Μ. Τεσσαρακοστὴ – Μέγας Κανὼν
1992+1994 Δίχως τὸ Εὐαγγέλιο;

Συντάκτης (†) ἐπίσκοπος
Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

Διχως το Ευαγγελιο;

«Ὁ Νόμος ἠσθένησεν, ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον, Γραφὴ δὲ πᾶσα, ἐν σοὶ παρη­μέληται, Προφῆται ἠτόνησαν, καὶ πᾶς δικαίου λόγος· αἱ τραυματίαι σου, ὦ ψυχή, ἐπληθύνθησαν οὐκ ὄντος ἰατροῦ τοῦ ὑγιοῦντός σε» (Μ. Καν. θ΄3)

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε, ἀγαπητοί μου, ἀπόψε νὰ ψάλλεται ὁ Μέγας Κανὼν τοῦ ἁ­γίου Ἀνδρέου Κρήτης, ποὺ ἔχει 250 τροπάρια. Εἶνε μία περίληψι ὅλης τῆς ἁγίας Γρα­φῆς, Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης· μία εἰλικρινὴς ἐξομολόγησι· ἕνας ἀναστεναγμὸς τοῦ ποιητοῦ, ποὺ πρέπει νὰ γίνῃ καὶ δικός μας.

* * *

Ἀπ᾽ ὅλα αὐτὰ τὰ τροπάρια θὰ πάρω πάλι ἀπόψε, ὅπως ἔκανα καὶ ἄλλες χρονιές, αὐτὸ ποὺ εἶπα τώρα· «Ὁ Νόμος» (τοῦ Θεοῦ δη­λαδή, μὲ Νῦ κεφαλαῖο, γιὰ νὰ γίνῃ διάκρισι ἀπὸ τοὺς νόμους τῶν ἀνθρώπων ποὺ ψηφί­ζουν τὰ κοινοβούλια), «ἠσθένησεν», ἐξασθένησε, δὲν ἰ­σχύει. Στὰ δικαστήρια ὁρκίζονται ἁπλώνον­τας βρωμερὸ χέρι ἐπάνω στὸ Εὐαγγέλιο, τὴ στιγμὴ ποὺ τὸ ἴδιο τὸ Εὐαγγέλιο ἀπαγορεύει τὸν ὅρ­κο (βλ. Ματθ. 5,34). Γι᾽ αὐτό, ἂν καμμιὰ φορὰ κληθῆτε σὲ δικαστήριο, μὴν ὁρκισθῆ­τε· πῆτε μόνο ἀλήθεια σὰν Χριστιανοί. Προνομιοῦχοι δηλαδὴ ἔ­γιναν τώρα οἱ χιλιασταί; μόνο αὐτοὶ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὸν ὅρκο;
«Ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον», καταργεῖται δηλαδή. Στὴ Βουλή, ὅταν ἕνας εὐσεβὴς βουλευ­τὴς εἶπε ὅτι, Αὐτὸ ποὺ θὰ ψηφίσουμε ἀπόψε δὲν εἶνε σύμφωνο μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τὸν εἰρωνεύθηκαν· Μὲ τὸ Εὐ­αγγέλιο τώρα θὰ κυβερνοῦμε; τοῦ εἶπαν. Τώρα ψηφίζονται ἀντι-ευαγ­γέλια·

ὄχι κατὰ Ματθαῖον, κατὰ Μάρκον, κα­τὰ Λουκᾶν, καὶ κατὰ Ἰωάννην, ἀλλὰ κατὰ Φρόϋντ, κατὰ Νίτσε, κατὰ Μὰρξ καὶ κατὰ Λένιν. Αὐτὰ ἰσχύουν σήμερα· καί, ἐνῷ ὑπόσχον­ται ὅτι θὰ μᾶς σώσουν, κάνουν τὴ ζωή μας κόλασι.
«Ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον» στὴ βουλή, στὸ δικαστήριο, στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, ἀργεῖ κάποτε ἀκόμη καὶ στὴν ἱερὰ σύνοδο ὅταν ἐπιμέ­νῃ σὲ ἀντικανονικότητες. «Ἀργεῖ» προπαν­τὸς στὸ σπίτι· καὶ ἐδῶ θέλω νὰ ἐπιμείνω. Μέσα στὸ σπίτι τώρα ἐπικρατεῖ τὸ ῥαδιόφωνο, ἡ τηλεόρασι, τὸ βίντεο· τὰ αἰσχρότερα λόγια ἀκούγονται ἐκεῖ, μέσα στὴν οἰκογένεια, στὴν κατ᾽ οἶκον ἐκ­κλησία τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει στὸν Τιμόθεο· «Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας» (Β΄ Τιμ. 3,15), ἀπὸ βρεφικῆς ἡλικίας δηλαδή, μαζὶ μὲ τὸ μητρικὸ γάλα γνώρισες καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἔπρεπε νὰ κάνουν οἱ γονεῖς. Δὲν τὸ κάνουν ὅμως. Κλειστὸ στὰ σπίτια μας εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο. Πρὸς ἔλεγχόν μας θ᾽ ἀναφέρω τὸ ἑξῆς.
Πᾶνε τώρα πολλὰ χρόνια, ποὺ μία ὁμάδα φοιτητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς μὲ ἐπὶ κεφαλῆς ἕναν καθηγητὴ πῆγαν στὴν Ἑλβετία. Ἀλλ᾽ ἐνῷ πλησίαζαν στὶς Ἄλπεις τὸ λεωφορεῖο χάλασε καὶ σταμάτησε. Οἱ Ἑλβετοὶ εἶνε φιλόξενοι· στὸ μέρος ἐκεῖνο ὁ πρόεδρος τῆς κοινότητος κατένειμε τοὺς Ἕλληνες ἐκδρομεῖς τὴ νύχτα σὲ διάφορα σπίτια καὶ διανυκτέρευσαν. Τὸ πρωί, στὸ σπίτι ποὺ φιλοξενήθηκε ἕνας γνωστός μου φοιτητής, ἄρχισαν τὸ ἡμερήσιο πρόγραμμά τους. Σηκώθηκε ἡ πολύτεκνη οἰκογένεια (μὲ ἑφτὰ παιδιά), ἔκαναν τὴν προσευχή τους, μετὰ κάθησαν στὸ τραπέζι καὶ διάβασαν Εὐαγγέλιο. Κι ἀφοῦ ὁ πατέρας εἶπε λίγα πρακτικὰ λόγια, ἔφυγαν ὅλοι· τὰ παιδιὰ στὸ σχολεῖο, ἡ μάνα στὸ νοικοκυριό, καὶ αὐτὸς στὶς ἀγελάδες. Ὅταν τὰ εἶδε αὐτὰ ὁ φοιτητής μας, ντράπηκε γιὰ τὴ δική του οἰκογένεια στὴν Ἑλλάδα, στὴν ὁ­ποία ποτέ δὲν ἔζησε κάτι παρόμοιο.
Συνεχίζουμε τὸν ὕμνο. Παρακάτω ὁ ὑμνογράφος λέει ἀπευθυνόμενος στὴν ψυχή του· «Γραφὴ δὲ πᾶσα, ἐν σοὶ παρημέληται»· ἔχεις παραμελήσει, ψυχή μου, τελείως τὴ μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς, δὲν μελετᾷς πλέον τὰ θεόπνευστα λόγια. Καὶ συνεχίζει· «προφῆται ἠ­τόνησαν», ὁ λόγος τῶν προφητῶν, ποὺ σὲ ἀ­φύπνιζε, ἀτόνησε τώρα μέσα σου καὶ ἡ ἀμέλεια σ᾽ ἔρριξε σὲ μιὰ χαλαρότητα. Καὶ ὄχι μόνο ὁ λόγος τῶν προφητῶν, ἀλλὰ καὶ «καὶ πᾶς δικαίου λόγος»· καὶ κάθε λόγος ἁγίου ἀνθρώπου δὲν ἔχει πιὰ ἰσχὺ σ᾽ ἐ­σένα. Γιὰ παράδει­γμα ἂς ποῦμε ἕνα λόγο τοῦ με­γάλου Ἀντωνίου, ὅταν εἶπε ὅτι, Τὸ τέλος τοῦ κόσμου θὰ ἔρθῃ, ὅταν δῆτε νὰ περιφρονοῦν τὸ Εὐαγγέλιο· κι ἂν δοῦν κάποιον νὰ κρατάῃ καὶ νὰ διαβάζῃ Εὐαγγέλιο, νὰ τὸν λένε τρελλό.
