Ἑορτολόγιο
07-20 Προφήτης Ἠλίας
1975 Μεταξὺ Θεοῦ καὶ Βάαλ

Τοῦ προφήτου Ἠλιοὺ
Πέμπτη 20 Ἰουλίου 2023
Του Μητροπολιτου Φλωρίνης π. Αυγουστινου Καντιωτου

Μεταξυ Θεου και Βααλ

«Ἕως πότε ὑμεῖς χωλανεῖτε ἐπ᾽ ἀμφοτέραις ταῖς ἰγνύαις; εἰ ἔστι Κύριος ὁ Θεός, πορεύεσθε ὄπισθεν αὐτοῦ· εἰ δὲ ὁ Βάαλ, πορεύ­εσθε ὄπισθεν αὐτοῦ. καὶ οὐκ ἀπεκρίθη ὁ λαὸς λόγον» (Γ΄ Βασ. 18,21)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, 20 Ἰουλίου, εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ προφήτου Ἠλία. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἡ ὁμιλία μας αὐτόν θὰ ἔχῃ ὡς θέμα.

Ἀλλὰ ποιός εἶνε ἱκανὸς νὰ περιγράψῃ τὴ ζωή του καὶ νὰ τὸν ἀνυμνήσῃ; Ὁ προφήτης Ἠλίας δὲν εἶνε τυχαῖος· εἶνε ἱστορικὸ πρόσω­πο, ὄχι μῦθος. Εἶνε μία μεγάλη καὶ σπάνια μορφὴ τοῦ ἀρχαίου κόσμου, ἀστέρι πρώτου μεγέθους στὸν οὐρανὸ τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τὸν περιγρά­φει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη. Ἦταν καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος «ὁ­μοι­ο­παθὴς ἡ­μῖν», ὅπως λέει ὁ σημερινὸς ἀ­πόστολος (Ἰακ. 5,17)· ἀλ­λὰ μὲ τὴν πίστι, τὴν προσευχή, τὴν αὐταπάρνησί του ἔφτασε πολὺ ψηλά, ἔγινε «ἔνσαρκος ἄγ­γελος» (ἀπολυτ.) καὶ φτερούγισε στὸν οὐρανό.

Ἔκανε πράγματα καταπληκτικά. Ἔκλεισε τὸν οὐρανό, καὶ ἐπὶ τρία χρόνια κ᾽ ἕξι μῆνες δὲν ἔ­βρε­ξε· ἄνοιξε μετὰ τὰ οὐράνια κ᾽ ἔπεσε ἄ­φθο­νο νερό· εὐλόγησε μιὰ φούχτα ἀλεύρι, τὸ πολλαπλασίασε γιὰ ἀρκετὸ χρονικὸ διάστημα· τρεφόταν ὁ ἴδιος στὴν ἔρημο μὲ τροφὴ ἀ­πὸ κοράκια· πέρασε ἱπτάμε­νος τὸν Ἰορδάνη· κατέκαυσε τοὺς ἐχθρούς του μὲ φωτιά· κατέ­σφαξε στὸν χείμαρρο Κισσῶν 400 ἱερεῖς τῆς αἰσχύνης· ἤλεγξε δριμύτατα τὸν βασιλέα Ἀχαὰβ καὶ τὴν περιβόητη Ἰεζάβελ· καὶ δὲν ἔ­χει γνωρίσει θάνατο φυσικό, ἀφοῦ πύρινο ἅρμα τὸν ἅρπαξε στοὺς οὐρανούς. Θὰ τὸν δοῦ­με ἔνδοξο στὴν ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως νὰ συν­ομιλῇ μὲ τὸν Κύριό μας Ἰ­η­σοῦν Χριστὸν στὴν κορυφὴ τοῦ Θαβώρ. Καὶ τέλος τὸν περιμένουμε ὡς «δεύτε­ρον πρόδρομον τῆς παρουσίας Χριστοῦ» (ἀπολυτ.), νὰ προ­ηγῆται τῆς δευτέρας παρουσίας τοῦ Κυρίου.
Αὐτὸς εἶνε, μὲ συντομία, ὁ προφήτης Ἠλί­ας· οὐ­ρανομήκης ψυχή, πύρινος προφήτης. Γι᾽ αὐτὸ καὶ εἶνε δημο­φιλὴς ἰδίως στὰ Βαλκάνια (Ἑλλάδα, Σερβία, Βουλγαρία, ῾Ρουμανία) καὶ στὴν ἀχανῆ ῾Ρωσία.
Ἀπ᾽ ὅλο τὸν βίο του θὰ ὑπενθυμίσω στὴν ἀ­­­γάπη σας ἕνα στιγμιότυπο, ἀφοῦ δώσω καὶ τὸ ἱστορικὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο ἔδρασε. Ὁ προφήτης Ἠ­λίας ὀνομάζεται Θεσβίτης, για­­τὶ γεννήθηκε καὶ ἔ­ζησε σ᾽ ἕνα μικρὸ χωριὸ τῆς Παλαιστίνης, τὶς Θεσβές, τὸν ὄγδοο πρὸ Χριστοῦ αἰῶνα. Βασιλιᾶς στὸ θρόνο τοῦ Ἰσ­ραὴλ ἦταν τότε ὁ φιλάργυρος, πλεονέκτης καὶ ἄδικος Ἀχαάβ. Ἂν ἕνας κακὸς ἄντρας σμί­ξῃ καὶ μὲ γυναῖκα κακιά, τότε ἡ κακία …τετραγωνίζεται. Καὶ ὁ Ἀχαὰβ πῆρε νύφη μία διε­φθαρμένη εἰδωλολάτρισσα, τὴν περιβόητη Ἰ­εζάβελ. Ὑπὸ τὴν ἐπιρροὴ τῆς γυναί­κας του ὁ Ἀ­χα­ὰβ ἐγκατέλειψε τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ ἔ­φερε στὸν Ἰσραηλιτικὸ λαὸ τὴ λατρεία τῶν εἰ­­δώ­λων, τοῦ Βάαλ καὶ τῆς Ἀστάρτης (ἦ­ταν ζευγάρι αἰσχρῶν θεῶν, προστάτες τῆς ἀ­κολα­σίας) καὶ ἔκανε θυσίες. Κατασκεύασε ἕ­να πελώριο ἄ­γαλμα τοῦ Βάαλ ἀ­πὸ ὀρείχαλκο, μπροῦν­­τζο· ἦταν κού­φιο καὶ λει­τουργοῦ­σε σὰν κλίβανος – φοῦρνος· τὸ γέ­μιζαν κληματσίδες, εὔ­φλε­κτες ὗ­λες, ἔβαζαν φωτιὰ κι αὐ­τὸ πυρακτωνό­ταν. Κι ὅ­πως ἐμεῖς καῖμε λιβάνι στὸ θυμιατό, ἔτσι ἐκεῖνοι πάνω στὶς ἁπλωμένες τε­ράστιες παλάμες τοῦ ἀγάλματος ἄφηναν – τί· ἀθῷα παιδάκια! κι αὐτὰ μέσα σὲ κλάματα σπαραγμοῦ ἔλειωναν σὰν τὸ λιβάνι! Ἀπίστευτα πράγματα, μὰ τὰ βεβαιώνει ἡ ἀρχαιολογία.
Ὁ προφήτης Ἠλίας μὲ τὸ κήρυγμά του ἤ­λεγξε τὸν ἀσεβῆ Ἀχαάβ, καὶ ἔθεσε στὸ λαὸ ποὺ παρασυρόταν τὸ καίριο ἐρώτημα· Μὲ ποιόν εἶστε; ἂν εἶστε μὲ τὸν Βάαλ, ἀκολουθῆστε τον· ἂν εἶστε μὲ τὸν Κύριο, ἀκολουθῆστε τον (βλ. Γ΄ Βασ. 18,21) ἢ μὲ τὸ εἴδωλο, ἢ μὲ τὸ Θεό! ἀποφασίστε.

* * *

Μὴ νομίσουμε ὅμως, ἀγαπητοί μου, ὅτι ἡ ἐ­ποχή μας διαφέρει πολὺ ἀπὸ τότε. Δὲν ἐν­νοῶ οἰκονομι­κῶς, δὲν μὲ πειράζει αὐτό· ἐν­νοῶ θρησκευτικῶς. Ἐ­ὰν ἄγ­γελος Κυρίου ἢ ὁ προφήτης Ἠλίας πάρῃ τὸ κόσκινο τοῦ Εὐαγγελίου καὶ κοσκινίσῃ τὴ δική μας κοινωνία, θὰ δοῦμε ὅτι οἱ ἄν­θρωποι διακρίνονται σὲ 3 κατηγορίες.
Εἶνε βέβαια πρῶτα οἱ πιστοί. Τώρα πλέον ἔγιναν εἶδος δυσεύρετο μέσα σ᾽ ἕνα πλῆθος, ποὺ ἔ­χει στὸ στόμα τὸ Χριστὸ καὶ στὴν καρδιὰ τὸ δαίμονα. Πιστοὶ εἶνε ὅσοι ἔχουν ἀκλόνητη τὴν ἐλπίδα τους στὸν Κύριο, ἀκοῦνε στὴν ἐκ­κλησία τὰ λόγια του καὶ ἡ καρδιά τους πάλλει καὶ δακρύζει τὸ μάτι τους, προσεύχον­ται καὶ τὸ «Κύριε, ἐλέησον» φεύγει σὰν πύραυλος ἀ­πὸ τὴν ψυχή τους, ἀκολουθοῦν τὸν Ἰησοῦ τὸ Ναζωραῖο μέχρι τέλους, προσπαθοῦν νά ᾽νε ­ὅ­σο μποροῦν συνεπεῖς. Σπάνιο εἶ­δος σήμερα, ζήτημα ἂν εἶνε ἕνας στοὺς χίλιους.
Ἄλλη κατηγορία εἶνε οἱ ἄπιστοι. Αὐτοὶ πῆ­ραν τὴ γομμολάστιχα τοῦ διαβόλου κ᾽ ἔ­σβησαν ἀπὸ τὸ λε­ξικὸ καὶ τὴ ζωή τους τὸ Θεό. Ἦρθε προχθὲς στὴ μητρόπολι ἀπὸ τὴν Ἀθήνα ἕνας ἐπιστήμονας. Τὸν ρώτησα· –Πιστεύεις; –Ἐγώ, λέει, εἶμαι ἄθεος. –Ἄ­θεος; ῥώτησα… Κάθησα περίπου μία ὥρα μαζί του. Φαίνεται πὼς κλονίστη­κε καὶ στὸ τέλος λέει· –Πάτερ, δὲν φταίω ἐ­γώ· εἶχα καθηγητὴ στὸ γυμνάσιο ἕ­ναν φυσικό, ποὺ εἰρωνευόταν τὰ θρησκευτι­κὰ μὲ ἕνα φαρμακερὸ μειδίαμα… Ὁ ἐμπαι­γμὸς ἐ­κεῖ­νος ἐ­πηρέασε τὴν ψυχὴ τοῦ μαθητοῦ καὶ ἔγινε ἄπιστος. Κάποτε ἡ ἀπιστία ἦταν στὰ μεγάλα κέντρα, τώρα ἄπιστοι εἶνε καὶ στὰ χωριά· ἔφτασε σὰν μεταδοτικὴ νόσος ὣς τὰ βουνά.
Τρίτη κατηγορία, τέλος, εἶνε τὰ ἐκκρεμῆ ἢ βάτραχοι. Αὐτοὶ οὔτε πιστοὶ εἶνε οὔτε ἄπιστοι. Μιὰ φορὰ – δυὸ φορὲς τὸ χρόνο ἐμφανί­ζονται στὴν ἐκ­κλησία, ἀνάβουν κανένα κερί, κάνουν ἕνα σταυρὸ ὑ­ποτυπώδη, προσκυνοῦν καμμιὰ εἰκόνα, ἀλλὰ στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς τους ἔχουν ἐρωτηματικά.
Στὴν πίστι μας πρέπει νὰ ἔχῃς θαυμαστικά, ὄχι ἐ­ρωτη­ματικά· ἐὰν δὲν ἔχῃς θαυ­μαστικά, δὲν εἶσαι Χριστιανός. Ὅπως γιὰ τὴν πα­τρίδα πρέπει νά ᾽χῃς θαυμαστικὰ κι ὄχι ἐ­ρωτηματικά, ὅπως καὶ γιὰ τὴ σύζυγό σου δὲν πρέπει νὰ ἔχῃς οὔτε τὸ παραμικρὸ ἐρωτηματικό (ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ γιὰ τὴ γυναῖκα σου βάλῃς ἐρωτηματικό, καταλύεται ἡ ἀ­γά­πη μεταξὺ τῶν συζύγων, θραύεται ὁ θεσμός)· ὅ­πως λοι­πὸν γιὰ τὴ γυναῖκα σου, ἔτσι καὶ γιὰ τὴ θρησκεία μας μὴν ἔχεις ἐρωτηματικά. Ἐὰν ἔχῃς ἔστω καὶ ἕ­να ἐρωτηματικό, μία ἀμ­φιβολία, τότε παύεις νὰ εἶ­σαι πιστός· κυμαίνεσαι, εἶσαι σὰν τὸ ἐκ­κρεμές. Εἶ­σαι σὰν τὸ βάτραχο, τὸ ἀμφίβιο, ποὺ πότε βγαίνει στὴν ξηρό, πότε πέφτει στὰ νερά· ἔτσι εἶνε καὶ πολ­λοὶ ἀπὸ τοὺς σημερινούς, βατραχοειδῆ. Ἡ Ἀ­ποκάλυψις λέει κάπου, ὅτι ἡ γῆ θὰ γεμίσῃ ἀπὸ βατράχους (βλ. Ἀπ. 16,13). Θά ᾽νε ἄνθρωποι ποὺ θὰ κάνουν σὰν τὰ βατράχια, τὴ μία θὰ λένε «Ναὶ», τὴν ἄλλη «ὄχι»· θὰ πηγαίνουν πότε μὲ τὸ Θεό, πότε μὲ τὸν διάβολο.

* * *

Σήμερα ὁ προφήτης Ἠλίας ἐπαναλαμ­βάνει καὶ σ᾽ ἐμᾶς αὐστηρὰ τὸ καίριο ἐ­ρώ­τημά του· Ἀγαπητέ μου, ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἰσχύει· τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ ἢ εἶ­νε ἀληθινὸ ἢ εἶνε ψέμα· ἐσὺ μὲ ποιόν συν­­τάσσεσαι; ἀπάντησε.
Ἐὰν ἐρεύνησες καὶ βρῆκες ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο εἶ­νε ψέμα, μὴ μένεις ἐδῶ· βγὲς ἔξω, ἑνώσου μὲ τοὺς ἀπίστους, κάψτε τὶς ἐκκλησίες καὶ σφάξτε τοὺς πα­πᾶδες· νὰ σβήσῃ τὸ παρα­μύθι αὐτό· δὲν πρέπει ὁ κόσμος νὰ ζῇ μὲ τὸ ψέμα.
Ἐὰν ὅμως ἀπὸ τὴν ἔρευνά σου βρῆκες ὅτι τὸ Εὐ­αγγέλιο εἶνε ἀληθινό, διῶξε ἀπ᾽ τὴν ψυ­­­χή σου κάθε ἀμφιβολία καὶ ἀμφιταλάν­τευσι· μὴν εἶσαι ἐκ­κρεμές, μὴν εἶσαι βάτραχος. Πὲς «Δεῦτε προσκυνή­σωμεν καὶ προσπέσωμεν Χρι­στῷ τῷ βασιλεῖ καὶ Θεῷ ἡμῶν». Προσπάθη­σε νὰ ζῇς κατὰ τὶς ἐντολές του. Ὅ,τι θέλει ὁ Χριστός, αὐτὸ νὰ κάνῃς· ὅ,τι διατάζει ὁ διάβολος, μίσησέ το. Ἢ Θεός, ἢ διάβολος· καὶ τὰ δυὸ μα­ζὶ δὲν χωροῦν! Ἂν λοιπὸν τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἀληθινό, ζῆσε μ᾽ αὐτό. Θέλετε μερικὰ πρόχειρα παραδείγματα; Τὸ Εὐαγγέλιο λέει·
• ὄχι μόνο τὰ λόγια ἀλλὰ καὶ ἡ ἐξωτερικὴ ἐμ­φάνισι, ἡ ἐνδυμασία μας, νά ᾽νε εὐπρεπής. Ἰδί­ως ἡ γυναίκα, νά ᾽νε σκεπασμένη καλά (βλ. Α΄ Τιμ. 2,9)·
• ἡ ζωή μας στὸ σπίτι νὰ εἶνε εἰρηνική, τὸ ἀν­τρόγυνο νὰ μένῃ ἑνωμένο διὰ βίου· μόνο τὸ φτυάρι τοῦ νεκροθάφτη τοὺς χωρίζει. Ἄλ­λοι λόγοι διαζυγίου, ποὺ ἀκοῦμε, δὲν ὑπάρχουν·
• τὰ παιδιά μας νὰ τὰ μεγαλώνουμε ἐν φόβῳ Κυρίου (βλ. Ἐφ. 6,4). Αὐτὰ λέει τὸ Εὐαγγέλιο. Τ᾽ ἀκοῦμε, προσπαθοῦμε νὰ τὰ κάνουμε;
Ἀλλοίμονο· τὸν Βάαλ ἀκοῦμε, τὸν διάβολο ἀκολουθοῦμε! Τί διατάζει ὁ διάβολος; • Γδύσου, λέει στὴ γυναῖκα· κι αὐτὴ ὑπακούει καὶ γίνεται κινητὸ κρεοπωλεῖο. • Κατεβῆτε στὶς παραλίες καὶ κολυμ­πᾶτε μαζὶ ἀρσενικοὶ καὶ θηλυκοί· ἐγὼ ἐπιτρέπω τὰ μικτὰ λουτρά. • Βαρεθήκατε τὴ συμ­βίωσι; πάρτε δι­αζύγιο· ὁ ἄντρας ν᾽ ἀλ­λάζῃ γυναῖκες σὰν τὶς γραβά­­τες του καὶ ἡ γυναίκα ν᾽ ἀλλάζῃ ἄντρες σὰν τὶς ῥόμπες της. Αὐτὰ λέει, αὐτὰ ἀκούει ὁ κόσμος, καὶ κοιτάξτε τ᾽ ἀποτελέσματα. Βγῆτε στοὺς δρόμους καὶ πῆτε μου πόσες γυναῖκες θὰ δῆτε ντυμένες σωστά; κι αὐτὲς ποὺ ξεγυμνώνονται θεωροῦν τὸν ἑ­αυτό τους σεμνό! Δῆτε καὶ τὰ διαζύγια· ἄλλοτε στὴν πατρίδα μας, ἀπὸ τὴν Κρήτη μέχρι τὴ Μακεδο­νία, περνοῦσαν ἑκατὸ χρόνια καὶ διαζύγιο δὲν ὑπῆρχε· τώρα; λίγο μετὰ τὸ γάμο τρέχουν στοὺς δικηγόρους νὰ χωρίσουν γιὰ διαφόρους λόγους.
Ποῦ εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο; Τὸ καταπατοῦν κυβερνήσεις καὶ κόμματα, ἀριστεροὶ καὶ δεξιοί, λαϊκοὶ καὶ κληρικοί, παπᾶδες καὶ δεσποτάδες.

* * *

Γι᾽ αὐτό, ἀδελφοί μου, καὶ στὴν ἐποχή μας ἁρ­μόζει ν᾽ ἀκουστῇ πάλι τὸ ἐρώτημα· Θεὸς ἢ Βάαλ; τὸ Εὐαγγέλιο ἢ τὰ ἀντι-ευαγγέλια; Ἐγὼ εἶ­μαι ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας. Καθένας ἂς διαλέ­ξῃ ὅ,τι ἐπιθυμεῖ· ἂς γίνῃ μασόνος, μαρξιστής, ἰσ­λαμιστής, ὅ,τι θέλει. Καὶ νὰ μείνουν λίγοι. Πέντε; πέντε! Τοὺς ἄλλους τί νὰ τοὺς κάνῃς; Ἀ­νακατεύουν ἀλήθεια καὶ πλάνη, πᾶνε πότε μὲ τὸν διάβολο καὶ πότε μὲ τὸ Θεό. Στὸ ναὸ κάνουν τὸ Χριστιανό, καὶ μόλις βγοῦν ἔξω «ξεβαφτίζονται»· ἀπὸ τὴ μιὰ ὀργι­άζουν, κι ἀ­πὸ τὴν ἄλ­λη κόπτονται πὼς εἶνε πιστοί.
«Ὅσοι πιστοί»! Ἐγὼ πιστεύω, ὅτι ὑπάρχει ἀ­κόμα πολὺς λαός, λαὸς προδομένος. Τὸν πρό­δωσαν δεξιοὶ καὶ ἀριστεροί, ἀπὸ μέσα καὶ ἀπ᾽ ἔξω. Ἀλλὰ «ἔσται ἦμαρ», θά ᾽ρθῃ ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου. Καυχή­θηκε κάποιος ὑπουργός, ὅτι θὰ κάνῃ τὴν πατρίδα μας Σουηδία. Δὲν θὰ τὴν κάνῃς, κύριε, τὴν Ἑλλάδα Σουηδία, ὅποιος κι ἂν εἶσαι. Ἡ γωνιὰ αὐτὴ θὰ μείνῃ ὡς ἄστρο φωτεινὸ καὶ θὰ ζῇ ὑπὸ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὸν Ἐσταυρωμένο· Ὅν, παῖδες, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν Κυριακὴ 20-7-1975 πρωί. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 20-6-2023.