ΑΓΑΠΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

Ευσεβές εκκλησίασμα,
Τη στιγμή που βρίσκομαι εδώ στον ιστορικό τούτο ναός της Αγίας Τριάδας, που έκτισε η ευσέβεια των προγόνων μας, είμαι πολύ συγκινημένος. Οι ευσεβείς πρόγονοί μας κατοικούσαν σε καλύβες, αλλά έκτιζαν παλάτια στο Θεό. Είμαι, λοιπόν, βαθύτατα συγκινημένος και για το λόγο αυτό δεν μπορώ να σας μιλήσω.
Τι να είπω και τι να λαλήσω και ποιες αναμνήσεις θα υπενθυμίσω στο αγαπητό ακροατήριο, βλέποντας τα προσφιλή σας πρόσωπα; Φτάνει ότι σας βλέπω και φτάνει ότι με βλέπετε. Αλλά, αφού με αξίωσε ο Θεός να έρθω πάλι εδώ στο ναό της Αγίας Τριάδας, θα επιτρέψετε σ΄εμένα, το γέροντα επίσκοπο, να πω μερικές λέξεις.
Αφορμή θα μας δώσει το Ευαγγέλιο. Το ακούσατε; Ομιλεί για ένα πράγμα, που είναι ανύπαρκτο στον κόσμο σήμερα και επειδή είναι ανύπαρκτο, υπάρχει κίνδυνος από στιγμή σε στιγμή να εκραγεί ο Γ΄ Παγκόσμιος πόλεμος, η καταστροφή του σύμπαντος κόσμου. Ομιλεί το Ευαγγέλιο για την αγάπη.
Λέξη γλυκιά, πράγμα γλυκύτερο και ουράνιο. Η αγάπη, που δίδαξε και εφάρμοσε ο Χριστός και οι Άγιοι όλων των αιώνων, είναι ένα ουράνιο δένδρο, το οποίο φύτευσε η Αγία Τριάδα. Και όπως το δένδρο έχει μια ρίζα και πολλά κλαδιά, έτσι και η αγάπη είναι πολύκλαδος.
Έχουμε πολλά είδη αγάπης. Η αγάπη του Χριστού δεν περιορίζεται σ΄ ένα μικρό και στενό κύκλο ανθρώπων, αλλά επεκτείνεται και αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, ακόμα και τους εχθρούς μας. Το λέει ο Χριστός μας, «Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ἡμῶν».
Περί αγάπης, λοιπόν, θα ομιλήσω. Αλλά, επειδή η αγάπη είναι θέμα απέραντο, γι’ αυτό θα αρκεστώ σ’ ένα είδος αγάπης, το οποίο την ώρα αυτή με συγκλονίζει Και το είδος αυτό της αγάπης είναι η αγάπη προς την πατρίδα. Μικρό και ασήμαντο είναι; Ποιος φύτευσε την αγάπη προς την πατρίδα στην καρδιά όλων των ανθρώπων, μικρών και μεγάλων, πλουσίων και φτωχών, μορφωμένων και αγραμμάτων, σοφών και ασόφων;
Η αγάπη προς την πατρίδα είναι ουράνιο πράγμα.  Ένα παράδειγμα θα σας φέρω. Αν πάτε στο Βόρειο Πόλο, εκεί όπου η θερμοκρασία είναι 20 και 30 βαθμούς υπό το μηδέν, θα δείτε εκεί ανθρώπους να κατοικούν, που έχουν πατρίδα το Βόρειο Πόλο. Δε ζουν σε σπίτια με όλα τα κομφόρ, όπως έχουμε εμείς, αλλά κατοικούν σε καλύβες, που είναι φτιαγμένες από πάγο και φορούν δέρματα αρκούδας και είναι ευγενέστατοι.
Μέσα στις καλύβες, κατοικούν άγγελοι και στα παλάτια κατοικούν δαίμονες. Οι Εσκιμώοι έχουν πατρίδα το Βόρειο Πόλο, που έχει αφάνταστο κρύο. Πάρε, λοιπόν, έναν Εσκιμώο και πήγαινέ τον στη Νέα Υόρκη. Δε θα του αρέσει. Θα λαχταρά την ώρα πότε θα φύγει, για να πάει στην πατρίδα του. Θα λέει «Αχ, πατρίδα μου! Πού είσαι; Και ας είσαι και ο Βόρειος Πόλος».
Αν πάτε στην αφρικανική έρημο, εκεί που υπάρχουν οι Βεδουίνοι, όπου ο ήλιος λιώνει και καίει την άμμο, θα δείτε τους Βεδουίνους να ζουν ευτυχισμένοι μέσα στην απέραντη εκείνη ερημιά. Και αν πάρεις ένα Βεδουίνο και τον φέρεις στο Παρίσι, θα αναστενάζει και θα λέει «Αχ, ερημιά μου! Αχ, Σαχάρα μου! Πότε θα ΄ρθω κοντά σου!».
Έτσι είναι σ’ όλο τον κόσμο ριζωμένη από το Θεό η αγάπη για την πατρίδα. Και αυτό έλεγε ένας δικός μας ήρωας της αρχαίας εποχής, ο Οδυσσέας, που πέρασε πολλά μέρη, θαυμάσια και σπουδαία, αλλά πουθενά δεν ευχαριστιόταν και έλεγε «Ας με αξιώσει ο Θεός να πάω στο νησί μου, να δω τον καπνό να βγαίνει από το τζάκι μου και ας πεθάνω!».
Είναι, λοιπόν, παγκόσμιο φαινόμενο η αγάπη προς την πατρίδα, την οποία φύτευσε ο Θεός στις καρδιές των ανθρώπων. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο άνθρωπος κατοικεί σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Τα περισσότερα ζώα δεν μπορούν να εγκλιματιστούν. Έφεραν ένα λιοντάρι στη Φλώρινα και ψόφησε. Τα ζώα δεν εγκλιματίζονται, ο άνθρωπος όμως εγκλιματίζεται. Και άλλοτε μεν κατοικεί στο Βόρειο Πόλο, άλλοτε στη Σαχάρα, άλλοτε στα νησιά των Αντιλών, πέρα στην Αυστραλία. Έτσι το όρισε ο Θεός. Ο άνθρωπος προσαρμόζεται σε όλα τα μήκη της γης και σ’ όλα τα πλάτη. Γι΄ αυτό σήμερα η γη είναι κατάσπαρτη από ανθρώπους.
Γιατί σας τα λέω αυτά; Γιατί, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια ακούγεται ένα σύνθημα. «Κάτω οι πατρίδες!». Όχι, δεν πέφτουν οι πατρίδες, γιατί ο Θεός τις φύτευσε στις καρδιές των ανθρώπων. Και οι Εσκιμώοι και οι Βεδουίνοι και κάθε λαός θα αγαπά την πατρίδα του. Και αν αυτοί αγαπούν την πατρίδα τους, γιατί εμείς να μην την αγαπούμε; Οι Ρώσοι παρελαύνουν στην πλατεία της Μόσχας προς τιμήν τους και λένε τα μικρά παιδιά «Ρωσία, γλυκιά μας μανούλα!».
Γιατί εμείς να μην αγαπούμε τον τόπο μας; Γιατί εμείς να μην αγαπούμε την Ελλάδα μας, που είναι η ομορφότερη χώρα του κόσμου; Και δεν το λέμε αυτό με ένα πνεύμα ρατσισμού και υπερηφάνειας και εγωισμού. Εάν εμείς σιωπήσουμε, «οἱ λίθοι κεκράξονται» ότι δεν υπάρχει πιο ωραία πατρίδα από την Ελλάδα μας. Η Ελλάδα είναι η πιο ωραία πατρίδα του κόσμου, γιατί γέννησε τους πιο μεγάλους φιλοσόφους, τους πιο μεγάλους διδασκάλους και ποιητές. Και γιατί δημιούργησε έναν αθάνατο πολιτισμό. Σε εποχή που άλλοι έτρωγαν βαλανίδια στα δάση, εμείς κτίζαμε Ακροπόλεις και Παρθενώνες.
Η Ελλάδα είναι η ομορφότερη πατρίδα του κόσμου, γιατί έχει φυσικά και υπερφυσικά κάλλη. Επάνω στη Φλώρινα, που πέφτει χιόνι και προχωρώντας λίγο πιο βόρεια συναντάς μια λίμνη χαριτωμένη. Όταν τη βλέπω, δακρύζω. Νομίζω ότι βλέπω τη λίμνη Γενησαρέτ. Κοντά στη λίμνη είναι ένα δάσος απέραντο με οξιές, με πλατάνια και πουλιά που κελαηδούν. Ονομάζονται οι «Άλπεις των Βαλκανίων». Και όπως οι Άλπεις της Ελβετίας προκαλούν θαυμασμό, έτσι και τα μέρη αυτά είναι ωραιότατα.
Αλλά, αν με ρωτήσετε να σας πω ποιο είναι το ωραιότερο μέρος της πατρίδας μας, θα σας απαντήσω – όχι γιατί είμαι Κυκλαδίτης- ότι το ωραιότερο μέρος της πατρίδας μας είναι τα νησιά μας. Τρεις χιλιάδες νησάκια μικρά και μεγάλα. Καμιά άλλη χώρα δεν έχει τόσα ευλογημένα νησάκια.
Και ένα από τα ωραιότερα νησάκια είναι η ιδιαιτέρα πατρίδα μας, η Πάρος. Ω, η Πάρος! Ποιος ποιητής θα ψάλλει τον ύμνο της; Ποιος ρήτορας θα εγκωμιάσει το μεγαλείο της; Ποιος ζωγράφος θα ζωγραφίσει τα ωραία τοπία της; Ω, η Πάρος! Με τ’ ακρογιάλια της, με τα βουνά της τα χαμηλά, τα χαριτωμένα. Με τις μικρές πεδιάδες της. Με τα μνημεία της τα αρχαία, των οποίων το μεγαλύτερο μνημείο είναι η Εκατονταπυλιανή της Πάρου. Αφιερωμένο στην Παναγία μας, που κατά την παράδοση έκτισε η αγία Ελένη, η μητέρα του μεγάλου Κωνσταντίνου.
Ω, η Πάρος, με τα μοναστήρια της τα ευλογημένα, που είναι σαν άστρα μέσα στο νησί. Η Πάρος με τα 400 εξωκκλήσια της, με τις 500 αγροκατοικίες της. Όταν τις βλέπω, κλαίω. Λένε για μετάνοιες, που κάνουν οι μοναχοί στα μοναστήρια και κάνουν οι μοναχοί μετάνοιες. Αλλά δεν είναι τίποτα αυτές οι μετάνοιες μπροστά σ’ εκείνες, που έκαναν οι πρόγονοί μας κτίζοντας αυτούς τους μαντρότοιχους. Κάθε πέτρα και μετάνοια. Και έγινε η Πάρος ένας ωραίος τόπος.
Ω, η Πάρος, με τους Αγίους της ! Με την αγία Θεοκτίστη, με τον άγιο Αρσένιο το νεότερο, με τον αλησμόνητο πατέρα της Πάρου, τον πατέρα Φιλόθεο. Όλα αυτά αλλά και με τα ωραία κάλλη της τα φυσικά, τα ηθικά και τα πνευματικά και τα ιστορικά, έγινε η Πάρος μας μαγνήτης, που τραβά χιλιάδες κόσμο στο ευλογημένο της νησί.
Τελείωσα. Αλλά αν τελειώσω εδώ, μπορεί κάποιος να με παρατηρήσει, ιδίως ο παπα-Νικόλας, ο οποίος ζει σε έναν υπερφυσικό και αιώνιο κόσμο. Είναι εδώ η Πάρος. Μόνο η Πάρος; Πέρα από την ιδιαίτερη πατρίδα μας, δεν υπάρχει τίποτε άλλο; Όχι, αγαπητοί μου, μην το πείτε αυτό. Πέρα από την Πάρο, πέρα από τα νησιά μας, πέρα από την Ήπειρο, πέρα από την Ελλάδα μας, πέρα από τη γη μας, που είναι ένας κόκκος άμμου, μια σταγόνα στον ωκεανό. Πέρα από τις σφαίρες και από τους γαλαξίες, που κινούνται στο άπειρο, πέρα απ’ αυτό τον κόσμο, υπάρχει μια άλλη πατρίδα. Αυτή εδώ είναι προσωρινή.
Υπάρχει μια άλλη αιώνια πατρίδα. Και η αιώνια μας πατρίδα είναι εκεί που βρίσκονται οι ψυχές των γονέων μας, των προπάππων μας, των χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι δεν πέθαναν, αλλά ζουν σ’ έναν ωραιότερο κόσμο. Ποιος το είπε; Ο άνθρωπος δεν είναι ουρακοτάγκος, δεν είναι μαϊμού, δεν κατάγεται από τα ζώα. Έχει μια θεϊκή προέλευση. Πέρα από τη γη αυτή, υπάρχει η αιώνια μας πατρίδα.
Μα θα μου πείτε «Θέλω αποδείξεις, για να πιστέψω ότι υπάρχει άλλη ζωή, ότι υπάρχει άλλος κόσμος». Δε σου αρκεί, λοιπόν, το «Πιστεύω» της Εκκλησίας μας, το «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Θέλετε αποδείξεις; Μα θα καθίσουμε μέχρι τα μεσάνυχτα, για να σας τις αραδιάσω. Αν κανείς μπορεί να μετρήσει τις ακτίνες του ήλιου, μπορεί να μετρήσει και τις αποδείξεις που έχει η αγία μας πίστη. Είναι αμέτρητες, ατελεύτητες.
Ένα μόνο σας λέω. Υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει ότι υπάρχει Πάρος; Θα πρέπει να είναι τρελός, θα πρέπει να είναι ανισόρροπος, θα πρέπει να έχει σαλευθεί η διάνοιά του, για ν’ αμφιβάλλει. Όσο είσαι βέβαιος ότι υπάρχει Πάρος, άλλο τόσο βέβαιος να είσαι ότι υπάρχει ένας άλλος κόσμος, απέραντος, ωραιότερος, υπεροχότερος, πάγκαλος, τον οποίο μας τον απεκάλυψε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.
Ωραία είναι η Πάρος; Χίλιες φορές, εκατομμύρια φορές ωραίοτερη είναι η Βασιλεία των Ουρανών. Ένας δικός μας Κυκλαδίτης έψαλλε το μεγαλείο της πατρίδας και έλεγε «Βλέπουμε μακριά με το βλέμμα της πίστεως την αιώνια Πατρίδα, αγγέλων λευχημόνων κατοικία».
Και κάτι άλλο θέλω να σας πω. Εδώ η πατρίδα μας είναι προσωρινή. Πόσα χρόνια θα ζήσουμε; Σ’ ένα μέρος, σ’ ένα χάνι, σ’ ένα στάβλο της Πελοποννήσου που πέρασα, άκουσα ξαφνικά «Παππούλη, κορακοζώητος». Απόρησα και είπα μέσα μου «Πού ξέρουν αυτοί οι τσομπαναραίοι τι θα πει κορακοζώητος;». Η πιο ωραία ευχή στα μέρη της Λοκρίδος, στα μέρη του Παρνασσού. Ρώτησα και έμαθα ότι ο κόρακας ζει 200 χρόνια. Τι να το κάνεις να ζεις 200 χρόνια και να φωνάζεις «κρα». Προτιμότερο αηδόνι που ζει λίγα χρόνια, ένα –δυο χρόνια, και κελαηδά μέσα στο δάσος. «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή» μέσα στον κόσμο της αμαρτίας.
Ήταν εποχή – δεν το λέω εγώ, το βεβαιώνει και η επιστήμη με διάφορες γεωγολογικές έρευνες που έκανε – ήταν εποχή που δεν υπήρχε Πάρος. Αλλά, ξαφνικά, μέσα από τη θάλασσα, όπως μέσα από την κοιλιά της μάνας βγαίνει το παιδί και γίνεται χαρά μεγάλη, ότι γεννήθηκε άνθρωπος εις τον κόσμο, έτσι και από την κοιλιά αυτή βγήκε το παιδί αυτό, που λέγεται Πάρος.
Όπως, λοιπόν, επιστημονικώς είναι αποδεδειγμένο ότι η Πάρος βγήκε από την κοιλιά της θάλασσας, έτσι θα ΄ρθει εποχή, αδελφοί μου, που με το πρόσταγμα του Θεού θα πάει η Πάρος ένα, δύο, τρία, χίλια μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Πού τα σπίτια σας, πού τα χωράφια σας, πού τα μεγαλεία σας, πού τα κομφόρ σας, που οι φιλονικίες σας; Κι αεροπλάνο εάν πετάει πάνω από την Πάρο, δε θα τη βρίσκει. Και ότι θα γίνει στην Πάρο, θα γίνει στον κόσμο όλο.
Προσωρινός είναι ο κόσμος αυτός. Το είπε ο Παύλος, το πιστεύω, ότι «Οὐκ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν». Δεν έχω να σας πω περισσότερα. Ένα σας λέω. Στον αιώνα αυτό της απιστίας και διαφθοράς, να κλείσετε τα αφτιά σας στις σειρήνες της απιστίας. Να ακούτε μόνο τη φωνή των αγίων μας προγόνων, που κατοικούσαν σε καλύβες, αλλά ήταν άγγελοι. Τώρα σε σπίτια μεγάλα, με όλα τα κομφόρ, με τηλεοράσεις, με ραδιόφωνα, με ψυγεία και πλυντήρια κατοικούν δαίμονες. Ποτέ άλλοτε δεν παρουσίασε ο τεχνικός πολιτισμός τόσες εκπλήξεις, αλλά μέσα στα σπίτια δεν κατοικούν ωραίοι άνθρωποι, όπως παλιά κατοικούσαν.
Να μείνετε πιστοί και αφοσιωμένοι στη φωνή των προγόνων μας. Προσκολλημένοι στο βράχο αυτόν που λέγεται Πάρος. Και ακόμη περισσότερο προσκολλημένοι στον αιώνιο βράχο, το Χριστό μας. Πιστεύετε και αγαπάτε. Και για να αγαπάτε, πρέπει να πιστεύετε ότι η ζωή αυτή είναι προσωρινή και μετά από λίγο θα αναχωρήσουμε με το εξπρές στους αιώνιους κόσμους, όπου είναι οι γενεές των γενεών.
Να πιστεύετε ακράδαντα, στα τρομερά χρόνια της απιστίας που ζούμε. Όσο πιστεύεις ότι υπάρχει ήλιος, όσο πιστεύεις ότι υπάρχουν άστρα, όσο πιστεύεις ότι υπάρχει η νήσος Πάρος και η Παροικία. Διότι σας λέγω και το τονίζω ότι κάτω από τ’ άστρα δεν υπάρχει άλλο πιο ωραίο και πιο μεγάλο και πιο αληθινό από τον Ιησου Χριστό το Ναζωραίο.
Τα άλλα είναι μικρά κι ασήμαντα, τιποτένια. Σκύβαλα μπροστά στον πολύτιμο αδάμαντα, που είναι ο Χριστός. Πιστεύετε. Και αν μέσα στο σπίτι σου δεν πιστεύει ο άνδρας σου και τα παιδιά σου, που πήγαν σε πανεπιστήμια και σε σχολεία και έμαθαν πέντε γράμματα και έμεινες μόνη μέσα στο σπίτι, πίστευε στο Θεό.
Και αν στο χωριό μας, που δεν το πιστεύω, έρθει καταραμένη μέρα και όλοι αρνηθούν το Χριστό και μείνεις ένας μέσα στις Λεύκες, μην αρνηθείς το Χριστό. Και αν έρθει μέρα, που δεν το πιστεύω, όλη η Ελλάδα μας γονατίσει στο διάβολο και γίνει χώρα δαιμονική, ένας να μείνεις στην Ελλάδα μας, να πιστεύεις στο Χριστό.
Και αν όλος ο πλανήτης μας γονατίσει στον εωσφόρο και έρθει η εποχή του αντιχρίστου και μείνεις ένας μέσα στον πλανήτη, να λες «Σε πιστεύω, Χριστέ. Πιστεύω σαν τη μάνα μου, πιστεύω σαν παιδάκι, πίνω τ’ αθάνατο νερό και αφήνω το φαρμάκι».

(Ομιλια Μητροπολίτου Φλωρινης Αυγουστίνου Καντιώτου στις Λεύκες Πάρου 29 -3-1985