Η ΣΥΝΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Ἐρμηνεία τῆς Β΄ Καθολικῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ἀπ. Πέτρου (3,10)

Του π. Ἐπιφανίου Χατζηγιαγκου

Στὴν περασμένη μας ὁμιλία μελετήσαμε τοὺς στίχους 5 ἕως 9 τοῦ 3ου κεφαλαίου τῆς Β΄ Καθολικῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ἀπ. Πέτρου. Στὴν περικοπὴ αὐτὴ συνεχίζει τὴν ἀναίρεση τῶν κακοδοξιῶν τῶν ἐμπαικτῶν τῆς ἐποχῆς του καὶ ὅλων τῶν αἰώνων, ποὺ χλευάζουν τὴ διδασκαλία τῶν προφητῶν, τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἀποστόλων σχετικὰ μὲ τὴ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Λέει συγκεκριμμένα:
«Λησμονοῦν ὅμως θεληματικὰ αὐτό, ὅτι οἱ οὐρανοὶ ὑπῆρχαν ἀπὸ παλαιὰ (ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας), ὅπως καὶ ἡ γῆ διαμορφωμένη μέσα ἀπὸ τὸ νερὸ καὶ στηρίχτηκε πάνω στὸ νερό, μὲ τὸν παντοδύναμο λόγο τοῦ Θεοῦ, διὰ τῶν ὁποίων ὁ τότε κόσμος κατακλύστηκε ἀπὸ νερὸ καὶ καταστράφηκε. Οἱ δὲ σημερινοὶ οὐρανοὶ καὶ ἡ γῆ μὲ τὸν λόγο του διατηροῦνται φυλασσόμενοι, γιὰ νὰ παραδοθοῦν στὸ πῦρ κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως καὶ τῆς καταστροφῆς τῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων. Ἕνα πράγμα νὰ μὴ λησμονεῖτε, ἀγαπητοί· ὅτι μιὰ μέρα γιὰ τὸν Κύριο εἶναι σὰν χίλια χρόνια, καὶ χίλια χρόνια σὰν μιὰ μέρα. Δὲν βραδύνει (νὰ ἔλθει) ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τὴν ὑπόσχεση, ὅπως μερικοὶ νομίζουν ὅτι πρόκειται γιὰ βραδύτητα. Ἀλλὰ μακροθυμεῖ ἀπέναντί μας, ἐπειδὴ δὲν θέλει νὰ χαθοῦν μερικοί, ἀλλὰ νὰ ἔλθουν ὅλοι σὲ μετάνοια».

Τοὺς τονίζει, ὅπως βλέπουμε, ὅτι οἱ ὑποσχέσεις καὶ οἱ ἀπειλὲς τοῦ Θεοῦ δὲν μένουν ἀνεκπλήρωτες, καὶ αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὸν κατακλυσμὸ ποὺ ἔγινε τὴν ἐποχὴ τοῦ Νῶε. Καὶ τότε κανεὶς δὲν μποροῦσε νὰ φανταστεῖ ὅτι ὁ κόσμος θὰ καταστρεφόταν ὁλοσχερῶς. Καὶ ὅμως καταστράφηκε. Ἡ ἀπειλὴ τοῦ Θεοῦ πραγματοποιήθηκε. Ἔτσι λοιπὸν θὰ πραγματοποιηθεῖ καὶ ἡ ὑπόσχεση ποὺ ἔδωσε ὅτι θὰ ξαναέλθει στὴ γῆ «κρίναι ζῶντας καὶ νεκρούς». Τὸ ὅτι πέρασαν τόσοι αἰῶνες καὶ δὲν ἔγινε, ὀφείλεται στὴ μακροθυμία καὶ τὴν ἀνοχὴ τοῦ Θεοῦ, ποὺ περιμένει τὴ μετάνοια καὶ τὴ σωτηρία τῶν ἀσεβῶν καὶ ἁμαρτωλῶν. Ἐξ ἄλλου τὰ δικά μας χίλια χρόνια εἶναι γιὰ τὸν Θεὸ μιὰ μέρα.
Συνεχίζουμε σήμερα ἑρμηνεύοντας τὸν ἑπόμενο στίχο, τὸν στίχο 10. Ἐπειδὴ τὰ ἑρμηνευτικὰ σχόλια τῶν διαφόρων ἑρμηνευτῶν καὶ ἰδιαιτέρως τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου εἶναι πάρα πολλά, θὰ περιοριστοῦμε στὴν ἀνάλυση μόνο αὐτοῦ τοῦ στίχου.
Λέει λοιπὸν ὁ ἀπόστολος:
10. «Ἥξει δὲ ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί, ἐν ᾖ οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται, στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσονται, καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται.»
Δηλαδή, «Θὰ ἔλθει ὅμως ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου (ξαφνικά), σὰν κλέφτης τὴ νύχτα. Κατ’ αὐτὴ τὴν ἡμέρα οἱ οὐρανοὶ θὰ ἐξαφανιστοῦν μὲ τρομερὸ πάταγο, καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως θὰ καοῦν καὶ θὰ διαλυθοῦν, καὶ ἡ γῆ καὶ τὰ ἔργα σ’ αὐτὴν θὰ κατακαοῦν.»
Ὅπως βλέπουμε ἐδῶ ὁ θεόπνευστος ἀπόστολος μᾶς περιγράφει μὲ δυὸ λόγια πῶς θὰ γίνει ἡ συντέλεια τοὺ κόσμου. Κατ’ ἀρχὴν βεβαιώνει ὅτι «Ἥξει ἡ ἡμέρα Κυρίου». Θὰ ἔλθει ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου, ἡ ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας του. Ὅσο κι ἂν ὁ χρόνος κυλᾶ καὶ φαίνεται ὅτι ὅλα παραμένουν ἀμετάβλητα, ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου θὰ ἔλθει ὁπωσδήποτε. Ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄπιστοι, παλαιότεροι καὶ σύγχρονοι, ἂς ἀμφισβητοῦν κι ἂς εἰρωνεύονται οἱ ἐμπαῖκτες· θέλουν δὲν θέλουν, θὰ ἔλθει ἡ ἡμέρα Κυρίου, ἡ μεγάλη καὶ ἐπιφανής, ὅπως τὴν χαρακτηρίζει ὁ προφήτης Ἰωήλ (Ἰωὴλ 3,4). Εἶναι ἡ φοβερὰ ἡμέρα τῆς Κρίσεως, κατὰ τὴν ὁποία ὁ Κύριος θὰ ἐμφανιστεῖ μὲ ὅλη του τὴ δόξα γιὰ νὰ κρίνει τὸν κόσμο.
Θὰ ἔλθει ὅμως ξαφνικὰ καὶ ἀπροειδοποίητα, ἐκεῖ ποὺ κανεὶς δὲν τὴν περιμένει. Θὰ ἔλθει «ὡς κλέπτης ἐν νυκτί»· σὰν τὸν κλέφτη τὴ νύχτα. Ὅπως παρατηρεῖ ὁ Οἰκουμένιος, μὲ τὴ φράση αὐτὴ ὁ ἀπόστολος «θέλει νὰ δηλώσει τὸ ἄγνωστο καὶ τὸ ἀπροσδόκητο τῆς παρουσίας τοῦ Κυρίου. Μὲ τὴ νύχτα φανερώνει τὸ ἄγνωστο καὶ ἀφανές. Διότι ἄγνωστα καὶ ἀφανῆ εἶναι ὅσα γίνονται τὴ νύχτα. Καὶ μὲ τὸ κλέφτης φανερώνει τὸ ἀπροσδόκητο. Διότι κανένα κλέφτη δὲν τὸν περιμένουμε.» Θὰ ἔλθει σὲ χρόνο κατὰ τὸν ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι θὰ θεωροῦν τοὺς ἑαυτούς τους ἀσφαλεῖς καὶ δὲν θὰ ἔχουν καμμιὰ ἰδέα γιὰ τὸ ὅτι ἐπίκειται ἡ ἔλευση τοῦ Κυρίου.
Ὁ Χριστὸς ἀνήγγειλε τὴ δεύτερη ἔλευσή του καὶ εὐθέως καὶ μὲ παραβολές, χωρὶς νὰ φανερώσει ὅμως τὸν ἀκριβῆ χρόνο τῆς πραγματοποιήσεώς της. Λέει ὁ Κύριος: «γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν ἔρχεται. Ἐκεῖνο δὲ γινώσκετε ὅτι εἰ ᾔδει ὁ οἰκοδεσπότης ποίᾳ φυλακῇ ὁ κλέπτης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἂν καὶ οὐκ ἂν εἴασε διορυγῆναι τὴν οἰκίαν αὐτοῦ. διὰ τοῦτο καὶ ὑμεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι, ὅτι ᾗ ὥρᾳ οὐ δοκεῖτε ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται.» (Ματθ. 24,42). Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὴ ἡ εἰκόνα τοῦ κλέφτη ποὺ ἔρχεται τὴ νύχτα γιὰ νὰ ληστέψει. Ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ τὸν ἀπ. Πέτρο τὴν χρησιμοποιεῖ καὶ ὁ ἀπ. Παῦλος. Λέει στὴν Α΄ πρὸς Θεσσαλονικεῖς: «ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτὶ οὕτως ἔρχεται.» (Α΄ Θεσ. 5,2).
Κατὰ τὴ φοβερὴ ἐκείνη ἡμέρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας θὰ γίνει καὶ καὶ ἕνα ἄλλο τρομερὸ γεγονός· ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου. Τότε, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος, «οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται». Οἱ οὐρανοὶ θὰ θὰ παρέλθουν· θὰ καταστραφοῦν καὶ θὰ ἐξαφανιστοῦν. Ἡ καταστροφὴ αὐτὴ τοῦ οὐρανοῦ θὰ γίνει ῥοιζηδὸν· δηλαδὴ μὲ βοὴ καὶ τρομερὸ πάταγο.
«στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσονται». Ὅταν λέει ἐδῶ στοιχεῖα, κατὰ τὴν ἐπικρατέστερη ἑρμηνεία, ἐννοεῖ τὰ οὐράνια σώματα, δηλαδὴ τὸν ἥλιο, τὴ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα. Τὰ οὐράνια λοιπὸν σώματα καυσούμενα λυθήσονται· θὰ διαλυθοῦν διὰ τῆς καύσεως. Θὰ πυρακτωθοῦν, θὰ ἀναφλεγοῦν καὶ θὰ διαλυθοῦν.
«καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται.» Καὶ ἡ γῆ, μὲ τὰ ἔργα ποὺ ὑπάρχουν σ’ αὐτήν, θὰ κατακαοῦν. «Θὰ κατακαοῦν ὅλα τὰ ἔργα τῆς τέχνης, καθὼς καὶ ὅλα τῆς φύσεως. Τὰ μεγαλοπρεπῆ ἀνάκτορα καὶ οἱ κῆποι καὶ ὅλα ὅσα ἐπενόησε ἡ ἀνθρωπίνη διάνοια γιὰ τὴν ἀνώτερη καὶ πιὸ εὐχάριστη διαβίωση τῶν ἀνθρώπων· ὅλα ἐκεῖνα, στὰ ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι ζητοῦσαν τὴν εὐτυχία τους. Ἀλλὰ καὶ ὅλα, ὅσα δημιούργησε στὴ γῆ ὁ Θεός, ὅλη δηλαδὴ ἡ φυτικὴ καὶ ζωικὴ δημιουργία. Ὅλα ἀνεξαιρέτως τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῶα θὰ περάσουν ἀπὸ τὴ φωτιὰ καὶ θὰ κατακαοῦν.» (Τρεμπ.)
