Αγιου Γρηγοριου του Παλαμα

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ Γ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Εκφωνήθηκε τον καιρό του θερισμού, όπου γίνεται λόγος και για πνευματικό θέρος)

Ο ποιητής των όλων και Δεσπότης, που εποίησε τα πάντα από τα μη όντα λόγω αγαθότητος, μετά από όλα, κατά την περίσσεια της δυνάμεώς Του και τον άφραστο και ακατάληπτο πλούτο της σοφίας και χρηστότητάς Του, κατασκεύασε τον άνθρωπο με έναν παράδοξο τρόπο, αφού συνάθροισε σε ένα πλάσμα, και μάλιστα μικρό, και θα λέγαμε αφού συγκεφαλαίωσε ολόκληρη την κτίση. Γι΄αυτό και τον δημιούργησε τελευταίο, να μετέχει και των δύο κόσμων και να στολίζει και τους δύο κόσμους, δηλαδή τον ορατό αυτόν και τον αόρατο.

Πραγματικά συνήψε σε αυτόν με άρρητο τρόπο νου και αίσθηση, χρησιμοποιώντας σαν μέσους γνησιότατους συνδέσμους φαντασία και δόξα και διάνοια· και έτσι κατασκεύασε το ίδιο ζώο νοερό και ορώμενο, όπως και τον αεικίνητο ουρανό συνήψε με την ακίνητη γη δια των ενδιαμέσων και έκαμε τον ίδιο κόσμο συγχρόνως πάντοτε σταθερό και κινούμενο. Όπως δηλαδή κατά τον τρόπο της κατασκευής ο άνθρωπος και ο κόσμος είναι ενός τεχνίτη, έτσι έχουν πολλή συγγένεια μεταξύ τους· υπερέχουν δε αλλήλων ο ένας με το μέγεθος, ο άλλος με τη σύνεση. Και είναι ο άνθρωπος ενθησαυρισμένος στον κόσμο σαν κάποιο πολύτιμο πράγμα σε μεγαλοπρεπή οικία, κατά πολύ πολυτιμότερο από το περιέχον, σαν κάποια βασιλική σκευή σε ανάκτορα, ποικίλη και πολυτίμητη· διότι τα μεν ανάκτορα είναι κατασκευασμένα από ογκώδεις λίθους αλλά ευκολοεύρετους και από τους τυχαίους, η δε σκευή είναι κατασκευασμένη από μικρούς λίθους, αλλά δυσπόριστους και πολύτιμους.
Πόσο ανώτερος του ουρανού είναι ο ανθρώπινος νους, ο οποίος είναι εικόνα του Θεού και γνωρίζει τον Θεό, και μόνο αυτός από τα εγκόσμια μπορεί να γίνει Θεός, αν θέλει, συνανυψώνοντας το σώμα της ταπεινώσεως; Πόσο διαφέρει από τη γη η ανθρώπινη αίσθηση, η οποία όχι μόνο αντιλαμβάνεται τα μέτρα και τις ποικίλες ποιότητες αυτής, αλλά ήδη διάφορες κινήσεις και έμαθε πολύσχημες και ίσως πολυσήμαντες συνόδους και διαστάσεις άστρων και αστέρων και έτσι χάρισε την αρχή στις λογικές επιστήμες; Και τα μεταξύ ουρανού και γης δε είναι κατώτερα από τα στο μεθόριο νου και αισθήσεως κατά την αξία· είναι τα ίδια κατά την αρχή της αναλογίας, αλλά διαφέρουν πολύ κατά τους περιέχοντας όγκους.
