ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ΜΑΤΘΑΙΟΥ[:Ρωμ.2,10]   

  Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου, με θέμα:

«Δοξα και τιμη και ειρηνη

παντι τω ἐργαζομενω το ἀγαθον»

 [εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 10-7-1983, (Β94)  

      «Δόξα  καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Αυτό, αγαπητοί μου, μας παραγγέλλει σήμερα ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους επιστολήν του. Μία θέσις επικαιροτάτη και πάντοτε σημαντική δια την συντήρησιν μίας κοινωνίας ανθρώπων. Εις αυτήν την θέσιν βεβαίως δεν υπάρχει ευχετική διάθεσις του Αποστόλου. Ότι δηλαδή «ας υπάρχει δόξα και ας υπάρχει τιμή και ειρήνη σε καθέναν που εργάζεται το αγαθόν». Αλλά καθορίζει, τρόπον τινά, μία λειτουργία, έναν νόμο, που υπάρχει εις αυτόν τούτον τον άνθρωπο. Και πραγματικά είναι η σχέσις του αγαθού ή του κακού ως προς την λειτουργικότητα του ιδίου του ανθρώπου. Δηλαδή η δομή της ανθρώπινης υπάρξεως, που δεν είναι παρά η ψυχή και το σώμα, είναι τέτοια ώστε να λειτουργεί αρμονικώς, ευρύθμως, μόνο με την παρουσία του αγαθού. Αντιθέτως, με την παρουσία του κακού, αυτή η ευρυθμία της ανθρωπίνης κατασκευής διαλύεται. Χάνεται κυριολεκτικά.

Είναι λοιπόν ένας, ούτως ειπείν, νόμος το αγαθόν, βιολογικός και ψυχολογικός. Δεν παίρνω την σχέση την μεταφυσική, την σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, αυτήν την στιγμή που σας ομιλώ. Αλλά παίρνω μόνο ποια είναι η σχέσις αυτών των ιδίων των μερών ή μελών της ανθρωπίνης υπάρξεως από βιολογικής και ψυχολογικής πλευράς, με την παρουσία του αγαθού ή του κακού. Γιατί λέγει ο ίδιος ο Απόστολος λίγο πιο πάνω: «Θλῖψις καί στενοχωρία παντί τῷ ἐργαζομένῳ τό κακόν». «Θλίψις, πίεση, ζούληγμα και στενοχωρία για καθέναν που εργάζεται το κακόν». Αντιθέτως: «Δόξα δέ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν».

Θα πρέπει, αγαπητοί μου, πραγματικά να προσέξομε αυτήν την θέσιν, που ο λόγος του Θεού, δια γραφίδος Αποστόλου Παύλου μας αποκαλύπτει. Θα πρέπει πάρα πολύ, πραγματικά. Παρατηρούμε ότι ο Θεός κατασκεύασε τον άνθρωπον να μην αμαρτάνει. Και συνεπώς η ζωή του ανθρώπου εξαρτάται από την ζωή του Θεού. Εάν ο άνθρωπος, κατά κάποιον τρόπο, αμαρτήσει ή συνεχίζει να αμαρτάνει, αποκόπτεται από τον Θεό και η ζωή η δική του αποκόπτεται οπωσδήποτε από την ζωή του Θεού. Αλλά ο άνθρωπος δεν είναι αυτοζωή. Μόνον ο Θεός είναι αυτοζωή. Και συνεπώς αποκοπτόμενος ο άνθρωπος δια του κακού και όχι δια της εργασίας του αγαθού, νεκρούται ή διαλύεται. Λέγει πολύ ωραία ένας ψαλμικός στίχος: «Ἀποστρέψαντός δέ σου τό πρόσωπον ταραχθήσονται». «Όταν Εσύ ο Θεός, η αυτοζωή, γυρίσεις το πρόσωπό σου -ανθρωπομορφική έκφρασις- τότε τα πάντα, που παίρνουν ζωή από Σένα, όλα θα ταραχθούν, όλα θα αισθανθούν ότι έχασαν τα νερά τους· γιατί τα πάντα από Σένα εξαρτώνται και δεν έχουν από μόνα τους την ζωήν».

      Αλλά ας δούμε από πιο κοντά, αγαπητοί μου, το χωρίο αυτό του Αποστόλου Παύλου, το τόσο πολύτιμο, το οποίον σε κάθε στιγμή πειρασμού μας, θα πρέπει να το ανακαλούμε εις την μνήμην μας. Όταν μας τυχαίνει ένας πειρασμός δια να πράξομε το κακόν, τότε αμέσως να ενθυμούμεθα και να λέμε: «Δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Και θα αποκρούομε τον πειρασμόν εκείνον, ο οποίος έρχεται να μας ξετινάξει και να μας διαλύσει πραγματικά.

     Όταν λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος ότι είναι δόξα και τιμή και ειρήνη στον καθένα που εργάζεται το αγαθόν, μας κάνει εντύπωση αυτό το «παντί». Δηλαδή στον κάθε ένα. Πράγματι, υπάρχει μία καθολικότης του πράγματος. Δεν είναι κάτι το οποίον αφορά μόνο κάποια κατηγορία ανθρώπων. Αλλά όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών και κάθε πολιτικής, θα λέγαμε, καταστάσεως, αν είναι αυτοί οι άνθρωποι. Οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Εξάλλου αν παρακολουθήσατε την όλη περικοπή, αναφέρεται εις τον «Ἰουδαῖον» και εις τον «Ἕλληνα». Και «Ἰουδαῖος» είναι εκείνος που έχει τον νόμο του Θεού, ο δε «Ἕλλην» δεν είναι βέβαια ο «Ἕλλην» με τη γεωγραφική σημασία της λέξεως, αλλά με την έννοια της θρησκείας. Δηλαδή την ειδωλολατρικήν, δηλαδή ο ειδωλολάτρης. Ο άνθρωπος ο οποίος δεν έχει τον νόμο του Θεού, αλλά έχει τον νόμο της συνειδήσεως. Έχει δηλαδή αυτήν ταύτην την φύσιν, όπως ο Θεός τον κατεσκεύασε, που είναι η εικόνα του Θεού ο κάθε άνθρωπος και που ο Θεός ετοποθέτησε μέσα στον κάθε άνθρωπο τον άγραφο νόμον Του. Και εάν ο άνθρωπος δεν διεστράφη, τότε ο άγραφος αυτός νόμος διατηρείται μέσα εις την καρδιά και καθοδηγεί τον άνθρωπο. Έτσι θα λέγαμε ότι είναι για κάθε άνθρωπο αυτή η θέσις, ότι πρέπει να τηρεί το αγαθόν. Οποιοσδήποτε κι αν είναι· μικρός και μεγάλος, πολιτισμένος και απολίτιστος, της οποιασδήποτε εποχής.

     «Παντὶ», λοιπόν, «τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν». Σας κάνει εντύπωση ότι ενώ μιλήσαμε και είπαμε ότι ο Θεός έβαλε τον νόμο Του μέσα στις καρδιές των ανθρώπων, που είναι άγραφος από ανθρωπίνης πλευράς; Σας κάνει εντύπωση που λέγει εδώ «παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν»; Εάν είναι δηλαδή μία έμφυτος κατάστασις, τότε γιατί θα πρέπει να εργαστώ το αγαθόν; Έμφυτος είναι τι; Ο νόμος του Θεού που καθορίζει το τι είναι καλόν και το τι είναι κακόν. Αλλά εγώ θα πρέπει να δουλέψω πάνω πρώτα στην εκλογή του καλού ή του κακού και κατόπιν να αρχίσω να εργάζομαι πάνω στο αγαθόν. Διότι η αναχώρησίς μου από τον Παράδεισον στο πρόσωπο του Αδάμ και της Εύας, μου καθιστά στον παρόντα κόσμο και εις την παρούσα ζωή δύσκολον το αγαθόν. Ενώ θα ήτο πολύ εύκολον, εάν ήμουν μέσα εις τον Παράδεισον. Τώρα που βγήκα από τον Παράδεισον, για μένα τον άνθρωπο είναι δύσκολο το αγαθόν. Θα πρέπει λοιπόν να δουλέψω.

     Εξάλλου, δεν είναι δυνατόν να έχει αξία το αγαθόν, από την στιγμή που θα μου δοθεί ως ένα προσόν, για το οποίο δεν θα έχω δουλέψει. Αν, επί παραδείγματι, είμαι υψηλός ή κοντός, αυτό δεν είναι δικό μου θέμα. Αν είμαι έξυπνος ή όχι, αν έχω κάποιες καλλιτεχνικές ικανότητες ή όχι, αυτά είναι προσόντα. Αυτά είναι προσόντα. Δεν έχω να επαινεθώ. Εάν είμαι έξυπνος άνθρωπος, γιατί να καυχηθώ; Γιατί να μου δώσει ο Θεός αμοιβήν; Εκείνος με έκανε έξυπνον. Αλλά εάν έχω αρετήν, επειδή μπαίνει το στοιχείον της εργασίας, μπαίνει το στοιχείον του κόπου, τότε έχω τον έπαινον. Και αυτό έχει πάρα πολλή σημασία και αξία. Δηλαδή, με άλλα λόγια, αγαπητοί μου, το αγαθόν δεν είναι υπόθεσις τυχαία. Είναι υπόθεσις πραγματικής δουλειάς. Πρέπει, συνεπώς, να καταβάλομε τον κόπο μας, την επιμέλειά μας και το ενδιαφέρον μας.

    Μην ξεχνάτε ότι ο Θεός όταν ετοποθέτησε τους πρωτοπλάστους εις τον Παράδεισον τούς είπε να εργάζονται. Τι να εργάζονται; Τον κήπον; Μα ο κήπος ήτο αυτοφυής. Ακόμη δεν υπήρχε ανάγκη καν υδρεύσεως. Λέγει σαφώς η Αγία Γραφή ότι ανήρχετο νερό, λέγει, πηγή και επότιζε τον κήπον. Τι έπρεπε να κάνει ο άνθρωπος; Ω, αγαπητοί μου, να εργαστεί τις αρετές. Κι επειδή οι πρωτόπλαστοι δεν εργάστηκαν τις αρετές, δεν επρόσεξαν, που τους είπε ο Θεός να προσέξουν, δηλαδή δεν καλλιέργησαν την προσοχήν, δεν εφρόντισαν περί της ψυχής των, να βάλουν μάντρα, γιατί ο Παράδεισος είναι η ψυχή μας, είναι ακριβέστερα η ύπαρξίς μας, αυτός είναι ο  Παράδεισος του Θεού. Δεν είπε ο Κύριος ότι «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστίν»; «Είναι μέσα σας».

    Και πήραν την εντολή να εργάζονται τον Παράδεισον και να φυλάττουν τον Παράδεισον. Δηλαδή τον εαυτό τους να τον φυλάττουν από το κακό και από τον διάβολο. Και από την αμαρτία. Και να δουλεύουν, θετικώς τώρα, τις εντολές του Θεού. Και τότε, ποιες ήταν οι εντολές του Θεού; Οι εντολές του Θεού ήταν: να εργάζονται. Εντολή ήταν. Να φυλάττουν. Εντολή ήταν. Και να νηστεύουν. Δεν θα φάτε από τον καρπόν αυτόν. Τρεις εντολές. Δεν εδούλεψαν τις εντολές, δεν εργάστηκαν το αγαθόν και απώλεσαν τον Παράδεισον. Και εξήλθον του Παραδείσου. Έφυγε η Χάρις του Θεού. Βεβαίως ήτο τοπικός Παράδεισος. Μη νομίσετε ότι κάνω απλή μεταφορά και τα πράγματα είναι συμβολικά και μεταφορικά. Ήταν πραγματικός Παράδεισος. Αλλά ο καθαυτό πραγματικός Παράδεισος, πέραν από την τοπική του διάστ%B