Πάρα πολλὰ χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης, προαναγγέλλουν ὅτι κατὰ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου θὰ σημειωθοῦν στὸν οὐρανὸ συγκλονιστικὰ γεγονότα καὶ καταστροφὲς διὰ πυρός. Διαβάζουμε στὸν προφήτη Ἠσαΐα: «ἰδοὺ γὰρ ἡμέρα Κυρίου ἔρχεται ἀνίατος θυμοῦ καὶ ὀργῆς θεῖναι τὴν οἰκουμένην ἔρημον καὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπολέσαι ἐξ αὐτῆς. οἱ γὰρ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὁ Ὠρίων καὶ πᾶς ὁ κόσμος τοῦ οὐρανοῦ τὸ φῶς οὐ δώσουσι, καὶ σκοτισθήσεται τοῦ ἡλίου ἀνατέλλοντος, καὶ ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ φῶς αὐτῆς.» (Ἠσ. 13,9-10). Δηλαδή, ἰδού, ἔρχεται ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου γεμάτη ἀμετάκλητο θυμὸ καὶ ὀργή, ἡ ὁποία θὰ ἐρημώσει ὅλη τὴν οἰκουμένη καὶ θὰ ἐξοντώσει τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπὸ αὐτήν. Οἱ ἀστέρες τοῦ οὐρανοῦ καὶ ὁ Ὠρίωνας καὶ ὅλος ὁ ἔναστρος κόσμος δὲν θὰ δώσουν πιὰ τὸ φῶς τους. Καὶ θὰ σκοτιστεῖ ὁ λαμπρὸς ἥλιος ποὺ ἀνατέλλει, καὶ ἡ σελήνη δὲν θὰ φωτίζει. (Πρβλ. Ἠσ. 13,6· 51,6.9· 65,17· 66,22. Ἰεζ. 30,3. Ἰωὴλ 2,1-2.10· 3,3-4. Μαλ. 3,2-3· 4,1 κ.ἄ.).
Βεβαίως, ὅπως τονίσαμε καὶ προηγουμένως καὶ θὰ δοῦμε καὶ παρακάτω, τὸ σύμπαν θὰ διαλυθεῖ ἀλλὰ δὲν θὰ ἐκμηδενιστεῖ. Θὰ καταστραφεῖ γιὰ νὰ ἀνακαινιστεῖ στὴ συνέχεια σὲ ἕνα καινούργιο κόσμο.
Καὶ μιὰ ἄλλη παρατήρηση· ἐνῶ λέει ὅτι θὰ καταστραφεῖ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ μὲ ὅλα ὅσα βρίσκονται σ’ αὐτήν, δὲν γίνεται λόγος γιὰ καταστροφὴ τῶν ἀνθρώπων. Οἱ ἄνθρωποι δὲν θὰ καταστραφοῦν. Ἡ Ἁγία Γραφὴ ἀναφέρει ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα ἐκείνη οἱ μὲν νεκροὶ θὰ ἀναστηθοῦν ἀπὸ τοὺς τάφους μὲ ἄφθαρτα σώματα, ἐνῶ οἱ ζωντανοὶ θὰ ἀφθαρτοποιηθοῦν, γιὰ νὰ ζήσουν ὅλοι αἰώνια, εἴτε στὸν παράδεισο εἴτε στὴν κόλαση.
Πάνω στὸν στίχο αὐτὸ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ ἁγιορείτης κάνει μιὰ πολὺ ἐκτενῆ ἀνάλυση, ὅπως εἴπαμε καὶ προηγουμένως, κατὰ τὴν ὁποία ἀναφέρει πολλὰ καὶ σημαντικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου. Γι’ αὐτὸ στὴ συνέχεια τῆς ὁμιλίας μας θὰ τοῦ παραχωρήσουμε τὸν λόγο, παραθέτοντας μεγάλα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὴ σχετικὴ ἑρμηνεία του στὸν στίχο αὐτό, παραφρασμένα στὴ νεοελληνικὴ γλῶσσα.
Στὴ φράση «Ἥξει δὲ ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί» ἀναφέρει τὰ ἑξῆς: «Ἐπειδὴ προηγουμένως ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος εἶπε ὅτι ὁ Κύριος ἀργοπορεῖ νὰ ἔλθει ἀπὸ μακροθυμία καὶ ἀγαθότητα, γιὰ νὰ μὴν πέσουν σὲ ἀμέλεια καὶ ὀκνηρία οἱ χριστιανοὶ ποὺ ἀκοῦνε γιὰ τὸ πέλαγος τῆς μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ τοὺς φοβίζει τώρα μὲ τὰ λόγια αὐτὰ καὶ τοὺς ξυπνᾶ, λέγοντας ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Κυρίου θὰ ἔλθει σὰν τὸν κλέφτη ποὺ ἔρχεται τὴ νύχτα. Ἀφοῦ λοιπὸν εἶναι ἄδηλη καὶ ἀπροσδόκητη ἡ ἡμέρα ἐκείνη, ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε πάντοτε ἄγρυπνοι καὶ προσεκτικοὶ καὶ ἑτοιμασμένοι, ὅπως ἐκεῖνοι ποὺ περιμένουν νὰ τοὺς ἔλθουν κλέφτες, φυλάγουν βάρδιες ὅλη τὴν νύχτα, ἕνας μετὰ τὸν ἄλλο, μέχρι νὰ ξημερώσει. Ὁ καθένας μας λοιπὸν πρέπει νὰ ἀγρυπνεῖ πάντοτε σ’ ὅλη του τὴ ζωή, προσμένοντας πότε θὰ ἔλθει ὁ Κύριος. Διότι ἂν νυστάξει καὶ κοιμηθεῖ τὸν ὕπνο τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς ἀμελείας, κανένας ἄλλος δὲν πρόκειται νὰ βρεθεῖ γιὰ νὰ φυλάξει στὸν τόπο του βάρδια. Αὐτὸ τὸ παράδειγμα τοῦ κλέφτη καὶ τῆς νύχτας χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος στὸ Εὐαγγέλιο λέγοντας: “γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν ἔρχεται. Ἐκεῖνο δὲ γινώσκετε ὅτι εἰ ᾔδει ὁ οἰκοδεσπότης ποίᾳ φυλακῇ ὁ κλέπτης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἂν καὶ οὐκ ἂν εἴασε διορυγῆναι τὴν οἰκίαν αὐτοῦ. διὰ τοῦτο καὶ ὑμεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι, ὅτι ᾗ ὥρᾳ οὐ δοκεῖτε ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται.” (Μὲ ἁπλᾶ λόγια, νὰ εἶστε λοιπὸν ἄγρυπνοι, διότι δὲν γνωρίζετε ποιά ὥρα θὰ ἔλθει ὁ Κύριός σας. Καὶ νὰ ξέρετε τοῦτο· ἂν ὁ οἰκοδεσπότης γνώριζε ποιά ὥρα τῆς νύχτας θὰ ἐρχόταν ὁ κλέφτης, θὰ ἀγρυπνοῦσε καὶ δὲν θὰ ἄφηνε νὰ τοῦ διαρρήξουν τὸ σπίτι. Γι’ αὐτὸ καὶ σεῖς νὰ ἑτοιμάζεστε πάντοτε, διότι ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου θὰ ἔλθει τὴν ὥρα ποὺ δὲν περιμένετε.) (Ματθ. 24,42-44) Αὐτὰ τὰ εἶπε ὁ Κύριος, ὄχι μόνο γιὰ τὴ δευτέρα παρουσία του, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν θάνατο τοῦ καθενὸς ξεχωριστὰ καὶ τὸν χωρισμό του ἀπὸ τὸν παρόντα αἰώνα, ὁ ὁποῖος εἶναι κι αὐτὸς ἄδηλος καὶ ἀπροσδόκητος. Καὶ γι’ αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ εἴμαστε ἑτοιμασμένοι μὲ τὴ μετάνοια καὶ νὰ τὸν προσμένουμε.»
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἂς θυμηθοῦμε τὸ γνωστὸ τροπάριο τοῦ Μεσονυκτικοῦ, τὸ ὁποῖο ψάλλουμε καὶ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα:
«Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μὴ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.»
Στὴ συνέχεια ὁ ἅγιος Νικόδημος ἑρμηνεύει τὴ φράση: «ἐν ᾖ οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται,» λέγοντας τὰ ἑξῆς:
«Μὲ τὰ λόγια ποὺ εἶπε προηγουμένως ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος ἔδειξε τὴ δευτέρα παρουσία τοῦ Χριστοῦ ἄδηλη καὶ αἰφνίδια. Ἐδῶ τὴ παρουσιάζει φοβερή, ἐξ αἰτίας τῶν φοβερῶν γεγονότων ποὺ πρόκειται νὰ γίνουν σ’ αὐτή. Διότι, ὅπως λέει, ῥοιζηδόν, μὲ μεγάλο ῥοῖζο, δηλαδὴ μὲ ἕνα βροντώδη καὶ τρομακτικὸ ἦχο, σὰν αὐτὸν ποὺ βγάζουν τὰ σώματα ποὺ καταφλέγονται ἀπὸ σφοδρότατη φωτιὰ καὶ βροντοῦν ἀπὸ μακριά, πρόκειται νὰ μεταποιηθοῦν οἱ οὐρανοὶ καὶ νὰ μεταστοιχειωθοῦν πρὸς τὸ ἀνώτερο. Διότι τότε ἡ φύση καὶ ἐνέργεια τοῦ πυρός, ὅση βρίσκεται ἀποθηκευμένη καὶ φυλαγμένη στὸν οὐρανὸ καὶ στὸν αἰθέρα τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ὅση βρίσκεται μέσα στοὺς κόλπους τῆς γῆς, θὰ μαζευτεῖ ὅλη σ’ ἕνα τόπο μὲ τὸ παντοκρατορικὸ καὶ παντοδύναμο θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ τὸ μάζεμα αὐτὸ θὰ σχηματιστεῖ ὁ πολυθρύλητος ἐκεῖνος ποταμός, γιὰ τὸν ὁποῖο εἶπε ὁ Δανιήλ : “ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ” (Δαν. 7,10). (Πύρινος ποταμὸς ἔτρεχε μπροστά του). Ἀπὸ ἐκεῖνο δὲ τὸν πύρινο ποταμὸ πρόκειται νὰ καεῖ ὅλη ἡ κτίση. Καὶ θὰ ἀλλάξουν οἱ οὐρανοὶ μὲ ἦχο σφοδρότατο, γιὰ νὰ προξενήσουν ἔκπληξη καὶ φόβο στοὺς δαίμονες καὶ τοὺς ἀσεβεῖς, ὥστε νὰ τρομάξουν ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Κυρίου.
Τὴν ἀλλαγὴ καὶ τὴν μεταβολὴ αὐτὴ τῶν οὐρανῶν καὶ τὴν πρὸς τὸ καλύτερο ἀλλοίωση προβλέποντας μὲ τὸ προφητικό του χάρισμα καὶ ὁ προφητάναξ Δαυῒδ ἔλεγε: “κατ᾿ ἀρχὰς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς καὶ ἀλλαγήσονται·” (Δηλαδή, σὺ στὴν ἀρχή, Κύριε, θεμελίωσες τὴ γῆ, καὶ ἔργα τῶν χεριῶν σου εἶναι οἱ οὐρανοί. Αὐτοὶ θὰ καταστραφοῦν, ἐσὺ ὅμως παραμένεις ἀναλλοίωτος μέσα στοὺς αἰῶνες, καὶ ὅλα σὰν ἔνδυμα θὰ παλαιώσουν, καὶ σὰν πανωφόρι, ποὺ περιβάλλονται οἱ ἄνθρωποι, θὰ τὰ περιτυλίξεις καὶ θὰ ἀλλάξουν, ὥστε νὰ γίνουν καινούργια.) (Ψαλμ. 101,26-27). Παρόμοια καὶ ὁ μεγαλοφωνότατος Ἠσαΐας καθαρὰ προφητεύει γιὰ τὴ μεταβολὴ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν ἄστρων του λέγοντας: “καὶ τακήσονται πᾶσαι αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν, καὶ ἑλιγήσεται ὁ οὐρανὸς ὡς βιβλίον, καὶ πάντα τὰ ἄστρα πεσεῖται ὡς φύλλα ἐξ ἀμπέλου καὶ ὡς πίπτει φύλλα ἀπὸ συκῆς.” (Ἠσ. 34,4). Ποὺ σημαίνει, ὅλα τὰ οὐράνια σώματα θὰ λειώσουν καὶ θὰ διαλυθοῦν· καὶ θὰ περιτυλιχτεῖ ὁ ἔναστος οὐρανὸς σὰν βιβλίο, καὶ ὅλα τὰ ἄστρα του θὰ πέσουν σὰν τὰ φύλλα ἀπὸ τὸ ἀμπέλι καὶ ὅπως πέφτουν τὰ φύλλα ἀπὸ τὴ συκιᾶ.
Ἀλλὰ καὶ ὁ Κύριος προανήλλειλε γιὰ τὴ μεταβολὴ τοῦ οὐρανοῦ λέγοντας: “Εὐθέως δὲ μετὰ τὴν θλῖψιν τῶν ἡμερῶν ἐκείνων ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται καὶ ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ φέγγος αὐτῆς, καὶ οἱ ἀστέρες πεσοῦνται ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ, καὶ αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται.” (Ματθ. 24,29. Πρβλ. Λουκ. 21,25).»
Στὴ συνέχεια ὁ ἅγιος προχωρεῖ στὴν ἑρμηνεία τοῦ τελευταίου μέρους τοῦ στίχου, ποὺ λέει: «στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσονται, καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται.» ποὺ σημαίνει, καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως θὰ καοῦν (ἀναφλεγοῦν) καὶ θὰ διαλυθοῦν, καὶ ἡ γῆ καὶ τὰ ἔργα σ’ αὐτὴν θὰ κατακαοῦν.
Στὰ λόγια αὐτὰ ὁ ἅγιος Νικόδημος κάνει μιὰ πολὺ ἐκτενῆ καὶ ἐνδιαφέρουσα ἀνάλυση, ποὺ ἀξίζει νὰ τὴν προσέξουμε : «Μετὰ ἀπὸ τὴν καύση τοῦ οὐρανοῦ, λέει ὁ ἀπόστολος ὅτι θὰ καοῦν τὰ στοιχεῖα ἀπὸ τὸν πύρινο ἐκεῖνο ποταμό, τὸν ὁποῖο θὰ δημιουργήσει ἡ φύση καὶ ἐνέργεια τοῦ πυρὸς ποὺ εἶναι φυλαγμένη καὶ θυσαυρισμένη σ’ ὅλο τὸν κόσμο… Ὥστε μὲ λίγα λόγια, ὅλος ὁ ὑλικὸς αὐτὸς κόσμος πρόκειται νὰ γίνει ἕνας φοῦρνος πυρακτωμένος καὶ μιὰ κάμινος, ποὺ νὰ καίεται ὄχι ἑπταπλασίως καὶ νὰ ὑψώνει τὶς φλόγες σαρανταεννέα πήχεις, ὅπως ἐκείνη τῆς Βαβυλῶνος, ἀλλὰ νὰ καίεται χιλιοπλασίως καὶ μυριοπλασίως καὶ νὰ ἔχει τὶς φλόγες ὑψωμένες ἀπὸ τὴ γῆ μέχρι τὸν οὐρανό, μέσα στὴν ὁποία θὰ κατακαίονται οἱ οὐρανοί, τὰ στοιχεῖα, τὰ φυτά, τὰ ἄλογα ζῶα καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἄνθρωποι. Μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι τὰ μὲν ἄλλα, ἤτοι οἱ οὐρανοὶ καὶ τὰ στοιχεῖα, διὰ τῆς καύσεως αὐτῆς θὰ ἀλλοιωθοῦν πρὸς τὸ καλύτερο καὶ θὰ ἀνακαινιστοῦν. Ἐνῶ οἱ ἄθλιοι ἁμαρτωλοὶ δὲν θὰ ἀνακαινιστοῦν, ἀλλὰ οἱ μὲν ἁμαρτίες τους θὰ κατακαοῦν καὶ θὰ ὁδηγηθοῦν στὴν ἀνυπαρξία καὶ ἀπώλεια, ὅπως εἶναι γραμμένο: “ζητηθήσεται ἡ ἁμαρτία αὐτοῦ καὶ οὐ μὴ εὑρεθῇ” (Ψαλμ. 9,36). Καὶ πάλι: “Καὶ ὁδὸς ἀσεβῶν ἀπολεῖται” (Ψαλμ. 1,6). Αὐτοὶ ὅμως θὰ διαμένουν αἰωνίως στὸ πῦρ κολαζόμενοι, ὅπως τὸ δηλώνει ὁ ἀπόστολος λέγοντας: “εἴ τινος τὸ ἔργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αὐτὸς δὲ σωθήσεται, οὕτως δὲ ὡς διὰ πυρός.” (Α΄ Κορ. 3,15). Δηλαδὴ ὁ ἁμαρτωλὸς σῶος καὶ ὁλόκληρος θὰ παραμένει στὴ φωτιὰ καὶ δὲν θὰ χάνεται, δὲν θὰ καταστρέφεται, γιὰ νὰ κολάζεται πάντοτε, ὅπως ἑρμηνεύουν τὸ ρητὸ ὁ Χρυσόστομος, ὁ Θεοφύλακτος καὶ ὁ Φώτιος. Προσθέτει δὲ ὁ Θεοφύλακτος ὅτι ὄχι μόνο οἱ χριστιανοὶ πιστεύουν πὼς θὰ γίνει φθορὰ τοῦ σύμπαντος μὲ φωτιά, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ Ἕλληνες φιλόσοφοι.»
Στὸ σημεῖο αὐτὸ ὁ ἅγιος Νικόδημο μᾶς δίνει μιὰ πολὺ σημαντικὴ πληροφορία: Ἡ φωτιὰ ἐκείνη ποὺ θὰ καίει στὴν κόλαση τοὺς δαίμονες καὶ τοὺς ἁμαρτωλοὺς δὲν θὰ εἶναι φωτεινή, ἀλλὰ σκοτεινή. Τὴν ἄποψη αὐτὴ τὴ στηρίζει σὲ λόγια τῶν δύο μεγάλων πατέρων, τοῦ Μ. Βασιλείου καὶ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Γράφει ὁ Μ. Βασίλειος ἑρμηνεύοντας τὸν ψαλμικὸ στίχο, «φωνὴ Κυρίου διακόπτοντος φλόγα πυρός» (Ψαλμ. 28,7): «Νομίζω ὅτι τὸ πῦρ ποὺ ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιὰ τιμωρία στὸν διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους του διακόπτεται καὶ διαχωρίζεται μὲ τὴ φωνὴ τοῦ Κυρίου, ἐπειδὴ δύο εἶναι οἱ δυνάμεις τοῦ πυρός· ἡ καυστικὴ καὶ φωτιστική.» Καὶ συνεχίζει λέγοντας ὅτι ἡ καυστικὴ ἰδιότητα τοῦ πυρὸς ἐπιφυλάσσεται γι’ αὐτοὺς ποὺ τοὺς ἀξίζει νὰ καοῦν, δηλαδὴ τοὺς ἁμαρτωλούς, καὶ ἡ φωτιστικὴ ἰδιότητα γιὰ τοὺς δικαίους. Μ’ ἄλλα λόγια ἡ φωτιὰ θὰ καίει τοὺς ἁμαρτωλοὺς χωρὶς νὰ τοὺς φωτίζει, ἐνῶ ἀντίθετα θὰ φωτίζει τοὺς δικαίους χωρὶς νὰ τοὺς καίει. Διότι ἂν φώτιζε τοὺς ἁμαρτωλούς, ἡ κόλαση δὲν θὰ ἦταν σκοτεινή, δὲν θὰ ἦταν «σκότος ἐξώτερον», ὅπως τὴ χαρακτηρίζει ὁ Κύριος (Ματθ. 8,12).
Καὶ συνεχίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος σχετικὰ μὲ τὴν παγκόσμια καταστροφὴ ποὺ θὰ συντελεστεῖ μὲ τὸ τὸ πῦρ: «Μερικοὶ ἀποροῦν καὶ λένε: Γιατί ὁ Θεὸς ἔκανε τὸν κόσμο, ἀφοῦ ἐπρόκειτο πάλι νὰ τὸν καταστρέψει; Καὶ γιατί δὲν ἔκανε ὁ Θεὸς τὸν κόσμο ἄφθαρτο ἐξ ἀρχῆς; Σ’ αὐτὰ ἀπαντᾶ ὁ ἴδιος Θεοφύλακτος μαζὶ μὲ τὸν Οἰκουμένιο, ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἔκανε τὸν κόσμο γιὰ νὰ τὸν καταστρέψει, ἀλλὰ γιὰ νὰ μείνει ἄφθαρτος. Ἀλλὰ ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος παρέβηκε τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ καὶ ἁμάρτησε καὶ ἔπεσε στὴ φθορὰ καὶ τὸν θάνατο, γι’ αὐτὸ καὶ ὅλος ὁ φυσικὸς κόσμος, ποὺ γιὰ τὸν ἄνθρωπο δημιουργήθηκε, παραδόθηκε κι αὐτὸς στὴ φθορά, ὅπως λέει ὁ Παῦλος: “τῇ γὰρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη” (Ρωμ. 8,20). Δηλαδὴ ὁ κόσμος ὑποτάχθηκε στὴ φθορά· ἔγινε φθαρτός. Παραδόθηκε δὲ στὴ φθορά, μὲ σκοπό, ὅταν ἀνακαινιστεῖ ὁ ἄνθρωπος (ὅταν ὁ ἄνθρωπος γίνει καικούργιος καὶ ἄφθαρτος), νὰ ἀνακαινιστεῖ καὶ ὁ κόσμος μαζί του, ποὺ ἐξ αἰτίας τοῦ ἀνθρώπου ἔγινε φθαρτός. Ἐπειδὴ δὲ στὰ χρόνια τοῦ κατακλυσμοῦ ἔπεσαν οἱ ἄνθρωποι σὲ πολλὲς ἁμαρτίες καὶ μάλιστα στὶς σαρκικὲς ἡδονές, καὶ ἡ γῆ φθάρηκε ἐξ αἰτίας τῶν ἁμαρτιῶν τῶν ἀνθρώπων, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Θεὸς ἔπνιξε τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους καὶ καθάρισε τὴν δημιουργία μὲ τὸ νερό. Ἔκανε ἔτσι ἕνα ἀνακαινισμὸ καὶ μιὰ νέα ἀρχὴ τοῦ κόσμου μὲ τοὺς ὀκτὼ ἀνθρώπους ποὺ διασώθηκαν στὴν Κιβωτὸ καὶ μὲ τὰ ζῶα ποὺ φυλάχτηκαν σ’ αὐτήν. Ἐπειδὴ ὅμως καὶ πάλι οἱ ἄνθρωποι ἔπεσαν καὶ πρόκειται νὰ ξαναπέσουν σὲ χειρότερα κακὰ ἀπὸ τὰ πρῶτα, καὶ ὁ κόσμος ὅλος φθάρηκε καὶ πρόκειται νὰ φθαρεῖ ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, γι’ αὐτὸ ὁ Δημιουργὸς τοῦ κόσμου πρόκειται νὰ κάψει μὲ φωτιὰ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ καθαρίσει τὸν κόσμο ἀπὸ τὴ φθορὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ ἔτσι νὰ τὸν κάνει καινούριο καὶ ἄφθαρτο. Τὸ γεγονὸς ὅτι πρόκειται νὰ φθαρεῖ ἡ γῆ καὶ οἱ ἄνθρωποι, τὸ διακήρυξε ὁ Ἠσαΐας λέγοντας ἐν μέρους τοῦ Θεοῦ: “ἄρατε εἰς τὸν οὐρανὸν τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ ἐμβλέψατε εἰς τὴν γῆν κάτω, ὅτι ὁ οὐρανὸς ὡς καπνὸς ἐστερεώθη, ἡ δὲ γῆ ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσεται, οἱ δὲ κατοικοῦντες τὴν γῆν ὥσπερ ταῦτα ἀποθανοῦνται” (Ἠσ. 51,6). Αὐτὸ τὸ ρητὸ τοῦ Ἠσαΐα ἑρμηνεύοντας ὁ φωστήρας τῆς Ἀλεξανδρείας Κύριλλος λέει: “θὰ παλαιωθεῖ λοιπὸν γῆ, λέει, δηλαδὴ θὰ ἀφανιστεῖ. Καὶ οἱ κάτοικοί της θὰ πεθάνουν ὅπως αὐτά (τὰ στοιχεῖα). Θάνατο στοιχείων ὀνομάζει τὴν μεταβολὴ πρὸς τὰ καλύτερα… Ὁ ἀνακαινισμὸς τῆς κτίσεως θὰ γίνει σὰν μιὰ ἀνάσταση ἐκ νεκρῶν, ὅπως θὰ συμβεῖ στὰ ἀνθρώπινα σώματα” (Βιβλ. δ΄ λόγ. ε΄ εἰςτὸν Ἠσαΐαν). (σ.σ. Μ’ ἄλλα λόγια, ὅπως θὰ ἀναστηθοῦν τὰ σώματα καὶ θὰ γίνουν καινούργια καὶ ἄφθαρτα, ἔτσι θὰ ἀναστηθεῖ τρόπον τινὰ καὶ φυσικὸς κόσμος καὶ θὰ γίνει καινούργιος κι αὐτὸς.)
Σημείωσε», συνεχίζει ὁ ἅγιος, «ὅτι εἶναι φυσικὸ καὶ ἑπόμενο, πρῶτα νὰ ἀνακαινιστοῦν οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ ἀφθαρτοποιηθοῦν διὰ τῆς ἀναστάσεως καὶ ἔπειτα νὰ ἀνακαινιστοῦν καὶ νὰ ἀφθαρτοποιηθοῦν ὅλα τὰ στοιχεῖα καὶ ἡ κτίση. (σ.σ. Πρῶτα δηλαδὴ θὰ γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καὶ μετὰ ἡ ἀνακαίνιση τοῦ φυσικοῦ κόσμου). Διότι ὅπως φθάρηκε (πρῶτα) ὁ ἄνθρωπος καὶ ἔπειτα ἡ κτίση ἐξ αἰτίας τοῦ ἀνθρώπου, ἔτσι καὶ πρῶτα πάλι πρέπει νὰ ἀφθαρτοποιηθεῖ ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ χάριν τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀφθαρτοποιηθεῖ καὶ ἡ κτίση. Αὐτὸ βλέπουμε νὰ βεβαιώνει καὶ ὁ ἀπ. Παῦλος μὲ ἐκεῖνα τὰ λόγια ποὺ λέει: “καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.” (Ρωμ. 8,21). Δηλαδὴ καὶ αὐτὴ ἡ κτίση (ἡ φυσικὴ δημιουργία, τὸ σύμπαν) θὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς φθορᾶς, γιὰ νὰ συμμετάσχει στὴν ἐλευθερία τῆς δόξας τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. Ἀποδεικνύεται δὲ αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὸ ἄλλο ποὺ λέει πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεῖς ὁ ἴδιος ἀπόστολος. Δηλαδὴ ὅτι, ὅταν θὰ γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, θὰ ὑπάρχουν καὶ ζωντανοὶ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ θὰ ἀλλάξουν καὶ νὰ γίνουν ἄφθαρτοι. Δὲν θὰ ἦταν ὅμως δυνατὸ νὰ παραμένουν ἄνθρωποι ζωντανοί, ἂν προηγουμένως ἡ κτίση εἶχε ἀνακαινιστεῖ μὲ τὴ δραστικότατη καὶ καυστικότατη ἐκείνη ἐνέργεια τῆς φωτιᾶς, διότι θὰ καταφθείρονταν καὶ θὰ διαλύονταν. Συμμαρτυροῦν μ’ αὐτὴ τὴν ἄποψη καὶ τὰ λόγια τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου: “ὅταν ὁ ἄνθρωπος πρόκειται νὰ ἀνακαινιστεῖ, θὰ γίνει καὶ ὁ οὐρανὸς καινούργιος, ὄχι διαλυόμενος ἀλλὰ ἀνακαινιζόμενος στὴ νέα δημιουργία. Ἥλιος καινούργιος, σελήνη καινούργια, ἄστρα καινούργια.” (Λόγος εἰς τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου τόμος ε΄). Καὶ ἀλλοῦ λέει ὁ ἴδιος, “ὅπως μὲ τὸ ποὺ ἔγινε φθαρτὸς ὁ ἄνθρωπος, ἔγινε φθαρτὴ καὶ ἡ κτίση, ἔτσι καὶ ὅταν γίνει ἄφθαρτος ὁ ἄνθρωπος θὰ γίνει καὶ αὐτὴ ἄφθαρτη.” (ὁμιλ. ιδ΄ εἰς τὴν πρὸς Ρωμαίους).»
Αὐτὰ τὰ συγκλονιστικὰ κοσμολογικὰ φαινόμενα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, θὰ συμβοῦν κατὰ τὴν συντέλεια τοῦ κόσμου, ὅπως μᾶς τὰ περιγράφει ὁ θεοφόρος αὐτὸς πατέρας, στηριζόμενος στὰ θεόπνευστα λόγια τοῦ ἀπ. Πέτρου καὶ τῶν ἄλλων θεοπνεύστων συγγραφέων τῆς Ἁγίας Γραφῆς
Γιὰ τὰ φοβερὰ αὐτὰ γεγονότα ἀναφέρεται καὶ ὁ Κύριος λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ πάθος του. Λέει στὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο: «Καὶ ἔσται σημεῖα ἐν ἡλίῳ καὶ σελήνῃ καὶ ἄστροις, καὶ ἐπὶ τῆς γῆς συνοχὴ ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ ἠχούσης θαλάσσης καὶ σάλου, ἀποψυχόντων ἀνθρώπων ἀπὸ φόβου καὶ προσδοκίας τῶν ἐπερχομένων τῇ οἰκουμένῃ· αἱ γὰρ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν σαλευθήσονται.» Μὲ ἁπλᾶ λόγια: Θὰ γίνουν πρωτοφανῆ καὶ καταπληκτικὰ φαινόμενα στὸν ἥλιον καὶ στὴ σελήνην καὶ στὰ ἄστρα. Καὶ στὴ γῆ θὰ καταλάβει τὰ ἔθνη μεγάλη στενοχωρία καὶ ἀδημονία, ἀπορία καὶ ἀμηχανία πολλή, καθὼς τὰ τεράστια ὁρμητικὰ κύματα τῆς θαλάσσης μὲ θόρυβο πολὺ καὶ σάλο θὰ ὁρμοῦν νὰ κατακλύσουν τὴ γῆ. Οἱ ἄνθρωποι θὰ λιποθυμοῦν καὶ θὰ χάνουν τὶς αἰσθήσεις τους καὶ θὰ γίνονται σὰν νεκροὶ ἀπὸ τὸν φόβο καὶ τὴν ἀγωνία γιὰ τὰ ἐπερχόμενα δεινὰ ποὺ θὰ συμβοῦν στὴν οἰκουμένη. Διότι οἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν, αὐτὲς ποὺ κρατοῦν τὴν ἁρμονία τοῦ σύμπαντος, θὰ σαλευθοῦν καὶ θὰ κλονιστοῦν. (Λουκ. 21,25-26)
Ἕνας ἄλλος μεγάλος πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος, ποὺ περιγράφει μὲ ζωηρὰ χρώματα τὴ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, λέει σχετικὰ μὲ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου:
«Ὤ, πῶς θὰ ἀντέξουμε, ἀδελφοί, ὅταν θὰ δοῦμε τὸν πύρινο ποταμό, σὰν ἄγρια θάλασσα νὰ καταβροχθίζει τὰ βουνὰ καὶ τὶς κοιλάδες καὶ νὰ κατακαίει ὅλη τὴν οἰκουμένη καὶ τὰ ἔργα ποὺ ὑπάρχουν σ΄αὐτή! Τότε, ἀγαπητοί, ἀπὸ κείνη τὴ φωτιὰ οἱ ποταμοὶ θὰ ἐξαφανιστοῦν, οἱ πηγὲς θὰ στερέψουν, ἡ θάλασσα θὰ ξεραθεῖ, τὰ ἄστρα θὰ πέσουν ἀπὸ τὸν οὐρανό, ὁ ἥλιος θὰ σβήσει καὶ ἡ σελήνη θὰ γίνει κόκκινη σὰν αἷμα, ὁ οὐρανὸς θὰ τυλιχτεῖ σὰν βιβλίο» (Ὁσ. Ἐφραὶμ Σύρου ἔργα, τόμος Δ΄, σελ. 141. Ἐκδ. Περιβόλι Παναγίας).
«Ὤ, ποία ὥρα τότε καὶ ἡμέρα φοβερά», ψάλλει ἕνας ὕμνος τῆς Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεω. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπ. Πέτρος συνεχίζει καὶ λέει: «Τούτων οὖν πάντων λυομένων ποταποὺς δεῖ ὑπάρχειν ὑμᾶς ἐν ἁγίαις ἀναστροφαῖς καὶ εὐσεβείαις,» Ἀφοῦ λοιπὸν ὅλα αὐτὰ θὰ διαλυθοῦν, πῶς πρέπει νὰ εἶστε (ποιὰ πρέπει νὰ εἶναι ἡ ζωή σας), διάγοντες ζωὴ ἁγία καὶ εὐσεβῆ «προσδοκῶντας καὶ σπεύδοντας τὴν παρουσίαν τῆς τοῦ Θεοῦ ἡμέρας,!» περιμένοντας καὶ ἐπιθυμώντας μὲ λαχτάρα τὸν ἐρχομὸ τῆς ἡμέρας τοῦ Θεοῦ.
Γι’ αὐτὰ ὅμως θὰ μιλήσουμε στὴν ἑπόμενή μας ὁμιλία.