Διότι ο Θεός στόλισε τη φύση μας κατά τέτοιο τρόπο, για να γίνει περιβολή δική Του· επειδή επρόκειτο να την ενδυθεί από παρθενικά αίματα και να τη μετασκευάσει προς τα ανώτερα και να την τοποθετήσει άνω, υπεράνω κάθε αρχής και εξουσίας και κάθε ονόματος αναφερομένου, είτε στον παρόντα αιώνα είτε στον μέλλοντα. Τούτο λοιπόν προρρυθμίζοντας με σοφό και φιλάνθρωπο τρόπο μαζί τίμησε τη φύση μας με πολλές, μάλλον δε με παντοειδείς χάριτες. Επειδή λοιπόν μας έδωσε και διπλές, μάλλον δε και πολλαπλές γνωστικές δυνάμεις, χαρίζοντας νου και αίσθηση, και τα ενδιάμεσα σε αυτά, γι΄αυτό και τα αντικείμενα που πρόκεινται ενώπιόν μας για γνώση και πράξη τα έκαμε διπλό και πολλαπλό το καθένα.
Είναι λοιπόν τώρα η εποχή του θερισμού και σε μας δεν υπάρχει θερισμός· διότι δεν υπάρχει σε μας μόνο αισθητό, αλλά και λογικό και πνευματικό θέρος. Και του καθενός θερισμού καιρός είναι όλος ο κύκλος του έτους. Τώρα λοιπόν, επειδή βρισκόμαστε μέσα στον ιερό περίβολο, ανακύπτοντας λίγο από εκεί, ας αναθέσουμε σε Αυτόν τις ελπίδες, και μεταθέτοντας άνω τον νου μας, ας αναλογιστούμε το λογικό κα πνευματικό θέρος. Περί αυτών θα πούμε και εμείς τώρα λίγα προς την αγάπη σας, παρέχοντάς σας και από αυτό αφορμή για σωτηρία.
Πραγματικά εγώ σε κάθε πέρασμα έτους, όταν έρχεται αυτή η εποχή, βλέποντας τους περισσότερους να ξεχύνονται έξω από το άστυ και να κοπιάζουν για το θερισμό και για τη συλλογή και συγκομιδή των καρπών, κάνω μέσα μου τους εξής λογισμούς· επειδή υπάρχει και θέρος ανθρώπων, που τους αποκόπτει από τον παρόντα πρόσκαιρο και ρέοντα βίο και τους μετάγει σε άλλον μέλλοντα και μόνιμο βίο, άραγε ποιος που θερίζει τα άψυχα στάχυα ή μισθώνει άλλους να τα θερίσουν, που εκλέγει τους καρπούς ή τους αγοράζει από τους εκλέγοντας και τους συνάγει σε αποθήκη, ενθυμείται τον θερισμό αυτόν που πρόκειται να τον καταλάβει και φροντίζει να παρουσιαστεί στον καιρό αγαπητός στον Γεωργό των ψυχών και άξιος των αποθηκών και μονών Αυτού στους ουρανούς; Ή μήπως ο καθένας είναι εντελώς σκυμμένος προς τη γη, έχοντας τον λογισμό, όπως έχουν το σώμα οι σκαφτιάδες, όχι ανυψωμένο και ανασηκωμένο από τα γήινα;
Αλλά αν συμβαίνει αυτό, δεν διαφέρομε σε τίποτε από τους εθνικούς· διότι εκείνων είναι γνώρισμα να ασχολούνται στις επίγειες φροντίδες με όλη τη δύναμη ψυχής και σώματος· διότι δεν υπολογίζουν καθόλου τα μέλλοντα, ούτε έχουν πάντως πίστη ή έννοια για τα ουράνια. Έτσι, σύμφωνα με αυτό που έχει παραδοθεί από τη Γραφή, όλος ο βίος του ασεβούς ξοδεύεται στις φροντίδες όσων βρίσκονται κάτω και φθείρονται[Ιώβ 15,20: «Πᾶς ὁ βίος ἀσεβοῦς ἐν φροντίδι, ἔτη δὲ ἀριθμητὰ δεδομένα δυνάστῃ(:Όλος ο βίος του ασεβούς τελεί υπό βασανιστική φροντίδα και ταραχή· στον δυνάστη δε και τύραννο έχουν δοθεί μετρημένα τα έτη της τυραννικής ισχύος του)»]· γι΄αυτό και ο Χριστός αφού είπε προς εμάς στα ευαγγέλια: «Μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε(:Μην καταληφθείτε ποτέ από αγωνιώδη φροντίδα λέγοντας: “Τι θα φάμε”, ή “Τι θα πιούμε”, ή “Με ποιο ένδυμα θα ντυθούμε;”)», πρόσθεσε, «πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ (:διότι οι εθνικοί και ειδωλολάτρες, οι οποίοι αγνοούν εντελώς τα ουράνια αγαθά που έχουν ασυγκρίτως ανώτερη αξία, ζητούν όλα αυτά τα μάταια και φθαρτά ως τα μόνα σοβαρά και απαραίτητα)»[Ματθ.6,32]. Δεν μας απομακρύνει λοιπόν από την εργασία, αλλά απομακρύνει από τη μέριμνα, μεταθέτοντας την ελπίδα προς τον Θεό, ώστε ούτε ανέλπιδα να έχομε την εργασία, ούτε να αναθέτουμε σε αυτήν την ελπίδα μας κακώς. «Να μην μεριμνάτε λοιπόν λέγοντας τι θα φάμε ή τι θα πιούμε ή τι θα ντυθούμε», συλλογιζόμενοι τούτο παντοτινά και, σαν να απορρίπτουμε αναμενόμενη μομφή, κατευθύνοντας σε αυτό την ψυχή και κατεβάζοντάς την και μην επιτρέποντας να βλέπει προς τα άνω.
Γι΄αυτό μάλιστα και κατασκεύασε ο Θεός με τέτοιο τρόπο τη φύση μας, ώστε και όταν ακόμη το σώμα δεν ηρεμεί μόνο, αλλά και κινείται και μετακινείται και πράττει οτιδήποτε χρειάζεται, ο λογισμός να μπορεί να είναι σε άλλα πράγματα, ώστε με το σώμα μεν να εργαζόμαστε τα κατάλληλα σε αυτό, με την ψυχή δε βλέποντας προς τον Θεό να ζητούμε από Αυτόν τα ουράνια. Πραγματικά όταν παρήγγειλε να μη μεριμνούμε για τη ζωή, διότι τούτο είναι ιδιότητα των εθνικών, πρόσθεσε: «Ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν (:Να ζητάτε πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα τα πνευματικά αγαθά της βασιλείας του Θεού και την απόκτηση των αρετών που ο Θεός σας ζητά ως όρο για να σας χαρίσει τα αγαθά αυτά. Και τότε αυτά τα επίγεια θα σας δοθούν μαζί με εκείνα)» [Ματθ.6,33], δείχνοντας ότι αν έχεις την κατά την ψυχή μελέτη προς τον Θεό, τίποτε δεν θα ζημιωθείς ως προς τις ανάγκες του σώματος· μάλλον δε θα έχεις και από αυτά ανελλιπώς μαζί με την ψυχική σωτηρία, αφού θα τα χορηγεί ο Θεός· διότι Αυτός είναι Εκείνος που ανοίγει το χέρι Του και γεμίζει ευδοκία κάθε ζωντανό.
Προς Αυτόν λέγει και ο Δαβίδ: «Σὺ ἐποίησας πάντα τὰ ὡραῖα τῆς γῆς·θέρος καὶ ἔαρ, σὺ ἔπλασας αὐτά (:Εσύ δημιούργησες όλα τα ωραία που υπάρχουν στη γη· το καλοκαίρι και την άνοιξη, Εσύ έπλασες αυτές τις ωραίες εποχές του έτους)»[Ψαλμ.73,17], εννοώντας όχι μόνο όσα είναι ορατά, αλλά και τα πνευματικά, γι΄αυτό και προέταξε της ανοίξεως το θέρος· διότι εάν δεν προλάβεις να εκκοπείς από τους απίστους ή και από τα φαύλα έργα και τους φαύλους ανθρώπους, δεν θα ανθίσεις στις αρετές.
Υπάρχει, λοιπόν, αδελφοί, και θέρος και έαρ και σπόρος, όχι μόνο σωματικός, αλλά και λογικός· και όχι μόνο λογικός αλλά και πνευματικός, καθώς επίσης και φυτεία και τρύγος και τα όμοια με αυτά· επειδή υπάρχει και γεωργία πνευματική και γεώργιο. Του τοιούτου δε γεωργίου Γεωργός είναι ο Θεός, όπως λέγει και ο απόστολος προς τους Κορινθίους: «Θεοῦ γεώργιον, Θεοῦ οἰκοδομή ἐστε (:Είστε αγρός που ανήκει στον Θεό και καλλιεργείται από Αυτόν. Είστε οικοδομή του Θεού που κτίζετε από Αυτόν με όργανα Του και κτίστες Του εμάς)»[Α΄Κορ.3,9]. Και ο ίδιος ο Κύριος έλεγε στους μαθητές: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα(:Εγώ είμαι η κληματαριά κι εσείς τα κλαδιά της)»[Ιω.15,5] · «καὶ ὁ πατήρ μου ὁ γεωργός ἐστι(:Και ο Πατέρας μου είναι ο αμπελουργός)»[Ιω.15,1]. Και αλλού πάλι λέγει περί του εαυτού Του: «Ἰδοὺ ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι(:Ιδού, βγήκε ο σποριάς έξω στο χωράφι για να σπείρει)» [Ματθ.13,4]· ο δε σπόρος αυτός είναι ο λόγος της διδασκαλίας.
Επειδή λοιπόν ο λόγος της διδασκαλίας του Πνεύματος έχει τη θέση του σπέρματος, υπάρχει πάντως και θερισμός του σπόρου αυτού, εκτελούμενος δια της πίστεως· και τούτο δηλώνοντας πάλι ο ίδιος ο Κύριος, όταν άρχιζαν να προσέρχονται μαζικά στην πίστη Του οι άνθρωποι, έλεγε προς τους μαθητές Του: «Ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη. καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον (:Δεν λέτε εσείς ότι τέσσερις μήνες μένουν ακόμη και ο θερισμός έρχεται; Στην πνευματική όμως σπορά είναι δυνατόν ο λόγος του Θεού να καρποφορήσει και σε χρονικό διάστημα πολύ πιο σύντομο. Και για να πειστείτε για το θέμα αυτό που σας λέω, σηκώστε τα μάτια σας και κοιτάξτε το πλήθος αυτό των Σαμαρειτών που έρχονται. Μοιάζουν οι ψυχές τους με χωράφια, στα οποία δεν πρόφτασε να σπαρεί ο λόγος της αλήθειας, κι όμως είναι λευκά και ώριμες πλέον, έτοιμα να θεριστούν. Έτσι και σε όλα τα μέρη του κόσμου οι ψυχές των ανθρώπων είναι τώρα ώριμες για να δεχτούν τη σωτηρία)»[Ιω. 4,35]. Όπως δηλαδή τα στάχυα, καθώς ξηραίνονται από τη θέρμη του αισθητού ηλίου και αποβάλλουν το από τη χλωρότητα χρώμα, λευκαίνονται και γίνονται έτοιμα για θερισμό και συγκομιδή· έτσι και τότε, καθώς επιδημούσε στη γη δια σαρκός ο ήλιος της Δικαιοσύνης, με τη δύναμη της παρουσίας Του οι ψυχές των ανθρώπων λευκαίνονταν καθαριζόμενες, αφού διαλυόταν η επισκόπηση και διάχυση που προκαλείται σε αυτές από τον ηδονικό και ρευστό βίο, και έτσι ήταν έτοιμοι για τον πνευματικό θερισμό, ώστε να αποκοπούν πληρέστερα από την ευσέβεια και την απιστία και με την αληθινή πίστη να συναχθούν στην αιώνια ζωή.
Και αν θέλει κανείς να κατανοήσει την αλήθεια του λόγου τούτου, ότι η δύναμη της παρουσίας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού τότε έκαμε τις καρδιές των ανθρώπων σαν λευκότερες και καθαρότερες και έτοιμες για την πίστη της θεοσέβειας, ας αναλογιστεί ότι τότε όλα τα έθνη δεν αναγνώριζαν τον ένα Θεό, δεσπότη και κτίστη του παντός, ήσαν δε αφοσιωμένοι στον ήλιο και στη σελήνη και τα άστρα και τα άλλα κτίσματα, και στα είδωλά τους σαν σε θεούς. Η δε δύναμη της παρουσίας του Χριστού έπεισε όλους να ομολογούν ένα Θεό δεσπότη και ποιητή του παντός. Και ό,τι πέτυχε ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ και εκείνος ο Μωυσής και ο από εκείνον δοσμένος νόμος, για μόνο το γένος των Ιουδαίων, που τους έπεισε να λατρεύουν ένα Θεό, και ούτε καν σε αυτό το μόνο γένος δεν ίσχυσε έως το τέλος, αν και το θείο δόγμα είχε δοθεί σε αυτούς από τους προγόνους τους εξαρχής, αυτό επιτέλεσε για όλα τα γένη και τα έθνη η δύναμη της παρουσίας του Κυρίου. Έτσι οι χώρες έγιναν έτοιμες για τον πνευματικό θερισμό· οι από κάθε έθνος πιστεύσαντες ότι ο Ποιητής του παντός είναι Ένας, προσέρχονται πρόθυμα στον Χριστό και την αληθινή θεοσέβεια εκείνων που ακούνε με σύνεση το προφητικό και αποστολικό κήρυγμα και ερευνούν τις Γραφές.
Έτσι και μόνο με την εμφάνισή Του επί γης ο Κύριος, ήγειρε κάθε γένος ανθρώπων από την πλάνη των ειδώλων, αν και δεν τους κατέστησε όλους ευσεβείς. Άλλωστε και στον μέλλοντα αιώνα η δύναμη της δευτέρας παρουσίας θα εγείρει όλους από τον θάνατο, αν και δεν θα τους αξιώσει όλους της αληθινής ζωής. Δηλαδή οι μεν ασεβείς και δυσσεβείς και όσοι δεν έλαβαν εδώ με εξομολόγηση και μετάνοια τη συγχώρηση των αμαρτιών, διότι ούτε φύλαξαν ούτε καθάρισαν τους εαυτούς τους από τις άμετρες επιθυμίες της σαρκός, που είναι η αδηφαγία και η πολυποσία, η μέθη και η τρυφή, από τις οποίες πηγάζει η αμετρία των υπογαστρίων παθών, μαλακίες, πορνείες, μοιχείες και κάθε ακολασία, από την οποία γίνονται ποθητά τα μυσαρά λόγια και ακούσματα, καλλωπίσματα και φτιασιδώματα που, επειδή απαιτούν δαπάνες, καθιστούν τους επιδιδομένους σε αυτά κλέπτες, πλεονέκτες, αδίκους, άρπαγες· και γιατί να αναφέρω τα από εδώ μίση, τις από εδώ διαμάχες, το αμέτρητο πλήθος των μέσα στην ψυχή παθών και λογισμών της ατιμίας;
Όσοι λοιπόν δεν φύλαξαν τους εαυτούς τους από αυτά ή δεν εξιλέωσαν τον Θεό με εξομολόγηση και μετάνοια, θα αναστηθούν μεν, αλλά θα υποστούν ζωή δεινότερη από τον θάνατο, αφού παραδοθούν σε οδύνη και θλίψη και στενοχώρια και αισχύνη αιώνια, συμβιώνοντας με ακοίμητους σκώληκες και καιόμενοι σε σκοτεινό και άσβεστο πυρ, όπως και ο προφήτης Ησαΐας λέγει ότι «καὶ ἔσται ἡ ἰσχὺς αὐτῶν ὡς καλάμη στιππύου καὶ αἱ ἐργασίαι αὐτῶν ὡς σπινθῆρες πυρός, καὶ κατακαυθήσονται οἱ ἄνομοι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἅμα, καὶ οὐκ ἔσται ὁ σβέσων(:και θα είναι η δύναμή τους όπως το καλάμι του στουπιού, που ανάβει εύκολα, και τα έργα τους τα ειδωλολατρικά σαν σπίθες φωτιάς· και θα κατακαούν όσοι καταπατούν τον Νόμο και οι αμαρτωλοί συγχρόνως, και δεν θα υπάρχει κανένας για να σβήσει τη φωτιά και να τους σώσει)»[ Ησ.1,31].
Γι’αυτό και ο απόστολος λέγει προς τους Εφεσίους: «Τοῦτο γάρ ἐστε γινώσκοντες, ὅτι πᾶς πόρνος ἢ ἀκάθαρτος ἢ πλεονέκτης, ὅς ἐστιν εἰδωλολάτρης, οὐκ ἔχει κληρονομίαν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ(:Φυλαχτείτε απ’ όλα αυτά, διότι πρέπει να ξέρετε καλά αυτό, ότι κάθε πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, ο οποίος ουσιαστικά είναι ειδωλολάτρης, αφού η λατρεία του χρήματος απορροφά ολόκληρη την καρδιά του, δεν έχει κανένα δικαίωμα κληρονομιάς στη βασιλεία του Χριστού και Θεού)» [Εφεσ.5,5]· και για να ασφαλίσει καλύτερα και να αποστομώσει όσους έκαναν διαφορετική διδασκαλία προσθέτει: «Μηδεὶς ὑμᾶς ἀπατάτω κενοῖς λόγοις· διὰ ταῦτα γὰρ ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας. Μὴ οὖν γίνεσθε συμμέτοχοι αὐτῶν(:Αυτή είναι η μόνο αλήθεια. Κι ας μην σας εξαπατά κανείς με λόγια κούφια και ψεύτικα· διότι για τα αμαρτήματα αυτά έρχεται η οργή του Θεού πάνω στους απείθαρχους και ανυπότακτους ανθρώπους)» [Εφεσ.5,6].
Παρομοίως ο ίδιος πάλι γράφοντας προς τους Κορινθίους λέγει: «Μὴ πλανᾶσθε· οὔτε πόρνοι οὔτε εἰδωλολάτραι οὔτε μοιχοὶ οὔτε μαλακοὶ οὔτε ἀρσενοκοῖται οὔτε πλεονέκται οὔτε κλέπται οὔτε μέθυσοι, οὐ λοίδοροι, οὐχ ἅρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι(:Μην πλανάστε. Ούτε οι πόρνοι, ούτε οι ειδωλολάτρες, ούτε οι μοιχοί, ούτε οι εκθηλυμένοι και θηλυπρεπείς, ούτε οι αρσενοκοίτες, ούτε οι πλεονέκτες, ούτε οι κλέφτες, ούτε οι μέθυσοι, ούτε αυτοί που εμπαίζουν και βρίζουν τους άλλους, ούτε οι άρπαγες με κανένα τρόπο δεν θα κληρονομήσουν την Βασιλεία του Θεού)»[Α΄Κορ.6,9].
Από την άλλη πλευρά, όσοι πιστεύουν ορθά στον Κύριό μας Ιησού Χριστό και επιδεικνύουν την πίστη με έργα και φυλάσσουν τους εαυτούς τους, ή και δι’ εξομολογήσεως και μετανοίας καθαρίζουν τους εαυτούς τους από τους μολυσμούς των προειρημένων αμαρτιών και ασκούν τις αντίθετες των κακών αρετές, την εγκράτεια, τη σωφροσύνη, την αγάπη, την ελεημοσύνη, τη δικαιοσύνη, την αλήθεια, αυτοί όλοι, όταν αναστηθούν, θα ακούσουν από τον ίδιο τον Βασιλέα των ουρανών: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)» [Ματθ.25,34]· και έτσι θα συμβασιλεύουν με τον Χριστό, κληρονομώντας βασιλεία ουράνια και ασάλευτη και ζώντας παντοτινά μέσα σε φως απόρρητο και ανέσπερο και μη διακοπτόμενο ποτέ από καμία νύκτα και συμβιώνοντας με τους από τους αιώνων αγίους σε άρρητη τρυφή, στους κόλπους του Αβραάμ, από όπου απέδρασε κάθε οδύνη και λύπη και στεναγμός[Από την ευχή στους κεκοιμημένους].
Πραγματικά στην περίπτωση μεν των αψύχων σταχυών ένας θερισμός υπάρχει, στην περίπτωση δε των λογικών σταχυών, δηλαδή του γένους των ανθρώπων, ένας είναι αυτός που είπαμε, αυτός που θερίζει ανθρώπους από την απιστία και συνάγει στην πίστη όσους δέχονται το κήρυγμα του ευαγγελίου. Και αυτού του θερισμού θεριστές είναι οι Απόστολοι του Κυρίου και οι διάδοχοί τους και κατά καιρούς οι διδάσκαλοι της Εκκλησίας, για τους οποίους είπε παραπάνω ο Χριστός ότι «καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον(:και εκείνος που θερίζει στον πνευματικό αυτό αγρό παίρνει μισθό, όχι μόνο διότι χαίρεται και εδώ βλέποντας την πνευματική συγκομιδή, αλλά και διότι θα ανταμειφτεί και στη μελλοντική ζωή από τον Κύριο. Επειδή λοιπόν ελκύει στη σωτηρία ψυχές αθάνατες, συναθροίζει καρπό για την αιώνια ζωή)» [Ιω.4,36]. Τέτοια δε αμοιβή θα λάβουν από τον Θεό και οι διδάσκαλοι της ευσεβείας, διότι συνάγουν τους πειθομένους προς την αιώνια ζωή.
Άλλος δε θερισμός είναι η μετάθεση του καθενός μας από τον εδώ στον μέλλοντα βίο δια του θανάτου· ο οποίος θερισμός θεριστές έχει όχι τους Αποστόλους, αλλά τους αγγέλους, που έχουν κάτι περισσότερο από τους Αποστόλους, διότι και μετά τον θερισμό ξεδιαλέγουν και διαχωρίζουν σαν από τον σίτο τα ζιζάνια, τους πονηρούς από τους αγαθούς· και τους μεν αγαθούς προπέμπουν στη Βασιλεία των ουρανών, τους δε πονηρούς ρίπτουν στη γέενα του πυρός. Αλλά και αυτών των πραγμάτων η παράσταση θα δειχτεί άλλη φορά από το ευαγγέλιο του Χριστού, όταν Αυτός δώσει ευκαιρία και λόγο.
Είθε δε εμείς, όπως τώρα είμαστε εκλεκτός λαός του Θεού, γένος ιερό, Εκκλησία ζώντος Θεού, χωρισμένη από όλους τους ασεβείς και δυσσεβείς, έτσι και στον μέλλοντα αιώνα να ευρεθούμε από μεν τα ζιζάνια χωρισμένοι, με την μερίδα δε των σωζομένων ενωμένοι, εν Χριστώ τω Κυρίω μας, που είναι ευλογητός στους αιώνες. Γένοιτο.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
• Γρηγορίου του Παλαμά, Άπαντα τα έργα, Ομιλίες Κ΄- ΜΒ΄, ομιλία ΚΣΤ’, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1985, τόμος 10, σελίδες 152-171.
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
• Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.
• https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-palaia-diathiki/
• https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-kaini-diathiki/
• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm