Χαιρετισμοὶ
Περίοδος Δ΄ – Ἔτος ΜΒ΄- Φλώρινα – ἀριθμ. φύλλου 2665
Ἀκάθιστος Ὕμνος (4 Ἀπριλίου 2025)
Ὁμιλία Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου

Προαγγελος λυτρωσεως

«Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν ἥλιον» (Ἀκάθ. Α5)

Θυμᾶστε, ἀγαπητοί μου, ποιό ἦταν τὸ ἔτος ποὺ γιὰ πρώτη φορὰ ἐψάλη ὁ Ἀ­κάθιστος ὕμνος στὸ ναὸ τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν στὴν Κωνσταντινούπολι; Ἦταν τὸ ἔτος 626 μ.Χ., ἐπὶ βασιλείας τοῦ ἐνδόξου αὐ­τοκράτορος Ἡρακλείου (572-641 μ.Χ.).
Ἦταν ἡμέρες μεγάλου κινδύνου γιὰ τὴν Πό­λι. Οἱ ὑ­περασπισταί της, βασιλεὺς καὶ στρα­τός, ἔλειπαν πολὺ μακριὰ καὶ ἡ Βασιλεύουσα βρέθηκε κυκλωμένη ἀπὸ πλήθη βαρβάρων, οἱ ὁ­ποῖοι φθονοῦ­σαν τὴ δόξα καὶ τὸν πλοῦτο της καὶ πάσχιζαν νὰ τὴν ἁλώσουν γιὰ νὰ ἐπιδοθοῦν σὲ λε­­ηλασία καὶ καταστροφή. Τότε, σ᾽ ἐκείνη τὴν δεινὴ ὥρα, μέσα ἀπὸ τὴν ψυχὴ τῶν Βυζαντινῶν προγόνων μας, ψυχὴ ποὺ ἔ­νιωθε τόσο κοντά της τὸ θηρίο νὰ ἀπειλῇ, ποὺ ἄκουγε τὸν βρυχηθμό του κ᾽ ἔνιωθε τὴν πυρωμένη ἀνάσα καὶ τὴ μανία του νὰ τὴν κατασπαράξῃ, ἀνέβλυσε ὁ ὕμνος αὐτός.
Τώρα τὸν ἀκοῦμε ἐμεῖς μὲ ἠρεμία καὶ γαλήνη, τότε ἐκεῖνοι τὸν εἶπαν μὲ χείλη ποὺ ἔ­τρεμαν ἀπὸ ἀγωνία καὶ συνοχὴ ψυχῆς. Τί μέρες ἦ­ταν ἐκεῖνες, τί ὧρες ἔζησαν τότε! Ἀλλ᾽ ὅ­σο πιὸ μεγάλος ἦταν ὁ κίνδυνος ποὺ ζοῦ­σαν, ἄλλο τό­σο πιὸ θερμὸς βγῆκε ὁ ὕμνος ποὺ συν­έθεσαν. Γι᾽ αὐτὸ ἔχει χάρι αὐτὸς ὁ ὕμνος, ἔ­χει ἔμ­­πνευσι Πνεύματος ἁγίου, ἔχει σφρα­γῖδα Ὀρ­θοδοξί­ας· ἔχει κάτι ποὺ ἀγγίζει τὴν ψυχή, τὴν παρηγο­ρεῖ στὴ δική της θλῖψι, τὴν εἰρηνεύει, τὴν ἁγιάζει.
Ἀπὸ τότε ἔχουν περάσει – πόσα χρόνια; Ὑ­πολογίστε. Σχεδὸν χίλια πεντακόσα χρόνια, δε­­καπέντε περίπου αἰῶνες, κάπου μιάμισυ χι­λιετία! Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ οἱ πιστοὶ δὲν τὸν βαρέθηκαν. Δὲν εἴμαστε βέβαια ἐμεῖς σήμερα ὅ­πως οἱ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι οἱ φιλακόλουθοι, ποὺ ἀρέσκονταν στὴ λατρεία καὶ τὴν προσ­ευχή. Φορτωμένοι εἰδήσεις καὶ ἐντυπώσεις, ζαλισμένοι ἀπὸ φῶτα καὶ γελασμένοι ἀπὸ σκιές, δὲν τρέχουμε μὲ ζῆλο στὴν ἐκκλησία ὅπως ἔτρεχαν τότε ἐκεῖνοι. Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ ὁ Ἀκάθιστος ὕ­μνος ἐξακολουθεῖ νὰ ψάλλεται μέσα στοὺς ναοὺς τῆς Ὀρθοδοξίας· κ᾽ εἶνε ἀκολου­θία ἡ ὁποία νικᾷ τὴν τύρβη, ἑλκύει τὸ λαό.
Τὴν ἀκολουθία αὐτή, γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, ἀ­κοῦμε ἀπόψε. Ἂς πάρουμε λοιπὸν τώρα ἕνα ἀ­­πὸ τὰ ἐμ­πνευσμένα της Χαῖ­ρε, τὰ ὁποῖα ὁ ἄ­γνωστος(!) ποιητὴς τοῦ Ἀκαθίστου ὕ­μνου πλέκει στὴν ὑπεραγία Θεοτόκο ἀναλύ­οντας τὸ πρῶτο ἐκεῖνο «Χαῖρε» (Λουκ. 1,28) ποὺ τῆς ἀπηύ­θυνε ὁ «ἄγγελος πρωτοστάτης», ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ. Ὡραῖο εἶνε ἐκεῖνο ποὺ λέει·
«Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον·
χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως» (Α5).