Καὶ κλείνει ὁ ὑμνογράφος, ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης, λέγοντας ποιό εἶνε τὸ ἀποτέλεσμα ὅταν λείπῃ τὸ ἁλάτι τοῦ Εὐαγγελίου· «αἱ τραυματίαι σου, ὦ ψυχή, ἐπληθύνθησαν, οὐκ ὄντος ἰατροῦ τοῦ ὑγιοῦντός σε»· τὰ τραύ­ματά σου πλήθυναν, ψυχή μου, ἀφοῦ δὲν ἔχεις τὸ γιατρὸ ποὺ σὲ θεραπεύει. Ὅπου νὰ κοιτάξουμε, γύρω μας ἀλλὰ καὶ μέσα μας, ὑπάρχει διαφθορὰ μεγάλη· ἡ σῆψι ἔχει προ­χωρήσει, ὁλόκληρο τὸ σῶμα ἔχει σαπίσει. Ἔγραψα κ᾽ ἐγὼ ἕνα βιβλίο μὲ εἰκόνες καὶ τίτλο «Κοινωνικὲς πληγές»· ἐκεῖ μάζεψα καμμιὰ πενηνταριὰ τέτοια τραύματα· καὶ δὲν εἶνε τόσα μόνο.

* * *

Χρόνια τώρα, ἀδελφοί μου, συνιστῶ θερμὰ τὴν ἀνάγνωσι τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ὅλης τῆς ἁγίας Γραφῆς. Πόσοι μ᾽ ἄκουσαν; Λίγοι. Οἱ ἄλ­λοι τί ἔκαναν; Μὰ τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἀναγ­καῖο. Γι᾽ αὐτὸ μέρα χωρὶς φαῒ νὰ περνάῃ, χω­ρὶς Εὐαγγέλιο νὰ μὴν περνάῃ. Ἐκεῖ εἶνε τὰ φάρμακα γιὰ κάθε πληγὴ καὶ τραῦμα μας· γιὰ τὴν ὑπερηφάνεια τὸ φάρμακο εἶνε ἡ ταπεινοφροσύνη, γιὰ τὴ φιλαργυρία ἡ ἐλεημοσύνη, γιὰ τὴ γαστριμαργία ἡ ἐγκράτεια, γιὰ τὴν πορνεία ὁ γάμος ἢ ἡ παρθενία, γιὰ τὴν ὀργὴ ἡ πραότητα, γιὰ τὴν ἁμαρτία γενικὰ ἡ μετάνοια.
Δυστυχῶς ὁ λαός μας ἀφέθηκε ἀποίμαν­τος καὶ κινδυνεύει. Γι᾽ αὐτὸ προειδοποιῶ καὶ πάλι· τώρα μὲ τὴν ἄνοιξι θ᾽ ἀρχίσουν οἱ αἱρετικοὶ ἐκστρατεία· θὰ πᾶνε ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι νὰ μοιράζουν φυλλάδια. Σᾶς παρακαλῶ λοι­πὸν ν᾽ ἀκούσετε ὄχι ἐμένα ἀλλὰ τί λέει τὸ Εὐ­αγγέλιο, ὅτι· αἱρετικὸν ἄνθρωπο μὴ τὸν δέχεστε στὸ σπίτι, οὔτε καλημέρα μὴν τοῦ λέτε (βλ. Β΄ Ἰω. 10). Νὰ εἰδοποιῆτε τὴ μητρόπολι, νὰ πᾶμε νὰ τοὺς δοῦμε, νὰ γίνῃ διάλογος.
Τὴν περίοδο αὐτὴ τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Σαρακοστῆς ἂς ἐπωφεληθοῦμε ἀπὸ τὶς ἀκολουθίες καὶ ἀπ᾽ ὅλα τὰ μέσα ποὺ θέτει στὴ διάθεσί μας ἡ θεία χάρις, ὥστε νὰ διαπλεύσουμεν «τὸ μέγα πέλαγος τῆς νηστείας» καὶ νὰ φτάσουμε τὸ βράδυ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου ν᾽ ἀκούσουμε τὸ «Ἀναστήτω ὁ Θεός, καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ…» (Ψαλμ. 67,1) καὶ «Τὴν ἀνάστασίν σου, Χριστὲ Σωτήρ, ἄγγελοι ὑμνοῦσιν ἐν οὐρανοῖς· καὶ ἡμᾶς τοὺς ἐπὶ γῆς καταξίωσον ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ σέ δοξάζειν» (τελ. τῆς Ἀναστ.).
Προμηθευτῆτε τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ γράφτηκε στὴ γλῶσσα μας. Εἶνε ἰδιαίτερη τιμὴ αὐτὸ γιὰ μᾶς τοὺς Ἕλληνες. Σήμερα ὑπάρχει καὶ σὲ ἁπλῆ γλῶσσα, ὑπάρχουν βιβλία βοηθητικά.
Κάντε μιὰ προσπάθεια. Νά ᾽χετε ἕνα Ὡρολόγιο (ἐκκλησιαστικὸ βιβλίο) στὸ σπίτι καὶ κάθε πρωὶ μόλις σηκώνεστε νὰ κάνετε προσευχή· νὰ λέτε τὸ «Βασιλεῦ οὐράνιε…», τὸ «Ἅ­γιος ὁ Θεός…», τὸ «Πάτερ ἡ­μῶν…» κ.τ.λ., καὶ μετὰ νὰ διαβάζετε τὸ Εὐαγγέλιο. Θὰ αἰσθανθῆτε μεγάλη χαρά. Παρακαλῶ καὶ προτρέπω, βάλτε ὅλοι αὐτὸ τὸν κανόνα.
Τὸ Εὐαγγέλιο τὸ διαβάζουν οἱ ἰθαγενεῖς, καὶ νὰ μὴν τὸ διαβάζουμε ἐμεῖς; Ἐκεῖνοι τὸ διαβάζουν καὶ κλαῖνε. Ἐμεῖς; Μόνο μιὰ φορὰ στὴν Πτολεμαΐδα ἕνας νέος ἱερεύς, πολὺ εὐ­λαβής, διαβάζοντας τὸ εὐαγγέλιο ἔκλαιγε, ὄ­χι ὑποκριτικὰ ἀλλὰ εἰλικρινά, καὶ τὸ ἐκκλησί­ασμα συγκλονίστηκε. Εἴδατε ποτὲ ψάλτη νὰ κλάψῃ, εἴδατε ποτὲ παπᾶ νὰ κλαίῃ; Λοιπόν, οἱ ἄγριοι διαβάζουν τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κλαῖνε!
Ὦ ἀθάνατο Εὐαγγέλιο! Εὔχομαι νὰ μὴν ὑ­πάρχῃ οἰκογένεια χωρὶς Εὐαγγέλιο. Ὅπου Εὐ­αγγέλιο, ἐκεῖ ὁ Χριστός. Ὅπου Εὐαγγέλιο, ἐκεῖ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ σταθῇ.
Τώρα λοιπόν, ἀδελφοί μου, ποὺ ἀκούσαμε αὐτὰ τὰ λόγια, ὅτι «ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον», ἂς ἀναρωτηθοῦμε· μήπως ἀργεῖ καὶ γιὰ μᾶς; τὸ μεταφέρουμε στὴ ζωή μας; τὸ ἐκτελοῦ­με; Αὐ­τὴ εἶνε ἡ μεγάλη ἀγωνία μου. Δυστυχῶς οὔτε στὸ σπίτι ἀνοίγουμε τὸ Εὐαγγέλιο, οὔτε στὸ σχολεῖο πιά. Παντοῦ ἄγνοια. Καὶ ξέρετε, ἅ­γνοια Γραφῆς ἴσον ἄγνοια Χριστοῦ.
Γι᾽ αὐτὸ μ᾽ ἀκοῦτε νὰ ἐπιμένω. Παρακαλῶ ὄχι μόνο ἐσᾶς ποὺ βλέπω ἐδῶ, ἀλλὰ καὶ κάθε ἄλλον ἄνθρωπο, ὅ­που τέλος πάντων μπορεῖ νὰ φτάσῃ ὁ ἁπλὸς αὐτὸς λόγος μου. Νοιαστῆτε γι᾽ αὐτὴ τὴν ἀνάγ­κη. Πρῶτον, προμηθευτῆτε τὴν ἁγία Γραφή, ποὺ ἔ­χουν τώρα μεταφράσει καὶ ἐξηγήσει ὀρθοδό­ξως, σύμφω­να μὲ τοὺς πατέρας καὶ διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μας, σπου­δαῖοι θεολόγοι. Θὰ τὴ βρῆτε στὰ ὀρθόδοξα βιβλιοπωλεῖα. Δεύτερον, διαβάζετε μὲ ἐνδιαφέ­ρον, μελετᾶτε την καθημερινῶς, ἀτομικῶς καὶ οἰ­κογενειακῶς. Καὶ τρίτον καὶ σπουδαιότερο, ἐφαρμογὴ στὴν πρᾶξι. Τότε θὰ δοῦμε καλύτερες ἡμέρες πρὸς δόξαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε, ἀγαπητοί μου, ἀπόψε νὰ ψάλλεται ὁ Μέγας Κανὼν τοῦ ἁ­γίου Ἀνδρέου Κρήτης, ποὺ ἔχει 250 τροπάρια. Εἶνε μία περίληψι ὅλης τῆς ἁγίας Γρα­φῆς, Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης· μία εἰλικρινὴς ἐξομολόγησι· ἕνας ἀναστεναγμὸς τοῦ ποιητοῦ, ποὺ πρέπει νὰ γίνῃ καὶ δικός μας.

