ΜΝΗΜΗ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

     Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου

                       [εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 29-6-2001]

     Εάν, αγαπητοί μου, ο μέγας Απόστολος Παύλος ωνομάσθη «Απόστολος των Εθνών», για μας τους Έλληνες είναι ο Απόστολος της Ελλάδος. Η Ελλάς πολλά του οφείλει. Είναι ο Απόστολος που αγάπησε τους Έλληνες, γιατί και οι Έλληνες τον αγάπησαν. Εκοπίασε για μας υπερβαλλόντως. Εκείνα που ακούσαμε στην σημερινή αποστολική περικοπή, που αναφέρεται εις τους κόπους του, μέρος έχουμε και εμείς, εμείς οι Έλληνες, μέρος των κόπων του μεγάλου Παύλου. Ό,τι μας είπε όταν ήρθε εδώ, συμπυκνούται στον λόγο του στον Άρειο Πάγο στην Αθήνα. Είναι ένας λόγος που καθρεπτίζει την πνευματική κατάσταση της Ελλάδος, αλλά και την προσφορά του Παύλου. Γι΄αυτό πρέπει συχνά να μελετούμε τον λόγον αυτόν του Παύλου στον Άρειο Πάγο.

      Και πρώτα πρώτα μας είπε ότι παρά την πολυθεΐα μας και το πλήθος των ναών και των βωμών μας, τελικά ότι αγνοούσαμε τον αληθινό Θεό. Μάλιστα, επαινεί τους Έλληνες για την θρησκευτικότητά των, ότι μας βρήκε, λέει, πάρα πολύ θρησκευτικούς εμάς τους Έλληνες. Αυτό είναι πολύ κολακευτικό- άλλο θέμα ότι δεν γνωρίζαμε τον αληθινό Θεό. Μας βρήκε, όμως, πολύ θρησκευτικούς εμάς τους Έλληνες. Μας κηρύττει λοιπόν τον άγνωστο ή τον χαμένο Θεό. Μετά την πτώση των πρωτοπλάστων η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι ελησμόνησαν τον αληθινόν Θεόν και έτσι άρχισαν να λατρεύουν εκείνο που έβλεπαν, εκείνο που ήτανε μπροστά τους, δηλαδή την κτίσιν, όπως το λέγει αυτό ο Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, στο πρώτο κεφάλαιο, που λέει «οἱ ἄνθρωποι ἐλάτρευσαν τήν κτίσιν παρά τόν Κτίσαντα». Αλλά επήλθε ο σκοτισμός. Το πρώτο σύμπτωμα της πτώσεως των πρωτοπλάστων ήταν η ειδωλολατρία.

      Ένα δεύτερο: «Και Αυτός ο άγνωστος Θεός», μας είπε, πάντα εκεί, εις την Πνύκα, «είναι ένας και μόνον Ένας Θεός» -δεν έχουμε πολυθεΐα, ένας είναι ο Θεός- «και Αυτός είναι Δημιουργός του παντός». Επί λέξει είπε: «Ὁ Θεός ὁ ποιήσας τόν κόσμον». Ο Θεός. Ένας Θεός. Ένα τρίτο: ότι Αυτός ο Θεός είναι Κύριος. «Κύριος» σημαίνει απόλυτος Κύριος. Δεν υπάρχει άλλος που να κυριεύει την δημιουργία, Αυτός είναι ο μόνος Κύριος. «Οὗτος», είπε, «οὐρανοῦ καί γῆς κύριος ὑπάρχων».

    Και ένα τέταρτο: ότι αυτός ο Θεός είναι προνοητής.  «Αὐτός διδούς» είπε, «πᾶσιν ζωήν καί πνοήν κατά πάντα». Ναι. Δεν είναι σαν μια μακαριότητα παθητική που δεν ενδιαφέρεται για τον κόσμον, όπως μετέπειτα βγήκαν διάφορες θεωρίες περί Θεού, ότι το σύμπαν είναι απλώς ένα μηχάνημα, το χόρδισε –κούρδισε- ο Θεός, και απεσύρθη, και δεν ενδιαφέρεται πλέον δια τον κόσμον, αφού έθεσε προηγουμένως τους λεγομένους φυσικούς νόμους. Επεμβαίνει ο Θεός στο καθετί. Μας κάνει εντύπωση αυτό που μας είπε ο Χριστός, ότι «ένα σπουργίτι» –  τι είναι σπουργίτι; Ένα πουλάκι. Τι είναι το σπουργίτι. Τίποτα δεν είναι…- «ο Θεός γνωρίζει, γι’ αυτό  και φροντίζει, δεν πίπτει κάτω, δηλαδή δεν ψοφάει, εάν δεν το ξέρει αυτό ο ουράνιος Πατέρας. Εάν δεν το επιτρέψει ο ουράνιος Πατέρας». Κύριε, μέχρι αυτής της λεπτομερείας; «Κι ακόμη περισσότερο», θα πει ο Χριστός. «Και οι τρίχες της κεφαλής σας είναι μετρημένες». Ποιος κάθισε ποτέ να μετρήσει τις τρίχες της κεφαλής του; Ο Θεός όλα τα γνωρίζει και για όλα προνοεί. Και μάλιστα μας είπε ότι «εάν φροντίζει για τα πουλιά του ουρανού, πόσο περισσότερον θα φροντίσει για εσάς τους ανθρώπους;», είπε εις την επί του Όρους ομιλία Του.

    Ακόμη, είπε ο Παύλος ότι είναι Θεός όλων των ανθρώπων. Χωρίς φυλετικές διακρίσεις. Σήμερα πάσχομε γύρω από το θέμα των φυλετικών διακρίσεων. Και μάλιστα, κάπου ξεπερνάμε τα πράγματα όταν λέμε ότι ενέργειες δικές μας, μεταξύ μας –σας είπα, ξεπερνάμε τα πράγματα- και λέμε ότι αυτό είναι ρατσισμός. Κακώς, γιατί εκεί πια δεν υπάρχει ρατσισμός. Ο ρατσισμός είναι στην περίπτωση που έχουμε τις φυλετικές διακρίσεις, όπως είναι φερειπείν οι λευκοί πώς βλέπουν τους μαύρους, πώς βλέπουν τους κίτρινους, τους Κινέζους της Άπω Ανατολής κ.λπ. Αυτές είναι οι φυλετικές διακρίσεις. Κι όμως ο Παύλος μάς είπε: «Ἐποίησε τε –δηλαδή ο Θεός- και εποίησε, «ἐξ ἑνός αἵματος – από τον Αδάμ και την Εύα- πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπί πᾶν τό πρόσωπον τῆς γῆς». Αν όλοι οι άνθρωποι, επάνω στον πλανήτη μας εγνώριζαν, ζούσαν, ησπάζοντο τον Χριστιανισμόν, δεν θα  υπήρχε αυτό που λέμε «φυλετικές διακρίσεις». Εκεί θα βρίσκαμε και αυτό που λέμε «ισότητα» – τσακώνονται, μαλώνουν οι γυναίκες γι’ αυτήν την ισότητα… Εκεί θα βρούμε, ακόμη στο Ευαγγέλιον, την απουσία, σας είπα, των φυλετικών διακρίσεων. Εάν όμως ζούσαμε το Ευαγγέλιον… Αλλά δεν το ζούμε, και μένομε σε μιαν άγνοια, παρότι μετά το κήρυγμα του Παύλου στην Αθήνα έχουν περάσει δύο χιλιάδες χρόνια. Ντροπή μας!

     Και τέλος, ακόμη ένα σημείο, ή ακόμη ένα προτελευταίο σημείο, «έβαλε μέσα στον κάθε άνθρωπο την εικόνα Του ο Θεός, για να επιθυμεί ο κάθε άνθρωπος να αναζητά το πρωτότυπό της». Το πρωτότυπό της. Δηλαδή είπε: «ζητεῖν τόν Κύριον – ζητεῖν– ἤ ἄρα γέ ψηλαφήσειαν αὐτόν καί εὔροιεν. Ἐν αὐτῷ γάρ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν». Ψηλάφησε λίγο τον εαυτό σου και θα βρεις τον Θεό μέσα σου. Αυτό μας είπε ο Παύλος. «Ἐν αὐτῷ γάρ ζῶμεν καί κινούμεθα καί ἐσμέν».. Και βρισκόμεθα. Και είμαστε.

