Τὸ χριστιανικὸ αἴτημα ἔγκειτει εἰς τὴν διατήρησιν ἢ συντήρησιν τοῦ πυρός, τὸ ὁποῖον ἦλθε νὰ ἀνάψῃ ὁ Χριστὸς ἐπὶ τῆς γῆς. Πόσοι δὲν ἐπέρασαν ἀπὸ ἐνθουσιασμόν, ἀπὸ θέρμην; Ὁ βίος, ὁ χρόνος, οἱ μέριμνες, οἱ ἁμαρτίες τῶν λογισμῶν, τὰ πάθη, ἡ ἀμέλεια, ἡ λήθη, ἡ ἄγνοια, ἔσβυσαν τὴν λαμπάδα. Καὶ ἐνταῦθεν ἡ νέκρωσις τῆς ψυχῆς, τὸ πνευματικὸν σκότος. «Ἔστωσαν οἱ ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι». Οἱ πέντε παρθένοι κατεκρίθησαν διότι δὲν διετήρησαν τὴν λαμπάδα ἀναμμένη…

 *    *   *

Προφήτης ὑπῆρξε ὁ π. Αὐγουστῖνος καὶ ὄρχαμος λαοῦ δεδουλωμένου. Καὶ μάρτυς τῇ προαιρέσει. Καὶ πυρσὸς εὐσεβείας καὶ εὐαγγελιστὴς μέσα εἰς τὰ σκότη τῆς μικρᾶς ἐθνικῆς νυκτός. Καὶ ἄγγελος παρήγορος τῶν ἀπελπισμένων. Καὶ τοῦτο ὄχι ἄνευ κινδύνου. «Ὁσάκις ἐκήρυττον ἠγνόουν ἐὰν θὰ κατηρχόμην ζῶν ἀπὸ τοῦ ἄμβωνος». Καὶ τὸ ἐγνώριζε, τὸ προσφερόμενον εἰς τὸ θυσιαστήριον τῆς Πίστεως καὶ Πατρίδος τὸν βωμὸν ἐθελόθυτον σφάγιον. Διότι, ὡς ἀποκαλύπτει, ὄχι ἀπὸ κενοδοξίαν, μὴ ἔχουσαν τόπον εἰς τὴν τὸ μαρτύριον μελετῶσαν καὶ ποθοῦσαν ψυχήν μου, ἀλλ᾽᾽ἀπὸ ζῆλον θεοῦ, «πόθος μαρτυρίου διὰ τὸ ἔθνος μου ἐφλεγε τὴν καρδίαν μου».

Διερωτῶμαι, τί εἶναι «ὁ κακοπαθῶν καλὸς στρατιώτης Χριστοῦ» ἂν ὄχι ὁ τοιαῦτα καὶ λέγων καὶ ἐγαζόμενος; Καὶ τὰ ἀθλήματα αὐτὰ καὶ οἱ ἀγῶνες μέχρι θανάτου εἰς ἀκριτικὰς περιοχὰς ἐν μέσῳ συμπατριωτῶν σκλάβων, δὲν ἀπέβλεπον εἰς τέλη ἀνθρώπινα. Ἦσαν καρπὸς ἀγάπης καὶ ἐξάρσεως τῆς ψυχῆς μέχρι δίψης τοῦ θανάτου ὑπὲρ τῶν ὁμογενῶν του. Προσεφέρετο εὐχαρίστως, ἀλλὰ κατὰ ἄγνωστον καὶ ἀνεξιχνίαστον θεοδικίαν, ἀντ᾽ αὐτοῦ παρεδίδοντο εἰς σφαγὴν ἄλλοι τινὲς δεδεμένοι εἰς κάποιον φυτὸν Σαβέκ. Καὶ παρεπονεῖτο διὰ τοῦτο. Διὸ καὶ ἀσχάλλων λέγει. «Μολονότι ἐπλησίασα τὰς πύλας τοῦ Ἅδου, δὲν μὲ ἔκρινεν ἄξιον τοῦ Μαρτυρίου ὁ Κύριος!» Διότι τὸν ἐφύλαττε, λεγομεν ἡμεῖς, ἐν τῇ πανσόφῳ οἰκονομίᾳ του, διὰ τοὺς καλοὺς ἀγῶνας τοῦ λόγου ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἔθνους.

Διότι, ἂς μᾶς συγχωρηθῇ ἡ ἀπόφασις, ὁ π. Αὐγουστῖνος ἔχει πίστιν. Καὶ ὅταν ἔλθῃ ὁ Κύριος ἐπὶ τῆς γῆς, νομίζω «εὑρήσει τὴν πίστιν» εἰς τὸν ἄνδρα. Καὶ τὰ ἔργα του εἶναι ἔργα πίστεως ἐν μέσῳ γενεᾶς ἀπίστου ἢ ὀλιγοπίστου.

Ἂνθρωπος ποὺ πεινᾷ καὶ διψᾷ καὶ ἀγρυπνεῖ καὶ κακοπαθεῖ καὶ ἐκτίθεται εἰς κινδύνους ὑπὲρ τῆς εὐσεβείας καὶ ἀπωθεῖ ἀξιώματα καὶ προσεύχεται καὶ ἐλέγχει Βασιλεῖς καὶ μάχεται κατὰ τῶν παραβάσεων τῶν νόμων τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν Ἱ. Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας, κἂν ἄρχοντες κἂν Ἐπίσκοποι κἂν Πατριάρχαι εἶναι, εἶναι ἄνθρωπος πίστεως.

Κληρικὸς Ὀρθόδοξος ποὺ φυλάττει τὴν Ὀρθόδοξον διδασκαλίαν καὶ παράδοσιν καὶ ζῇ κατ᾽ αἴσθησιν ψυχῆς τὸ μεγαλεῖον τῆς θρησκείας του καὶ παθαίνεται καὶ πάσχει ὅταν κινδυνεύῃ καὶ ἐλέγχει καὶ διαμαρτύρεται καὶ συνεγείρει τὸν λαὸν καὶ γνωρίζει φίλους καὶ ἀδελφοὺς εἰμὴ τοὺς ποιοῦντας τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς εἶναι ἱερωμένος πίστεως.

Θεολόγος ποὺ δὲν συμπαρεσύρθη ἀπὸ τὸ ἰσχυρότατον ρεῦμα τοῦ «εὐσεβοῦς» ὀρθολογισμοῦ, ποὺ ψυχραίνει τὴν πίστιν, καὶ βιοῖ ὡς Μοναχὸς καὶ ὁμιλεῖ διὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας καὶ μιμεῖται τοὺς ἀσκητικοὺς διδασκάλους καὶ δὲν ἐπαισχύνεται, ὅπως οἱ πολλοί, νὰ κηρύττῇ περὶ θανάτου καὶ κρίσεως καὶ διαβόλου καὶ κολάσεως καὶ περὶ τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἐν μεταρσιώσει καὶ μυστικῇ μεθέξει τῶν αἰωνίων ἀληθειῶν ποὺ κηρύττει, εἶναι θεολόγος πίστεως.

Καὶ ὁ π. Αὐγουστῖνος εἶναι ὅλα αὐτά. Διότι· δὲν ἐλησμόνησε τὰς φρικτὰς πρὸς τὸν Θεὸν ὑποσχέσεις του. Καὶ συντηρεῖ καθαροὺς τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς, ὥστε νὰ βλέπῃ τὰ ἐπέκεινα. Διὰ νὰ φοβῆται, νὰ ἐλπίζῃ, νὰ ἀγαπᾷ, νὰ χαίρῃ, νὰ εὐγνωμονῇ, νὰ συσταυροῦται τῷ Χριστῷ, νὰ πάσχῃ χαίρων, νὰ νικᾷ δερόμενος καὶ ν᾽ αὐξάνῃ ἐντεῦθεν τὴν πίστιν του. Πίστιν ζῶσαν, πίστιν φλογεράν, πίστιν δι᾽ ἀγάπης ἐνεργουμένην.

Καὶ ὁ Θεὸς τὸν διεφύλαξεν ἀσινῆ διὰ τὴν Ἐκκλησίαν του, διὰ τὸν λαόν του. Διότι σήμερον οἱ πολλοί, «ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκονται», κατὰ παλαιοτάτην τακτικήν, προβαίνουν εἰς ἕνα προδοτικὸν συμβιβασμὸν μὲ τὸν «κόσμον». Χάριν συμφερόντων χοϊκῶν, ἕνεκεν φόβου, χάριν «δυστήνου δοξαρίου». Καὶ προδίδουν τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ, «ὑπὲρ οὗ Χριστὸς ἀπέθανε» καὶ προδίδουν τὴν ἁγίαν Ἐκκλησίαν του, «ἥν περιεποιήσατο τῷ ἰδίῳ αἵματι». Τὸ λέγω ἐν γνώσει καὶ ἐπιγνώσει τῆς σημασίας τοῦ λόγου. Καὶ ἐντεῦθεν περιπίπτω εἰς βαθεπιαν θλῖψιν. Ναί. Οἱ πολλοὶ συνεβιβάσθησαν μὲ τὸν κόσμο. Καὶ ἄρχοντες τῆς πολιτείας καὶ πρίγκιπες τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐπίδοξοι ἀξιωματοῦχοι. Ὁλίγοι οἱ ἐκλεκτοί, ποὺ καταφρονοῦν καὶ τιμὰς καὶ πλοῦτον καὶ εὐπάθειαν σώματος. Καὶ προκινδυνεύουν τῆς ἀληθείας.