* * *

Ἡ Παναγία, λέει, εἶνε ἕνα ἀστέρι. Ὄχι ὁποιο­­δήποτε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε ἐ­πάνω στὸν οὐρανό, ἀλλὰ ἕνα συγ­κεκριμένο ἀ­στέρι. Τὴ νύχτα φαίνονται χιλιά­δες, ἑκατομμύρια ἀστέρια, ποὺ δὲν μπορεῖς νὰ τὰ μετρήσῃς. Ἀνάμεσα σ᾽ αὐτά, εἶνε καὶ ἕνα ποὺ λάμ­πει ἰδιαι­τέρως τὴν αὐγὴ καὶ «ἐμφαίνει τὸν ἥλιον». Δηλαδή;
Ἂν ἔχετε προσέξει, προτοῦ νὰ βγῇ ὁ ἥ­λιος, ἐκεῖ ποὺ ἀρχίζει νὰ δι­αλύεται τὸ σκοτάδι, φαίνεται στὴν ἀνατολὴ ἕνα ἀστέρι ποὺ λάμ­πει ζωηρά. Τὸ λένε Αὐγερινὸ καὶ μὲ τὴν ἐμ­φάνισί του προειδοποιεῖ, ὅτι σὲ λίγο ἀνατέλλει ὁ ἥλιος. Μὲ τὸ ἀστέρι αὐτὸ παρομοιάζει ὁ ποιη­τὴς τὴ Μητέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εὔστοχη ἡ παρομοίωσι.
Ἡ ἐμφάνισι τῆς Παρθένου Μαρί­ας στὸν κό­σμο, ἡ γέννησι δηλαδὴ καὶ ἡ ζωὴ ἐκείνης ποὺ θὰ γεννοῦσε τὸν Σωτῆρα τῆς ἀν­θρωπότητος, ἦταν τὸ προμήνυμα ὅτι σὲ λίγο ἔρχεται, ἔρχεται ὁ Λυτρωτής! Ἀφοῦ ἦλθε ἐκείνη, στὴν γαστέρα τῆς ὁποίας θὰ γίνῃ ἡ «ἔνθεος σάρκωσις», θὰ λά­βῃ σάρκα ὁ ἄσαρκος Θεός, σὲ λίγο ἀκολουθεῖ ἐκεῖνος. Μὲ τὴν ἔν­­νοια αὐτὴν ὁ ποιητὴς χαιρετίζει τὴν Παναγία λέγοντάς της·
«Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον·
χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως» (Α5).

* * *

Πολλὰ ὡραῖα πράγματα ἔκανε ὁ Θεός, ἀγαπητοί μου. Ἀπὸ τὰ πιὸ ἐμφανῆ καὶ ἐντυπωσι­ακὰ εἶνε ὁ ἥλιος καὶ τὰ ἀστέρια. Ἔγραψαν κάποτε οἱ ἐφημερίδες, ὅτι πρόκειται νὰ ἔρθῃ ἕ­να κῦ­μα ἀπὸ τὸν ἥλιο τὸ ὁποῖο θὰ κάψῃ τὴ Γῆ· καὶ εἶχαν ταραχτῆ οἱ ἄνθρωποι διαβάζον­τας τέτοια φοβερὰ πράγματα, τὰ ὁποῖα ὅμως, λό­γῳ τῶν ἁμαρτιῶν μας, δὲν εἶ­­­νε ἀδικαιολόγητο καὶ ἀπίθανο νὰ συμβοῦν. Ἀλλὰ ὁ Θεός, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου, ἐλέησε τὸν κόσμο· πέρασε αὐτό, δὲν συνέβη τὸ κακὸ ἐκεῖ­νο. Ἀ­τενί­ζουμε πάλι μὲ ἀγαλλίασι τὰ κτίσματα τοῦ Δημιουργοῦ καὶ μαζὶ μὲ τὸν ποιητὴ τοῦ Ἀκαθίστου ὕμνου λέμε στὴ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ· «Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον».
Ὡραῖος ὁ ἥλιος, ὡραία ἡ σελήνη, ὡραῖα τὰ ἀστέρια. Ὡραία καὶ ἡ Γῆ μὲ ὅλα ὅσα τὴ στολίζουν· ὡραῖα τὰ δέντρα, ὡραῖα τὰ φυτά, ὡ­ραῖοι οἱ ποταμοὶ καὶ οἱ λίμνες, ὡραῖα εἶνε ὅ­λα ὅσα ἔκανε ὁ Θεός. Ὅλα κηρύττουν τὸ μεγαλεῖο του καὶ μᾶς καλοῦν νὰ τὸν ὑμνοῦμε καὶ νὰ τὸν δοξάζουμε. Συμβαίνει ὅμως αὐτό;
Στὶς ἡμέρες μας οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι δυστυχῶς δὲν πιστεύουν, δὲν δοξάζουν ὅ­λοι τὸν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν· δὲν εὐ­γνω­μονοῦν καὶ δὲν τιμοῦν τὴν ὑπεραγία Μητέ­ρα του. Ζοῦμε σὲ χρόνια «ἀποστασίας» (Β΄ Θεσ. 2,3). Φύγαμε μακριὰ ἀπὸ τὸ Θεό. Γι᾽ αὐτὸ νιώθουμε φόβο οἱ ἄθλιοι ὅτι ὑπάρχει κίνδυνος νὰ συμβοῦν πολλὰ δυσάρεστα ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ προλέγει ἡ Γραφή. Ἀντὶ λοιπὸν νὰ ἀ­ποστατοῦμε, ἂς ἐπιστρέψουμε ἐν μετα­νοίᾳ στὸν Κύριο. Καὶ ἂς παρακαλοῦμε τὸ Θεό, νὰ μὴν πωρωθῇ ἡ καρδιά μας· νὰ μὴ χάσῃ τὴν εὐ­αισθησία της, ὥσ­τε νὰ μπορῇ νὰ βλέπῃ καὶ νὰ χαίρεται τὶς θεῖ­ες δωρεὲς καὶ νὰ δοξάζῃ τὸν πανάγαθο Δημιουργὸ καὶ Σωτῆρα.
Ὅλα τὰ ἔργα τοῦ Κυρίου εἶνε ὡραῖα, ἀλλὰ τὸ ὡραιότερο ἀπ᾽ ὅλα εἶνε, ὅτι ἡ Παναγία γέννησε τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου, τὸν Κύριον ἡ­μῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Τὴν τιμοῦμε γι᾽ αὐτό;
Ἡ Παναγία λυπᾶτ­αι. Μέσα στοὺς ναοὺς ἀ­κούγονται ἀπόψε ὕμνοι τοῦ Θεοῦ καὶ Χαιρετισμοὶ σ᾽ αὐτήν. Ἔξω ὅμως πολὺ συχνά, ἀντὶ νὰ ὑμνῆται ὁ Θεός, νὰ δοξάζεται ὁ Χριστός, νὰ τιμᾶται ἡ Μητέρα του, προσ­βάλλονται τὰ θεῖα· φρικτὲς βλαστή­μιες μολύνουν τὸν ἀέρα. Γι᾽ αὐτὸ λυπᾶται ἡ Πανα­γία. Ποιά μάνα δὲν λυπᾶται ὅταν ἀκούῃ ἀνθρώπινα στόματα νὰ ὑ­βρίζουν τὸ παιδί της; Ἔτσι καὶ ἡ Παναγία στενοχωρεῖται. Ἔχει ἄδικο;
Ἦταν κάποτε ἐποχὴ στὸν Πόντο, στὴ Μικρὰ Ἀσία, στὴ Μακεδονία καὶ τὴ Θρᾴκη, ποὺ βλαστήμια δὲν ἀκουγόταν· ὅλοι πίστευαν, ὅ­λοι σέβονταν, ὅλοι ὑμνοῦσαν τὸ Θεό.
Τώρα δυστυχῶς μικροὶ – μεγάλοι βλαστημοῦν τὰ θεῖα, χυδαιολογοῦν ἀδιάντροπα, καὶ αὐτὰ λυποῦν τὴν Παναγία. Ὅπως λοιπὸν εἴ­παμε καὶ ἄλλοτε, ἂς ἀ­κούσουμε τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό, ποὺ εἶπε στὶς διδαχές του· Νὰ μὲ ὑβρίσῃς, νὰ μὲ χτυπήσῃς, νὰ μὲ σκοτώ­σῃς, σὲ συγχωρῶ· ἐὰν ὅ­μως βλαστημᾷς Χριστὸ καὶ Παναγιά, δὲν ἔχω μάτια νὰ σὲ δῶ.
Γι᾽ αὐτὸ νὰ προσπαθήσουμε, νὰ ἐξαλειφθῇ ἡ βλασφημία ἀπὸ τὴν κοινωνία μας. Σ᾽ αὐτὸ ὅλοι, ἀκόμα καὶ τὰ μικρὰ παιδιά, μποροῦν νὰ συντελέσουν. • Θυμᾶμαι ὅτι, ὅταν ἤμουν ἱεροκήρυκας, πῆγα σ᾽ ἕνα χωριὸ ποὺ ὑπῆρχε ἕνας λόφος καὶ τί παρατήρησα· οἱ μισοὶ βλαστημοῦ­σαν, οἱ ἄλλοι μισοὶ δὲν βλαστημοῦ­σαν. Αὐτοὶ ποὺ δὲν βλαστημοῦσαν ἦταν …μωαμεθανοὶ ἀ­πὸ τὴ Θρᾴκη! • Σὲ μιὰ ἄλλη πόλι, στὰ Γρεβενά, ἕνα παιδὶ τοῦ κατηχητικοῦ σχο­λείου ἔκανε τὸν πατέρα του, ποὺ βλαστημοῦ­σε, νὰ σταμ­ατήσῃ. Πῶς· –Πατέρα, σήμερα δὲν τρώω. –Γιατί, παιδί μου; –Γιατὶ βλαστημᾷς· βλαστη­μᾶς αὐτὸν ποὺ μᾶς δίνει δωρεὰν τὸ φαγητό, τὸ φῶς, τὸν ἀέρα, ὅλα τ᾽ ἀγαθά· μᾶς κρατάει ζων­τανοὺς πάνω στὴ γῆ. • Κ᾽ ἕνας ἄλ­λος πάλι σὲ ἄλλο χωριὸ δὲν βλαστημοῦσε – γιατί; Εἶχε μιὰ γιαγιὰ πού, ὅταν τὸν ἄκουσε νὰ βλαστημάῃ, πῆρε ἕνα κάρβουνο καὶ τοῦ ᾽καψε τὴ γλῶσσα· ἀπὸ τότε δὲν ξαναβλαστήμησε.
Ἀντὶ τῶν βλασφημιῶν ἐμεῖς νὰ θέλουμε ν᾽ ἀκούγεται αἶνος τοῦ Θεοῦ. Καὶ νὰ τρέχουμε στὴν ἐκκλησἰα ὄχι μόνο τὴν ἅγια αὐτὴ ἡ­μέρα ποὺ ψάλλεται ὁ Ἀκάθιστος ὕμνος, ἀλλὰ πάν­τοτε· νὰ ἐκκλησιαζώμαστε καὶ νὰ δοξολογοῦ­με τὸ Θεό.

