Η Κοιμησις της Θεοτοκου

Ὁμιλία π. Ἀθανάσιου Μυτιληναίου

Ἡ Κοίμησις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἀποτελεῖ ἕνα σκάνδαλο γιὰ κάθε αἱρετικὸ ἢ ὀρθολογικὰ σκεπτόμενο «ὀρθόδοξο», ποὺ θέλει νὰ πιστέψει καὶ νὰ ἐξηγήσει τὰ πάντα μὲ βάση μόνο τὴν …Ἁγία Γραφή! Διότι, ἡ Ἁγ. Γραφὴ καὶ οἱ ἀρχαῖες πηγὲς τῆς Ἐκκλησίας δὲν μᾶς παραδίδουν τίποτα περὶ τῆς Κοιμήσεως καὶ Ἀναστάσεως τῆς Θεοτόκου, γιὰ τὰ ὁποῖα μιλᾶ ἡ Ἱερὰ Παράδοση. Καὶ ὅμως, ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως, κατέχει σπουδαιότατη θέση στὸν ἑορτολογικὸ κύκλο καὶ τὴν ζωὴ τῆς Ἐκλησίας μας, σὲ μεγάλο βαθμό, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ δευτερεῦον, βέβαια, γεγονός, πὼς κατὰ τὴν Δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος ―ποὺ ἑορτάζεται μέσα στὴν δεκαπενθήμερη νηστεία-προετοιμασία γιὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως― δὲν γίνεται κατάλυση κρέατος, ἀλλὰ μόνο ἰχθύος!
Ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως, λοιπόν, εἶναι καὶ μιὰ ἀπόδειξη ὅτι ἡ Ἐκκλησία «κεῖται ὑπεράνω» μιᾶς ἀντικειμενοποιημένης Ἁγίας Γραφῆς, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία στηρίζεται καὶ στὴν Ἱερὰ Παράδοση, ὅπως τὴν διαμόρφωσαν οἱ ἔχοντες τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως Ἅγιοι· σὲ ἀντίθεση δέ, μὲ ὅσα διδάσκουν καὶ πιστεύουν οἱ αἱρετικοί, ἡ Ἐκκλησία διέσωσε καὶ ἑρμηνεύει σωστὰ τὴν Ἁγία Γραφὴ διὰ μέσου τῶν θεοφόρων Ἁγίων καὶ Πατέρων της, οἱ ὁποῖοι καὶ ἐθέσπισαν, φωτισθέντες ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὴν μὴ μαρτυρούμενη στὴν Ἁγία Γραφὴ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως καὶ ὅλη τὴν θεολογία ποὺ τὴν συνοδεύει, ὅπως μᾶς τὴν παρουσιάζει ὁ μακαριστὸς π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος στὴν παρακάτω ὁμιλία, 010 Η THEOTOKOS, 14-08-1981.mp3 ποὺ πήραμε ἀπὸ τὸν ἱστότοπο:
pantocrator.info/gr/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=55
Στὴν ὁμιλία αὐτὴ μᾶς ἐξηγεῖ γιὰ τὴν Μετάσταση καὶ Ἀνάσταση τῆς Θεοτόκου, ἡ ὁποία συνέβαλε στὴν σωτηρία ὄχι μόνο τῶν ἀνθρώπων, μὰ καὶ τῶν ἀγγέλων καὶ ὅλης τῆς κτίσεως.

Τὸ κείμενο τῆς ὁμιλίας τοῦ π. Ἀθανασίου (μὲ ἐλάχιστες συντομεύσεις) ἔχει ὡς ἑξῆς:
Ἀπὸ τὰς θεομητορικὰς ἑορτάς, ἀγαπητοί, ξεχωρίζει ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ποὺ περιλαμβάνει, πρῶτον, τὸν θάνατον καὶ τὴν ταφήν της καὶ δεύτερον, τὴν Ἀνάστασίν της καὶ τὴν Μετάστασίν της εἰς τὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτά, τῆς ἑορτῆς, περιλαμβάνονται κατὰ ἕναν θαυμαστὸν τρόπον εἰς τὸ πρῶτον τροπάριον τῆς Λιτῆς, τὸ ὁποῖον ἔχει ὡς ἑξῆς:
«Ἔπρεπε τοῖς αὐτόπταις τοῦ Λόγου καὶ ὑπηρέταις, καὶ τῆς κατὰ σάρκα Μητρὸς αὐτοῦ, τὴν Κοίμησιν ἐποπτεῦσαι…»: Ἔπρεπε, λέγει, εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι στάθηκαν αὐτόπται τοῦ Θεοῦ Λόγου, …οἱ περιγράψαντες τὴν ζωήν του, ἔπρεπε νὰ σταθοῦν καὶ αὐτόπται καὶ τῆς μητρὸς αὐτοῦ καὶ νὰ ἐποπτεύσουν τὴν δικήν της τὴν Κοίμησιν·
«…τελευταῖον οὖσαν ἐπ’ αὐτῇ μυστήριον»: καὶ τὸ ὁποῖον -ἡ Κοίμησίς της- εἶναι τὸ τελευταῖον εἰς αὐτὴν μυστήριον. Ἀπ’ ὅλα τὰ μυστήρια τὰ ὁποῖα συνέβησαν εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον, ἀπὸ τὸν Εὐαγγελισμὸν ἕως τὴν Ἀνάστασίν της καὶ τὴν Ἀνάληψίν της·
«… ἵνα μὴ μόνον τὴν ἀπὸ γῆς τοῦ Σωτῆρος ἀνάβασιν θεάσωνται, ἀλλὰ καὶ τῆς Τεκούσης αὐτὸν τῇ μεταθέσει μαρτυρήσωσι»: ὥστε νὰ μὴν εἶναι μόνον μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεως καὶ Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ τῆς Ἀναστάσεως καὶ Ἀναλήψεως καὶ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου·
«…Διόπερ πάντοθεν, θείᾳ δυνάμει περαιωθέντες, τὴν Σιὼν κατελάμβανον»: γι’ αὐτὸ τὸ λόγο, οἱ αὐτόπται καὶ ὑπηρέται τοῦ Θεοῦ Λόγου ἔπρεπε νὰ βρίσκονται παρόντες εἰς τὴν Σιών. Ἔπρεπε λοιπόν, ὅλοι αὐτοὶ νὰ ἔρθουν εἰς τὴν Σιών, εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ·
«…καὶ πρὸς οὐρανὸν ἐπειγομένην, προέπεμπον τὴν ἀνωτέραν τῶν Χερουβίμ»: Αὐτὴ ἡ ὁποία θὰ ἀνήρχετο στὸν οὐρανόν, αὐτὴν ἀκριβῶς θὰ προέπεμπον ὡς ἀνωτέραν τῶν Χερουβίμ·
«ἣν καὶ ἡμεῖς, σὺν αὐτοῖς προσκυνοῦμεν, ὡς πρεσβεύουσαν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν».
Πολὺ ὡραῖα μᾶς τὰ λέγει τὸ τροπάριον αὐτὸ τῆς Λιτῆς, ποὺ περιλαμβάνει ὅλον τὸ περιεχόμενον τῆς ἑορτῆς. Καὶ πράγματι, ἡ Παράδοσις μᾶς λέγει, ―διότι ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν ἀναφέρει τίποτε ἀπὸ τὸν θάνατον, τὴν ταφήν, τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν ἀνάληψιν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, παρὰ μόνον ἡ Παράδοσις μᾶς διασώζει― ὅτι τρεῖς ἡμέρες πρὸ τοῦ θανάτου της, ὁ Υἱός της, ὁ Κύριος Ἰησοῦς, ἔστειλε εἰς αὐτὴν ἄγγελον καὶ τὴν εἰδοποίησε ὅτι θὰ ἀπέλθει τοῦ κόσμου τούτου. Καὶ ἐκείνη, μόλις ἔλαβε τὴν πληροφορίαν, ἀνῆλθεν εἰς τὸ ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, ποὺ κατὰ τὴν συνήθειάν της ἐπήγαινε συχνὰ καὶ προσηύχετο, ἀνῆλθεν ἐκεῖ καὶ προσηυχήθη, καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸ σπίτι της ―εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα― καὶ ἑτοιμάστηκε διὰ τὴν ἀναχώρησίν της.
Λίγο πρὶν τὴν ἀναχώρησίν της, κατὰ θαυμαστὸν τρόπον, οἱ Ἀπόστολοι ἦρθαν εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἀπὸ ὁποιοδήποτε σημεῖο τῆς οἰκουμένης καὶ ἂν εὑρίσκοντο. Μάλιστα στὴν εἰκονογραφία δείχνει τοὺς Ἀποστόλους νὰ καταφθάνουν στὰ Ἱεροσόλυμα μὲ νεφέλη, μ’ ἕνα σύννεφο…
Αὐτοὶ ἦλθαν ὅλοι διὰ νὰ προπέμψουν τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον εἰς τὸν οὐρανόν, καὶ νὰ σταθοῦν μάρτυρες τοῦ ἀληθινοῦ θανάτου της, τῆς ἀληθινῆς ἀναστάσεώς της καὶ τῆς ἀληθοῦς μεταστάσεώς της εἰς τοὺς οὐρανούς. Κι ὅταν ἔφθασαν, ἐκείνη τοὺς εὐλόγησε καὶ τοὺς χαιρέτησε. Καὶ τότε, ὅπως ἐκείνη θέλησε, εἰς τὸ κλινίδιόν της ―εἰς τὸ μικρό της τὸ κρεβάτι― ἔπεσε καὶ ἐκοιμήθη, δηλαδὴ ἀπέθανε.
Καὶ τότε, οἱ μαθηταὶ καὶ ἀπόστολοι τοῦ Κυρίου, μαζὶ μὲ τοὺς Ἱεράρχας …τὴν ἔθαψαν…Καὶ ἐκεῖ στὰ Ἱεροσόλυμα, ὅταν ἐτάφη, ἕνας ἐκ τῶν μαθητῶν κατά τὴν Παράδοσιν, ἔλειπε. Κατ’ οἰκονομίαν ἦτο πάλιν ὁ Θωμᾶς.
Γιατὶ ἔλειπεν ὁ Θωμᾶς στὴν πρώτην ἐμφάνισιν τοῦ Κυρίου στοὺς μαθητάς; Ἀκριβῶς, γιὰ νὰ διαπιστωθεῖ κατὰ τὸν καλύτερον τρόπον ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι καὶ τώρα λείπει ὁ Θωμᾶς, ὁ ὁποῖος καταφθάνει τὴν τρίτην ἡμέραν. Καὶ τότε τοῦ εἶπαν οἱ ἄλλοι μαθηταί, ὅτι ἡ μητέρα τοῦ Κυρίου ἐκοιμήθη. Ἐκεῖνος ἐπεθύμησε νὰ προσκυνήσει τὸ τίμιον λείψανόν της καὶ ἐπῆγεν εἰς τὸν τάφον… Καὶ τότε ὅταν πῆγαν εἰς τὸν τάφον… ἔλειπε τὸ σῶμα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ὑπῆρχε μόνον τὸ σινδόνι ποὺ ἦτο τυλιγμένη. Καὶ ἐκεῖ ἀντελήφθησαν ὅτι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶχεν ἀναστηθεῖ καὶ ἀναληφθεῖ εἰς τοὺς οὐρανούς.
Αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ γεγονὸς τονίζεται εἰς τὴν εἰκόνα τῆς Κοιμήσεως, τὴν ὁποίαν ἔχουμε μπροστά μας, ὅταν προσκυνοῦμε· καὶ αἰσθανόμαστε κάτι τὸ ἐντελῶς ξεχωριστό, ὅτι, ἐκείνη ποὺ ἔδωσε τὸ σῶμα της εἰς τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ γίνει ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, αὐτὴ ἔγινε τὸ κεφάλαιον, δηλαδὴ ἡ βάσις τῆς σωτηρίας μας και ὄχι μόνον τῆς σωτηρίας τῆς ἰδικῆς μας, ἀλλὰ καὶ ὁλοκλήρου τῆς δημιουργίας.
Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἡ σωτηρία καὶ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀλλὰ καὶ ὁλοκλήρου τῆς ἀλόγου κτιστῆς δημιουργίας. Δὲν θὰ ἦτο δυνατὸν δὲ ποτὲ νὰ μείνει στὸν τάφον ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, καὶ τὸ σῶμα ἐκεῖνο, ποὺ ἔδωκε τὴν ἀνθρωπίνην ζωὴν εἰς τὸν ζωοδότην Θεὸν καὶ Δημιουργὸν τῶν πάντων, νὰ ὑποστεῖ τὴν φθοράν, διότι ἀπὸ τὰ σπλάχνα της ἐπῆρε ὁ Θ. Λόγος καὶ ἀφθάρτησε τὴν δική του ἀνθρωπίνη φύση…
Γι’ αὐτὸ τὸ λόγο, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἀκολουθεῖ τὴν ἰδίαν πορείαν τὴν ὁποίαν ἠκολούθησε καὶ ὁ Υἱός της, ὁ ὁποῖος ἀπέθανεν ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ πραγματικά, ἐτάφη πραγματικά, ἀνέστη πραγματικὰ καὶ ἐψηλαφήθη καὶ ἀνελήφθη εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἐνώπιον ἑκατοντάδων μαρτύρων. Τὴν ἰδίαν πορείαν ἀκολουθεῖ ἡ μητέρα Του. Εἶναι τὸ πρῶτον λογικὸν κτῖσμα ἀπὸ τὸ ἀνθρώπινον γένος ποὺ ἀκολουθεῖ αὐτὴν τὴν πορείαν καὶ εἰσέρχεται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, δεδομένου ὅτι κανεὶς ἀκόμη, ἀπὸ ὅσους ἐπίστευσαν εἰς τὸν Ἰησοῦν Χριστόν, δὲν ἔφτασε εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, γιατὶ ἀκόμη δὲν ἔγινε ἡ Ἀνάστασις τῶν νεκρῶν.
Σημειώσατε ὅτι οὔτε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, οὔτε οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι βρίσκονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι (βρίσκονται) εἰς τὸν Παράδεισον, εἰς τὸν χῶρον ἐκεῖνον ποὺ ὡς ψυχὲς ἀναμένουν τὴν ἀνάστασιν τῶν νεκρῶν.
Ἀλλ’ ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἐπῆρε τὸ σῶμα της, τὸ παλαιό της σῶμα, ἄφθαρτο καὶ ἀθάνατο, τὸ ὁποῖο ὁδήγησε ὁ Υἱός της εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. (Οὔτε ὁ προφήτης Ἠλίας, οὔτε ὁ Ἐνώχ, οὔτε ὁ ληστὴς εἶναι εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Ὁ ληστὴς ἀπέθανε, ἐτάφη καὶ τὸ σῶμα του ὑπέστη φθοράν, δὲν ἀνεστήθη, εἶναι εἰς τὸν παράδεισον). Εἶναι συνεπῶς τὸ πρῶτον κτῖσμα, ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ εἰσέρχεται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.
Γιὰ μᾶς τοὺς χριστιανοὺς εἶναι μία δευτέρα μαρτυρία, μετὰ τὴν ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ, μία μαρτυρία ὅτι ὁ Χριστὸς ἀνεστήθη καὶ ὅτι πραγματικὰ θὰ ἀναστηθοῦμε καὶ θὰ εἰσέλθομεν εἰς τὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο δέ, τὸ βλέπομεν εἰς τὴν Ὑπεραγίαν μητέρα Του, ἡ ὁποία πλέον ἄφθαρτη καὶ ἀθάνατη μὲ ὅλη της τὴν ἀνθρωπίνη φύση βρίσκεται εἰς τὸν οὐρανόν.
Γιὰ μᾶς συνεπῶς, ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ποὺ νηστεύομεν ξέρετε γιὰ νὰ προϋπαντήσουμε τὸ γεγονός, ὄχι διὰ νὰ πενθήσουμε τὴν Κοίμησιν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ―ἄπαγε τῆς βλασφημίας…―, ἀλλὰ γιὰ νὰ καθαρθοῦμε καὶ νὰ προετοιμαστοῦμε νὰ προϋπαντήσουμε τὴν ἀνάστασιν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ ὁποία εἶναι παιδὶ τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας, εἶναι ἀπὸ τὸ αἷμα μας, εἶναι ἀπὸ τὴ σάρκα μας, εἶναι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ ἀναστήνεται, ἀφθαρτίζεται καὶ εἰσέρχεται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.
Γιὰ μᾶς συνεπῶς, ἡ ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως εἶναι ἕνα δεύτερον Πάσχα. Εἶναι ὁ ἀπόηχος ἐκείνου τοῦ Πάσχα, ὅπως θὰ λέγαμε, ὅτι τὸ Πάσχα ―ὅπως λέγει ὁ Κανὼν τοῦ Πάσχα― δὲν εἶναι τι ἄλλο, παρὰ μίας «ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν». Ἔ, καὶ ἡ ἑορτὴ αὐτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εἶναι ἕνα Πάσχα μιᾶς ἄλλης βιοτῆς, εἶναι ἡ ἀπαρχὴ μιᾶς αἰωνίου ζωῆς. Κι αὐτὸ γιὰ μᾶς εἶναι τεράστιο.
Ἀγαπητοί μου, ἡ Κοίμησις γιὰ μᾶς εἶναι ἕνας σταθμός. Μποροῦμε νὰ χαίρουμε πιά: ἐμπῆκε τὸ νερὸ στ’ αὐλάκι. Ἡ φθαρτότης μπῆκε στὴν ἀφθαρσία καὶ ἡ θνητότητα μπῆκε εἰς τὴν ἀθανασία. Στὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἔχουμε τὴν μεγάλην ἐλπίδα. Ἀπαρχὴ ὁ Χριστὸς, λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Καὶ ὁ πρῶτος καρπὸς αὐτῆς τῆς ἀπαρχῆς εἶναι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος. Γιὰ μᾶς εἶναι μεγάλη ἐλπίδα, εἶναι μεγάλη χαρά. Πρέπει λοιπόν, νὰ ζοῦμε αὐτὴν τὴν χαρά.
Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι «ἡ ὑψηλοτέρα τῶν οὐρανῶν». Οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μὲ χαρά τὴν ὑποδέχονται, γιατὶ ξέρουν ὅτι εἶναι καὶ ἡ δική τους σωτηρία.
Τί θὰ πεῖ σωτηρία; Θὰ πεῖ: νὰ ἴδω τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ εἶναι ἡ σωτηρία. Κι ἂν ἐρωτήσετε: γιατί ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι ἡ σωτηρία τῶν ἀγγέλων; θὰ σᾶς ἀπαντοῦσα. Γιατὶ οἱ ἄγγελοι δὲν εἶχαν δεῖ ποτὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Καὶ τώρα, ποὺ ὁ Θεὸς Λόγος ἐνηνθρώπησε, εἶδαν τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ στὸ πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος πῆρε τὴ σάρκα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Νὰ γιατί, ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι καὶ ἡ σωτηρία τῶν ἀγγέλων, ὄχι μόνο τῶν ἀνθρώπων, γιατὶ θὰ δοῦμε, εἴδαμε ἤδη, τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ εἶναι καὶ ἡ σωτηρία ὁλοκλήρου τῆς δημιουργίας… Ἀπομαγνητοφώνηση: Σ. Π.

Θεσσαλονίκη, 12 Αὐγούστου 2010
Γιὰ τὴν «Φιλορθόδοξο Ἕνωσι “Κοσµᾶς Φλαµιᾶτος”»
Ὁ Πρόεδρος Λαυρέντιος Ντετζιόρτζιο
Ὁ Γραµµατέας Παναγιώτης Σηµάτης