Κυριακή των Αγίων Πατέρων

της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου

Τa καταστηματα της Βαβυλωνος

«Ὃς ἐὰν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων…»(Ματθ. 5,19)

Θ᾿ ἀρχίσω, ἀγαπητοί μου, μ᾽ ἕνα παράδειγμα. Στὶς μεγαλουπόλεις ὑπάρχουν μεγάλα καταστήματα ποὺ πουλᾶνε χοντρικά, αὶ μικρά, μέχρι καὶ τὴν τελευταία συνοικία, ποὺ πουλᾶνε λιανικά. Οἱ πελάτες τῶν μεγάλων εἶνε ἐλάχιστοι, τῶν μικρῶν εἶνε ἄπειροι· ὣς καὶ ἡ φτωχὴ γριούλα θὰ πάῃ ν᾽ ἀγοράσῃ.

Ἀπὸ τὶς ὁρατὲς τώρα πόλεις ἂς μεταφερθοῦμε νοερὰ σὲ μιὰ ἄλλη πόλι, τὴν ὁποία εἶδε στὴν Ἀποκάλυψί του ὁ Ἰωάννης, ἔφριξε γιὰ τὰ ἐγκλήματα ποὺ γίνονται σ᾽ αὐτὴν καὶ τὴν ὠνόμασε Βαβυλῶνα  (Ἀπ. 14,8· 16,19· 17,5· 18,2,10,21).

Βαβυλών! Μὲ τὸ συμβολικὸ αὐτὸ ὄνομα δὲν νοεῖται ἡ ἄλφα ἢ βῆτα μεγαλούπολις τῆς ὑδρογείου, ἀλλὰ γενικὰ ἡ ἁμαρτωλὴ συμπύκνωσις καὶ περίληψις τοῦ κόσμου. Βαβυλώνα εἶνε ἡ ὠργανωμένη ἁμαρτία ποὺ βασιλεύει καὶ κυριαρχεῖ στὸν κόσμο. Μέσα στὴ Βαβυλῶνα αὐτὴν ὁ ἑωσφόρος ἔχει ἀνοίξει τρόπον τινὰ τὰ μαγαζιά του καὶ «ρεκλαμάρει» ἐπιμόνως τὸ ἐμπόρευμά του. Ἔχει καταστήματα μεγάλα, στὰ ὁποῖα πουλάει τὴν ἁμαρτία χοντρικά (ὁμαδικοὶ φόνοι, τεράστιες κλοπές, ἀδιάντροπες προσβολὲς τῆς ἁγνότητος καὶ παρθενίας, ἁμαρτήματα γενικὰ ποὺπροκαλοῦν τὴ φρίκη…,) νά τί πουλᾶνε τὰ μεγάλα καταστήματα τῆς Βαβυλῶνος.Ἡ πελατεία τους ὅμως εἶνε μικρὴ ἐν συγκρίσει μὲ τὴν πελατεία τῶν μικρῶν καταστημάτων. Αὐτὰ πουλᾶνε σ νεχῶς μικρὰ εἴδη ἁμαρτίας· ὅλοι ἀγοράζουν ἀπ᾽ αὐτὰ τὰ ψιλικατζίδικα τοῦ διαβόλου. Κάτι ἀστεῖα, κάτι ψεματάκια, κάτι ἄτακτα βλέμματα καὶ γέλια, κάτι ῥεμβασμοί, σκέψεις, ἐπιθυμίες, ὅλα αὐτὰ προσφέρει ὁ «φίλος» σὰν εὐχάριστα παιχνιδάκια. Καλέ, τί εἶνε ἕνα ψεματάκι; εἶνε τὸ ἁλάτι τῆς συζητήσεως… Καὶ τὰ μικρὰ καταστήματα πουλᾶνε συνεχῶς, οὐρὰ ἡ πελατεία τους!

Ἄνθρωποι ποὺ τρέμουν νὰ μποῦν στὰ μεγάλα καταστήματα τῆς Βαβυλῶνος, ἐπισκέπτονται ἄφοβα τὰ μικρὰ μαγαζιὰ τῆς ἁμαρτίας κάθε μέρα.

Ἀνόητοι, τί κάνετε; Ἡ ἁμαρτία εἴτε λιανικῶς εἴτε χονδρικῶς εἶνε μία. Ἀνοῖξτε τὰ μάτια σας νὰ δῆτε· ὁ ἄγγελός σας σὲ ὅλα τὰ καταστήματα τῆς Βαβυλῶνος, κεντρικὰ καὶ ἀπό κεντρα, μεγάλα καὶ μικρά, ἔχει κρεμάσει τὴν προειδοποιητικὴ πινακίδα τοῦ ἀποστόλου Παύλου « ΤΑ ΟΨΩΝΙΑ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ ΘΑΝΑΤΟΣ »(῾Ρωμ. 6,23)

.Μπαίνετε στὰ καταστήματα αὐτά; Ὁ,τιδήποτε κι ἂν ἀγοράσετε, καὶ τὸ ἐλάχιστο ἀκόμη,ἀγοράζετε θάνατο. Μὴν εἶστε ἀφελεῖς. Μὴν κά νετε διάκρισι μικρῶν καὶ μεγάλων παραβάσεων.

Στὸν τελευταῖο παγκόσμιο πόλεμο πολλοὶ γλύ τωσαν ἀπὸ βόμβες, βρῆκαν ὅμως θάνατο ἀπὸ κάτι χρωματιστὰ μολυβάκια, ὡραῖα κουτάκια,μικρὰ παιχνιδάκια, ποὺ ἔρριχναν τὰ ἐχθρικὰ ἀεροπλάνα. Μέσα σ᾽ αὐτὰ τὰ μικροπράγματαὁ ἐχθρὸς εἶχε κλείσει τὸ θάνατο. Μικρὰ καὶ ἀσήμαντα φαίνονταν, ἀλλὰ ἦταν θανατηφόρα ὅπως οἱ μεγάλες βόμβες καὶ οἱ τορπίλλες.

Σοῦ μίλησα, ἀδελφέ, παραβολικά, γιὰ νὰ καταλάβῃς ὅτι πρέπει ν᾿ ἀποφεύγῃς κάθε ἁμαρτία, ὅσο μικρὴ κι ἂν φαίνεται   Ἄκου τώρα τὸν Κύριό σου, ποὺ χωρὶς περιστροφὲς στὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο φωνάζει· «Ὃς ἐὰν λύσῃ μίαν τῶν  ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων…, ἐλάχιστος  κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν»(Ματθ. 5,19). Ἀκοῦς; Ὁ Κύριος μιλάει κατηγορηματικά.

Ζητάει ἀπ᾽ τὰ παιδιά του πιστὴ ἐκτέλεσι ὅλων τῶν ἐντολῶν, κ᾽ ἐκείνων ποὺ φαίνονται μικρές. Ἂς θυμηθοῦμε τὸν ἀπόστολο Πέτρο στὸ μυστικὸ δεῖπνο. Στὴν ἀρχὴ ἀρνήθηκε νὰ τοῦ πλύνῃ ὁ Κύριος τὰ πόδια. —Ὄχι, Κύριε, δὲν εἶσαι δοῦλος μου, εἶσαι ὁ Κύριος ποὺ λατρεύω.—Πέτρο, ἐγὼ διατάζω, κ᾽ ἐσὺ ἀρνεῖσαι; «ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ᾿ ἐμοῦ» (Ἰω. 13,8). Τί ἦταν τὸ πλύσιμο αὐτό; φαινόταν μία «ἐλάχιστη» ἐντολή. Ὁ Πέτρος θά ᾽λεγε· Κύριε, ὣς τώρα ὅ,τι διέταξες τὸ ἔκανα, ἄφησα τὰ πάντα.

Γιατί ἐδῶ ἐπιμένεις; Ἀλλὰ ὁ Κύριος εἶχε τὸ λόγο του. Καὶ ὁ Πέτρος, μπροστὰ στὸν κίνδυνο νὰ διαγραφῇ ἀπὸ τοὺς μαθητάς, ὑποτάσσεται. Δίνει ἔτσι τὸ παράδειγμα νὰ ἐκτελοῦμε χωρὶς συζήτησι κάθε ἐντολὴ τοῦ Κυρίου. «Ἐλάχιστες» ἐντολές! Ποιές εἶνε; Μελετῆστε τὴν Ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία· θὰ δῆτε ὅτι δίπλα σὲ κάθε μεγάλη ἐντολὴ τοῦ Δεκαλόγου ὁ Κύριος ἀνήρτησε καὶ «μικρὲς» ἐντολές του. «Οὐ φονεύσεις», διέταζε ὁ ἀρχαῖος νόμος (Ἔξ. 20,15.Δευτ. 5,17)· ἀλλ᾿ ὁ Κύριος ἀπηγόρευσε καὶ τὴν ἄδικη ὀργή, τὶς ὕβρεις, τὶς προσβλητικὲς λέξεις (βλ. Ματθ.5,22) .

«Οὐ μοιχεύσεις», ἔλεγε ὁ νόμος (Ἔξ. 20,13. Δευτ. 5,18) , ἀλλ᾿ ὁ Κύριος ἀπηγόρευσε καὶ τὸ ἄτακτο βλέμμα, τὴ ῥυπαρὴ σκέψι, τὴν πονηρὴ ἐπιθυμία (βλ. Ματθ. 5,28). Ὦ Κύριε, τί βάθη σοφίας ὑπῆρχαν στὴ σκέψι σου ὅταν ἔδινες τὶς ἐντολές σου, ποὺ ὁ κόσμος θὰ περιφρονοῦσε ὡς «ἐλάχιστες»! Δὲν εἶπες ἁπλῶς «Κόψτε τὸ δέντρο», ἀλλὰ προχώρησες κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιφάνεια, ἔδειξες τὶς ῥίζες ἀπ᾽ ὅπου ἀντλεῖ χυμούς. Μόνο τὸ κόψιμο τῶν ῥιζῶν ξηραίνει ὁριστικὰ τὸ δέντρο, καὶμόνο ἡ νέκρωσις τῶν παθῶν θὰ φέρῃ τὴν ἐξουδετέρωσι τοῦ κακοῦ, τὴν ὁριστικὴ εἰρήνη.

Ἀλλὰ δυστυχῶς ὁ κόσμος ποδοπατεῖ τὶς «ἐλάχιστες» ἐντολές. Ἐκδίδει ψηφίσματα, νόμους, συντάγματα. Στὴν καλύτερη περίπτωσι περιορίζει κάπως τὸ κακό, κόβει κλαδιά, ἀλλ᾽ἀφήνει ἀπείραχτη τὴ ῥίζα, ποὺ μόλις βρῇ εὐκαιρία πετάει νέους βλαστοὺς κι ἀρχίζει πάλι ὁ ἄχαρος ἐκεῖνος ἀγώνας τοῦ Ἡρακλέους, ποὺ κοβε μὲν τὰ κεφάλια τῆς Λερναίας Ὕδρας ,ἀλλὰ τὸ θηρίο ἔβγαζε νέα κεφάλια, ἕως ὅτου ὁ Ἰόλαος βρῆκε τὸν τρόπο νὰ καυτηριάζῃ μὲ πυρακτωμένο σίδερο τὶς ῥίζες τους.

Ὁ Κύριος μᾶς δίνει ὕψιστο μάθημα. Ἡ καταπολέμησι τῆς ἁμαρτίας μέσα μας δὲν θέλει ἐπιείκεια, ἡμίμετρα, συμβιβασμούς· θέλει αὐστηρότητα, ἀμείλικτο πόλεμο, ἄσπονδο εὐλογημένο μῖσος. Πάρε σὰν ἄλλος γιατρὸς τὸ πυρακτωμένο σίδερο τοῦ Ἰολάου, τὴν ἡρωικὴ ἀπόφασι, καὶ καυτηρίασε τὸ κακὸ ὅπου κι ἂν τὸ ἀνακαλύψῃς μέσα σου. Βγάλε τὸ πονηρὸ μάτι καὶ κόψε τὸ κακὸ χέρι ποὺ σὲ σκανδαλίζει, ἀποχωρίσου δηλαδὴ ἀπὸ ἀγαπητὰ πρόσωπα καὶ συνήθειες, ἂν γίνωνται ἐμπόδιο νὰ σωθῇς. Ἔχε ὑπ᾽ ὄψιν, ὅτι καμμιά ἐντολὴ τοῦ Κυρίου δὲν εἶνε μικρὴ καὶ ἀσήμαντη.

«Ὃς ἐὰν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται…». Ὁ Κύριος, ποὺ εἶπε τὰ λόγια αὐτά, γνωρίζει ὅσο κανένας ἄλλος τὴ διαδρομὴ τοῦ κακοῦ. Δὲ γίνεται κανείς Νέρων, Καλιγούλας, Ἰούδας σὲμιὰ στιγμή.

Ἡ ἁμαρτία ἔχει στάδια . Κάθε ἔγκλημα ξεκινάει ἀπὸ μακριά, σὰν μία κακὴ σκέψι. Πέφτει σὰν σπόρος στὴν ψυχή. Καὶ ἂν μὲν διωχθῇ ἀμέσως μὲ ὀργή, μὲ τὴν αὐστηρὴ φωνὴ τοῦ Κυρίου «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ» (Ματθ. 4,10) ,ἡ ψυχὴ σώθηκε, ἔμεινε ἀμόλυντη. Ἂν ὅμως ἡσκέψι χρονίσῃ, βρῇ τροφὴ καὶ περιποίησι, τότε ῥιζώνει, ἁπλώνεται, κατακτᾷ ὅλη τὴν ψυχὴκαὶ σπρώχνει σὲ φοβερὰ ἐγκλήματα. Βλέπεις τὸ ἄκαρπο ἐκεῖνο δέντρο ποὺ πιάνει ὁλόκληρο τετράγωνο; βγῆκε ἀπὸ ἕνα σπόρο.

Βλέπεις ἐκεῖνο τὸ ὄρνεο, ποὺ τρώει τὰ ψοφίμια; βγῆκε ἀπὸ ἕνα ἀβγό. Βλέπεις κ᾽ ἐκεῖνα τὰ ἐγκλήματα ποὺ ταράζουν τὸν κόσμο; ὅλα προῆλθαν ἀπὸ «σπόρους», παραβάσεις «ἐλαχίστων» ἐντολῶν, μικρὰ γεγονότα, ποὺ χρόνιαἔμειναν ἀπαρατήρητα καὶ τώρα βλάστησαν. Ἂν ὅλοι δίναμε προσοχὴ στὶς «ἐλάχιστες»ἐντολὲς τοῦ Κυρίου, πόσα ἐγκλήματα θ᾽ ἀποφεύγονταν, πόσες ἀδικίες θὰ προλαμβάνονταν, πόσες ἀταξίες, ἀνωμαλίες καὶ πικρίες θὰ ἐξαλείφονταν! Κάντε ἕνα πείραμα . Ἂς προσπαθήσῃ μιὰ οἰκογένεια νὰ ἐφαρμόσῃ γιὰ μιὰ βδομάδα τὴν ἐντολὴ ἐκείνη στὸ κεφ. 12, στίχ. 36 τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου, ὅπου ὁ Κύριος λέει ν᾽ ἀποφεύγουμε τὰ περιττὰ λόγια, καὶθὰ δῆτε τί εἰρήνη θὰ ἐπικρατήσῃ στὰ μέλη της. Τὸ συμπέρασμα. Καμμιά δοσοληψία, ὄχι μόνο μὲ τὰ μεγάλα ἀλλ᾽ οὔτε καὶ μὲ τὰ μικρὰ καταστήματα τῆς Βαβυλῶνος. Κάθε παράβασι ἐντολῆς τοῦ Κυρίου θὰ προξενήσῃ γρήγορα ἢἀργὰ τὸ θάνατο, χωρισμὸ ψυχῆς ἀπὸ τὸ Θεό·ὑπάρχει χειρότερη δυστυχία; Μὴν ἁμαρτάνετε οὔτε στὰ ἐλάχιστα, μὴν ἀγοράζετε θάνατο!

Χρειάζεται, ἀγαπητοί μου, ἰσχυρὸ ἐλατήριο γιὰ νὰ προσκολληθῇ ἡ καρδιὰ στὸν θεῖο νόμο. Κι αὐτὸ εἶνε ἡ ἀγάπη – ὁ ἔρωτας στὸ Χριστό . Ὅποιος ἀγαπᾷ κάνει ὅ,τι ἐπιθυμεῖ ὁ ἀγαπώμενος, θυσιάζεται γιὰ τὶς προτιμήσεις του· καὶ ἡ ψυχὴ ἐκείνου ποὺ πάνω ἀπ᾽ ὅλα ἀγαπᾷ τὸ Χριστὸ δὲν κάνει διακρίσεις μεταξὺ μικρῶν καὶ μεγάλων ἐντολῶν του· τὶς ἐκτελεῖ ὅλες μὲ προθυμία καὶ λέει· «Λάλει, Κύριε, ὅτι ἀκούει ὁ δοῦλός σου» (Α΄ Βασ. 3,9,10). Ὅποιος ἀγαπᾷ τὸν Κύριο δὲν ἁμαρτάνει (πρβλ. Α΄ Ἰω. 5,18)

. Ὁ Χριστὸς εἶπε· «Ἐὰν ἀγαπᾶτέ με, τὰς ἐντολὰς τὰς ἐμὰς τηρήσατε»(Ἰω. 14,15). Εἴθε ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ θεῖος ἔρωτας ποὺ ἐξαϋλώνει τὸν ἄνθρωπο, νὰ ῥιζώσῃ στὶςκαρδιές μας. Τότε καμμιά ἐντολὴ τοῦ θείου νόμου δὲν θὰ περιφρονῆται· ὅλες θὰ ἐκτελοῦνται ἀδίστακτα μέχρι τὸ τελευταῖο γιῶτα, καὶ εἰ-ρήνη μεγάλη θὰ βασιλεύσῃ στὸν τόπο μας. Ἐκεῖνος εἶπε καὶ ὁ λόγος του εἶνε ἀληθινός· «Εἰρήνη πολλὴ τοῖς ἀγαπῶσι τὸν νόμον σου»(Ψαλμ. 118,165).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ραδιοφωνικὴ ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε ἀπὸ τὸν Σταθμὸ Λαρίσσης τὸ 1949.