OXI, 28 Οκτωβριου 1940 A’ Μερος, «Italian invasion of Greece», Greek Italian war in colour

____

____

ΣΥΝΕΧΕΙΑ:

Νο 2. https://youtu.be/LGs8xXodZyM?si=aKIJzWjaiJMx54-m

 

Νο 3. https://youtu.be/7EsHvKRdzCg?si=wjdBdezwmclFTTno

 

Νο 4. https://youtu.be/bEec5Ar2rlo?si=aFLkS3H5Gl5f9pBR

 

Νο 5. https://youtu.be/VEA05dpQdDY?si=azz9lgZgf-tYVDz_

 

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ:

1. Μετά τον τορπιλισμό του Ελληνικού καταδρομικού Έλλη την Πέμπτη 15 Αυγούστου 1940 στην Τήνο, από Ιταλικό, όπως αποδείχτηκε, υποβρύχιο ηταν φανερό ότι η εισβολή της Ιταλίας στην Ελλάδα βρίσκονταν προ των θυρών. Η Ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ιωάννη Μεταξά πρώην στρατιωτικό με εξαιρετική εμπειρία βρίσκονταν σε μια διαδικασία στρατιωτικής προετοιμασίας για την επικείμενη σύγκρουση. Μετά την ιταλική κατοχή της Αλβανίας την άνοιξη του 1939, το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο ετοίμασε το σχέδιο «IB» (Ιταλία-Βουλγαρία), αναμένοντας μια συνδυασμένη επίθεση από την Ιταλία και τη Βουλγαρία. Στις 15 Οκτωβρίου 1940, ο Μουσολίνι συγκαλεί το ανώτατο πολεμικό συμβούλιο στο «Παλάτσο Βενέτσια» στη Ρώμη όπου και θα ανακοινώσει στους επιτελείς του την οριστική απόφαση για επίθεση και κατάληψη της Ελλάδας. ∆ευτέρα 28 Οκτωβρίου 1940 ο πρεσβευτής της Ιταλίας Εµανουέλε Γκράτσι επιδίδει την τελεσιγραφική διακοίνωση της κυβέρνησής του. Στο κείµενο κατηγορούνταν η χώρα µας για παραβίαση της ουδετερότητας και ζητούσε να παρασχεθεί η συναίνεση προκειµένου να καταληφθούν «ειρηνικά» µια σειρά από στρατηγικά σηµεία της επικράτειας. Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς αρνείται και γράφεται μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

2. Δευτέρα, 28 Οκτωβρίου 1940 Ώρα 03:00. Το τελεσίγραφο προς την Ελλάδα με το οποίο η Ιταλία ζητούσε να επιτραπεί η ελεύθερη είσοδο των στρατευμάτων της στην Ελλάδα από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα έχει απορριφθεί από την Ελληνική κυβέρνηση. Ώρα 05:30. Ξεκινά η Ιταλική εισβολή στην Ελλάδα. Οι πρώτοι βομβαρδισμοί κατά Ελληνικών φυλακίων και η προέλαση Ιταλικών στρατευμάτων. Τα Ελληνικά στρατεύματα προχωρούν σε πιστή εφαρμογή του προδιαγεγραμμένου αμυντικού σχεδίου, της βραδείας αμυντικής υποχώρησης, στην κυρία γραμμή αντιστάσεως στο Καλπάκι. Η ευθύνη για την υπεράσπιση των Ελληνικών συνόρων στην Ήπειρο ανήκε στην 8η Μεραρχία Πεζικού με διοικητή τον υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο. «Δύναμαι να βεβαιώσω υπευθύνως τον κ. Αρχηγόν ΓΕΣ ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί από το Καλπάκι». Ο Μουσολίνι προσδοκά νίκη των Ιταλικών στρατευμάτων εντός 15 ημερών. Όμως θα διαψευσθεί. Οι Ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να σταματήσουν το Ιταλικό στράτευμα. Έναν στρατό τριπλάσιο σε έμψυχο δυναμικό, σε πυροβολικό και λοιπό εξοπλισμό, με άρματα μάχης και αεροπορική κάλυψη. Ο Ελληνικός στρατός πέτυχε κάτι που για κάποιους φαίνονταν ακατόρθωτο. Την πρώτη νίκη στο ΒΠΠ απέναντι σε δυνάμεις του «Άξονα».

3) Με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940 και μετά την ανακοίνωση της Γενικής Επιστράτευσης μέσα σε δεκαπέντε μέρες κινητοποιήθηκαν και προωθήθηκαν χιλιάδες άνδρες και υποζύγια στα σύνορα με Αλβανία και Βουλγαρία. Επίσης, η Ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από τη Μεγάλη Βρετανία, να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις ως προς τις εγγυήσεις που είχε δώσει τον Απρίλιο του 1939 στην Ελλάδα, σε περίπτωση επίθεσης του «Άξονα». Όμως η Βρετανική συμβολή στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο δεν θα κάνει τη διαφορά. Οι Έλληνες πολεμούν τους Ιταλούς στην Ήπειρο ουσιαστικά μόνοι τους. Την Πέμπτη, 14 Νοεμβρίου 1940, στις 06:30 με το πρώτο φως της ημέρας, ξεκινάει η Ελληνική αντεπίθεση. Μέχρι τις 21 Νοεμβρίου έχουν απελευθερωθεί όλα τα Ελληνικά εδάφη στον κεντρικό τομέα του Καλπακίου, και οι Ιταλικές δυνάμεις έχουν υποχωρήσει στην Πρεμετή. Στις 21 Νοεμβρίου 0 Ελληνικός Στρατός είναι έτοιμος να εισέλθει θριαμβευτικά στην πόλη της Κορυτσάς. Όμως δεν θα είναι η πρώτη φορά. 28 χρόνια πριν Η Ελλάδα μετά από νικηφόρες μάχες με τους Οθωμανούς, καταλαμβάνει ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή της Ηπείρου, και στις 19 Δεκεμβρίου 1912 (6 Δεκεμβρίου παλαιό ημερολόγιο) καταλαμβάνει την Κορυτσά Την Κυριακή, 1η Μαρτίου 1914 στο Αργυρόκαστρο, Οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου ανακηρύσσουν την Αυτόνομη Δημοκρατία της Βορείου Ηπείρου, και σχηματίζουν προσωρινή κυβέρνηση με σκοπό την υπεράσπιση των συμφερόντων της αυτόνομης δημοκρατίας. Με το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας στις 17 Μαΐου 1914, η Αλβανία υπέγραψε και αναγνώρισε την πλήρη αυτονομία, στις επαρχίες της Κορυτσάς και του Αργυρόκαστρου, οι οποίες αποτελούσαν τη Βόρεια Ήπειρο. Όμως τα γεγονότα που ακολούθησαν με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, την επιμονή της Ιταλίας να περάσει η περιοχή υπό την κυριαρχία της Αλβανίας, αλλά και η αδυναμία της Ελλάδας να υπερασπισθεί τα συμφέροντά της, θα οδηγήσουν στην κατάργηση της αυτονομίας και την πλήρη άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων του Αλβανικού κράτους στη Βόρεια Ήπειρο. Στις 22 Νοεμβρίου 1940, Ελληνικές μονάδες ιππικού και πεζικού, εισέρχονται στην Κορυτσά. Εντός της ημέρας, ο αντισυνταγματάρχης Δημήτριος Θεοδωράκης θα υψώσει την Ελληνική σημαία, και θα γίνει ο πρώτος φρούραρχος της πόλης Θα είναι η πρώτη χερσαία στρατιωτική νίκη των συμμάχων στην Ευρώπη απέναντι στον «Άξονα».

4) Νοέμβριος 1940. Ο Ελληνικός στρατός έχει εκδιώξει τους Ιταλούς εισβολείς από το Ελληνικό έδαφος και συνεχίζει την προέλασή του πέρα από τα σύνορα, στην γεωγραφική περιοχή της Βορείου Ηπείρου. Μετά την κατάληψη της Κορυτσάς στις 22 Νοεμβρίου 1940, μέσα σε 16 ημέρες, ο Ελληνικός στρατός θα υψώσει την Ελληνική σημαία στο Πόγραδετς, στη Πρεμετή στους Αγίους Σαράντα και στο Αργυρόκαστρο. Οι Ιταλοί υποχωρούν διαρκώς και βρίσκονται σε κατάσταση πανικού. Ο Μουσολίνι σκέφτεται ακόμη και το ενδεχόμενο να ζητήσει ανακωχή με τους Έλληνες μέσω του Χίτλερ. Τελικά, μετά και από παρέμβαση του Ιταλού υπουργού Εξωτερικών Τσιάνο, θα ζητηθεί η στρατιωτική συνδρομή των Γερμανών εναντίων των Ελλήνων, στις 4 Δεκεμβρίου 1940. Ο Χίτλερ βλέποντας την αποτυχία της Ιταλικής εισβολής στην Ελλάδα, αλλά και τον κίνδυνο να αποτελέσει η Ελλάδα βάση των Βρετανικών βομβαρδιστικών με ακτίνα δράσης τις πετρελαιοπηγές του Πλοέστι της Ρουμανίας, αποφασίζει να επέμβει στα βαλκάνια. Η επέμβαση αυτή θα οδηγήσει στον σχεδιασμό Γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα, μέσω Βουλγαρίας με την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Μαρίτα». Οι Ιταλοί, και με την βοήθεια μεταγωγικών αεροπλάνων της πολεμικής Γερμανικής αεροπορίας, θα μεταφέρουν αρκετές δυνάμεις στην Αλβανία και θα αντέξουν στην αντεπίθεση των Ελλήνων. Οι καιρικές συνθήκες, αλλά και οι δυσκολίες στον ανεφοδιασμό θα ανακόψουν την Ελληνική προέλαση τον Ιανουάριο του 1941, παρά το γεγονός της κατάληψης από τις Ελληνικές δυνάμεις της Χειμάρρας και του περάσματος της Κλεισούρας. Υπό την απειλή της Γερμανικής εισβολής, και μετά από απόρριψη ανεπίσημης πρότασης των Γερμανών για διαμεσολάβηση, η Ελλάδα θα ζητήσει από την Βρετανία ισχυρή χερσαία δύναμη. Οι Βρετανοί θα ισχυριστούν ότι μπορούν να διαθέσουν μόνο μια πολύ μικρή δύναμη, η οποία θα θεωρηθεί από τον Μεταξά ανεπαρκέστατη και θα απορριφθεί. Αυτή θα είναι και η τελευταία του απόφαση. Μετά από 15 ημέρες, θα αποβιώσει λόγω επιπλοκών πυώδους αμυγδαλίτιδας. Όμως ο αγώνας των Ελλήνων συνεχίζεται, μέχρι της τελικής νίκης.

5. Την Τετάρτη, 29 Ιανουαρίου 1941, ο πρωθυπουργός, Ιωάννης Μεταξάς, φεύγει από τη ζωή. Ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ επέλεξε για αντικαταστάτη του, τον νομικό και οικονομολόγο Αλέξανδρο Κορυζή. Όμως παρά την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και το ήθος του, δεν είχε την στρατιωτική εμπειρία, ούτε και την πολιτική ισχύ του προκατόχου του. Η κατάσταση στο Ελληνοαλβανικό μέτωπο είναι σταθερή. Οι πολεμικές επιχειρήσεις είναι μικρής κλίμακας, και διεξάγονται κυρίως στον κεντρικό τομέα του μετώπου. Οι Ιταλοί με αντεπιθέσεις, προσπαθούν να ανακαταλάβουν το πέρασμα της Κλεισούρας, ενώ οι Έλληνες αντιμετωπίζοντας συνθήκες πολικού ψύχους, καταλαμβάνουν το όρος Τρεμπεσίνα. Στις ΗΠΑ, η Ομογένεια δραστηριοποιείται και με όχημα την κίνηση «Greek War Relief Association Inc» θα συλλέξει σημαντικά χρηματικά ποσά που θα διαθέσει για την αγορά και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Ελλάδα. Στη Μ. Βρετανία επικράτησε η άποψη ότι έπρεπε να τηρήσει τη Συνθήκη Εγγυήσεως του 1939, και την Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 1941, η Βρετανική Κυβερνητική Επιτροπή Άμυνας αποφάσισε να στείλει Βρετανική εκστρατευτική δύναμη στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση της επικείμενης Γερμανικής εισβολής. Η Ελληνική πλευρά θα αποδεχθεί την αποστολή εκστρατευτικού σώματος 100.000 ανδρών σε συνάντηση κορυφής στα βασιλικά ανάκτορα στο Τατόι στην Αθήνα. Όμως οι δύο πλευρές θα αποχωρήσουν από την συνάντηση με διαφορετικά συμπεράσματα. Οι Βρετανοί ανέμεναν αποχώρηση του Ελληνικού στρατού από την Ανατολική Μακεδονία και την «Γραμμή Μεταξά» και ενίσχυση της άμυνας στην «Γραμμή Αλιάκμονα» μαζί με τις Βρετανικές δυνάμεις. Οι Έλληνες θεωρούσαν το σχέδιο αυτό σαν έσχατη ανάγκη αναμένοντας από την Γιουγκοσλαβία να συνταχθεί με τους Συμμάχους ενάντια στον Άξονα. Όταν θα διαπιστωθεί η διαφωνία θα είναι αργά. Οι Ελληνικές και Βρετανικές δυνάμεις θα διασπαστούν στο μέτωπο και σε συνδυασμό με την αμφιλεγόμενη στάση της Γιουγκοσλαβίας θα οδηγήσουν στην ήττα και στην κατάρρευση του μετώπου μετά την Γερμανική εισβολή. Πριν την Γερμανική επέμβαση, ο Μουσολίνι θέλει να πετύχει την δική του νίκη εναντίον των Ελλήνων και στις 9 Μαρτίου 1941 θα εξαπολύσει γενική αντεπίθεση. Όμως ένα ύψωμα 731 μέτρων στην μέση του μετώπου που υπερασπίζονται οι Έλληνες με κάθε θυσία, θα θέσει τέλος στις φιλοδοξίες του. Η Ιταλική επίθεση (επιχείρηση Primavera) θα αποτύχει. Η Ελλάδα τελικά θα καταληφθεί από τους Γερμανούς, όμως ο πόλεμος και ο αγώνας των Ελλήνων θα συνεχιστεί μέχρι την τελική νίκη, η οποία θα έρθει 3.5 χρόνια αργότερα.