Περίοδος Δ΄ – Ἔτος Μ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2531

Σάββατο πρὸ τῆς Κυριακῆς τοῦ Ἀσώτου
11 Φεβρουαρίου 2023 ἐσπέρας
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου

Ἐπιτρεπονται οἱ χοροι;

Mπήκαμε, ἀγαπητοί μου, στὸ Τριῴδιο καὶ αὔ­ριο εἶνε Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου.
Ἡ περίοδος τοῦ Τριῳδίου εἶνε χρόνος γιὰ πνευματικὴ προπαρασκευή, πῶς δηλαδὴ νὰ ἑορτάσου­με πρεπόντως τὸ Πάσχα. Τὸ ἐκκλησι­αστικὸ βιβλίο, ποὺ χρησιμοποιοῦν τώρα οἱ ψάλτες στὸ ἀναλόγιο, λέγεται Τριῴδιον κατα­νυκτικόν· εἶνε βιβλίο προσ­ευχῆς.
Μὲ σύντομα λόγια, τὸ Τριῴδιον ἴσον· συν­αίσθησι, ἀναγνώρισι τῆς ἀθλιότητός μας, μετα­μέ­λεια γιὰ τὰ ἁμαρτήματά μας, δά­κρυα. Τὸ Τρι­ῴδιον ἀκόμη ἴσον· μνήμη θανάτου, Ψυχο­σάβ­βατο, «Τῇ ὑπερμά­χῳ Στρατηγῷ τὰ νικητή­ρια…», «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέ­σῳ τῆς νυκτός…», «Ψυχή μου ψυχή μου, ἀ­νάστα· τί καθεύδεις;…». Τὸ Τριῴδιο ἴσον κυρί­ως· ταπείνωσις, μετάνοια, ἀγάπη, συγχώρησις, συμ­φιλίωσις, ἐξομολόγησις. Τὰ κάνουμε αὐ­τά; Δὲν τὰ κάνουμε δυστυχῶς. Εἴμαστε λοι­­πὸν ἢ δὲν εἴμαστε θεομπαῖχτες;
Ὁ σατανᾶς βρῆκε ἔτσι ἔδαφος καὶ ἔ­φτεια­ξε δικό του ἀντι-Τριῴδιο. Ποιό εἶνε τὸ ἀντι-Τριώδιο; Ὅ,τι πάει κόντρα μὲ τὸ Θεό, μὲ τὴν Πίστι μας, μὲ τὶς ἅγιες διατάξεις τῆς Ἐκκλησί­­­ας. Ὅπου ὁ Χριστὸς λέει Ναί, ἔρ­χεται ὁ διάβο­­λος μὲ τὴ γομμολάστιχά του, τὸ σβήνει καὶ γράφει Ὄχι· καὶ ὅ­που ὁ Χριστὸς λέει Ὄχι, ἔρχεται ὁ διάβολος, σβήνει τὸ Ὄχι καὶ τὸ κά­νει Ναί. Πάντα ἀντίθετα ἀπ᾽ ὅ,τι λέει ὁ Χριστός. Ἔτσι θά ᾽νε κι ὁ ἀντί-χριστος ποὺ λέει ἡ Γρα­φή, «ὅτι ὁ ἀντίχριστος ἔρχεται» (Α΄ Ἰω. 2,18).
Ἕνα μέσο λοιπὸν τοῦ σατανικοῦ ἀντι-Τρι­ῳδίου εἶνε καὶ οἱ χοροί. Μὲ τοὺς χοροὺς ὁ σα­τα­νᾶς ζητάει νὰ διαλύσῃ τὴν ἱερὰ ἀτμόσφαι­ρα τῶν ἁ­γίων αὐ­τῶν ἡμερῶν. Καὶ ἄλλοτε ἔχω μιλήσει καὶ δὲν θὰ παύσω νὰ μιλῶ γιὰ τὸ ζήτη­­μα αὐ­τό. Γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· Ἐπιτρέπον­­ται οἱ χοροί; Σ᾽ αὐτὸ ν᾽ ἀπαντήσουμε τώρα.

* * *

Γίνονταν καὶ ἄλλοτε χοροί, ἀδελφοί μου, ἀλλὰ διέφεραν πάρα πολὺ ἀπὸ τοὺς σημερινούς. ῾Ρωτῆστε τοὺς Ποντίους, τοὺς Μακε­δόνες. Χόρευαν τότε ἄντρες μὲ ἄν­τρες, γυναῖ­κες μὲ γυναῖκες. Σπανίως οἱ χοροὶ ἦ­ταν μεικτοί (σὲ γιορτές, σὲ γάμους), ἀλλὰ καὶ τό­τε δὲν ἄγγιζαν ὁ ἄντρας τὴ γυναῖκα· κρατοῦ­σαν μεταξωτὸ μαντήλι. Ἡ Ἐκκλησία ὅμως καὶ αὐ­τοὺς τοὺς σεμνοὺς χοροὺς τοὺς κατα­δί­καζε· γιατὶ καὶ τότε ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ ν᾽ ἁμαρτή­σῃ. Ὁ πατέρας καὶ ἡ μάνα, ποὺ ἔχουν ἀγόρια καὶ κο­ρίτσια, μὴν ἐφησυχάζουν.
Ἂν θέλετε νὰ τὸ δῆτε αὐτό, διαβάστε τὸν ᾿Ιώβ. Ἔβλεπε τὰ παιδιά του νὰ συγκεν­τρώ­­νων­ται στὰ σπίτια τους, νὰ τρῶνε καὶ νὰ πί­νουν καὶ νὰ χαίρωνται, κι αὐτὸς ἀνησυχοῦσε καὶ ἔ­λεγε· Μήπως πιοῦν παραπάνω, μήπως πα­ρεκ­κλίνουν ἀπὸ τὴν ὁδὸ τοῦ Κυρίου; Γι᾿ αὐ­τὸ τὸ πρωὶ ἔκανε προσευχὴ γιὰ τὰ παιδιά του. Ὁ ᾿Ιὼβ εἶχε ἀνησυχία, ἐσὺ δὲν ἀνησυχεῖς;
Λοιπὸν ἐπιτρέπεται ὁ χορός; Ἐμένα ρωτᾶ­τε; Ρω­τῆστε ἐκείνους ποὺ δὲν μπορεῖτε ν᾽ ἀμ­­­φισβητήσετε τὸ κῦρος τους. Ρωτῆστε π.χ. τοὺς ἁγίους Πατέρες. Κάποιοι δυστυχῶς ἑ­ώρ­τασαν τὴν ἑ­ορτὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν μὲ χορούς! Νομίζουν ὅτι ἔτσι τιμοῦν τοὺς ἁγίους πατέρες; Ὁ μέγας Βασίλειος θὰ ἔλεγε· Ἂν χορεύετε τέτοιους χορούς, θὰ σᾶς ἀφο­ρί­σω. Ὁ δὲ ἱερὸς Χρυσόστομος εἶνε αὐστη­ρό­τερος καὶ λέει· «Ἔνθα ὄρχησις, ἐκεῖ διάβο­λος»· ὅπου χορός, ἐκεῖ διάβολος (P.G. 58,491).
Ἂς δοῦμε ὅμως τί λένε καὶ οἱ κανόνες ἁ­γίων Συνόδων. Κάποιος ἐδῶ εἶπε· Τὸν Καν­τιώτη τώρα θ᾿ ἀκούσουμε;… Ὄχι ἐμένα, τοὺς ἱ­εροὺς κανόνες ν᾿ ἀκούσετε. Πάρτε τὸ Πη­δά­λιο. Νὰ διαβάσουμε ἕνα κανό­να, τὸν 51ο τῆς ΣΤ΄ (6ης) Οἰκουμενικῆς Συνό­δου ποὺ λέει· «Κα­θόλου ἀπαγορεύει ἡ ἁγία αὕτη καὶ οἰκουμενικὴ Σύνοδος τοὺς λεγομέ­νους μίμους… καὶ τὰς ἐπὶ σκηνῆς ὀρχήσεις ἐπιτελεῖσθαι…» (Πηδάλιον σ. 266. Ἁμ. Ἀλιβιζάτου, Οἱ ἱ. Κανόνες, σ. 120). Καταλάβατε; 227 ἅγιοι πατέρες μαζεύτηκαν καὶ λένε· Ἀπαγορεύουμε στοὺς Χριστιανοὺς τὶς μουτσοῦνες, τὴ σκηνή, τοὺς χορούς· ἂν τὸ κάνῃ αὐτὸ καν­είς, ἂν μὲν εἶνε κληρικὸς νὰ καθαιρῆται, ἐὰν δὲ εἶνε λαϊκὸς νὰ ἀφορίζεται.
Κάποιος ὅμως θὰ πῇ· Ἐγὼ δὲν ἀκούω πα­τέρες καὶ κανόνες, ἀκούω μόνο τὸ Εὐαγγέ­λιο. Ἄνοιξε λοιπὸν στὸ 14ο κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ματ­θαῖον Εὐαγγελίου. Ἐκεῖ θὰ δῇς ὅτι σ᾿ ἕνα πα­λάτι ὁ βασιλιᾶς καὶ ἡ βασίλισσα κάλεσαν τοὺς στρατηγοὺς καὶ ἄλλους προύχοντες στὰ ἀνά­κτορα καὶ ἔγινε καὶ χορός. Ποιός βασιλιᾶς; ὁ Ἡρῴδης· καὶ ποιά βασίλισσα; ἡ Ἡρῳδιάς. Ἐκεῖ λοιπὸν διακρίθηκε μία χορεύτρια, ἡ κό­ρη τῆς Ἡρῳδιάδος, ἡ Σαλώμη. Καὶ στὸ τέλος ὁ βασιλιᾶς, ἐνθουσιασμένος, τῆς εἶπε· Σοῦ δίνω, ὅ,τι μοῦ ζητήσῃς, μέ­χρι καὶ τὸ μισό μου βα­σί­λειο. Ἀλλ᾿ αὐτὴ ζήτησε τὸ κεφάλι τοῦ ἁγίου ᾿Ι­ωάν­νου τοῦ βαπτιστοῦ! Γιατί; Διότι αὐτὸς τὴν ἤ­λεγχε γιὰ τὸν παράνομο γάμο της καὶ φώναζε στὸν Ἡρῴδη· «Οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖ­κα τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Μᾶρκ. 6,15). Τὸ τέλος δηλα­δὴ τοῦ χοροῦ ἦταν – ποιό; ἡ ἀποκεφάλισις τοῦ Βαπτιστοῦ! Πόσα κακὰ ἀρχί­ζουν πράγματι μὲ τὸ χορό! μοιχεῖες, πορνεῖες, καταστρέ­­φον­ται οἰκογένειες. Πέφτουν κεφάλια στοὺς χορούς. Καὶ ἂν δὲν πέφτουν κεφάλια, πέφτουν κορίτσια καὶ γυναῖκες. Τὰ πρῶτα σπέρματα δι­αφθορᾶς καὶ διαζυγίων εἶνε στοὺς χορούς.
Κάποιος ἄλλος ὅμως ἔχει πάλι ἀντίρρησι καὶ λέει· Ἐγὼ δὲν πείθομαι μόνο μὲ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ συνό­δους καὶ εὐαγγέλια· ἐγώ, σὰν Ἕλληνας, θέ­λω ἐπίσης νὰ στηρίζωμαι καὶ στὸ ἔ­θνος μας· μ᾽ ἐνδιαφέρει τί λέει ἡ Ἑλληνικὴ παράδοσι ἐπάνω στὸ ζήτημα αὐ­τό;… Ἀφοῦ λοιπὸν τὸ ζητᾷς, τότε ἄκου τί λέ­νε περὶ χο­ρῶν οἱ πρόγονοί μας· ἄκου τί ἰδέα ἔχει ὁ Κο­λοκοτρώνης γιὰ τὸ χορό, αὐτὸς ποὺ μετὰ ἀ­πὸ νικηφόρες μάχες χαιρόταν νὰ βλέπῃ στὰ ψηλὰ βουνὰ τὰ παλληκάρια του νὰ χορεύουν. Ὅταν λοιπὸν μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσι ἄρχισαν οἱ Βαυαροὶ νὰ μεταφέρουν ἐδῶ συ­νήθειες τῶν ξένων, ἔγινε στὰ ἀνά­κτορα τοῦ Ὄ­θω­νος μιὰ ἑορτὴ καὶ κάλεσαν μεταξὺ ἄλ­­λων τι­μῆς ἕνεκεν καὶ τὸν Κολοκοτρώ­νη. Στὸ πρόγραμμα εἶχαν καὶ χορό. Ὄχι ὅμως χορὸ τοῦ τόπου μας, ἀλλὰ χοροὺς τῶν ξένων. Τότε ὁ Γέ­ρος τοῦ Μοριᾶ πῆρε μιὰ καρέκλα, κάθησε κι ὅ­­ταν εἶδε πῶς χορεύουν σὲ ζευγάρια, ἄντρες μὲ κυρίες καὶ δεσποι­νίδες, κατέβασε τὸ κε­φάλι νὰ μὴ βλέπῃ. Στὸ τέ­­λος τὸν πλησιάζει ὁ βασιλιᾶς, τὸν χτυπάει στὸν ὦμο καὶ ρωτάει· –Πῶς σοῦ φαίνονται, καπετάνιο, οἱ χοροί μας; Κι ὁ Κολοκοτρώνης ἀποκρίνεται· –Αὐ­τό, βασιλιᾶ μου, εἶνε ἡ μισὴ ἁμαρτία… (δὲν μπορῶ νὰ σᾶς μεταφέρω ἀκριβῶς τὴ λέξι ποὺ εἶπε).
Ἀπὸ ποῦ λοιπὸν νὰ σὲ πιάσω; Σοῦ μίλησα μὲ τὴ Γραφὴ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν σοῦ φτάνουν· σοῦ μίλησα μὲ τοὺς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ τὶς Συνόδους, δὲν ἀκοῦς· σοῦ μίλησα μὲ τὴν παράδοσι τῶν προγόνων μας, δὲν πείθεσαι. Ἄκου τέλος πάντων καὶ κάποιον ἀπὸ ἐκείνους ποὺ θέλουν τὴ μόδα καὶ τὴν ἐξέλιξι –ἄλλο πάλι μανιτάρι αὐτό, ποὺ βγαίνει μέσα ἀπὸ τὴν κοπριά– καὶ μέρα – νύχτα λένε· Σήμερα ἔχουμε ἐξέλιξι, δὲν θὰ μᾶς φέρῃ ὁ Καντιώτης χίλια χρόνια πίσω!… Εἶνε ἕνας κοσμικὸς δημοσιογράφος, ποὺ ἀνέχεται καὶ δικαιολογεῖ τὰ πάντα, ἀλλὰ ἔφτασε στὸ σημεῖο νὰ ὁμολογήσῃ εἰλικρινά·
–Ἐδῶ ποὺ τὰ λέμε καὶ γιὰ νὰ σᾶς πῶ τὴν ἀ­λήθεια, οἱ ἄντρες θέλουν κρέμασμα.
–Γιατί, κύριε δημοσιογράφε, μιλᾶτε τόσο σκληρά, «θέλουν κρέμασμα»;
–Γιατὶ ἂν στὸ δρόμο δοῦν ἕναν ξένο νὰ πλησιάζῃ καὶ ν᾽ ἀγ­καλιάζῃ σφιχτὰ ­τὴ γυναῖκα τους, δὲν τὸ ἀνέ­χον­ται, θυμώνουν· στὸ χορὸ ὅμως πῶς τὸ ἀνέχονται;…
Εἶνε πράγματι βλᾶκες, σύζυγοι καὶ πατερά­δες, ἀφοῦ κάθονται καὶ βλέπουν ἀποβλακωμέ­νοι τὶς γυναῖκες καὶ τὰ κορίτσια τους νὰ σμίγουν ἔτσι μὲ ὁποιονδήποτε καὶ δὲν φοβοῦν­ται.

* * *

Νομίζω, ἀγαπητοί μου, ὅτι φτάνουν αὐτά. Ρωτήσαμε τὸν Ἰώβ κι ἀκούσαμε· Θεέ μου, φύλαξε τὰ παιδιά μου. ῾Ρωτήσαμε τὸ μέγα Βασί­λειο, καὶ λέει «ἀφορισμό». ῾Ρωτήσαμε τὸ Χρυσό­στομο, καὶ μᾶς λέει «ὅπου χορὸς ἐκεῖ διάβολος». ῾Ρωτήσαμε τὸ Εὐαγγέλιο, καὶ εἴδαμε ἕ­να κομμένο κεφάλι νὰ στάζῃ αἷμα στὸ χορὸ τῶν ἀνακτόρων. ῾Ρωτήσαμε τὸν Κολοκοτρώνη, καὶ εἶ­πε «αὐτὸ εἶνε ἡ μισὴ ἁμαρτία». ῾Ρωτή­σαμε καὶ τὸ δημοσιογράφο, καὶ μᾶς εἶπε, Θέλουν κρέμασμα ὅσοι ἀνέχονται τέτοιες ἀ­τιμίες. Τί ἄλλο περισσότερο θέλετε;
Καὶ ὅμως χορεύουν. Γαργαλάει ὁ διάβολος τὶς πατοῦχες τους. Ἐγὼ αὐτὰ εἶχα νὰ σᾶς πῶ κ᾽ ἐσεῖς νὰ τὰ διαδώσετε.
Κρατήσαμε τὴν Ὀρθοδοξία μέχρι τώρα. Μὴν ἀδιαφορήσουμε καὶ συμβιβαστοῦμε· ἀλ­λιῶς, θὰ γίνουμε φράγκοι. Ὅσοι μείναμε (πέν­τε δεσποτάδες, δέκα παπᾶδες, μερικοὶ θεολόγοι, καὶ ὁ πιστὸς λαός), θὰ δώσουμε μάχη. Δὲν θὰ μείνω στὴ Φλωρίνα κολακεύοντας.
Σᾶς παρακαλῶ τὶς ἡμέρες αὐτὲς σταθῆτε προσεκτικοί· θὰ ποῦν πολλὰ οἱ ἐχθροί μας. Μὴν ἀκοῦτε τίποτα. Νὰ μᾶς ἀξιώσῃ ὁ Θεὸς νὰ κάνουμε τὸ Πάσχα· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Δευτερολογία
Πριν ‘από το δι’ ευχων
Τώρα νὰ ξέρετε, ὅτι λίγες μέρες θὰ λείψω. Θὰ πάω κάτω στὴν Ἀθήνα ὄχι γιὰ ἀτομικές μου ὑποθέσεις· θὰ πάω γιὰ ὑποθέσεις τῆς μητροπόλεως καὶ ἰδίως θὰ πάω νὰ συνεννοηθῶ μὲ ἀρχιτέκτονες. Γιατί, ἂν θέλῃ ὁ Θεός, μετὰ τὸ Πάσχα «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος» θὰ γκρεμίσωμε τὸν ναὸν αὐτὸν καὶ θὰ φτειάξωμεν στὴν θέσιν του ὡραιότατον ναὸ ὡραιότατο ναὸ θὰ φτειάσωμε πρὸς τιμὴν τῆς πόλεως καὶ πρὸς τιμὴν τῆς πατρίδος καὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὅπως τελειώνομε τὸν ναὸν τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, θὰ τὸν τελειώσωμε καὶ αὐτὸν τὸν ναό. Βέβαια ὁ ἐπίσκοπός σας δὲν ἔχει μόνο τὴν Φλώρινα· ὁ ἐπίσκοπός σας μπορεῖ νὰ εἶνε ἁμαρτωλός, ἀλλὰ θεομπαίχτης δὲν εἶνε. Ἔδωσα τὸν ὅρκο μου ἐπάνω στὸ Εὐαγγέλιο. Πέφτω ἀπὸ τὸν θρόνο, ἀλλὰ δὲν πατῶ τὸ Εὐαγγέλιο. Δὲν ὑπολογίζω κανένα μπροστὰ στὸ καθῆκον μου. Τὰ ξέρετε τὰ γεγονότα ποὺ συνέβησαν ἐδῶ πέρα. Ἐδῶ μπῆκε στὴν ἐκκλησιά, Βασιλιᾶς νὰ μπῇ μέσ᾽ στὴν ἐκκλησιά, δὲν τὸν βλέπω. Ὅπως κοιτάζω τὸν σκουπιδιάρη, κοιτάζω καὶ τὸν βασιλιᾶ· καὶ ὅπως κοιτάζω τὸν στρατιώτη, κοιτάζω [τὸν ἀξιωματικό]. Καμμιά διάκρισι δὲν κάνω ἐγὼ ἐδῶ πέρα. Μπῆκες μέσ᾽ στὴν ἐκκλησιά, θὰ κάνῃς τὸν σταυρόν σου, θὰ γονατίσῃς, θά…, θά…. Δὲν ὑπακούεις; Ἡ Ἐκκλησία εἶνε δημοκρατία. Ὅποιος θέλει, ὅσοι πιστοί! (… νὰ κάνουν ὅ,τι θέλουν, ἀλλὰ ἀφοῦ μπήκανε ἐδῶ μέσα στὴν ἐκκλησιά)(δυσδιάκριτον), πρέπει ὁ καθένας νὰ γνωρίζῃ, ὅτι ἐδῶ ἡ ἐκκλησία δὲν ἔχει (…)(δυσδιάκριτον), εἶνε σύνταγμα ἡρωικόν. Ἡ μητρόπολις τῆς Φλωρίνης εἶνε σύνταγμα. Σᾶς θέλω στρατιώτας, ὑποτακτικούς (… … … …)(δυσδιάκριτον) μέχρι θανάτου ἡνωμένοι (…)(δυσδιάκριτον) Δὲν θὰ μείνω στὴ Φλώρινα κολακεύοντας τὸν ἕναν καὶ τὸν ἄλλον, δὲν θὰ μείνω στὴ Φλώρινα πέφτοντας καὶ προσκυνώντας, ὄχι ψηλὰ ψηλὰ τὰ λάβαρα μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς. (…)(δυσδιάκριτον) ἔχομε τὸν Χριστό, τὴν Παναγιά, τοὺς ἁγίους (κ᾽ ἐσᾶς τὸ ἐκλεκτὸ ποίμνιο …)(δυσδιάκριτον) Σᾶς παρακαλῶ τὶς ἡμέρες αὐτὲς ποὺ θὰ λείπω, μὴν ἀκοῦτε τίποτα. (… τὸ Πάσχα νὰ ἑορτάσωμε … · ἀμήν)(δυσδιάκριτον).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

(ἱ. ναὸς Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης [παλαιός] Σάββατο 13-2-1971 ἑσπέρας)
― ἀρχεῖο κασσεττῶν ἀδελφ. «Σταυροῦ» …81α΄…

Σάββατο πρὸ τῆς Κυρ. τοῦ Ἀσώτου
(ἑσπερινὸ κήρυγμα)