ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΕΜΠΤΗΣ [:Α΄Κορ.11, 23-32]

   Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου, με θέμα:

«Η ουσια του μυστηριου της Θειας Ευχαριστιας»

 [εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 1-5-1986]

       Σήμερα, Μεγάλη Πέμπτη, αγαπητοί μου, εις τον εσπερινόν -διότι η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου συνδυάζεται μετά Εσπερινού, η Εκκλησία μας παραθέτει την αποστολικήν εκείνη περικοπή, η οποία αναφέρεται εις την παράδοσιν του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Διότι η Μεγάλη Πέμπτη είναι η ημέρα κατά την οποίαν παρεδόθη το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας. Δηλαδή το μυστήριον της ενώσεως του Χριστού μετά των ανθρώπων. Διότι πρόκειται περί της μετοχής του ανθρώπου εις το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, ώστε ο άνθρωπος να γίνεται σύσσωμος, ένα σώμα, και σύναιμος, ένα αίμα με τον Χριστόν.

    Σημειώνει, λοιπόν, ο απόστολος Παύλος εις την Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του, στο 11^ο κεφάλαιον, ότι «Ἐγὼ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν, ὅτι ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς ἐν τῇ νυκτί ᾗ παρεδίδοτο ἔλαβεν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ εἶπε·  λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον· τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι λέγων· τοῦτο τὸ ποτήριον ἡ καινὴ διαθήκη ἐστὶν ἐν τῷ ἐμῷ αἵματι· τοῦτο ποιεῖτε, ὁσάκις ἂν πίνητε, εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ».

     Αν επροσέξατε, λέγει: «Ἐγὼ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου ὃ καὶ παρέδωκα». Ο απόστολος Παύλος, πρώτης σειράς απόστολος, δεν παρέλαβε από τους αποστόλους, παρότι δεν είδε τον Κύριον κατά την παρουσία Του εδώ εις τον παρόντα κόσμον· αλλά παρέλαβε από τον Κύριον απευθείας, διότι ο ίδιος ο Κύριος είχε πει τότε εις τον Ανανία, ο οποίος εβάπτισε τον Παύλον: «Εγώ θα του διδάξω ό,τι πρέπει να του πω». Συνεπώς, ο απόστολος Παύλος δεν πήρε την διδασκαλία από δεύτερο χέρι· διαμέσου, φερειπείν, των αποστόλων, αλλά πήρε την διδασκαλία του Κυρίου από τον Ίδιο τον Κύριο. Συνεπώς λέγει, πολύ ορθά, «Εγώ παρέλαβα από τον Κύριον εκείνο που παρέδωσα σε σας». Αυτή η παραλαβή και η παράδοσις είναι ακριβώς η παράδοσις της Εκκλησίας. Διότι το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, δυνάμει του μυστηρίου της ιερωσύνης, παραδίδεται διαρκώς μέσα εις την Εκκλησία.

       Ποια είναι η ουσία του μυστηρίου αυτού; Η ουσία του μυστηρίου είναι ότι «αυτό το κρασί μεταβάλλεται σε Αίμα Χριστού και αυτό το ψωμί μεταβάλλεται σε Σώμα Χριστού». Αυτό αποτελεί την ουσία του μυστηρίου. Δεν είναι τύπος το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας. Αυτό που λέγει εδώ «εἰς ἀνάμνησιν» · εις ανάμνησιν του Πάθους του Κυρίου. Και όχι απλώς ότι δύναται αυτό να μου υπενθυμίζει από τη μορφή του άρτου και του οίνου το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Όχι! Δεν είναι σύμβολον, ούτε τύπος, ούτε εκεί κρύπτεται ο Χριστός! Αλλά είναι Αυτός Ούτος ο Χριστός! Διότι, ο άρτος ο καθαγιασθείς είναι Αυτό τούτο το Σώμα του Χριστού· και ο οίνος ο καθαγιασθείς είναι Αυτό τούτο το Αίμα του Χριστού!

    Όπως λέγει στην ομολογία του ο άγιος Δωσίθεος Ιεροσολύμων ότι «αυτό το σώμα που κοινωνούμε και το αίμα που πίνουμε, που κοινωνούμε, δεν είναι παρά εκείνο το Σώμα και το Αίμα που πήρε ο Χριστός από τα σπλάχνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι το ίδιο Σώμα εκείνο που εσταυρώθη επί του Σταυρού. Είναι το ίδιο Σώμα εκείνο, το οποίον ανελήφθη εις τους ουρανούς. Είναι το ίδιο Σώμα εκείνο, το οποίον κάθηται εις τα δεξιά της δόξης του Πατρός. Είναι αυτό το ίδιο Σώμα που θα έρθει να μας κρίνει κατά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού. Είναι Αυτός ο Ίδιος ο Χριστός». Ούτε θυμίζει τον Χριστόν. Θα το πω για δεύτερη φορά: Ούτε τύπος είναι· ούτε σύμβολον είναι· ούτε εκεί κρύπτεται ο Χριστός· αλλά είναι Αυτός Ούτος ο Χριστός.

      Γι’αυτό ακριβώς Εκείνος ο Οποίος δεν θα πρόσεχε στο θέμα αυτό, θα είχε αντί την ένωση μετά του Χριστού, θα είχε κρίση και κατάκριση, καταδίκη. Γι’αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος τα εξής: «Ὥστε ὃς ἂν ἐσθίῃ τὸν ἄρτον τοῦτον ἢ πίνῃ τὸ ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως, ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ Κυρίου». «Όποιος», λέγει, «τρώει και πίνει το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου αναξίως, είναι ένοχος απέναντι στο Σώμα και το Αίμα του Κυρίου».

    Ο Ιούδας, δεν γνωρίζομε εάν εκοινώνησε- οι Πατέρες λέγουν ότι δεν εκοινώνησε. Αλλά αν εκοινώνησε, απέβη εις αυτόν κρίμα και κατάκριμα· και καταδίκη. Γι’αυτό λέμε σε ένα τροπάριον: «Οὐ φίλημά σοι δώσω, καθάπερ ὁ Ἰούδας· ἀλλ’ ὡς ὁ Λῃστὴς ὁμολογῶ σοι· Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου».  «Δεν θα Σου δώσω φίλημα όπως ο Ιούδας, προδοτικόν. Και το προδοτικόν φίλημα είναι όταν Σε αρνηθώ». Αυτό κρατήσατέ το. Και ένα άλλο, από την σημερινή ευαγγελική περικοπή. Λέγει ο Κύριος: «Εσείς είσαστε καθαροί. Αλλά όχι όλοι». Και υπενόει τον Ιούδα. Και οι καθαροί δεν έχουν ανάγκη να λουστούν, να τους πλύνουμε τα πόδια ή τα χέρια. Είναι καθαροί. «Οι μαθηταί», λέγει, «ήσαν καθαροί», είπε ο Κύριος, «αλλά όχι ο Ιούδας». Οι μαθηταί δεν είχαν αμαρτίες; Είχαν αμαρτίες. Γιατί ο Κύριος τούς λέγει «καθαρούς»; Διότι θα τους καθαρίσει αργότερα Αυτό το Σώμα και το Αίμα του Χριστού που θα κοινωνήσουν, αλλά και η Πεντηκοστή.

     Γιατί τους λέγει «καθαρούς»; Και δεν λέγει «καθαρό» τον Ιούδα; Διότι, πρωτίστως και κυρίως, αναφέρεται σε ένα κεντρικόν σημείον· και μετά, όλα τα άλλα αποτελούν την περιφέρειαν. Αυτό το πρώτιστον και το μέγιστον σημείον είναι η πίστις του τι είναι Αυτό που κοινωνώ. Δηλαδή εάν είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού ή δεν είναι. Αυτό αποτελεί το κεντρικόν σημείον· που θα με κάνει ή καθαρόν ή ακάθαρτον. Γι’αυτό, ακριβώς, λέγει ο απόστολος Παύλος ότι πρέπει κανείς να δοκιμάζει- τον εαυτόν του να δοκιμάζει- εάν δέχεται ότι είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Και να μην το θεωρεί Αυτό ότι είναι κοινό ψωμί και κοινό κρασί.  «Ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου». Εκείνο το «μή διακρίνων» που σημαίνει ότι θεωρεί ότι είναι κοινό ψωμί. Ή τύπος· ή σύμβολον. Αυτό αποτελεί το κεντρικόν αμάρτημα.

      Ο Ιούδας εκεί έπεσε. Δεν πίστεψε στο θεανθρώπινον πρόσωπον του Ιησού Χριστού. Διότι αν πίστευε, θα ετρόμαζε. Και δεν θα πήγαινε να κάνει αυτήν την ενέργεια που έκανε. Αλλά και οι άρχοντες του λαού το ίδιο. Παρότι δέχεται ο Καϊάφας του Ποιος είναι ο Χριστός, ο Οποίος χρησιμοποιεί την προφητεία του Δανιήλ, ότι «ἒρχεται ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ» –  δεν πιστεύει, το θεωρεί βλασφημία αυτό που λέγει ο Χριστός, διαρρηγνύει τα ιμάτιά του. Δεν εγνώριζε Ποιος ήταν ο Χριστός. Ή, τουλάχιστον, δεν ήθελε να γνωρίσει.

       Γι’αυτό λέγει ο απόστολος Παύλος ότι αν εγνώριζαν, δεν θα εσταύρωναν τον Κύριον της δόξης. Αλλά και η άγνοια αυτή είναι αμάρτημα. Διότι ο Χριστός ήρθε και είπε Ποιος είναι. Και συνεπώς, η άγνοια αυτή ισοδυναμεί και ισούται με απιστία. Δηλαδή το κεντρικόν αμάρτημα είναι η απιστία. Δηλαδή εάν δέχομαι ή δεν δέχομαι ότι είναι Σώμα και Αίμα Χριστού. Προσέξτε λοιπόν, ας προσέξομε πάρα πολύ. Όλα τα άλλα αποτελούν περιφέρεια. Εάν είπα ψέματα, εάν επόρνευσα, εάν εμοίχευσα, εάν έκλεψα, εάν εσκότωσα, αναμφισβητήτως όλα αυτά αποτελούν την περιφέρεια των αμαρτημάτων, που, ασφαλώς, δεν μπορώ να προσέλθω εάν δεν έχω καθαρίσει τον εαυτό μου. Αναμφισβητήτως. Μόνο ένα θα σας πω και να πάρετε μίαν αντίληψιν του πράγματος. «Μὴ ψεύδεσθε εἰς ἀλλήλους ὅτι μέλη ἀλλήλων ἐσμέν» και ότι ανήκουμε στο Σώμα του Χριστού. Δεν μπορείς, λοιπόν, να ψεύδεσαι. Ανήκεις στο Σώμα του Χριστού.

       Ένα άλλο: «Ὁ κολλώμενος τῇ πόρνῃ ἓν σῶμά ἐστιν·ὁ δὲ κολλώμενος τῷ Κυρίῳ ἓν πνεῦμά ἐστι. Ἂρας οὖν τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ ποιήσω πόρνης μέλη; Μή γένοιτο», λέγει στους Κορινθίους ο απόστολος Παύλος. Διότι γίνομαι κοινωνός του Σώματος και του Αίματος του Χριστού και ενούμαι μετ’ Αυτού. Πηγαίνω εις την πορνείαν, μοιχεία –σαρκικά αμαρτήματα- ενούμαι με την ανήθικη γυναίκα. Πώς, λοιπόν, να καταστήσω τα μέλη του Χριστού μέλη ανηθίκου γυναικός; «Πῶς γοὖν ποιήσω τὰ μέλη τοῦ Χριστοῦ μέλη πόρνης;», λέγει ο απόστολος, «μή γένοιτο». Βλέπετε, λοιπόν, ότι δεν είναι μόνο το θέμα της πίστεως ή της απιστίας, είναι και το θέμα και των λοιπών αμαρτημάτων.

      Και ο απόστολος Παύλος λέει το εξής, αγαπητοί μου: «Διὰ τοῦτο ἐν ὑμῖν πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄῤῥωστοι καὶ κοιμῶνται ἱκανοί». «Γι’αυτό ανάμεσά σας υπάρχουν αδιάθετοι – ο ασθενής είναι ο αδιάθετος- άρρωστοι –αυτοί που έχουν βαριά αρρώστια- και πεθαίνουν αρκετοί». Ακούστε: «Και πεθαίνουν αρκετοί». «Εἰ γὰρ ἑαυτοὺς διεκρίνομεν, οὐκ ἂν ἐκρινόμεθα»· κ.τ.λ.

        «Και πεθαίνουν αρκετοί». Αγαπητοί μου, εγώ είμαι μάρτυς μερικών τέτοιων περιπτώσεων, θανάτου. Είναι φοβερό! Να κοινωνήσει κανείς και να πεθάνει αμέσως… Διότι δεν έπρεπε να κοινωνήσει. Έχομε, βέβαια, και δεν μπορούμε πάντα να κρίνομε περιπτώσεις που κανείς μπορεί να κοινωνήσει και να πεθάνει ηρέμως και αυτό μπορεί να συμβεί σε αγίους· αναμφισβητήτως. Δεν είναι πάντοτε κανόνας αυτό. Πλην όμως, έχουμε και τον θάνατον. Και είναι φοβερό. Σε μια περίπτωση ενός νέου, του είπε η μητέρα του -εδώ, στον τόπο μας συνέβη αυτό, προ μερικών ετών- να κοινωνήσει, αφού ο ιερεύς του είπε να μην κοινωνήσει. Ήταν Μεγάλη Πέμπτη. Και η μητέρα λέει: «Άντε εκεί που θα ακούσεις τον πνευματικό! Να πας να κοινωνήσεις!». Μόλις εκοινώνησε, αγαπητοί μου, γύρισε σπίτι και πέθανε. 25 ετών νέος… Λοιπόν, ας προσέξομε πολύ. Εάν δεν το ‘λεγε η Αγία Γραφή, θα λέγαμε ότι ήταν τυχαίος ο θάνατος αυτός. Δεν είναι όμως τυχαίο πράγμα. Το βεβαιώνει ο λόγος του Θεού.

     Λοιπόν, ας προσέξουμε. Κοινωνούντες το Σώμα και το Αίμα του Χριστού γινόμεθα καταγγελείς του θανάτου Του. [-Δυστυχώς, στο σημείο αυτό η ηχητική καταγραφή της ομιλίας διεκόπη απότομα, επειδή ενδεχομένως η κασέτα δεν είχε άλλο περιθώριο ακόμα].

                ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

     και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

                μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

                            απομαγνητοφώνηση και επιμέλεια:

                                Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΗ: