Η ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΔΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

Ένα, αγαπητοί, ένα απ’ τα πιο πολύτιμα αγαθά που ‘δωσε ο Θεός στον άνθρωπο είναι η ελευθερία. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να εκλέξει ό,τι θέλει. Μπορεί βέβαια αυτό που θέλει να μην είναι για το συμφέρον του, αλλ’ η χριστιανική ηθική δεν επιτρέπει να τον πιέσουν οι άλλοι για να κάνει αναγκαστικά το καλό. Οι άλλοι οφείλουν να τον συμβουλέψουν, να παρουσιάσουν τα θλιβερά αποτελέσματα που θα έχει μια κακή εκλογή του, αλλά τελικά, αν αυτός διαφωνεί, δεν πρέπει να τον πιέσουν. Το καλό που γίνεται με τη βία χάνει την αξία του κι’ ο άνθρωπος που πιέζεται αντιδρά και γίνεται χειρότερος. Ο ίδιος ο Θεός, που δημιούργησε τον άνθρωπο και του ‘δωσε το μεγάλο αυτό προνόμιο της ελευθερίας, σέβεται, αν επιτρέπεται η έκφρασης, την ελευθερία του ανθρώπου. Μπροστά σου ω άνθρωπε, λέει ο Θεός, έβαλα το νερό και τη φωτιά διάλεξε και πάρε. Αν βάλεις το χέρι σου στο νερό, θα δροσιστείς· αν το βάλεις στη φωτιά, θα καείς. Σου έδωσα μυαλό, για να κρίνεις ποιο σε ωφελεί και ποιο σε βλάπτει.

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ EXEI ΟΡΙΑ

Αλλά θα πει κανείς, αν αφήσουμε τους κακούργους να κάνουν ό,τι θέλουν, τότε αυτοί θα σφάξουν και θα ρημάξουν τον κόσμο. Γι’ αυτούς που νομίζουν πως μονάχα αυτοί έχουν την ελευθερία να κάνουν ό,τι θέλουν και δεν σέβονται την ελευθερία των άλλων, γι’ αυτούς τους κακοποιούς υπάρχει εξουσία, που λέγεται κράτος.

Υπάρχουν σ’ όλα τα κράτη αστυνομίες, δικαστήρια, φυλακές. Αν το κράτος κάνει καλή χρήση της εξουσίας του, τότε το κακό περιορίζεται κι’ οι άνθρωποι με την τιμωρία διδάσκονται πως η ελευθερία έχει τα όριά της, που αν τα ξεπεράσει ο άνθρωπος, δεν μπορεί παρά να προκαλέσει την αντίδραση της οργανωμένης κοινωνίας και να υποστεί τις τιμωρίες των κακών του πράξεων.

ΠΟΙΟΙ ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΝ ΤΑ ΩΡΑΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Όπως βλέπετε, το θέμα της ελευθερίας είνε πολύ λεπτό. Πολλοί φωνάζουν «Ζήτω η ελευθερία», «Ζήτω η δημοκρατία». Αλλά πόσοι στη ζωή τους σαν άτομα και οικογενειάρχες εφαρμόζουν τα ωραία διδάγματα περί δημοκρατίας και ελευθερίας. Πόσοι σέβονται την ελευθερία των άλλων; Δυστυχώς λίγοι είναι εκείνοι που όχι μονάχα με λόγια αλλά και με έργα αγαπάνε την δημοκρατία και την ελευθερία. Ονομάζονται δημοκράτες, αλλά στα πράγματα είναι δικτάτορες. Θέλουν να ‘ναι αυτοί ελεύθεροι και να κάνουν ό,τι θέλουν, αλλά στους άλλους δεν επιτρέπουν ελευθερία. Στην αρχαία εποχή υπήρχε ένας άνθρωπος, που απ’ το πρωί ως το βράδυ φώναζε για τη δημοκρατία. Αλλ’ ένας που τον ήξερε πως ζούσε, έκανε τα αποκαλυπτήριά του. -Ακούτε, είπε στους συμπολίτες του, ακούτε αυτόν που φωνάζει στους δρόμους και στις πλατείες Δημοκρατία; Ψέματα λέει. Εξω κάνει το δημοκράτη, στο σπίτι του μέσα είναι δικτάτορας.

Αυτό που συνέβη στην αρχαία εποχή συμβαίνει δυστυχώς και σήμερα με τους πολλούς που φωνάζουν Δημοκρατία, αλλά δημοκρατία στις σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους δεν εφαρμόζουν. Ας αναφέρουμε δύο-τρία παραδείγματα.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Να ένας οικογενειάρχης. Έχει γυναίκα και παιδιά. Στην οικογένεια μέσα παρουσιάζονται διάφορα ζητήματα. Αυτός βέβαια σαν αρχηγός της οικογενείας έχει ευθύνη και γι’ αυτό η γνώμη του πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν. Αλλ’ αν θέλει να διοικεί το σπίτι του όχι με αυταρχικό τρόπο αλλά με αγάπη και στοργή, με σεβασμό της ελευθερίας όλων, πρέπει να ρωτάει και ν’ ακούει και τις γνώμες όλων των μελών της οικογενείας και με τρόπο να προσπαθεί να μην επιβάλλει την γνώμη σαν γνώμη μονάχα προσωπική του, αλλά σαν γνώμη των περισσοτέρων. Η γυναίκα, που σηκώνει κι’ αυτή τα βάρη της οικογενείας, έχει κι’ αυτή γνώμη, και τα παιδιά έχουν κι’ αυτά γνώμη. Κι’ αυτό ακόμη το νήπιο με την αθώα του καρδιά ίσως να πεί κάτι, που όσο αστείο κι’ αν φαίνεται, μπορεί νάναι χρήσιμο. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί νάναι αυτό μια εκδήλωσις της σοφίας του Θεού, που όχι μονάχα με σοφούς, αλλά και με νήπια λαλεί στον κόσμο. Ας ακούει λοιπόν ο οικογενειάρχης με υπομονή τις κρίσεις και τις γνώμες όλων των μελών της οικογενείας.

Αλλά τούτο σε πολύ λίγα σπίτια γίνεται. Γίνεται στα σπίτια που έχουν καλλιέργεια χριστιανική. Στα περισσότερα σπίτια ο οικογενειάρχης είναι δικτάτορας. Δεν ρωτάει κανέναν. Ότι αυτός μόνος του κρίνει σωστό, αυτό και επιβάλλει αναγκαστικά σ’ όλη την οικογένειαα. Σ’ αυτή τη δικτατορική διοίκηση είναι επόμενο να αντιδρά και η γυναίκα και τα παιδιά. Και μεν τώρα να μην εκδηλώνουν την αντίδρασή τους Ερχονται όμως στιγμές που η εσωτερική αντίδρασης γίνεται και εξωτερική και λόγια σκληρά ανταλλάσσονται και φιλονεικίες γίνονται. Και ενώ έτσι συμπεριφέρεται μέσα στο σπίτι του ο οικογενειάρχης, όταν βγεί έξω και παει στο καφενείο και συναντήση εκεί τους συγχωριανούς του, θ’ αρχίσει να μιλάει εναντίον όλων των τυραννικών καθεστώτων. Τυραννος αυτός μέσα στο σπίτι του, δημοκράτης έξω. Δηλαδή ο ίδιος άνθρωπος παρουσιάζεται με δύο προσωπεία, με δυό μάσκες.

Η ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ ΖΗΤΑ ΝΑ ΕΠΙΒΛΗΘΕΙ ΣΤΗΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ

Θέλετε να δείτε και έναν άλλο, που ενώ είναι τυραννικός, κάνει το φιλελεύθερο και το δημοκράτη; Αν αγαπάτε πηγαίνετε σε μια συνέλευσι των μελών ενός σωματείου. Είναι 100 μέλη. Το κάθε ένα απ’ αυτά έχει τη γνώμη του, που πρέπει να είναι σεβαστή. Αλλά μερικοί, που καυχώνται μάλιστα για τα δημοκρατικά τους ιδεώδη φωνάζουν και διαμαρτύρονται διαρκώς, και ενώ είναι μειοψηφία, ζητούν να επιβάλουν τη γνώμη τους σ’ όλη τη συνέλευσι. Να την επιβάλουν με βίαιο τρόπο. Λίγοι αυτοί, έχουν την απαίτηση να διοικούν τούς πολλούς. Αυτή είναι μια εικόνα ολιγαρχίας.

Η ΠΑΠΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ

Αλλ’ ας αφήσουμε τα σπίτια, τα σωματεία, τις αδελφότητες και τα κράτη, κι ας έρθουμε στην Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι το θείο καθίδρυμα που ίδρυσε ο Χριστός. Στηρίζεται πάνω στην ελευθερία. Ο Χριστός δεν πίεσε κανέναν άνθρωπο για να γίνει οπαδός του. Ο Χριστός είναι εκείνος που είπε «Όποιος θέλει, ας με ακολουθήσει». Η Εκκλησία είναι και πρέπει να είναι το πιο φιλελεύθερο πολίτευμα που υπάρχει. Αλλά δυστυχώς τα λόγια του Χριστού τα ξέχασε ένα μέρος της Χριστιανοσύνης που κατοικεί στη Δύση, τα ξέχασε ο Πάπας. Αυτός λέει «Εγώ είμαι η Εκκλησία, εγώ είμαι ο απόστολος Πέτρος, εγώ είμαι το παν. Χωρίς τη δική μου θέλησι δεν γίνεται τίποτε…». Και το φρόνημα αυτό, που τόσο αντιστρατεύεται στο γνήσιο χριστιανικό πνεύμα, είναι η σπουδαιότερη αιτία που η Εκκλησία της Δύσεως είναι χωρισμένη απ’ τη δική μας, την Ορθόδοξη. Στη δική μας Εκκλησία δεν υπάρχει Πάπας. Τα ζητήματα δεν τα λύει ένας μονάχα. Λύνονται συνοδικά, με Τοπικάς και Οικουμενικάς Συνόδους.

Αλλά, για να λέμε την αλήθεια, και στη δική μας Εκκλησία υπήρξαν και υπάρχουν ακόμα κληρικοί, Μητροπολίται και Αρχιεπίσκοποι, που θέλουν να διοικούν την Εκκλησία ολιγαρχικά, χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τη γνώμη των άλλων. Λένε κι’ αυτοί με τα έργα τους αυτό που λέει ο Πάπας· «Εγώ είμαι η Εκκλησία». Απ’ τους άμβωνες και τους θρόνους κηρύττουν ελευθερία αλλά μέσα στη διοίκηση εφαρμόζουν παπικό σύστημα και σε μερικές περιπτώσεις αποδεικνύονταο χειρότεροι κι’ απ’ τον Πάπα.

ΑΝ ΑΓΑΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΖΟΥΜΕ ΤΑ ΩΡΑΙΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ

Όλοι μας, αγαπητοί, θέλουμε ελευθερία και δημοκρατία και κατηγορούμε τη δικτατορία σαν σύστημα τυρανικό. Αλλ’ όπως απέδειξε η μικρή έρευνα που κάναμε, όλοι μας μικροί και μεγάλοι, έχουμε τάσεις ολιγαρχίας. Θέλουμε να διατάζουμε και να εξουσιάζουμε τους άλλους και δεν σεβόμαστε την ελευθερία τους. Αν είμαστε λοιπόν οπαδοί της ελευθερίας και της δημοκρατίας, ας είμαστε τίμιοι με τον εαυτό μας. Ας εφαρμόζουμε τα ωραία διδάγματα περί ελευθερίας στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Διαφορετικά θάμαστε οι χειρότεροι υποκριταί.

+ Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης

____________________

ΣEΡBIKA

________________

СЛОБОДА ЈЕ ДАР БОЖИЈИ ЧОВЕКУ

Једно, драги моји, од најдрагоценијих добара која је Бог дао човеку је слобода. Човек је слободан да изабере шта жели. Можда оно наравно што жели да учини није му на корист, али хришћански морал не дозвољава да га други присиљавају да чини присилно добро. Други људи су дужни да га саветују, да му представе несрећне резултате које би за њега имао један његов лош избор, али на крају, ако он није сагласан, не треба да га присиљавају. Добро које настаје силом губи своју вредност и човек који се присиљава више се супротставља и постаје још гори. Исти Бог који је створио човека и дао му ту велику повластицу слободе, поштује, ако је дозвољен израз, човекову слободу. Пред тобом човече говори Бог, ставио сам воду и ватру а ти изабери и узми. Ако ставиш своју руку у воду, освежићеш се· али ако је ставиш у ватру, опећи ћеш се. Дао сам ти ум, да оцениш шта ти користи а шта ти штети.

СЛОБОДА ИМА ГРАНИЦЕ

Међутим, рећи ће неко, пустимо злочинце да чине шта желе, онда ће они клати и пустошити свет. За оне који мисле да само они имају слободу да чине шта пожеле и не поштују слободу других људи, за те злочинце постоји власт, која се зове држава.

Постоје у свим државама полиције, судови и затвори. Уколико држава добро употребљава своју власт, тада се зло умањује и људи се уз помоћ казне уче да и слобода има границе, које ако човек прекорачи, изазива супротстављање од стране организованог друштва и сносиће последице својих лоших дела.

КО СПРОВОДИ ЛЕПЕ ПОУКЕ ДЕМОКРАТИЈЕ

Као што видите, тема о слободи је веома деликатна. Многи узвикују: «Живела слобода», «Живела демократија». Али ко у своме животу као појединац и породични човек спроводи лепе поуке о демократији и слободи? Колико људи поштује слободу других? Нажалост мало је оних који не само речима али и делима воле демократију и слободу. Називају се демократама, али су у стварности диктатори. Желе да они буду слободни и да раде шта пожеле, али другима ускраћују слободу. У старо доба постојао је један човек, који је од јутра до вечери говорио о демократији. Међутим један што га је познавао, знао је како живи, разоткрио га је. – Почујте, рекао је својим суграђанима, чујете ли овога што виче по путевима и трговима Демократија; Лаже нас. Ван куће глуми демократу али је у својој кући прави диктатор. То што се догодило у старо доба нажалост догађа се и данас са многим који узвикују Демократија, а демократију не спроводе у својим међуљудским односима. Наведимо два-три примера.

ДЕМОКРАТИЈА У ПОРОДИЦИ

Ево имамо једног породичног човека. Има жену и децу. У породици се појављују разне недаће. Наравно да он као вођа породице има обавезу и зато се његово мишљење мора озбиљно узети у обзир. Али ако жели да управља са својом кућом не на самовољан начин али са љубављу и бригом, са поштовањем слободе свих, треба да пита и саслуша и мишљења преосталих чланова његове породице , на начин да не намеће само своје лично мишљење, али мишљење већине. Жена, па и она подиже терет породице, има и она мишљење, и деца имају своје мишљење. Па и одојче мало са својим недужним срцем можда и оно нешто каже, колико вам смешно се чинило, може бити од користи. У неким случајевима то може бити један израз премудрости Божије, који не само са мудрима али и са одојчадима говори у свету. Нека послуша глава породице са стрпљењем судове и мишљења свих чланова породице.

И то се догађа у веома мало кућа. То бива у кућама које имају хришћанско васпитање. У већини других кућа глава породице је диктатор. Никога не пита. Оно шта он одлучи да је исправно, то присилно намеће целој породици. А они сада нека не испољавају своје противљење. Међутим долазе тренутци када унутрашње противљење и спољње са речима тешким се измењују у расправама и настају свађе. И док се тако понаша глава породице у кући, када изаће у кафану и тамо сусретне своје суграђане, почеће да говори против тиранске власти. Тиранин је он у кући, а демократа ван куће. Значи исти човек пројављује два лица, са две маске.

МАЊИНА ТРАЖИ ДА СЕ НАМЕТНЕ ВЕЋИНИ

Желите ли видети и нешто друго, како један тиранин се прави слободњаком и демократом? Ако желите идите на седницу неке организације. Има сто чланова. Свако од њих има своје мишљење које треба да је цењено. Али неки, који се хвале својим демократским идеалима узвикују и протествују непрестално, и док су мањина, желе да наметну своје мишљење целом скупу. Нека не намећу своје на насилан начин. Мало је оних, који имају захтев да управљају многима. То је једна слика олигархије итд.

ПАПИНА ДИКТАТУРА

Оставимо куће, удружења, братства и државе и вратимо се у Цркву. Црква је божанска установа коју је основао Христос. Ослања се на слободу. Христос није присилио ни једног човека да буде његов следбеник. Христос је онај који је рекао «Ко жели, нека ме следи». Црква јесте и треба да буде најслободније друштво које постоји. Нажалост ове речи Христове је заборавио један део Хришћанства који живи на Западу, то је заборавио Папа. Он каже «Ја сам Црква, ја сам апостол Петар, ја сам све. Без моје воље не бива ништа…». И тај дух који се толико супротставља самом хришћанском духу, то је најважнији разлог зашто је Западна Црква одвојена од наше, Православне. У нашој цркви не постоји Папа. Проблеме не решава само један. Решава се све саборно, са Помесним и Васељенским Саборима.

Но, рецимо истину, и у нашој Цркви су постојала и још постоје свештена лица, Митрополити и Архиепископи, који желе да управљају Црквом олигархијски, без да узимају у обзир мишљење других. И они са својим делима говоре то што каже Папа· «Ја сам Црква». Са амвона и тронова проповедају слободу али у управљању користе папски систем и у неким случајевима постају гори од Папе.

АКО ВОЛИМО ДЕМОКРАТИЈУ СПРОВОДИЋЕМО ЊЕНЕ

ЛЕПЕ ПОУКЕ

Сви ми, драги моји, желимо слободу и демократију и оптужујемо диктатуру као тирански систем. Али као што је показало мало истраживање које смо спровели, сви ми и мали и велики имамо тежњу ка олигархији. Желимо да наређујемо и да управљамо другима и не поштујемо њихову слободу. Ако смо поборници слободе и демократије, будимо искрени са собом. Испуњавајмо лепе поуке о слободи у нашим односима са другим људима. Иначе бићемо највећи лицемери.

+ Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτη