ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ

ΕΙΝΑΙ ΑΔΥΝΑΤΗ Η ΣΩΤΗΡΙΑ;

«Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά εστι παρα τω Θεώ»

Είπεν ο Κύριος «Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά εστι παρά τω Θεώ». Το άγιο και ιερό Ευαγγέλιο ομιλεί για έναν νέο, που ήτο και πλούσιος και άρχοντας. Δηλαδή, είχε τρία πλεονεκτήματα, που θεωρούνται σήμερα σπουδαία· η νεότης το ένα, ο πλούτος το δεύτερο και η εξουσία το τρίτο. Τι άλλο ήθελε; Η νεότης έχει τη φιληδονία, ο πλούτος τη φιλαργυρία και η εξουσία τη φιλοδοξία. Η φιληδονία, η φιλαργυρία και η φιλοδοξία είναι τα τρία δεινά, τα τρία κακά της ανθρωπότητας, η πηγή όλων των αθλιοτήτων.

Συμπαθής νέος

Με αυτά επάλευε ο νέος αυτός, αλλά, όπως λένε οι Πατέρες, ήτο συμπαθής, διότι άλλοι νέοι και τότε και τώρα μένουν τελείως αδιάφοροι στο μεγαλύτερο πρόβλημα της ζωής, που είναι η σωτηρία του ανθρώπου. Σπανιότατο παράδειγμα νέου, που να μην τον ελκύουν ούτε τα νιάτα, ούτε τα πλούτη, ούτε η δόξα, αλλά ο ουρανός. Μέσα σε 1000 ένας μπορεί να παρουσιαστεί τέτοιος. Γι’ αυτό ο νέος αυτός ρώτησε εναγωνίως το Χριστό: «Τι να κάνω, για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;». Άραγε, έχουμε εμείς τέτοια επιθυμία, για ν’ αποκτήσουμε την ουράνια Βασιλεία; Σπάνιο παράδειγμα. Και ο Χριστός, που είδε την καλή διάθεση του νέου, απάντησε ότι μπορεί και ότι είναι εύκολο ν΄ ανοίξει την πόρτα του Παραδείσου και να μπει στον Παράδεισο. Και του έδωσε το χρυσό κλειδί. Ποιο είναι αυτό το κλειδί; Η τήρησις των εντολών. Ο Κύριος εμνημόνευσε τις σπουδαιότερες εντολές, το «Ου κλέψεις», «Ου ψευδομαρτυρήσεις», «Ου φονεύσεις», «Ου μοιχεύσεις», «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου» και «Αγάπα τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Αλλά, ο νέος, που ποθούσε μια τελειοτέρα ζωή, δεν ικανοποιήθηκε. Προέβαλε εκ νέου το ερώτημα: «Τι μου υπολείπεται; Σε τι ακόμα υστερώ;». Και ο Κύριος τότε του έδειξε τη μεγάλη κορυφή της τελειότητος και του είπε: «Αν θέλεις να φύγεις από τον κάμπο και να υψωθείς ψηλά και να γίνεις μαθητής μου, πώλησε τα υπάρχοντά σου και δώσ’ τα στους φτωχούς και ακολούθησέ με». Τότε, ο νέος λυπήθηκε πάρα πολύ, γιατί δεν είχε δυνάμεις να πετάξει στην κορυφή αυτή της τελειότητος. Και ο Χριστός έλαβε αφορμή απ’ αυτόν τον νέο, που είχε μεν καλή διάθεση, αλλά στάθηκε μεγάλο εμπόδιο στην πορεία του για την άνω Βασιλεία η φιλαργυρία και είπε ότι είναι πιο εύκολο να περάσει καμήλα από μια τρύπα βελόνας, παρά να περάσει πλούσιος εις την Βασιλείαν των Ουρανών. Όταν τ’ άκουσαν αυτά οι μαθηταί του Χριστού, ανατρίχιασαν και του είπαν: «Αφού τόσο δύσκολα είναι τα πράγματα, τότε ποιος θα σωθεί;». Και ο Κύριος απήντησε: «Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά εστι παρά τω Θεω».

Φωνάζουν «αδύνατον» ποιοί;

Θα σταματήσω στα λόγια αυτά που είπαν οι μαθηταί στο Χριστό ότι είναι αδύνατον να φτάσει κανείς τις κορυφές της τελειότητος. Αυτό το «αδύνατον» το ακούμε και σήμερα. Κουραστήκαμε να το ακούμε. Όσοι είναι εξομολόγοι, όσοι είναι ιεροκήρυκες, όσοι είναι επίσκοποι στον 20ον αυτόν αιώνα της μεγάλης διαφθοράς και κηρύττουν το Ευαγγέλιο τους λένε: «Αδύνατον να ζήσει κανείς χριστιανική ζωή». «Αδύνατον» φωνάζουν οι νέοι, «αδύνατον» οι πλούσιοι, «αδύνατον» λένε οι επιστήμονες, «αδύνατον» οι μεν, «αδύνατον» οι άλλοι.

«Αδύνατον» φωνάζουν και οι οικογενειάρχες, γιατί και η οικογενειακή ζωή δεν είναι παίξε – γέλασε. Είναι μια ψηλή κορυφή, είναι Όλυμπος, Άλπεις και Ιμαλάια. Βέβαια, παραπάνω απ’ αυτήν την κορυφή υπάρχει μια άλλη, που αγγίζει τα άστρα και είναι η παρθενική ζωή. Αλλά και η οικογενειακή ζωή, όταν δεν είναι ως συγκερασμός ζώων η όλη συμβίωση ή μία συνεταιριστική εταιρεία συμφερόντων, αλλά η οικογενειακή ζωή, όπως την περιγράφει το Ευαγγέλιο, είναι κορυφή. Και όταν πας να υποδείξεις τα καθήκοντα, που απαιτεί η τελειότης στους οικογενειάρχες, τότε απαντούν και λέγουν: «Αδύνατον να πραγματοποιηθεί αυτό το ιδεώδες της χριστιανικής οικογένειας στον εικοστό αιώνα». Και για να το εξηγήσω σαφέστερα. Λες στον έναν να νηστεύει οικογενειακώς την Τετάρτη, την Παρασκευή και τις άλλες μεγάλες νηστείες, που ορίζει η Εκκλησία μας και απαντά: «Άσ’ τα αυτά. Έχω οικογένεια, τα παιδιά θέλουν τροφή καλή. Δε θα κάνουμε το σπίτι μοναστήρι». Και έτσι καταλύεται η νηστεία μέσα στα σπίτια και είναι σπάνιο πράγμα να βρεις οικογένεια, που να τηρεί τον ίερο θεσμό της νηστείας. Λοιπόν, τι να απαντήσουμε σ’ αυτούς που θεωρούν αδύνατη την εφαρμογή της νηστείας στην οικογένεια και καταλύουν όλες τις ημέρες, χωρίς να κάνουν καμία διάκριση; Δε θ’ απαντήσω εγώ ως επίσκοπος, ούτε το Ευαγγέλιο, αλλά θ’ απαντήσει η ιατρική επιστήμη. Κάτω στην Αθήνα έγινε συνέδριο των καρδιολόγων όλης της Ελλάδος και παρατήρησαν ότι τελευταία παρουσιάστηκε έξαρσις των καρδιακών νοσημάτων των παιδιών. Τα καρδιακά νοσήματα προσβάλλουν κυρίως τους μεγάλους, τους γέροντες. Αν περάσουν τα 50 χρόνια, η καρδιά γηράσκει και χτυπά ανωμάλως. Αλλά τα παιδιά, που έχουν καινούργια καρδιά σαν λάστιχο, σαν καουτσούκ, σπάνιο πράγμα να προσβληθεί. Και όμως οι γιατροί παρατήρησαν ότι τελευταία αυξάνεται καταπληκτικώς ο αριθμός των παιδιών με καρδιακά νοσήματα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αυτό το κακό προέρχεται από το πολύ φαΐ. Γιατί το κάνετε αυτό στα παιδιά σας; Τα μπουκώνετε, τα έχετε συνεχώς κοντά στο ψυγείο, υπηρετείτε τις ιδιοτροπίες τους και τα κάνετε μεγάλο κακό. Κινδυνεύουν τα παιδιά σας να προσβληθούν από καρδιακά νοσήματα, όπως λένε οι γιατροί. Και είχε δίκαιο ο μέγας Βασίλειος που έλεγε: «Μάθε, μάνα, το παιδί από μικρό να νηστεύει Τετάρτη και Παρασκευή». Υπάρχουν παραδείγματα Αγίων καταπληκτικά. Νήπιον ήτο ένας Άγιος και δεν άγγιζε το μαστό της μάνας του Τετάρτη και Παρασκευή. «Έχω χριστιανική οικογένεια» σου λέει ο άλλος. Τι χριστιανική οικογένεια έχεις, όταν καταργείς στην οικογένειά σου τη νηστεία, η οποία αποδεικνύεται σωτήριον φάρμακον και υγείας φάρμακο για τα παιδιά. Εγώ αμφιβάλλω αν υπάρχουν οικογένειες, που εφαρμόζουν το θεσμό της νηστείας. «Είναι αδύνατον» λένε «να εφαρμοστεί αυτό». Ε, αφού είναι αδύνατον, τάιζε και μπούκωνε το παιδί σου, για να του κάνεις κακό. Είναι γεγονός ότι όσο τρώει ένα παιδί σήμερα, έτρωγαν άλλοτε πέντε παιδιά και είχαν υγεία. Τώρα το ψυγείο είναι ανοιχτό μέρα νύχτα και μεσάνυχτα ακόμη. Και έτσι μια αιτία της ολιγοτεκνίας είναι η λαιμαργία και η κατάλυση των νηστειών.

Λες στον άλλον να κάνει μιαν άλλη, πνευματική νηστεία αλλά σπουδαιοτάτη, για την οποία έχω μιλήσει και έχω γράψει κατ’ επανάληψη: «Κλείσε την τηλεόραση». Και σου λέει: «Είναι αδύνατον να γίνει αυτό. Η τηλεόρασις είναι πρόοδος. Εγώ ξέρω να κάνω εκλογή. Εγώ γνωρίζω πού θ’ ανοίξω και που θα κλείσω την τηλεόραση». Θα μπορούσα δια πολλών να σας αποδείξω τι συμφορά είναι η τηλεόραση, αλλά δεν είναι τώρα ανάγκη. Ένα μόνο σας λέω· μέσα στο σπίτι σας βάζετε τον διάβολο. Αν παρουσιαστεί ένας κακοποιός ή εάν έρθει ένας διεφθαρμένος άνθρωπος, δεν του ανοίγετε την πόρτα σας, αλλά με την τηλεόραση ανοίγετε την πόρτα σας σε όλους τους καλικαντζάρους και σ’ όλους τους διεφθαρμένους ανθρώπους και σ’ όλους τους διαβόλους. Μπαίνουν μέσα στο σπίτι σας και κάνουν συνεχώς πλύση εγκεφάλου και κάνουν κήρυγμα σατανικό καθημερινά, το πρωί, το μεσημέρι, το βράδυ, στη γυναίκα σας και στα παιδιά σας και στον κόσμο όλο. Και σας λέω το σύνθημα, που έριξε η Αμερική, η εφευρέτης της τηλεοράσεως: «Κλείστε τις τηλεοράσεις!». Αλλά εσείς τίποτα! Ελάχιστοι είναι εκείνοι που τ’ ακούν και εκφράζουν τις ευχαριστίες τους, που σώθηκαν από τα δαιμόνια της τηλεοράσεως. Λες στον έναν να νηστεύσει. Τίποτα. «Αδύνατον» φωνάζει. Λες στον άλλον «Κλείσε την τηλεόραση». «Υπερβολές είναι αυτά» σου απαντά. «Τον Καντιώτη θ’ ακούμε εμείς τώρα;».

Συμβουλεύεις τον άλλον να διαβάζει καθημερινά την Αγία Γραφή και σου λέει: «Αδύνατον! Δεν είμαι καλόγερος, για να το κάνω. Εσύ, που είσαι παπάς, να το διαβάζεις». Έτσι λέγουν και έτσι δυστυχώς απαντούν. Τι να πούμε σ’ αυτούς τώρα; Δε θ’ απαντήσω εγώ. Αντί για μένα θ’ απαντήσει ο ιερός Χρυσόστομος. Μας λέγει ο ιερός Χρυσόστομος: «Εάν ένας, που βρίσκεται στο μοναστήρι, χρειάζεται μια φορά να διαβάζει Ευαγγέλιο, εσύ, ο λαϊκός, 1000 φορές πρέπει να το διαβάζεις». Και μας το δικαιολογεί αυτό. «Ο μοναχός» λέει «είναι στο λιμάνι. Και όταν κάποιος είναι στο λιμάνι, δεν κινδυνεύει τόσο. Εσύ, όμως, ο οικογενειάρχης, που πλέεις στα πελάγη και στον Ατλαντικό ωκεανό και αντιμετωπίζεις 1000 προβλήματα διάβαζε το Ευαγγέλιο, για να μπορέσεις να τ’ αντιμετωπίσεις». «Δεν μπορώ» σου απαντά. «Αδύνατον» το ένα, «αδύνατον» το άλλο.

Λες στον οικογενειάρχη να μαζευτεί το βράδυ στο σπίτι του, ν’ ανάψει την καντήλα του, να μαζέψει τα παιδιά του κάτω από τις εικόνες και να κάνει οικογενειακή προσευχή. «Αδύνατον» σου λέει. Τι να πούμε, λοιπόν; Πού είναι η τελειότης της χριστιανικής ζωής; Και τώρα, ερχόμαστε σε κάτι δυσκολότερο. Πω, πω, πω! Εκεί μαζεύονται όλα τα δαιμόνια της κολάσεως.

Λες στον νέο που παντρεύτηκε: «Κάνε παιδιά. Είναι εντολή του Θεού». Αλλά τότε τους πιάνει όλη η αντίσταση του διαβόλου. Και ύστερα σου λένε είναι Χριστιανοί και κοινωνούν των Αχράντων Μυστηρίων. Είναι θεομπαίκτες αυτοί, αλλά βρίσκονται πνευματικοί, που τους επιτρέπουν τη Θεία Κοινωνία. Φτάσαμε σε τέτοια χάλια, με τα ένα – δύο παιδιά και η Ελλάς, το ένδοξο αυτό έθνος, θα σβήσει. Έχουμε τα λιγότερα παιδιά στα Βαλκάνια. Γίναμε γηροκομείο και, ενώ δεν κάνουμε τίποτα και ενώ δεν εφαρμόζουμε αυτή τη σαφή εντολή του Θεού, νομίζουμε ότι είμαστε Χριστιανοί. «Είναι αδύνατον» σου λένε «να κάνουμε πολλά παιδιά». Και είναι σπάνιο το φαινόμενο της πολυτεκνίας. Αυτά που είπαν οι μαθηταί στο Χριστό, ότι «Είναι αδύνατον να τα εφαρμόσουμε», το ακούμε σήμερα συνεχώς. «Αδύνατον» το ένα, «αδύνατον» το άλλο, «αδύνατον» το άλλο και στο τέλος η ταμπέλα μόνο μένει «Είμαι Χριστιανός». Και πίσω από το όνομα του Χριστιανού και της χριστιανικής οικογένειας, υπάρχει μία οικογένεια ειδωλολατρική.

Δεν θα απελπιστούμε

Και όπως μου είπε ένας ευλαβής παπάς: «Πάτερ μου, μην κοιμάσαι. Μη νομίζεις ότι υπάρχουν χριστιανικές οικογένειες. Και αυτές που λέγονται χριστιανικές, αν μπεις στο σπίτι τους και τις ζυγίσεις με το Ευαγγέλιο και δεις τι κάνουν από το πρωί ως το βράδυ και τα μεσάνυκτα ακόμη, παρά την ταμπέλα που έχουν, θα δεις πως όχι μόνο χριστιανικές δεν είναι, αλλά είναι οίκοι ανοχής». Και αυτά είναι τα θλιβερά συμπεράσματα. Αλλά δε θα απελπιστούμε.

Ομολογώ ότι εις τον αιώνα μας, μέσα σ’ αυτή την κόλαση που βρισκόμεθα, είναι δύσκολο μια οικογένεια να ζήσει χριστιανική ζωή και να εφαρμόσει το Ευαγγέλιο. Παλαιότερα, πριν από 100, 200 χρόνια, ήτο ευκολότερο. Αλλά το Ευαγγέλιο δεν έγινε για μια εποχή, έγινε για όλους τους αιώνας και για όλες τις εποχές. Και εφόσον σήμερα υπάρχει μια οικογένεια, που εφαρμόζει το Ευαγγέλιο στην τελειότητα, μπορούν να το εφαρμόσουν όλες. Υπάρχουν οικογένειες, βέβαια πολύ λίγες, που το εφαρμόζουν και είναι σαν τις Άλπεις, σαν τα Ιμαλάια, σαν τις μεγάλες κορφές των ορέων. Θαυμαστές είναι οι κορυφές των Άλπεων, των Ιμαλαΐων και του Ολύμπου, αλλά πιο θαυμαστή είναι μια χριστιανική οικογένεια με δέκα παιδιά. Την κοιτάζουν όλοι με θαυμασμό και λένε: «Πως κατόρθωσε αυτή να φτάσει σ’ αυτό το ύψος και εμείς δεν μπορέσαμε;». Είναι μοναστήρι η οικογένεια, είναι Άλπεις, είναι Ιμαλάια και τελειότης. Ανθρωπίνως αυτό είναι δύσκολο. Εσείς, που είστε οικογενειάρχες και παλεύετε με σωρεία προβλημάτων καθημερινών μέσα στην οικογένεια, γνωρίζετε τις δυσκολίες. Αλλά «Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά εστι παρά τω Θεώ». Μόνο με τη δύναμη του Θεού θα νικήσετε τα εμπόδια. Το «αδύνατον» μπορεί να το λέει ο άπιστος, το «αδύνατον» μπορεί να το λέει ο ολιγόπιστος. Εσύ πιστεύεις; Αν πιστεύεις, μπρος, προχώρα! Αν δεν πιστεύεις, τα πάντα θα σου είναι δύσκολα. Πίστη μας χρειάζεται. Γι’ αυτό είπε ο Κύριος: «Εάν έχητε πίστιν ως κόκκον σινάπεως». Εάν έχετε πίστη ζωντανή, θερμή, ζωογόνο, καυστική, τότε θα πείτε στο βουνό «Φύγε» και θα το δείτε να ξεριζώνεται και να πέφτει στη θάλασσα. Θα δείτε να ξεριζώνονται τα εμπόδια τα μεγάλα και να εξαφανίζονται. Και έτσι με την πίστη τα βουνά γίνονται κάμποι. Και ενώ σκέπτεσαι, με τη βοήθεια του Θεού, ν’ ανεβείς στον Όλυμπο, βλέπεις το βουνό να χαμηλώνει, να γίνεται ίσιωμα και βαδίζεις σαν σε ευθεία οδό και «Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά εστι παρά τω Θεώ». Συνεπώς, αυτό το «αδύνατον» δεν μπορεί να υπάρχει στο στόμα του πιστού. Πιστεύεις; Βάδισε στα δυσκολότερα και μη φοβάσαι. Έτσι να είστε. Τότε θα είστε χριστιανικές οικογένειες και όχι κατ’ όνομα. Διότι «Ου πας ο λέγων μοι, Κύριε, Κύριε» είναι δικός μου, αλλά αυτός που εφαρμόζει». Θέλω να σας ευχηθώ να μη διστάζετε να προχωρείτε, να προχωρείτε, να υψώνεστε παντού, να γίνετε μια ιδεώδης οικογένεια, να γίνετε η κατ’ οίκον εκκλησία. Αν δεν τα εφαρμόσετε, θα μοιάσετε στο νεανίσκο, που, όταν του είπε ο Χριστός «Πώλησον τα υπάρχοντά σου», έφυγε. Και ‘σεις ίδιοι είστε. Σας λένε: «Κάνετε παιδιά», «Κάντε προσευχή», «Διαβάστε το Ευαγγέλιο», «Νηστεύστε». Τίποτε. Τι Χριστιανοί είστε τότε. Λοιπόν, προσπαθήστε να εφαρμόσετε την τελειότητα της χριστιανικής ζωής. Να δείξετε παραδείγματα μεγάλα. Και μια οικογένεια, που ζει χριστιανική ζωή, φαίνεται ως όρος υψηλό, φαινόμενο στην κοινωνία. Μια τέτοια οικογένεια θαύμα είναι. Θαύμα, που συντελείται δια της δυνάμεως του Θεού και δια της θελήσεως της δικής σας. Προσεύχομαι να κάνετε χριστιανικές οικογένειες και όχι ψευτοοικογένειες και να μη μοιάσετε στο νεανίσκο, ο οποίος εκτελούσε μεν ορισμένες εντολές, αλλά όταν του υπέδειξε την κορυφή, εγκατέλειψε το Χριστό και έφυγε μακριά. Είθε ο Κύριος όλους να σας ενισχύει στο δύσκολο δρόμο μιας χριστιανικής οικογένειας.

+Επίσκοπος Αυγουστίνος