* * *

Εὐχαριστῶ τὸν Κύριο ποὺ σᾶς βλέπω συγ­κεντρωμένους στὴν ἐκκλησία. Ἐγὼ γέρος ἐ­πίσκοπος εἶμαι, αὔριο φεύγω πλέον απὸ τὴν ἐ­πισκοπὴ καὶ θὰ ἔρθῃ ἄλλος νὰ ποιμάνῃ ὲδῶ τὴν ἀκριτική μας περιφέρεια. Καὶ ὅπως εἶπα καὶ τὸ ἐπαναλαμβάνω, ἐὰν ἐμεῖς εἴμαστε συνεπεῖς Χριστιανοί (οἱ ἄντρες ἀγαποῦν τὶς γυναῖκες των, οἱ γυναῖκες ἀγαποῦν τοὺς ἄντρες των, ὲὰν τὰ παιδιὰ ἀγαποῦν τοὺς γονεῖς των, ἐ­ὰν οἱ διδάσκαλοι ἀγαποῦν τοὺς μαθητάς των, ἐὰν οἱ ἱερεῖς φροντίζουν γιὰ τὸ εὐλογημένο ποίμνιό τους), τότε τὸ λέω μετὰ βεβαιότητος, προφητεύω, ὁ τόπος αὐτός, ἡ Μακεδονία μας ἦταν εἶνε καὶ θὰ εἶνε πάντα ἑλληνική.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης τὴν Παρασκευὴ 11-4-1997 τὸ βράδυ. Καταγραφή, ἀναπλήρωσις καὶ σύντμησις 11-3-2025.

Τὴν ὁμιλία αὐτὴ μπορεῖτε νὰ τὴν ἀκούσετε χωρὶς συντομεύσεις στὸ cd …΄Φ τῆς σειρᾶς «ΣΚΟΠΟΝ ΔΕΔΩΚΑ ΣΕ» (πληροφορίες στὸ τηλέφωνο 23850-28868)