὶ μάλιστα νὰ προσέχουν στὴν τριττὴ κατάδυσι.
Ἀλλὰ καὶ οἱ γονεῖς καὶ οἱ κουμπάροι νὰ προσέχουν. Κατ᾿ ἀρχὴν χρειάζεται προετοιμασία. Τὴν παραμονὴ τῆς βαπτίσεως νὰ νηστεύῃ ὁ πατέρας, νὰ νηστεύῃ ἡ μάνα, νὰ νηστεύῃ ὁ ἀνάδοχος, νὰ νηστεύουν ὅλοι· γιὰ νὰ ᾿ρθῇ Πνεῦμα ἅγιο καὶ νὰ κάνῃ τὸ παιδὶ ἄγγελο τοῦ οὐρανοῦ, κι ὄχι νὰ γίνῃ σατανᾶς ποὺ θὰ διαλύσῃ τὴν οἰκογένεια, τὸ σπίτι, τὰ πάντα. Διότι μέσα ἀπὸ τὸ σπίτι θὰ βγῇ ἢ διάβολος ἢ ἄγγελος.
Γονεῖς, ἔχετε μεγάλη εὐθύνη καὶ ὡς πρὸς τὴν ἐπιλογὴ τοῦ κουμπάρου ἢ τῆς κουμπάρας. Μὴ ξεχνᾶτε, ὅτι τὸ βάπτισμα δημιουργεῖ πνευματικὴ συγγένεια. Ζητῆστε λοιπὸν ὄχι αὐτὸν ποὺ ἔχει χρήματα ἢ μεγάλη θέσι, ποὺ εἶνε ὑπουργὸς ἢ νομάρχης ἢ δὲν ξέρω τί ἄλλο, ἀλλὰ ἕνα φτωχαδάκι εὐλογημένο, μιὰ ἁγία γυναῖκα, ἕναν ἅγιο ἄνθρωπο, ποὺ θὰ μπῇ στὸ σπίτι σας καὶ θὰ τὸ ἁγιάσῃ.
Ἐξ αἰτίας δὲ αὐτῶν τῶν σκοπιμοτήτων μὴν ἀναβάλλετε τὸ μυστήριο. Μὴν περιμένετε, ἀπὸ μιὰ ματαιοδοξία, πότε θὰ ᾿ρθῇ ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ κάποιος εὐκατάστατος συγγενὴς ἢ ἀπ᾿ ἐδῶ κάποιος πλούσιος, γιὰ νὰ τὸν κάνετε κουμπάρο καὶ ἔτσι ν᾿ ἀναπτύξετε κοσμικὲς σχέσεις κερδίζοντας οἰκονομικῶς καὶ κοινωνικῶς. Δὲ᾿ χρειάζονται τέτοιες δόξες.
Βαπτίστε τὸ παιδί σας ἐγκαίρως. Γιατὶ ἂν ἀπὸ ἀμέλειά σας πεθάνῃ, ἐγὼ ποὺ ψάχνω τὰ βιβλία δὲν ξέρω τί κανόνα νὰ βάλω στὸν πατέρα καὶ στὴ μάνα ποὺ ἄφησαν τὸ παιδὶ νὰ φύγῃ ἔτσι ἀβάπτιστο. Ἐν ἀνάγκῃ σὲ τέτοιες περιπτώσεις ἂς βαπτισθῇ στὸν ἀέρα «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος», ἂς γίνῃ δηλαδὴ ἀεροβάπτισμα.
Καὶ ἂν τὸ παιδάκι, βαπτισμένο ἢ ἀεροβαπτισμένο, κατὰ τὶς ἀνεξιχνίαστες βουλὲς τοῦ Θεοῦ, φύγῃ ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωή, μὴ λυπηθῆτε. Τότε, κι ἂν πεθάνῃ, χαρὰ καὶ ἀγαλλίασι σ᾿ ἐσᾶς. Ἀγγελούδι εἶνε. Πηγαίνει ἐπάνω στὰ οὐράνια καθαρὸ καὶ ἀμόλυντο. Ἂν ζοῦσε, ὅπως ζήσαμε ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοί, ποιός ξέρει τί μπορεῖ νὰ γινόταν; Μήπως δὲν ἔρχονται κάποτε στιγμὲς ποὺ λέει κανείς, «Θεέ μου, δὲ᾿ μ᾿ ἔπαιρνες καλύτερα μικρό, παρὰ νὰ ζήσω καὶ νὰ δῶ τόσα φρικτὰ πράγματα σ᾿ αὐτὸ τὸν κόσμο;»; Ὅσα παιδιὰ πεθαίνουν καὶ φεύγουν ὅπως βγῆκαν ἀπὸ τὸ βάπτισμα, αὐτὰ πετοῦν κοντὰ στὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ, κάνουν τάγμα ἀγγέλων καὶ ψάλλουν μὲ τὰ Σεραφὶμ «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος σαβαώθ…» (Ἠσ. 6,3).

* * *

Ἀγαπητοί μου! Θὰ ἔπρεπε μετὰ τὸ βάπτισμα νὰ μὴν ξανααμαρτάνῃ ὁ Χριστιανός, ἀλλὰ νὰ διατηρῇ τὴν καθαρότητα, ποὺ συμβολίζουν ἄλλωστε καὶ τὰ λευκὰ ροῦχα ποὺ τὸν ντύνουν. Ποιός ὅμως μένει ἀναμάρτητος μετὰ τὸ βάπτισμα; Κανείς δυστυχῶς. Γι᾿ αὐτὸ ὁ Χριστὸς ὥρισε, γιὰ τὰ μετὰ τὸ βάπτισμα προσωπικὰ ἁμαρτήματά μας, νὰ περνᾶμε ἀπὸ ἕνα ἄλλο βάπτισμα, ἕνα ἄλλο λουτρό. Ποιό εἶνε αὐτό; Εἶνε ἡ μετάνοια καὶ ἐξομολόγησις.

Ὅσοι λοιπὸν πήραμε τὸ πρῶτο λουτρό, τὸ ἅγιο βάπτισμα, μὴν ἀμελοῦμε καὶ τὸ δεύτερο, τὴ μετάνοια καὶ ἐξομολόγησι, ποὺ μᾶς χαρίζει καὶ πάλι τὴν πρώτη καθαρότητα.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος