Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΞΕΩΣ

ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Κατά Ματθαίον, κεφ. Θ΄εδάφια 36-38 και κεφ. Ι΄εδάφια 1-10

Κεφ. Θ΄ 36᾿Ιδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐρριμμένοι ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. 37 Τότε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· ὁ μὲν θερισμὸς πολύς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι. 38 Δεήθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅπως ἐκβάλῃ ἐργάτας εἰς τὸν θερισμόν αὐτοῦ.
Κεφ. Ι΄ 1Καί προσκαλεσάμενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. 2 Τῶν δὲ δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματά εἰσι ταῦτα· πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ ᾿Ανδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ᾿Ιωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, 3 Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος, Θωμᾶς καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης, ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ ᾿Αλφαίου καὶ Λεββαῖος ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος, 4 Σίμων ὁ Κανανίτης καὶ ᾿Ιούδας ὁ ᾿Ισκαριώτης ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν. 5 Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ ᾿Ιησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς λέγων· εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ. 7 Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε λέγοντες ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 8 ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ
ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

[:Ματθ.9,36 και Ματθ.10,1-10]

Και δεν αρκούνταν ο Κύριος μόνο στη θεραπεία των ασθενειών του λαού, αλλά επιδείκνυε και άλλου είδους πρόνοια· διότι λέει ο ευαγγελιστής: «Ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐῤῥιμμένοι ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα(:και όταν είδε τα πλήθη του λαού, αισθάνθηκε συμπάθεια και πόνο γι’ αυτούς, διότι ήταν αποκαμωμένοι πνευματικώς και παραμελημένοι, σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα να τα προφυλάξει και να τα οδηγήσει στα βοσκοτόπια)»[Ματθ.9,36].
Πρόσεξε λοιπόν την ταπεινοφροσύνη του Ιησού: για να μην προσκαλέσει λοιπόν τους πάντες πλησίον Του ο Ίδιος, αποστέλλει τους μαθητές Του. Και όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά και για να τους ασκήσει, σαν ακριβώς σε κάποια παλαίστρα, αφού προγυμναστούν στην Παλαιστίνη, στη συνέχεια να αναλάβουν τους μεγάλους αγώνες σε όλη την οικουμένη. Γι’ αυτό βέβαια και οι ασκήσεις που τους ορίζει είναι μεγαλύτερες από τους αγώνες, όσο περισσότερο ανέρχονται την κλίμακα της αρετής, για να αντιμετωπίσουν ευκολότερα τους μετέπειτα αγώνες, οδηγώντας αυτούς με τον ίδιο τρόπο που εξασκούν τους τρυφερούς νεοσσούς για το πέταγμα. Και αρχικά τους καθιστά ιατρούς των σωμάτων, αποταμιεύοντας για αργότερα την ψυχική τους προετοιμασία που ήδη επιτελέστηκε.
Και πρόσεξε με τρόπο παρουσιάζει το έργο ως και εύκολο και αναγκαίο. Τι λέει λοιπόν σε αυτούς; «Ὁ μὲν θερισμὸς πολύς, οἱ δὲ ἐργάται ὀλίγοι(:Τα μεν στάχυα που είναι ώριμα για θερισμό είναι πολλά, ενώ οι εργάτες που θα τα θερίσουν είναι λίγοι. Πολλοί είναι οι ευδιάθετοι να δεχθούν το ευαγγέλιο και να σωθούν, λίγοι όμως είναι οι πνευματικοί εργάτες που θα υπηρετήσουν στο πνευματικό αυτό έργο)». «Δεν σας αποστέλλω», λέει, «για να σπείρετε, αλλά για να θερίσετε». Και ακριβώς αυτό έλεγε και αλλού, καθώς ο Ιωάννης αναφέρει: «Ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε(:Εγώ, ο Κύριος του αγρού, σας έστειλα για να θερίζετε καρπό για τον οποίο εσείς δεν έχετε κοπιάσει για να σπαρεί. Άλλοι, δηλαδή εγώ και οι προφήτες πριν από μένα, έχουν κοπιάσει κι έχουν σπείρει, κι εσείς έχετε μπει στους κόπους και τη σπορά τους για να θερίσετε)» [Ιω.4,38].
Και αυτά τα έλεγε και για να μη μεγαλοφρονούν και για να τους προετοιμάσει να έχουν θάρρος και για να τους δείξει ότι συντελέσθηκε ο μεγαλύτερος κόπος. Και πρόσεξε και εδώ ότι προχωράει στην ενέργεια Του αυτή από φιλανθρωπία και όχι εξαιτίας κάποιας αμοιβής· διότι «ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐῤῥιμμένοι ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα(:αισθάνθηκε συμπάθεια και πόνο γι’ αυτούς, διότι ήταν αποκαμωμένοι πνευματικώς και παραμελημένοι, σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα να τα προφυλάξει και να τα οδηγήσει στα βοσκοτόπια)». Αυτό αποτελεί κατηγορία για τους άρχοντες των Ιουδαίων, διότι ενώ ήταν ποιμένες παρουσίαζαν τα γνωρίσματα των λύκων· διότι όχι μόνο δεν οδηγούν ορθά τον λαό, αλλά και επιβουλεύονταν τη δική τους πρόοδο. Ενώ οι απλοί άνθρωποι του λαού λοιπόν θαύμαζαν και έλεγαν: «οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως ἐν τῷ Ἰσραήλ(:ποτέ δεν φάνηκαν τέτοια θαύματα στο έθνος του Ισραήλ˙ ούτε όταν οι προφήτες και οι υπόλοιποι άγιοι άνδρες θαυματουργούσαν ανάμεσά του)»[Ματθ.9,33], αυτοί έλεγαν τα αντίθετα ότι δηλαδή «ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια (:“με τη βοήθεια και τη συνεργασία του αρχηγού των δαιμόνων βγάζει τα δαιμόνια από τους δαιμονισμένους”)»[Ματθ.9,34].
Ποιους όμως εργάτες εννοεί εδώ; Ασφαλώς τους δώδεκα μαθητές Του. Τι λοιπόν; Λέγοντας ότι «οι πνευματικοί εργάτες όμως που θα υπηρετήσουν στο πνευματικό αυτό έργο είναι λίγοι», μήπως πρόσθεσε σε αυτούς και άλλους; Κάθε άλλο, αλλά αυτούς μόνο απέστειλε. Για ποιον λόγο λοιπόν έλεγε «δεήθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ ὅπως ἐκβάλῃ ἐργάτας εἰς τὸν θερισμόν αὐτοῦ(:παρακαλέστε λοιπόν τον Θεό, που είναι ο κύριος και ιδιοκτήτης της σποράς που είναι ώριμη και κατάλληλη για θερισμό, να βγάλει και να αποστείλει εργάτες στον θερισμό του”)»[Ματθ.9,36], και δεν πρόσθεσε κανένα σε αυτούς; Επειδή αν και ήταν μόνο δώδεκα, τους κατέστησε στη συνέχεια να ισοδυναμούν με πολλούς, όχι με την αύξηση της αριθμητικής τους ποσότητας, αλλά με την περισσή δύναμη που τους χάρισε.
Στη συνέχεια, θέλοντας να τους δείξει πόσο μεγάλη ήταν η προσφορά που θα λάμβαναν τους λέει: «δεήθητε οὖν τοῦ κυρίου τοῦ θερισμοῦ(:παρακαλέστε λοιπόν τον Κύριο του θερισμού)» και κατά τρόπο κεκαλυμμένο αποκαλύπτει σιγά-σιγά τον εαυτό Του ως τον Κύριο της σποράς και του θερισμού· διότι όταν είπε «παρακαλέστε τον Κύριο του θερισμού», μολονότι αυτοί δεν παρακάλεσαν, ούτε προσευχήθηκαν, ο Ίδιος τους χειροτονεί αμέσως, υπενθυμίζοντας σε αυτούς και τους λόγους του Ιωάννη του Βαπτιστή σχετικά με το αλώνι και το λίχνισμα και το άχυρο και τον σίτο[πρβλ. Ματθ.3,12: «οὗ τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ, καὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποθήκην, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ(: κρατάει ο Κύριος στο χέρι το φτυάρι που λιχνίζει και ξεχωρίζει το σιτάρι από το άχυρο. Η δίκαιη κρίση Του δηλαδή είναι έτοιμη να λειτουργήσει και θα καθαρίσει τελείως το αλώνι Του, δηλαδή τον κόσμο ολόκληρο. Και θα μαζέψει το σιτάρι Του στην αποθήκη, δηλαδή τους ενάρετους ανθρώπους στην ουράνια βασιλεία, ενώ το άχυρο, δηλαδή τους αμετανόητους, θα τους κατακάψει με φωτιά που δεν σβήνει ποτέ’’)»].
Κατά συνέπεια καθίσταται φανερό ότι ο Ίδιος είναι ο γεωργός, ο Ίδιος είναι ο Κύριος της ώριμης προς θερισμό σποράς, ο ίδιος είναι ο Κύριος των προφητών· διότι το εάν τους απέστειλε να θερίσουν, είναι φανερό ότι δεν απέστειλε να θερίσουν ξένους κόπους, αλλά αυτά που Αυτός έσπειρε με τους προφήτες Του. Και δεν τους ενθάρρυνε μόνο με αυτό, το ότι δηλαδή ονόμασε «θερισμό» το έργο αυτών αλλά και με το ότι τους ενδυνάμωσε για να επιτελέσουν το έργο τους· διότι λέει ο ευαγγελιστής: «Καὶ προσκαλεσάμενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν(:και αφού προσκάλεσε ο Ιησούς τους δώδεκα μαθητές Του, τους έδωσε εξουσία και δύναμη πάνω στα ακάθαρτα πνεύματα, ώστε να τα βγάζουν από τους ανθρώπους και να θεραπεύουν κάθε είδους ασθένεια και κακοδιαθεσία)»[Ματθ.10,1].
Και όμως ακόμη δεν τους είχε δοθεί το Πνεύμα το Άγιο· διότι λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη(:αυτά τα λόγια τα είπε ο Κύριος για το Άγιο Πνεύμα, που θα αποκτούσαν μετά την Ανάληψή Του στους ουρανούς όσοι θα πίστευαν σε Αυτόν· διότι πρωτύτερα είχαν βέβαια δοθεί χαρίσματα προφητικά και θαυματουργικά σε ανθρώπους δικαίους και προφήτες, αλλά η χάρις του Αγίου Πνεύματος που αναγεννά τους ανθρώπους και τους μεταδίδει τη θεία και μακαρία ζωή δεν είχε δοθεί σε κανέναν. Και δεν είχε δοθεί η χάρις αυτή του Αγίου Πνεύματος, διότι ο Ιησούς δεν είχε ακόμη δοξαστεί με το Πάθος Του και την Ανάληψή Του)»[Ιω.7,39]. Και λοιπόν εξεδίωκαν τα ακάθαρτα πνεύματα; Τα εξεδίωκαν με την προσταγή αυτή του Ιησού, με την εξουσία που τους έδωσε.
Και πρόσεξε σε παρακαλώ, και τον κατάλληλο καιρό κατά τον οποίο έγινε η αποστολή· διότι δεν τους απέστειλε ευθύς εξαρχής όταν τους προσκάλεσε για μαθητές Του, αλλά όταν αποκόμισαν ικανά εφόδια από την συναναστροφή με Αυτόν και είδαν και νεκρό να ανίσταται, και παράλυτο να θεραπεύεται, και αμαρτήματα να συγχωρούνται, και λεπρό να καθαρίζεται, και έλαβαν ικανοποιητική απόδειξη περί της δυνάμεως Του και με τα έργα Του και με τους λόγους Του τότε τους απέστειλε. Και δεν τους απέστειλε σε επικίνδυνα μέρη (διότι τότε δεν διέτρεχαν κανένα κίνδυνο στην Παλαιστίνη), αλλά έπρεπε τότε μόνο συκοφαντίες να αντιμετωπίσουν. Πλην όμως και αυτό τους το προλέγει· τους κινδύνους δηλαδή που θα αντιμετώπιζαν, για να τους προετοιμάσει πριν ακόμα έρθει η ώρα της κύριας αποστολής τους, και για να τους κάνει να βρίσκονται σε αγωνία με τη συνεχή υπόμνηση όλων αυτών των μελλοντικών κινδύνων.
Έπειτα επειδή ο ευαγγελιστής Ματθαίος αρχικά μας είχε κάνει αναφορά μόνο σε δύο διμελείς ομάδες αποστόλων[βλ. Ματθ.4,18-22: «Και ενώ περπατούσε κοντά στη θάλασσα της Γαλιλαίας, είδε δυο αδελφούς, τον Σίμωνα, τον οποίο κατόπιν ονόμασε Πέτρο, και τον Ανδρέα τον αδελφό του, οι οποίοι έριχναν δίχτυα στη θάλασσα, διότι ήταν ψαράδες. Και τους λέει: ‘’Ακολουθήστε με, και θα σας κάνω ικανούς να ψαρεύετε αντί για ψάρια ανθρώπους. Αυτούς θα ελκύετε στη βασιλεία των ουρανών με τα πνευματικά δίχτυα του κηρύγματος’’. Και αυτοί αμέσως άφησαν τα δίχτυα τους και Τον ακολούθησαν. Κι αφού προχώρησε πιο πέρα από εκεί, είδε άλλους δύο αδελφούς, τον Ιάκωβο, τον γιο του Ζεβεδαίου, και τον Ιωάννη τον αδελφό του, να ετοιμάζουν τα δίχτυα τους μέσα στο πλοίο μαζί με τον πατέρα τους Ζεβεδαίο. Και τους κάλεσε. Κι αυτοί αμέσως άφησαν το πλοίο και τον πατέρα τους και Τον ακολούθησαν»], του Ανδρέα και του Πέτρου δηλαδή και κατόπιν του Ιακώβου και του Ιωάννη, και κατόπιν μας παρουσίασε τη δική του κλήση[βλ.Ματθ.9,9:«Το ότι θεράπευε ο Κύριος και ψυχές το έδειξε και πάλι ύστερα από λίγο. Σαν έφυγε δηλαδή από εκεί και διάβαινε κοντά στη λίμνη, είδε ο Ιησούς έναν άνθρωπο που καθόταν στην τράπεζα εισπράξεως των φόρων, ο οποίος τώρα ονομάζεται Ματθαίος. Και στον τελώνη αυτόν λέει ο Ιησούς: “Ακολούθα με”. Kaι εκείνος σηκώθηκε και Tον ακολούθησε»], χωρίς να μας αναφέρει τίποτε για την κλήση των υπολοίπων αποστόλων και τα ονόματά τους, κατ’ ανάγκη εκθέτει σε αυτό το σημείο των κατάλογο αυτών και τον αριθμό και αποκαλύπτει τα ονόματά τους, λέγοντας τα εξής:
«Τῶν δὲ δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματά εἰσι ταῦτα· πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ(:τα ονόματα των δώδεκα αποστόλων είναι τα εξής: Πρώτος αριθμείται ο Σίμων, τον οποίο ο Ιησούς και οι μαθητές Του ονόμαζαν Πέτρο, και ο Ανδρέας ο αδελφός του, ο Ιάκωβος ο γιος του Ζεβεδαίου και ο Ιωάννης ο αδελφός του), Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος, Θωμᾶς καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης, Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἀλφαίου καὶ Λεββαῖος ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος(:ο Φίλιππος και ο Βαρθολομαίος, ο Θωμάς και ο Ματθαίος που διετέλεσε τελώνης, ο Ιάκωβος ο γιος του Αλφαίου και ο Λεββαίος που ονομάστηκε κατόπιν Θαδδαίος),Σίμων ὁ Κανανίτης καὶ Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν(: ο Σίμων ο Κανανίτης, δηλαδή ο ζηλωτής, και ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ο οποίος και Τον παρέδωσε στους εχθρούς Του για να Τον θανατώσουν)»[Ματθ.10,1-3].
Ο μεν ευαγγελιστής Μάρκος λοιπόν παραθέτει τα ονόματα των μαθητών τοποθετώντας τους στη σειρά σύμφωνα με την αξία του καθενός [πρβλ.Μαρκ.1,16-19: «Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδε Σίμωνα καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ τοῦ Σίμωνος, βάλλοντας ἀμφίβληστρον ἐν τῇ θαλάσσῃ· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς· καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς γενέσθαι ἁλιεῖς ἀνθρώπων. καὶ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ. Καὶ προβὰς ἐκεῖθεν ὀλίγον εἶδεν Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ αὐτοὺς ἐν τῷ πλοίῳ καταρτίζοντας τὰ δίκτυα, καὶ εὐθέως ἐκάλεσεν αὐτούς. καὶ ἀφέντες τὸν πατέρα αὐτῶν Ζεβεδαῖον ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ τῶν μισθωτῶν ἀπῆλθον ὀπίσω αὐτοῦ»]· διότι μετά από δύο τότε κορυφαίους αναφέρει τον Ανδρέα, ενώ ο Ματθαίος δεν τα αναφέρει κατά αυτό τον τρόπο, αλλά αδιαφορώντας για την αξία του καθενός αναφέρει πριν από τον εαυτό του και τον Θωμά που ήταν κατά πολύ κατώτερός του.
Αλλά ας εξετάσουμε εξαρχής των κατάλογο των μαθητών. «Πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ(:πρώτος αριθμείται ο Σίμων, τον οποίο ο Ιησούς και οι μαθητές Του ονόμαζαν Πέτρο, και ο Ανδρέας ο αδελφός του)»· δεν είναι και αυτό μικρό εγκώμιο· διότι τον μεν Πέτρο ονόμασε έτσι εξαιτίας της αρετής του, ενώ τον Αντρέα από την ευγένεια της ψυχής του[πρβλ.Ιω.1,41-42: «ἦν Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου εἷς ἐκ τῶν δύο τῶν ἀκουσάντων παρὰ Ἰωάννου καὶ ἀκολουθησάντων αὐτῷ. εὑρίσκει οὗτος πρῶτος τὸν ἀδελφὸν τὸν ἴδιον Σίμωνα καὶ λέγει αὐτῷ· εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν· ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον Χριστός(:Ο ένας από τους δύο αυτούς μαθητές που άκουσαν από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή τα όσα είπε για τον Ιησού και τον ακολούθησαν, ήταν ο Ανδρέας, ο αδελφός του Σίμωνος Πέτρου. Πριν όμως ακόμη βρει ο άλλος μαθητής-ο Ιωάννης- τον αδελφό του-τον Ιάκωβο-, βρίσκει ο Ανδρέας πρώτος τον αδελφό του Σίμωνα και του λέει: “Βρήκαμε τον Μεσσία (όνομα που σημαίνει Χριστός)”)».
Έπειτα ακολουθούν «Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ». Βλέπεις ότι δεν τους αναφέρει σύμφωνα με την αξία του καθενός; Διότι εγώ νομίζω ότι εγώ νομίζω ότι ο Ιωάννης είναι ανώτερος όχι μόνο από τους άλλους, αλλά και από τον αδερφό του τον Ιάκωβο.
Ακολούθως είπε: «Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος» και έπειτα πρόσθεσε «Θωμᾶς καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης(:ο Θωμάς και ο Ματθαίος που διετέλεσε τελώνης)» [Ματθ.9,9]. Ο Λουκάς όμως δεν τους ανέφερε με αυτήν την σειρά, αλλά όλως αντιθέτως αναφέρει τον Ματθαίο πριν από τον Θωμά[πρβλ.Λουκά.6,15: «Ματθαῖον καὶ Θωμᾶν, Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ἀλφαίου καὶ Σίμωνα τὸν καλούμενον Ζηλωτήν(:(:τον Ματθαίο και τον Θωμά, τον Ιάκωβο τον γιο του Αλφαίου και τον Σίμωνα που τον έλεγαν ζηλωτή)»]. Ακολουθεί ο Ιάκωβος, ο υιός του Αλφαίου˙ διότι υπήρχε όπως προανέφερα και ο υιός του Αλφαίου.
Στη συνέχεια όπως είδαμε αναφέρει τον Λεββαίο που μετονομάστηκε Θαδδαίος και τον Σίμωνα τον ζηλωτή, τον οποίο αποκαλεί και Κανανίτη, και ακόμα ακολούθως αναφέρει τον προδότη και δεν μιλάει γι’ αυτόν σαν κάποιο εχθρό και αντίπαλό του, αλλά όπως εκείνος που περιγράφει την ιστορία, έτσι και αυτός διηγείται τα σχετικά με αυτόν. Δεν είπε: ‘’ο μιαρός και μιαρότατος’’, αλλά τον ονόμασε από το όνομα της πόλης που καταγόταν[Κεριώθ], «Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης» ˙διότι υπήρχε και άλλος Ιούδας, ο Λεββαίος, ο οποίος μετονομάστηκε Θαδδαίος και που κατά τον Λουκά ήταν υιός του Ιακώβου, ως όταν λέει «Ἰούδαν Ἰακώβου»[Λουκά 6,16: «Ἰούδαν Ἰακώβου καὶ Ἰούδαν Ἰσκαριώτην, ὃς καὶ ἐγένετο προδότης(: τον Ιούδα τον γιο του Ιακώβου και τον Ιούδα τον Ισκαριώτη, ο οποίος και έγινε στο τέλος προδότης)»]. Διακρίνοντας λοιπόν αυτόν από εκείνον λέει ότι ήταν «Ιούδας ο Ισκαριώτης ο οποίος και παρέδωσε τον Ιησού». Και δεν ντρέπεται όταν λέει «ο οποίος και παρέδωσε Αυτόν». Έτσι σε καμία περίπτωση οι ευαγγελιστές δεν απέκρυπταν κάτι από αυτά που θεωρούνταν από τα πλέον δυσάρεστα.
Έτσι λοιπόν πρώτος και κορυφαίος όλων αποκαλείται ο Πέτρος, ο «ἀγράμματος καί ἰδιώτης»[βλ. Πράξ.4,13: «Θεωροῦντες δὲ τὴν τοῦ Πέτρου παῤῥησίαν καὶ Ἰωάννου, καὶ καταλαβόμενοι ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσι καὶ ἰδιῶται, ἐθαύμαζον, ἐπεγίνωσκόν τε αὐτοὺς ὅτι σὺν τῷ Ἰησοῦ ἦσαν(:«Θεωροῦντες δὲ τὴν τοῦ Πέτρου παῤῥησίαν καὶ Ἰωάννου, καὶ καταλαβόμενοι ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσι καὶ ἰδιῶται, ἐθαύμαζον, ἐπεγίνωσκόν τε αὐτοὺς ὅτι σὺν τῷ Ἰησοῦ ἦσαν(:και όσο οι άρχοντες των Ιουδαίων έβλεπαν με έκπληξη το άφοβο θάρρος του Πέτρου και του Ιωάννη, καθώς μάλιστα είχαν αντιληφθεί αμέσως από την αρχή ότι ήταν άνθρωποι αγράμματοι και ανήκαν στις λαϊκές τάξεις, θαύμαζαν για τις γνώσεις τους και συγχρόνως αναγνώριζαν ότι αυτοί ήταν μαζί με τον Ιησού)»].
Αλλά ας εξετάσουμε πού και προς ποιους τους αποστέλλει. «Αυτούς τους δώδεκα», λέει, «ότι τους απέστειλε ο Ιησούς». Ποιους αυτούς; Τους αλιείς, τους τελώνες, καθόσον τέσσερεις ήταν αλιείς και δυο τελώνες, ήταν ο Ματθαίος και ο Ιάκωβος, και ο ένας εξ αυτών και προδότης. Και τι λέει προς αυτούς; Ευθύς εξαρχής τους δίνει παραγγελία λέγοντας τα εξής: «Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς λέγων· εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε(:Αυτούς τους δώδεκα μαθητές τους απέστειλε και τους έδωσε τις εξής παραγγελίες: “Μην πάτε σε δρόμο που θα σας οδηγήσει σε χώρα που κατοικούν ειδωλολάτρες, και μην μπείτε σε πόλη που ανήκει σε Σαμαρείτες”).Πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ (:πηγαίνετε καλύτερα στα χαμένα πρόβατα που κατάγονται από το γένος του Ισραήλ)»[Ματθ.10,5-6]. «Διότι βέβαια δεν έπρεπε να νομίσετε», λέει, «επειδή με βρίζουν και με ονομάζουν δαιμονισμένο ότι τους μισώ και τους αποστρέφομαι. Καθόσον φρόντισα πρώτους αυτούς να διορθώσω, και απομακρύνοντας από όλους τους άλλους σας αποστέλλω ως διδάσκαλους και ιατρούς προς αυτούς. Και όχι μόνο σας απαγορεύω να κηρύξετε προς άλλους πριν από αυτούς, αλλά και ούτε να εισέλθετε σε κάποια πόλη αυτών».
Βεβαίως και οι Σαμαρείτες διέκειντο εχθρικώς προς τους Ιουδαίους[Ιω.4,9: «οὐ γὰρ συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις(:οι Ιουδαίοι μισούσαν τους Σαμαρείτες και δεν είχαν σχέσεις μαζί τους)»]. Παρά ταύτα ήταν ευκολότερο το κήρυγμα προς αυτούς, διότι ήταν πιο πολύ συγγενείς ως προς την πίστη με τους Ιουδαίους, ενώ το κήρυγμα προς τους Ιουδαίους ήταν πολύ πιο δύσκολο. Αλλά όμως τους αποστέλλει προς τα δυσκολότερα για να καταστεί φανερό το ενδιαφέρον του γι’ αυτούς και για να κλείσει τα στόματα των Ιουδαίων και για να προετοιμάσουν την οδό στο κήρυγμα των αποστόλων, και για να μην τους κατηγορούν πάλι ότι ήρθαν να κηρύξουν προς ειδωλολάτρες και έτσι να δικαιολογούνται που τους αποφεύγουν και τους αποστρέφονται. Και τους ονομάζει πρόβατα που έχουν χαθεί, όχι όμως και που έχουν αποσκιρτήσει οριστικά, επινοώντας από παντού τρόπους προς συγχώρεσή τους, ώστε να μπορέσει να τους ελκύσει πλησίον Του.
«Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε λέγοντες ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (:και εκεί που πηγαίνετε, να κηρύττετε λέγοντας ότι πλησίασε η έλευση και εγκαθίδρυση της βασιλείας των ουρανών στη γη. Σε λίγο ιδρύεται η Εκκλησία, στην οποία με το κήρυγμα του ευαγγελίου και τη χάρη των μυστηρίων θα μεταδίδεται στους πιστούς η θεία ζωή της επουράνιας βασιλείας)».Είδες το μέγεθος της διακονίας τους; Είδες το αξίωμα των αποστόλων; Παραγγέλλονται να μην κηρύττουν τίποτε το αισθητό, ούτε κάτι παρόμοιο με εκείνα που κήρυξαν οι γύρω από τον Μωυσή και οι προφήτες οι προηγούμενοι, αλλά να κηρύττουν ένα νέο και παράδοξο ευαγγέλιο˙ διότι δεν ήταν παρόμοιο με το κήρυγμα εκείνων, αλλά αναφέρεται στην γη και στα αγαθά της γης, ενώ αυτοί κήρυτταν βασιλεία των ουρανών και όλα τα έχοντα σχέση με αυτή. Και δεν είναι αυτοί ανώτεροι μόνο εξαιτίας αυτού, αλλά και εξαιτίας της υπακοής τους˙ διότι δεν αποφεύγουν το έργο που τους ανατίθεται, ούτε διστάζουν από φόβο, όπως ακριβώς συνέβαινε με τους παλαιούς, αλλά μολονότι άκουγαν για κινδύνους και πολέμους και για πολλά ανυπόφορα κακά, δέχονται μετά μεγάλης προθυμίας τα παραγγελλόμενα, διότι ήταν κήρυκες της βασιλείας των ουρανών.
«Και ποιο είναι το αξιοθαύμαστο», θα πει κανείς, «εάν δέχθηκαν με ευκολία το παράγγελμα, αφού δεν κήρυτταν τίποτε το δυσάρεστο και δύσκολο;» Μα τι λες; Δεν παραγγέλθηκαν να κηρύξουν τίποτα το δύσκολο; Δεν έχεις ακούσει για τις φυλακίσεις, τις παραπομπές σε δικαστήρια, τους εμφύλιους πολέμους από το μίσος εκ μέρους όλων, τα οποία όλα γενικώς τους έλεγε λίγο αργότερα[πρβλ.Ματθ.10,16-23] ότι θα υποστούν; Διότι από την μια τους έστειλε να κηρύξουν στους άλλους και να τους χαρίσουν μύρια αγαθά, στους ίδιους όμως τους έλεγε εκ των προτέρων ότι θα υποστούν ανεπανόρθωτα κακά.
Στη συνέχεια όμως για να τους καταστήσει αξιόπιστους τους λέει: «ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε(:και για να επιβεβαιώνεται το κήρυγμά σας, σας δίνω εξουσία και δύναμη να θεραπεύετε ασθενείς, να καθαρίζετε λεπρούς, να ανασταίνετε νεκρούς, να βγάζετε δαιμόνια. Τη χάρη αυτή της θαυματουργίας τη λάβατε δωρεάν, δωρεάν δώστε την και σεις, χωρίς να παίρνετε χρήματα)». Πρόσεξε πώς φροντίζει για την συμπεριφορά των μαθητών Του, και μάλιστα όχι λιγότερο από τα θαύματα, δείχνοντας έτσι ότι τα θαύματα χωρίς την πρέπουσα συμπεριφορά τους δεν έχουν καμία αξία˙διότι για να καταστείλει το φρόνημά τους τούς έλεγε: «δωρεάν λάβατε από τον Θεό αυτό το θείο χάρισμα, δωρεάν και να το χαρίσετε σε άλλους». Τους προετοιμάζει δηλαδή να είναι καθαροί από κάθε φιλοχρηματία.
Και στη συνέχεια για να μη νομιστεί ότι το κατόρθωμα είναι δικό τους και έτσι φτάσουν στο να υπερηφανευτούν για τα θαύματα που θα επιτελούσαν, τους λέει: «δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε». «Τίποτε δεν δίδετε σε αυτούς που σας υποδέχονται ως χάρη, διότι τη δύναμη αυτή δεν την λάβατε ως αμοιβή, ούτε κοπιάσατε για να την αποκτήσετε, αλλά είναι πράγματι δική μου η χάρη. Όπως δωρεάν λοιπόν την λάβατε έτσι και να την δώσετε και εσείς σε εκείνους, διότι δεν είναι δυνατό να βρει κανείς για αυτές τις αγορές ισάξιο αντίτιμο».
Ακολούθως, επιθυμώντας να αποκόψει ευθέως τη ρίζα των κακών, τους λέγει: «μὴ κτήσησθε χρυσὸν μηδὲ ἄργυρον μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν(:Μην αποκτήσετε και μη φυλάγετε στις ζώνες σας χρυσά νομίσματα, ούτε αργυρά, ούτε χάλκινα).Μὴ πήραν εἰς ὁδὸν μηδὲ δύο χιτῶνας μηδὲ ὑποδήματα μηδὲ ῥάβδον(:Ούτε να αποκτήσετε σάκο για να βάζετε σε αυτόν ψωμί για τον δρόμο που θα κάνετε. Ούτε δύο πουκάμισα να αποκτήσετε, ούτε υποδήματα εκτός από τα πέδιλα που θα φοράτε, αλλά ούτε και ραβδί)»[Ματθ.10,9-10]. Δεν είπε «μην πάρετε μαζί σας», αλλά και αν ακόμη είναι δυνατόν να τα λάβεις από αλλού, απόφυγε την πονηρή ασθένεια.
Και πράγματι πολλά πέτυχε με αυτήν την εντολή. Αφενός μεν απάλλαξε τους μαθητές Του από κάθε παρόμοια υπόνοια[:ότι λάμβαναν δηλαδή χρήματα], αφετέρου δε τους απάλλαξε από κάθε φροντίδα, ώστε μοναδική τους ενασχόληση να είναι το κήρυγμα του λόγου, και τρίτον δίδασκε σε αυτούς τη δύναμή Του. Και αυτό βέβαια τους λέει αργότερα: «Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὅτε ἀπέστειλα ὑμᾶς ἄτερ βαλλαντίου καὶ πήρας καὶ ὑποδημάτων, μή τινος ὑστερήθητε; οἱ δὲ εἶπον· οὐθενός(:και προαναγγέλλοντας στους μαθητές ότι στο μέλλον η πίστη όλων θα δοκιμαζόταν, τους είπε: “Όταν στην πρώτη σας περιοδεία σάς έστειλα χωρίς χρήματα και χωρίς ταξιδιωτικό σάκο και υποδήματα, μήπως στερηθήκατε τίποτε;”. Και αυτοί απάντησαν: “Όχι. Δεν στερηθήκαμε τίποτε”)»[Λουκ.22,35]. Δεν τους είπε ευθύς εξαρχής «Μην αποκτήσετε», αλλά όταν είπε «να καθαρίζετε λεπρούς, να εκβάλλετε δαιμόνια», τότε πρόσθεσε: «Μην αποκτήσετε τίποτε· δωρεάν λάβατε τη χάρη, δωρεάν και να τη δώσετε»· και έτσι διαμέσου αυτών των ίδιων των πραγμάτων τούς προσφέρει και αυτό που τους συμφέρει, και αυτό που πρέπει, και αυτό που ήταν δυνατόν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:
• http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΛΒ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 10, σελίδες 377-391.
• Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 65, σελ. 139-148.
https://drive.google.com/file/d/0ByZQkrKg4yKLUnhXelZwYTVqWWs/view
• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα

Κεφ. Θ΄ 36 Και όταν είδε τα πλήθη του λαού, αισθάνθηκε συμπόνια και λύπη γι’ αυτούς, διότι ήταν αποκαμωμένοι πνευματικώς και παραμελημένοι, σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα να τα προφυλάξει και να τα οδηγήσει στα βοσκοτόπια. 37 Τότε λέει στους μαθητές Του: «Τα μεν στάχυα που είναι ώριμα για θερισμό είναι πολλά, ενώ οι εργάτες που θα τα θερίσουν είναι λίγοι. Πολλοί είναι οι καλοδιάθετοι να δεχτούν το ευαγγέλιο και να σωθούν, λίγοι όμως είναι οι πνευματικοί εργάτες που θα υπηρετήσουν στο πνευματικό αυτό έργο. 38 Παρακαλέστε λοιπόν τον Θεό, που είναι ο κύριος και ιδιοκτήτης της σποράς που είναι ώριμη και κατάλληλη για θερισμό, να βγάλει και να αποστείλει εργάτες στον θερισμό του».
Κεφ. Ι΄ 1 Και αφού προσκάλεσε ο Ιησούς τους δώδεκα μαθητές Του, τους έδωσε εξουσία και δύναμη πάνω στα ακάθαρτα πνεύματα, ώστε να τα βγάζουν από τους ανθρώπους και να θεραπεύουν κάθε είδους ασθένεια και κακοδιαθεσία. 2 Τα ονόματα των δώδεκα αποστόλων είναι τα εξής: Πρώτος αριθμείται ο Σίμων, τον οποίο ο Ιησούς και οι μαθητές Του ονόμαζαν Πέτρο, και ο Ανδρέας ο αδελφός του, ο Ιάκωβος ο γιος του Ζεβεδαίου και ο Ιωάννης ο αδελφός του, 3 ο Φίλιππος και ο Βαρθολομαίος, ο Θωμάς και ο Ματθαίος που διετέλεσε τελώνης, ο Ιάκωβος ο γιος του Αλφαίου και ο Λεββαίος που ονομάστηκε κατόπιν Θαδδαίος, 4 ο Σίμων ο Κανανίτης, δηλαδή ο ζηλωτής, και ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, ο οποίος και Τον παρέδωσε στους εχθρούς Του για να Τον θανατώσουν. 5 Αυτούς τους δώδεκα μαθητές τούς απέστειλε και τους έδωσε τις εξής παραγγελίες: “Μην πάτε σε δρόμο που θα σας οδηγήσει σε χώρα που κατοικούν ειδωλολάτρες, και μην μπείτε σε πόλη που ανήκει σε Σαμαρείτες.6 Πηγαίνετε καλύτερα στα χαμένα πρόβατα που κατάγονται από το γένος του Ισραήλ. 7 Και εκεί που πηγαίνετε, να κηρύττετε λέγοντας ότι πλησίασε η έλευση και εγκαθίδρυση της βασιλείας των ουρανών στη γη. Σε λίγο ιδρύεται η Εκκλησία, στην οποία με το κήρυγμα του ευαγγελίου και τη χάρη των μυστηρίων θα μεταδίδεται στους πιστούς η θεία ζωή της επουράνιας βασιλείας. 8Και για να επιβεβαιώνεται το κήρυγμά σας, σας δίνω εξουσία και δύναμη να θεραπεύετε ασθενείς, να καθαρίζετε λεπρούς, να ανασταίνετε νεκρούς, να βγάζετε δαιμόνια. Τη χάρη αυτή της θαυματουργίας τη λάβατε δωρεάν, δωρεάν δώστε την και εσείς, χωρίς να παίρνετε χρήματα.