      Μας είπε ακόμη και για τον Ιησούν Χριστόν. Ένα τελευταίο. Το άφησα τελευταίο. Μιλούσε γενικά δια τον Θεόν. Τώρα ειδικεύει τον λόγο του και μας ομιλεί για τον Ιησούν Χριστόν, δηλαδή τον Θεόν Λόγον που ήρθε στον κόσμον και μας εκήρυξε την ελευθερία μας, την πνευματική μας ελευθερία, μας απεκάλυψε τον αληθινό Θεό και λοιπά. Αλλά δεν είχαμε την δύναμη να τον καταλάβουμε τον Παύλο. Διότι, όταν μίλησε για τον Ιησού Χριστό και μίλησε για την Ανάστασή Του, πωπωπω, οι σοφοί Αθηναίοι… δεν κατάλαβαν τίποτε… Τι θα πει Ανάσταση; Νόμισαν ότι είναι μία θεότητα η Ανάστασις, γιατί είχανε μάθει μέχρι τότε να λατρεύουνε τους θεούς κατά ζεύγη. Φερειπείν, στην Αίγυπτο: ο Όσιρις – η Ίσις. Εδώ, ο Απόλλων- η Δήμητρα. Αρσενική θεότητα- θηλυκή θεότητα. Και η αρσενική θεότητα γονιμοποιεί την θηλυκή την θεότητα, όπως είναι η Γη- φερειπείν γονιμοποιεί ο Απόλλων- ο θεός…Ήλιος- γονιμοποιεί την γην, δεν είναι τυχαίο γιατί ο ήλιος είναι αρσενικού γένους, ούτε τυχαίο είναι γιατί η γη είναι θηλυκού γένους, αλλά γονιμοποιεί την γην και η γη παράγει. Ο Όσιρις- αρσενικού γένους- γονιμοποιεί την Γην – η Ίσις- και παράγει η γη. Δηλαδή η θεοποίησις της κτίσεως, ηλίου και γης.

    Έτσι, λοιπόν, παίρνοντας τις θεότητες κατά ζεύγη, οι Έλληνες όταν άκουσαν περί Ιησού Χριστού και περί Αναστάσεως, θηλυκού γένους η Ανάστασις, εξέλαβαν ότι είναι μία θεότητα. Δεν μπορούσανε να ακούσουνε παρακάτω. Άρχισαν να παρανοούν. Άρχισαν να παρεξηγούν. Δεν μπορούσε να πει τίποτε περισσότερο ο Απόστολος – ξέρετε γιατί; Άρχισαν να χλευάζουν οι Αθηναίοι. Θα μπορούσε να τους πει ο Παύλος: «Για σταθείτε, Αθηναίοι σοφοί, δεν με καταλάβατε. Με παρανοήσατε!». Όμως δεν το ‘κανε. Γιατί δεν τον άφηναν από την χλεύη που έκαναν. Και του είπαν εκείνο το…το αμίμητον: «Ε, καλά, καλά μας τα είπες. Ἀκουσόμεθα σέ πάλιν. Θα σε ξανακούσουμε». Και κατέβηκε ο Παύλος από το βήμα. Όμως, όταν αργότερα θα καταλαβαίναμε, όπως από το κήρυγμά του επίστευσε ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης – σπουδαίος άνθρωπος· με αξίωμα ε;- η Δάμαρις, κάποια σπουδαία γυναίκα των Αθηνών, σιγά σιγά έγινε και η εκκλησία των Αθηναίων, έγινε η εκκλησία της Κορίνθου, της Θεσσαλονίκης, αρχίσαμε να ψηλαφούμε πραγματικά τα λόγια του Παύλου και να αρχίζουμε να βρίσκουμε την αλήθεια. Αυτό στάθηκε ο Παύλος όταν ήρθε στην Ελλάδα. Ο Παύλος…

     Όταν ήρθε στην Αθήνα ο Παύλος –μας σημειώνει ο Λουκάς εις το βιβλίο των Πράξεων- «παρωξύνετο τό πνεῦμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντι κατείδωλον οὖσαν τήν πόλιν». Ένας Εβραίος δεν μπορούσε να βλέπει τα είδωλα. Ο Παύλος υπέφερε κινούμενος στα έθνη και βλέποντας τα είδωλα. Δεν μπορούσε. Αγανακτούσε. Και εδώ λέγει «παρωξύνετο». Πώς θα το εξηγήσουμε αυτό το «παρωξύνετο»; Παραξενευότανε, επαναστατούσε· «θεωροῦντι», όταν έβλεπε να είναι η πόλις των Αθηνών κατείδωλος, γεμάτη από είδωλα. Μάλιστα πολλοί Αθηναίοι φιλοτεχνούσαν, δηλαδή παρήγγελλαν αγάλματα διαφόρων θεοτήτων και τα ‘βαζαν και εις τα πεζοδρόμια τους και εις τους κήπους των κ.λπ. Ώστε είπε κάποιος σύγχρονος ότι οι θεοί στην Αθήνα ήσαν πιο πολλοί από τους Αθηναίους…

     Εάν επανήρχετο, όμως, ο Παύλος, σήμερα στην Ελλάδα, ύστερα από είκοσι, αγαπητοί μου, αιώνες, και ανέβαινε επάνω στην ακρόπολη των Αθηνών, πώς θα την έβλεπε την Αθήνα και γενικότερα την Ελλάδα και πώς θα την χαρακτήριζε; Σήμερα, αγαπητοί μου, θα είχαμε πάλι ανάγκη να μας πει για τον άγνωστο Θεό. Γιατί υπάρχει τόσο η αθεΐα -κάτι χειρότερο από τότε, δεν υπήρχε τότε η αθεΐα, υπήρχε η ειδωλολατρία· και όπως σας είπα, επήνεσε ο Παύλος την θρησκευτικότητα των Αθηναίων: «Σας βλέπω», λέει, «ότι είσαστε οι πιο θρησκευτικοί. Από όλους τους Έλληνες». Σήμερα όμως δεν έχουμε την ειδωλολατρία απλώς, έχουμε και την αθεΐα. Δεν πιστεύουμε σε τίποτα. Αυτό είναι το δυστύχημά μας. Συνεπώς έχουμε αγνωσίαν Θεού. Ναι. Αγνωσία Θεού. Δεν ξέρουμε τον Θεό. Να πω για τους Χριστιανούς μας; Θα ‘λεγε κάποιος: «Ε! Γνωρίζουμε τον Θεό». Τι γνωρίζουμε; Μπορούμε να πούμε στοιχειώδη πράγματα για τον Θεό; Εδώ δεν πιστεύουμε – πολλοί Χριστιανοί…- πρώτα πρώτα το Τριαδικό του Θεού. Δεν πιστεύουμε στην πρόνοια του Θεού. Νομίζουμε ότι ο Θεός είναι σαν τα μούτρα μας- επιτρέψατέ μου να μιλήσω έτσι, όταν μπορούμε να λέμε εκφράσεις περίεργες και ποικίλες: «Τι να σου κάνει ο Θεός; Ποιον να πρωτοκοιτάξει…», λέμε στη λαϊκή μας γλώσσα. Ποιον να πρωτοκοιτάξει; Δηλαδή τι είναι ο Θεός; Κάπως περίπου σαν κι εμάς, ώστε να δυσκολεύεται να δει τους ανθρώπους και να τους βοηθήσει; Δηλαδή, δεν πιστεύουμε ότι ο Θεός φροντίζει για όλους τους ανθρώπους κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ; Εμείς οι Χριστιανοί, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί… Αν πηγαίνατε λίγο περισσότερο, λίγο παρά πέρα να βλέπατε αυτήν την άγνοια που υπάρχει… Κι αυτό είναι ένα δυστύχημα.

   Το ξέρετε, αγαπητοί μου, ότι ξαναγυρίζουμε εις το δωδεκάθεον του Ολύμπου και λεγόμαστε δωδεκαθεϊστές; Το ξέρετε αυτό; Ναι. Γυρίζουμε ξανά εις το δωδεκάθεον του Ολύμπου. Τρομάρα μας… Βέβαια, πολλές φορές σας τα έχω πει, και ελπίζω ότι δεν σας αιφνιδιάζω με αυτά που σας λέγω, απλώς τα λέγω για υπόμνηση. Μας έλεγε κάποιος που είχε πάει στους Δελφούς και ηύρε, λέει, έναν καθηγητή πανεπιστημίου στους Δελφούς, ο οποίος έκανε προσευχή εις τον Απόλλωνα… :«Ω θεέ Απόλλων…»… Θέλομε ξύλο; Δηλαδή κοπίασε ο Παύλος εις μάτην για μας εδώ τους Έλληνες;

    Ας προσέξουμε, αγαπητοί, διότι έρχεται βαρύ το χέρι του Θεού. Διάβαζα στον προφήτη Ιερεμία το εξής. Ακούστε. Αποτείνεται ο Θεός εις τον λαό Του, τον Ισραήλ. Προ Χριστού. Και λέει. Επειδή ο λαός Του είχε αποκλίνει και είχε στραφεί προς την ειδωλολατρία, διότι εζήλευε εκείνα που οι γύρω λαοί λάτρευαν, άφησαν τον αληθινό Θεό και εστράφησαν στα είδωλα, λέει: «Εάν ο Μωυσής σταθεί μπροστά μου και ο Σαμουήλ –σπουδαία πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης– και με παρακαλέσουνε για τον λαό, δεν θα τους ακούσω». Ακούσατε; «Δεν θα τους ακούσω!». Σήμερα, αν λέμε και ζητάμε την πρεσβεία του Αποστόλου Παύλου, να μας σώσει εμάς τους Έλληνες, μήπως πει το ίδιο ο Θεός; «Δεν θα τον ακούσω τον απόστολο Παύλο». Και είπε ο λαός: «Και πού θα πάμε;». Και απαντάει ο Θεός. Θα το ‘λεγα, θα το ‘λεγα, να με συγχωρέσει ο Θεός που το λέω έτσι: «Να πάτε κατά διαβόλου». Να με συγχωρέσετε κι εσείς. Για μας τους Έλληνες: «Να πάτε κατά διαβόλου… Δυο χιλιάδες χρόνια σας περιμένω. Τι κάνατε;».

     Όχι ότι δεν υπάρχει και πιστός λαός. Υπάρχει. Ακούστε λοιπόν τι λέει ο Θεός εδώ: «Ένα μέρος από σας θα σας φάει μαχαίρι· ένα μέρος από σας θα σας φάει η πείνα· ένα μέρος από σας θα σας φάει η αιχμαλωσία». Λοιπόν; Αγαπητοί μου. Έχομε ορατά σημάδια απειλής της πατρίδος μας, του λαού μας. Έχομε ορατά σημάδια απειλής της πατρίδος μας, το ακούτε; Το λέω διπλά. Αν κανείς για μια στιγμή τον πήρε ο ύπνος, να το ακούσει.

     Αγαπητοί. Ο άγιος Παύλος είναι το πρώτο καλλιτέχνημα της θείας χάριτος. Αλλά και το λαμπρό υπόδειγμα αγαθής προαιρέσεως. Έτσι, ας τον μιμηθούμε τον μέγαν Παύλον. Να γίνουμε μικροί Παύλοι. Θα ήταν η καλύτερη απάντηση στους τόσους του κόπους για να εκχριστιανίσει την πατρίδα μας. Η Ελλάδα τού οφείλει πολλά. Αν τιμάμε τον Παύλον, αυτό σημαίνει ότι έχομε τον Χριστόν. Κι αν έχομε τον Χριστόν, έχομε ό,τι καλύτερο για την διατήρηση της ορθοδόξου χριστιανικής μας ταυτότητος. Αλλά και της ελληνικής μας ταυτότητος. Κι αυτή τη στιγμή, όπως σας είπα ήδη, και τα δύο απειλούνται. Και η Ορθοδοξία μας απειλείται – ή δεν το βλέπετε; – αλλά και η ελληνικότητά μας απειλείται – ή δεν το βλέπετε κι αυτό;-, γι΄αυτό είναι ανάγκη να κρατήσουμε σφιχτά τον Χριστόν που μας κήρυξε ο Παύλος. Ναι. Ο Παύλος. Ο μέγας Παύλος που τόσα του χρωστάμε. Αμήν.

          ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

    και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

              μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

απομαγνητοφώνηση και ψηφιοποίηση της ομιλίας:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΗ: