Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΚΓ΄
Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 12872

Κυριακὴ μετὰ τὴν Ὕψωσιν (Μᾶρκ. 8,34–9,1)
17 Σεπτεμβρίου 2023 (2006)
Ομιλια Μητροπολιτου Φλωρινης Αυγουστινου

Προσκλητηριο ἐπιστρατευσεως

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν» (Μᾶρκ. 8,34)

Τὸ Σεπτέμβριο, ἀγαπητοί μου, ποὺ ὁ λαός μας τὸν λέει καὶ τρυγητὴ γιατὶ τρυγοῦν τὸν εὐλογημένο καρπὸ τῆς ἀμπέλου, εἶνε ἡ μεγάλη ἑορτὴ τοῦ Σταυροῦ. Προσκυνοῦμε τὸ σταυρό, ποὺ κάνει θαύματα. Γιὰ παράδειγμα, στὴ Θήβα, σ᾿ ἕνα χωριό, κάποιος ἔκοψε ἕνα πεῦκο καὶ μέσα στὸν κορμὸ εἶδε ζωγραφισμένο σταυρό, κ᾿ ἔμεινε κατάπληκτος· χτύ­πη­σε ἡ καμπάνα, μαζεύτηκε λαὸς καὶ κλῆρος μὲ τὸ δε­σπότη κ᾿ ἔκαναν δέησι. Καὶ μόνο αὐ­τό; Ἀν­αρί­θμητα τὰ θαύματα τοῦ σταυροῦ. Ἀλ­λὰ τὸ μεγαλύτερο, ἐμπρὸς στὸ ὁποῖο ὅλα τ᾽ ἄλλα ὠχρι­οῦν, εἶνε ὅτι ὁ σταυρὸς –κι ὅταν λέμε σταυρὸ ἐννοοῦμε τὸν Ἐσταυρωμένο– τί ἔκανε; Πῆρε ἕνα λύκο καὶ τὸν ἔκανε ἀρνί· πῆ­ρε τὸ λῃστή, ποὺ τὰ χέρια του ἔσταζαν αἷμα, καὶ τὸν ἔκανε νὰ πῇ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42). Αὐτὰ τὰ θαύ­ματα, ποὺ μεταβάλλουν τὸν ἄνθρωπο, εἶ­νε τὰ μεγαλύτερα.

Τὸ Σεπτέμβριο λοιπὸν ἡ πιὸ μεγάλη γιορτὴ εἶνε ἡ Ὕψωσις τοῦ Σταυροῦ. Τὸν ἄλλο μῆ­να, τὸν Ὀκτώβριο, οἱ Ἕλληνες ποὺ πιστεύουν στὸ Χριστὸ καὶ ἀγαποῦν τὴν πατρίδα περιμένουν νὰ ἑορτάσουν τὴν ἑορτὴ τῆς 28ης Ὀ­κτω­βρίου, ποὺ γράφτηκε στὴν ἱστορία. Ἡ Ἰ­ταλία μὲ τὸ δικτάτορά της χτύπησε τὴν πόρτα μας καὶ εἶπε· «Ἑλλάς, παραδόσου! προθεσμία τρεῖς ὧρες». Καὶ ἡ Ἑλλὰς μὲ τὸ στόμα τοῦ τότε πρω­θυπουργοῦ της ἀπήντησε «Μολὼν λαβέ!» (αὐ­τὸ ποὺ εἶπαν οἱ πρόγονοί μας στὶς Θερμοπύλες)· εἶπε τὸ «Ὄχι». Ἤμουν νεαρὸς διάκονος στὸ Μεσολόγγι κι ἀκούω τὴ νύχτα νὰ χτυποῦν καμπάνες, νὰ τοιχοκολλοῦν προκηρύξεις καὶ ὅλοι νὰ λένε· Πόλεμος! ἐπιστράτευσις!… Εἴ­κοσι ἡλικίες κατετάγησαν. Ἄλλαξε ἡ ὄψι τῆς Ἑλ­λάδος. Οἱ γεωργοὶ ἄφησαν τὰ δρεπάνια, οἱ βοσκοὶ τὰ πρόβατα, οἱ ἐργάτες τὰ ἐργαλεῖα, οἱ δασκάλοι τὰ σχολεῖα. Τὰ παιδιὰ τῆς Ἑλλάδος, μὲ τὸ σταυρουδάκι τοῦ Κυρίου στὸ στῆ­θος, μὲ τὴν εὐχὴ μανάδων καὶ συζύγων ποὺ τοὺς φώναζαν «Ἡ Παναγιὰ μαζί σας», ἀνέβηκαν στὰ βουνὰ τῆς Πίνδου. Καὶ πῆραν τὶς κορυφὲς καὶ τὶς ἕνωσαν μὲ τ᾿ ἀστέρια! Ἡ Ἑλλὰς γνώρισε μοναδικὴ τιμή. Τότε, ὅταν στὴ Νέα Ὑόρκη καὶ στὸ Λονδῖνο ἔβλεπαν Ἕλληνα, τὸν σήκωναν στὰ χέρια. Τέτοια δόξα εἶχε τὶς μέρες ἐκεῖνες ἡ πατρίδα μας ἑνωμένη ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.
Θὰ μοῦ πῆτε· Καλὰ εἶν᾿ αὐτά, ἀλλὰ νὰ τὰ πῇ ὁ δάσκαλος, ὁ καθηγητής, ὁ νομάρχης, ὁ πρωθυπουργός, ὁ πρόεδρος τῆς δημοκρατί­ας. Ἐμεῖς ἀπὸ σένα περιμένουμε ν᾿ ἀκούσου­με λόγο ἐκκλησιαστικό, ὄχι ἐθνικό.

* * *

Ἀπαντῶ. Γιὰ μᾶς οἱ γιορτὲς ἔχουν διπλὸ χα­ρακτῆρα, θρησκευτικὸ καὶ ἐθνικό. Πίστι καὶ πατρίδα εἶνε ἑνωμένα ὅπως τὸ κρέας μὲ τὸ νύχι. Ὅποιος ἀγαπάει τὸ ἕνα, ἀγαπάει καὶ τὸ ἄλλο. Στὰ ψηλὰ βουνά, ποὺ ἀνεβήκαμε τὰ χρό­νια ἐκεῖνα ὡς στρατιωτικοὶ ἱερεῖς, κάθε βράδυ γινόταν προσκλητήριο, καὶ ἄκουγες· «Ἀπών· ἔπεσε ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος»! Κι ὅταν καταλάμβαναν μιὰ κορυφὴ καὶ ὕψωναν τὴ σημαία μας, ἔψαλλαν «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια…». Συνεπῶς, δὲν εἶμαι ἐκτὸς θέ­ματος. Ἄλλωστε καὶ τὸ εὐαγγέλιο σήμερα ται­ριάζει μ᾽ αὐτὰ ποὺ λέω. Πῶς ταιριάζει;
Ἂν ἀγαποῦμε τὴν πατρίδα μιὰ φορά, χίλιες φορὲς πρέπει ν᾿ ἀγαποῦμε τὸ Χριστό μας, ποὺ εἶνε πάνω ἀπὸ τὴν πατρίδα κι ἀπ᾿ ὅλο τὸ σύμ­παν. Κι ὅπως ἡ πατρίδα κάνει ἐπιστράτευ­σι, ἔτσι καὶ ὁ Χριστὸς κάνει ἐπιστράτευσι. Εἶνε ὁ ἀρχηγός μας, ὁ ἀρχιστράτηγός μας, ὁ βασι­λεὺς τῶν βασιλέων. Σημαία του ὁ τίμιος σταυ­ρός· σάλπιγγα τὸ κήρυγμα τοῦ εὐαγγελίου· στρατιῶτες ὅλοι ἐμεῖς. Κι ὅπως ὁ στρατιώτης βγάζει τὰ ῥοῦχα του καὶ βάζει τὴ στολὴ τοῦ στρατοῦ, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς. Καὶ τὸ εὐαγγέλιο σήμερα, μὲ ἁπλᾶ λόγια, τί λέει; Κάνει προσκλητήριο. Πόλεμος γίνεται! ὄχι ὁρατός, ἀλλὰ ἀόρατος καὶ ἀσυγκρίτως σπουδαιότερος. Ἐπιστράτευσι κάνει ὁ Χριστός. Τὸν ἀκούσατε τί εἶπε; «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν…» (Μᾶρκ. 8,34). Σᾶς καλῶ ὅλους, λέει, ἄντρες – γυναῖ­κες – παιδιά, μικροὺς – μεγάλους, δεξιοὺς – ἀ­ρι­στερούς, ὅλων τῶν χρωμάτων, νὰ καταταχθῆ­τε μὲ τὴν καρδιά σας ὑπὸ τὴν σημαία μου. Δὲν βιάζει κανένα. Θέλει ἐθελοντάς, ὄχι διὰ τῆς βίας. Ὁ Χριστὸς σέβεται τὴν ἐλευθερία μας.
Τί χρειάζεται; Ἕνα, δύο, τρία πράγματα. Τὸ ἕνα· «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν». Τὸ δεύτερο· «ἀ­ράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ». Τὸ τρίτο «καὶ ἀκολουθείτω μοι» (ἔ.ἀ.). Ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἐξηγήσω τὸ πρῶτο, τὸ «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν».

* * *

Ὅποιος θέλει νά ᾽νε Χριστιανός, «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν». Τί σημαίνει «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν»; Νὰ ἀρνηθῇς, νὰ μισήσῃς τὸν ἑαυτό σου. Δύσκολο πρᾶγμα αὐτό. Ὁ ἄνθρωπος εἶ­νε διπλός, ἔχει σῶμα καὶ ψυχή. Τί μᾶς λέει λοι­πόν; Μερικοὶ τὸ ἑρμήνευσαν λάθος. Νόμισαν, ὅτι ὁ Χριστὸς λέει νὰ μισήσουμε τὸ σῶμα. Ὄ­χι· τέτοιο πρᾶγμα δὲν λέει ὁ Χριστός. Τὸ σῶ­μα εἶνε θαυμαστὸ δημιούργημα τοῦ Θεοῦ· τὰ μά­τια, τὰ αὐτιά, ἡ καρδιά, τὰ ἑκατομμύρια κύτ­ταρα, τὰ πάντα. Εἶνε τὸ πιὸ θαυμαστὸ ἐργοστάσιο. Δὲν εἶπε λοιπὸν ὁ Χριστὸς νὰ μισήσου­με τὸ σῶμα. Ἀντιθέτως πρέπει νὰ τὸ προσέξουμε. Καὶ πῶς τὸ βλάπτουμε; μὲ τὶς διάφορες ἁμαρτωλὲς καταχρήσεις ποὺ κάνουμε. Ὅποιος ζῇ βίον ἐγκρατῆ, μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἔχει καὶ ὑγεία· ὅποιος κάνει ἄσωτη ζωή, καταστρέφει καὶ τὴν ὑγεία.
Κάτι ἄλλο σημαίνει τὸ «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν». Ἐννοεῖ, νὰ μισήσουμε τὸν διεφθαρμένο ἑαυτό μας, τὴν κακία μας, τὸ κακὸ ποὺ φω­λιάζει βαθειὰ μέσα στὴν καρδιά μας.
Μέσα στὸν ἄνθρωπο εἶνε δυὸ δυνάμεις· ἡ μία σὲ παίρνει καὶ σὲ ἀνεβάζει στὰ οὐράνια, ἡ ἄλλη σὲ ἁρπάζει καὶ σὲ βυθίζει στὸν ᾅδη· ἕ­νας ἄγγελος ποὺ μὲ τὶς φτεροῦγες του μᾶς ὑ­ψώνει στὸν οὐρανό, κ᾿ ἕνας σατανᾶς ποὺ μᾶς σπρώχνει στὴν κόλασι. Ἂν θέλῃς γίνεσαι ἢ ἀπόστολος Παῦλος καὶ πετᾷς στὰ ὕψη ἢ Ἰ­ού­δας καὶ προδίδεις τὸ Χριστό. Δυὸ δυνάμεις παλεύουν. Τὸ κακὸ μᾶς καλεῖ ὁ Χριστὸς νὰ μισήσουμε, τὴν ἁμαρτία, τὸ πάθος ἤ, ὅπως ἔλεγε ὁ ἅγιος Κοσμᾶς, τὸ «γουρουνάκι» ποὺ ἔχου­με μέσα μας καὶ μᾶς σπρώχνει στὸ κακό.
Τὸ κακὸ εἶνε πολύμορφο· ἡ ἁμαρτία εἶνε δέντρο μὲ πολλὲς διακλαδώσεις. Πορνεία, μοι­χεία, κλοπή, πλεονεξία, γαστριμαργία, μῖ­σος, ὀργή… Πλῆθος οἱ ἁμαρτίες. Κι ὅταν αὐ­τὲς χρονίζουν, ἡ ψυχὴ ἀποκτᾷ πάθη. «Ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν» σημαίνει νὰ κηρύξουμε αὐ­τοπόλεμο ἐναντίον ὅλων αὐτῶν.
Ὤ νὰ μποροῦσε ὁ ἄνθρωπος νὰ ξερριζώσῃ αὐτὰ τὰ κακά! Δῶστε μου ἀνθρώπους ἀπαλλαγμένους ἀπὸ ἁμαρτίες καὶ πάθη, καὶ ἡ γῆ θὰ γίνῃ παράδεισος. Τώρα τὸ κακὸ βασιλεύει καὶ κάνει τὴ ζωή μας κόλασι.

* * *

Δὲν θὰ πῶ περισσότερα. Πρὶν τελειώσω θὰ ὑπογραμμίσω ἕνα κακό, ποὺ μαστίζει ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες. Εἶνε ἡ φιλονικία, τὸ μῖσος, ἡ διχόνοια. Ἀναφέρω δύο – τρία παραδείγματα.
⃝ Βλέπεις τὴν οἰκογένεια καὶ τὴ νομίζεις ἀγαπημένη. Ἡ γυναίκα ὅμως μισεῖ τὸν ἄντρα, κι ἂς τρώῃ κι ἂς κοιμᾶται μαζί του. Ἔτσι ἐξηγεῖ­ται πῶς μιὰ γυναίκα πῆρε τσεκούρι καὶ σκότωσε τὸν ἄντρα της καὶ ἔφριξε ὁ κόσμος.
⃝ Ὅταν περιώδευα ὡς ἱεροκήρυκας στὴν Πίν­δο μὲ τὰ πόδια –τὸ καλύτερο αὐτοκίνητο–, πέρασα κι ἀπὸ ἕνα χωριὸ μὲ βοσκούς, μὲ τοπία, μὲ δάση, μὲ νερὰ κρυστάλλινα – παράδει­σος ἦταν. Σὲ λίγο ὅμως τί ἔμαθα· τὸ χωριὸ διχάστηκε. Ὁ σατανᾶς ἔσπειρε μῖσος ἀνάμεσά τους. Χωρίστηκαν σὲ δυὸ παρατάξεις, ἅρ­παξαν τὶς καραμπίνες καὶ σκοτωθήκανε. Δέκα νεκροὶ καὶ σαράντα τραυματίες! Ἔσβησε τὸ χωριό, δὲν ὑπάρχει. Ἔλειψε ἡ ἀγάπη; δὲν ὑ­πάρχει οὔτε οἰκογένεια οὔτε χωριό.
⃝ Θέλετε κ᾿ ἕνα ἄλλο; Αὐτὸ τὸ μῆνα ἡ πατρίδα θρηνεῖ τὴν ἐπέτειο τῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς· τέτοια ἐποχὴ ἦταν. Πῶς ἦρθε ἡ συμφορά; μᾶς νίκησαν οἱ Τοῦρκοι; Ὄχι. Ὁ ἴ­διος ὁ Κεμάλ τὸ εἶπε· «Δὲ νικήσαμε τοὺς Ἕλ­ληνες· μόνοι τους νικήθηκαν, μὲ τὴ διχόνοια». Ἑνωμένοι κι ἀγαπημένοι, ἤμασταν ἀήττητοι· ὅταν γίναμε δυὸ παρατάξεις, διαλυθήκαμε.
Καὶ τώρα πάλι τέτοια σημάδια διαιρέσεως παρουσιάζονται. Καὶ κλαίω κι ἀναστενάζω, για­τὶ φοβᾶμαι καμμιὰ νέα καταστροφὴ χειρότερη. Διότι φύγαμε ἀπὸ τὸ Θεό.
Ὁ Χριστὸς κάνει προσκλητήριο ἐπιστρατεύ­σεως. Ὁ σταυρός του κάνει θαύματα, κάνει καὶ τοὺς λύκους ἀρνία. Ἡ Ἐκκλησία μας καλεῖ ὅλα τὰ παιδιά της κοντά, χωρὶς διακρίσεις, σὰν τὴν κλῶσσα ποὺ ἀγαπάει ὅλα τὰ που­λάκια της ὁποιοδήποτε χρῶμα κι ἂν ἔχουν. Κ᾿ ἐσεῖς εἶστε παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς πατρίδος. Μείνετε ἀγαπημένοι καὶ ἑνωμένοι. Τότε θὰ ἑορτάζουμε μὲ ἀγαλλίασι τὶς μεγάλες ἑορτὲς καὶ θὰ λέμε· Δόξα στὸ Θεό, δόξα στὸ Χριστό· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίου Δημητρίου Κούτουρλα – Εὐβοίας τὴν 18-9-1988. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 17-9-2006.