* * *

Ἀπ᾽ ὅλα αὐτὰ τὰ τροπάρια θὰ πάρω πάλι ἀπόψε, ὅπως ἔκανα καὶ ἄλλες χρονιές, αὐτὸ ποὺ εἶπα τώρα· «Ὁ Νόμος» (τοῦ Θεοῦ δη­λαδή, μὲ Νῦ κεφαλαῖο, γιὰ νὰ γίνῃ διάκρισι ἀπὸ τοὺς νόμους τῶν ἀνθρώπων ποὺ ψηφί­ζουν τὰ κοινοβούλια), «ἠσθένησεν», ἐξασθένησε, δὲν ἰ­σχύει. Στὰ δικαστήρια ὁρκίζονται ἁπλώνον­τας βρωμερὸ χέρι ἐπάνω στὸ Εὐαγγέλιο, τὴ στιγμὴ ποὺ τὸ ἴδιο τὸ Εὐαγγέλιο ἀπαγορεύει τὸν ὅρ­κο (βλ. Ματθ. 5,34). Γι᾽ αὐτό, ἂν καμμιὰ φορὰ κληθῆτε σὲ δικαστήριο, μὴν ὁρκισθῆ­τε· πῆτε ἀλήθεια σὰν Χριστιανοί. Προνομιοῦχοι δηλαδὴ ἔ­γιναν μόνο οἱ χιλιασταί, ποὺ ἀπαλλάσσονται ἀπὸ τὸν ὅρκο;
«Ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον», καταργεῖται δηλαδή. Στὴ Βουλή, ὅταν ἕνας εὐσεβὴς βουλευ­τὴς εἶπε ὅτι, Αὐτὸ ποὺ θὰ ψηφίσουμε ἀπόψε δὲν εἶνε σύμφωνο μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τὸν εἰρωνεύθηκαν· Μὲ τὸ Εὐ­αγγέλιο τώρα θὰ κυβερνοῦμε; τοῦ εἶπαν. Τώρα ψηφίζονται ἀντι-ευαγ­γέλια· ὄχι κατὰ Ματθαῖον, κατὰ Μάρκον, κα­τὰ Λουκᾶν, καὶ κατὰ Ἰωάννην, ἀλλὰ κατὰ Φρόϋντ, κατὰ Νίτσε, κατὰ Μὰρξ καὶ κατὰ Λένιν. Αὐτὰ ἰσχύουν σήμερα· καί, ἐνῷ ὑπόσχον­ται ὅτι θὰ μᾶς σώσουν, κάνουν τὴ ζωή μας κόλασι.
«Ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον» στὴ βουλή, στὸ δικαστήριο, στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, ἀργεῖ κάποτε ἀκόμη καὶ στὴν ἱερὰ σύνοδο ὅταν ἐπιμέ­νῃ σὲ ἀντικανονικότητες. «Ἀργεῖ» προπαν­τὸς στὸ σπίτι· καὶ ἐδῶ θέλω νὰ ἐπιμείνω. Μέσα στὸ σπίτι τώρα ἐπικρατεῖ τὸ ῥαδιόφωνο, ἡ τηλεόρασι, τὸ βίντεο· τὰ αἰσχρότερα λόγια ἀκούγονται ἐκεῖ, μέσα στὴν οἰκογένεια, στὴν κατ᾽ οἶκον ἐκ­κλησία τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει στὸν Τιμόθεο· «Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας» (Β΄ Τιμ. 3,15). ἀπὸ βρεφικῆς ἡλικίας δηλαδή, μαζὶ μὲ τὸ μητρικὸ γάλα γνώρισες καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἔπρεπε νὰ κάνουν οἱ γονεῖς. Δὲν τὸ κάνουν ὅμως. Κλειστὸ στὰ σπίτια μας εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο. Πρὸς ἔλεγχόν μας θ᾽ ἀναφέρω τὸ ἑξῆς.
Πᾶνε τώρα πολλὰ χρόνια, ποὺ μία ὁμάδα φοιτητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, μὲ ἐπὶ κεφαλῆς ἕναν καθηγητὴ πῆγαν στὴν Ἑλβετία. Ἀλλ᾽ ἐνῷ πλησίαζαν στὶς Ἄλπεις τὸ λεωφορεῖο χάλασε καὶ σταμάτησε. Οἱ Ἑλβετοὶ εἶνε φιλόξενοι· στὸ μέρος ἐκεῖνο ὁ πρόεδρος τῆς κοινότητος κατένειμε τοὺς Ἕλληνες ἐκδρομεῖς τὴ νύχτα σὲ διάφορα σπίτια καὶ διανυκτέρευσαν. Τὸ πρωὶ στὸ σπίτι, ποὺ φιλοξενήθηκε ἕνας γνωστός μου φοιτητής, ἄρχισαν τὸ ἡμερήσιο πρόγραμμά τους. Σηκώθηκε ἡ πολύτεκνη οἰκογένεια (μὲ ἑφτὰ παιδιά), ἔκαναν τὴν προσευχή τους, μετὰ κάθησαν στὸ τραπέζι καὶ διάβασαν Εὐαγγέλιο. Κι ἀφοῦ ὁ πατέρας εἶπε λίγα πρακτικὰ λόγια, ἔφυγαν ὅλοι· τὰ παιδιὰ στὸ σχολεῖο, ἡ μάνα στὸ νοικοκυριό, καὶ αὐτὸς στὶς ἀγελάδες. Ὅταν τὰ εἶδε αὐτὰ ὁ φοιτητής μας, ντράπηκε γιὰ τὴ δική του οἰκογένεια στὴν Ἑλλάδα, στὴν ὁ­ποία ποτέ δὲν ἔζησε κάτι παρόμοιο.
Συνεχίζουμε τὸν ὕμνο. Παρακάτω ὁ ὑμνογράφος λέει ἀπευθυνόμενος στὴν ψυχή του· «Γραφὴ δὲ πᾶσα, ἐν σοὶ παρημέληται»· ἔχεις παραμελήσει, ψυχή μου, τελείως τὴ μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς, δὲν μελετᾷς πλέον τὰ θεόπνευστα λόγια. Καὶ συνεχίζει· «προφῆται ἠ­τόνησαν», ὁ λόγος τῶν προφητῶν, ποὺ σὲ ἀ­φύπνιζε, ἀτόνησε τώρα μέσα σου καὶ ἡ ἀμέλεια σ᾽ ἔρριξε σὲ μιὰ χαλαρότητα. Καὶ ὄχι μόνο ὁ λόγος τῶν προφητῶν, ἀλλὰ καὶ «καὶ πᾶς δικαίου λόγος»· καὶ κάθε λόγος ἁγίου ἀνθρώπου δὲν ἔχει πιὰ ἰσχὺ σ᾽ ἐ­σένα. Γιὰ παράδει­γμα ἂς ποῦμε ἕνα λόγο τοῦ με­γάλου Ἀντωνίου, ὅταν εἶπε ὅτι, Τὸ τέλος τοῦ κόσμου θὰ ἔρθῃ, ὅταν δῆτε νὰ περιφρονοῦν τὸ Εὐαγγέλιο· κι ἂν δοῦν κάποιον νὰ κρατάῃ καὶ νὰ διαβάζῃ Εὐαγγέλιο, νὰ τὸν λένε τρελλό.
Καὶ κλείνει ὁ ὑμνογράφος, ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης, λέγοντας ποιό εἶνε τὸ ἀποτέλεσμα ὅταν λείπῃ τὸ ἁλάτι τοῦ Εὐαγγελίου· «αἱ τραυματίαι σου, ὦ ψυχή, ἐπληθύνθησαν, οὐκ ὄντος ἰατροῦ τοῦ ὑγιοῦντός σε»· τὰ τραύ­ματά σου πλήθυναν, ψυχή μου, ἀφοῦ δὲν ἔχεις τὸ γιατρὸ ποὺ σὲ θεραπεύει. Ὅπου νὰ κοιτάξουμε, γύρω μας ἀλλὰ καὶ μέσα μας, ὑπάρχει διαφθορὰ μεγάλη· ἡ σῆψι ἔχει προ­χωρήσει, ὁλόκληρο τὸ σῶμα ἔχει σαπίσει. Ἔγραψα κ᾽ ἐγὼ ἕνα βιβλίο μὲ εἰκόνες καὶ τίτλο «Κοινωνικὲς πληγές»· ἐκεῖ μάζεψα καμμιὰ πενηνταριὰ τέτοια τραύματα, καὶ δὲν εἶνε μόνο αὐτά.

* * *

Χρόνια τώρα, ἀδελφοί μου, συνιστῶ θερμὰ τὴν ἀνάγνωσι τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ ὅλης τῆς ἁγίας Γραφῆς. Πόσοι μ᾽ ἄκουσαν; Λίγοι. Οἱ ἄλ­λοι τί ἔκαναν; Μὰ τὸ Εὐαγγέλιο εἶνε ἀναγ­καῖο. Γι᾽ αὐτὸ μέρα χωρὶς φαῒ νὰ περνάῃ, χω­ρὶς Εὐαγγέλιο νὰ μὴν περνάῃ. Ἐκεῖ εἶνε τὰ φάρμακα γιὰ κάθε πληγὴ καὶ τραῦμα μας·.γιὰ τὴν ὑπερηφάνεια τὸ φάρμακο εἶνε ἡ ταπεινοφροσύνη, γιὰ τὴν φιλαργυρία ἡ ἐλεημοσύνη, γιὰ τὴ γαστριμαργία ἡ ἐγκράτεια, γιὰ τὴν πορνεία ὁ γάμος ἢ ἡ παρθενία, γιὰ τὴν ὀργὴ ἡ πραότητα, γιὰ τὴν ἁμαρτία γενικὰ ἡ μετάνοια.
Δυστυχῶς ὁ λαός μας ἀφέθηκε ἀποίμαν­τος καὶ κινδυνεύει. Γι᾽ αὐτὸ προειδοποιῶ καὶ πάλι· τώρα μὲ τὴν ἄνοιξι θ᾽ ἀρχίσουν οἱ αἱρετικοὶ ἐκστρατεία· θὰ πᾶνε ἀπὸ σπίτι σὲ σπίτι νὰ μοιράζουν φυλλάδια. Σᾶς παρακαλῶ λοι­πὸν ν᾽ ἀκούσετε ὄχι ἐμένα ἀλλὰ τί λέει τὸ Εὐ­αγγέλιο, ὅτι· αἱρετικὸν ἄνθρωπο μὴ τὸν δέχεστε στὸ σπίτι, οὔτε καλημέρα μὴν τοῦ λέτε (βλ. Β΄ Ἰω. 10). Νὰ εἰδοποιῆτε τὴ μητρόπολι, νὰ πᾶμε νὰ τοὺς δοῦμε, νὰ γίνῃ διάλογος.
Τὴν περίοδο αὐτὴ τῆς ἁγίας καὶ Μεγάλης Σαρακοστῆς ἂς ἐπωφεληθοῦμε ἀπὸ τὶς ἀκολουθίες καὶ ἀπ᾽ ὅλα τὰ μέσα ποὺ θέτει στὴ διάθεσί μας ἡ θεία χάρις, ὤστε νὰ διαπλεύσουμεν τὸ «μέγα πέλαγος τῆς νηστείας» καὶ νὰ φτάσουμε τὸ βράδυ τοῦ Μεγάλο Σάββάτου ν᾽ ἀκούσουμε τὸ «Ἀναστήτω ὁ Θεός, καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ…» (Ψαλμ. 67,1) καὶ «Τὴν ἀνάστασίν σου, Χριστὲ Σωτήρ, ἄγγελοι ὑμνοῦσιν ἐν οὐρανοῖς· καὶ ἡμᾶς τοὺς ἐπὶ γῆς καταξίωσον ἐν καθαρᾷ καρδίᾳ σέ δοξάζειν» (τελ. τῆς Ἀναστ.).
Προμηθευτῆτε τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ γράφτηκε στὴ γλῶσσα μας. Σήμερα ὑπάρχουν καὶ ἑρ­μηνεῖες καὶ μεταφράσεις του σὲ ἁπλῆ γλώσσα, βιβλία βοηθητικά.
Κάντε μιὰ προσπάθεια. Νά ᾽χετε ἕνα Ὡρολόγιο, ἐκκλησιαστικὸ βιβλίο, στὸ σπίτι καὶ κάθε πρωὶ μόλις σηκώνεστε νὰ κάνετε προσευχή· νὰ λέτε τὸ «Βασιλεῦ οὐράνιε…», τὸ «Ἅ­γιος ὁ Θεός…», τὸ «Πάτερ ἡ­μῶν…» κ.τ.λ., καὶ μετὰ νὰ διαβάζετε τὸ Εὐαγγέλιο. Θὰ αἰσθανθῆτε μεγάλη χαρά. Παρακαλῶ καὶ προτρέπω, βάλτε ὅλοι αὐτὸ τὸν κανόνα.
Τὸ Εὐαγγέλιο τὸ διαβάζουν οἱ ἰθαγενεῖς, καὶ νὰ μὴν τὸ διαβάζουμε ἐμεῖς; Ἐκεῖνοι τὸ διάβαζαν καὶ κλαίγανε. Ἐμεῖς; Μόνο μιὰ φορὰ στὴν Πτολεμαΐδα ἕνας νέος ἱερεύς, πολὺ εὐ­λαβής, ὅταν διάβασε τὸ εὐαγγέλιο ἔκλαιγε, ὄ­χι ὑποκριτικὰ ἀλλὰ εἰλικρινά, καὶ τὸ ἐκκλησίασμα συγκλονίστηκε. Εἴδατε ποτὲ ψάλτη νὰ κλάψῃ, εἴδατε ποτὲ παπᾶ νὰ κλαίῃ; Λοιπόν, οἱ ἄγριοι διαβάζουν τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κλαῖνε.
Ὦ ἀθάνατο Εὐαγγέλιο! Εὔχομαι νὰ μὴν ὑ­πάρχῃ οἰκογένεια χωρὶς Εὐαγγέλιο. Ὅπου Εὐαγγέλιο, ἐκεῖ Χριστός. Ὅπου Εὐαγγέλιο, ἐκεῖ διάβολος δὲν μπορεῖ νὰ σταθῇ.
Τώρα λοιπόν, ἀδελφοί μου, ποὺ ἀκούσαμε αὐτὰ τὰ λόγια, ὅτι «ἀργεῖ τὸ Εὐαγγέλιον», ἂς ἀναρωτηθοῦμε· ἐμεῖς διαβάζουμε τὸ Εὐαγγέλιο; τὸ μεταφέρουμε στὴ ζωή μας; τὸ ἐκτελοῦ­με; Αὐτὴ εἶνε ἡ μεγάλη ἀγωνία μου. Οὔτε στὸ σπίτι ἀνοίγουμε τὸ Εὐαγγέλιο, οὔτε στὸ σχολεῖο πιά. Παντοῦ ἄγνοια. Καὶ ξέρετε, ἅ­γνοια Γραφῆς ἴσον ἄγνοια Χριστοῦ.
Γι᾽ αὐτὸ μ᾽ ἀκοῦτε νὰ ἐπιμένω. Παρακαλῶ ὄχι μόνο ἐσᾶς ποὺ βλέπω ἐδῶ, ἀλλὰ καὶ κάθε ἄλλον ἄνθρωπο, ὅ­που τέλος πάντων μπορεῖ νὰ φτάσῃ ὁ ἁπλὸς αὐτὸς λόγος μου. Νοιαστῆτε γι᾽ αὐτὴ τὴν ἀνάγ­κη. Πρῶτον, προμηθευτῆτε τὴν ἁγία Γραφή, ποὺ ἔ­χουν τώρα μεταφράσει καὶ ἐξηγήσει ὀρθοδό­ξως, σύμφω­να μὲ τοὺς πατέρας καὶ διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας μας, σπου­δαῖοι θεολόγοι. Θὰ τὴ βρῆτε στὰ ὀρθόδοξα βιβλιοπωλεῖα. Δεὐτερον, διαβάζετε μὲ ἐνδιαφέρον, μελετᾶτε την καθημερινῶς, ἀτομικῶς καὶ οἰ­κογενειακῶς. Καὶ τρίτο καὶ σπουδαιότερο, ἐφαρμογὴ στὴν πρᾶξι. Τότε θὰ δοῦμε καλύτερες ἡμέρες πρὸς δόξαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Σύνθεσις δύο ἀπομαγνητοφωνημένων παρεμφερῶν ὁμιλιῶν, ποὺ ἔγιναν στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν 8-4-1992 καὶ τὴν 14-3-1994, μὲ νέο τώρα τίτλο. Καταγραφή, σύνθεσις καὶ σύντμησις 13-3-2025.

Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς συντομεύσεις στὸ cd …Φ τῆς σειρᾶς «ΣΚΟΠΟΝ ΔΕΔΩΚΑ ΣΕ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)