Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ (Πράξ. 5,12-20)
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ

ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΙΣ

ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ἀγαπητοί μου, οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν. Εἶνε οἱ πιστοί, ποὺ σὰν βράχος στέκονται σταθεροὶ καὶ ἀκλόνητοι μέσα στὴ σημερινὴ θάλασσα τῆς ἀπιστίας καὶ ἀθεΐας.

Ὑπάρχει μία ἄλλη κατηγορία, ποὺ δὲν εἶ­νε πιστοί, ἀλλ᾽ οὔ­τε καὶ τελείως ἄπιστοι. Εἶνε οἱ ἀμφιταλαντευόμενοι. Μοιά­ζουν μὲ τὸ ἐκκρεμές, ποὺ κι­νεῖ­ται πότε δεξιὰ – πότε ἀριστερά. Δὲ μένουν σταθεροί· κυμαίνονται μετα­ξὺ ἀ­λη­θείας καὶ ψεύδους, φωτὸς καὶ σκότους, πίστεως καὶ ἀπιστίας. Ἔρχεται ὅμως ὥρα πού, σὰν τὸ Θωμᾶ, πιστεύουν κι αὐτοί, καὶ τότε λέ­νε «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰωάν. 20,29).
Τρίτη κατηγο­­ρία εἶνε οἱ ἄπιστοι. Αὐτοί, ὅσα ἐπιχειρήματα κι ἂν τοὺς πῇς, καὶ θαύ­ματα ἀ­κόμη νὰ δοῦν, ἐμμένουν στὴν ἀπιστία τους.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ ἀκόμη κατηγορία, ἡ χειρότερη. Εἶνε ὄχι ἁ­πλῶς ἄ­πιστοι, ἀλλὰ ἐ­χθροὶ τοῦ Εὐαγγελίου, σφοδροὶ κατήγοροι. Ἂν ἦταν δυνατόν, θὰ ξεθεμέλιωναν ὅλες τὶς ἐκκλησίες. Αὐτοὶ ἐκσφεν­δονίζουν συνεχῶς κατηγορίες ἐναντίον τῆς πίστεώς μας.
Μία κατηγορία ποὺ ἐπαναλαμβάνουν εἶνε, ὅτι αὐτὰ ποὺ λέει τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κηρύττουν οἱ κήρυκες εἶνε πράγματα παλαιά, ξεπερασμέ­να, οὐτοπία πλέον. Ποιός τὰ ἐφαρμόζει αὐτά; λένε· ἐμεῖς δὲ θέλουμε λόγια καὶ θεωρίες, θέλουμε ἔργα. Ἔχετε ἔργα; θὰ πιστέψου­με· δὲν ἔχετε ἔργα; δὲν πιστεύουμε…
Τί ἔχουμε νὰ τοὺς ἀπαντήσουμε;

* * *

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ ἵδρυ­σε τὴν Ἐκκλησία, εἶνε μοναδικὸ παράδειγμα θεωρίας καὶ πράξεως. Ὅ,τι εἶπε, τὸ ἐφήρμο­σε. Εἶνε ὁ τύπος καὶ ὑπογραμμὸς κάθε ἀνθρώπου ποὺ θέλει νὰ ζήσῃ χριστιανικὴ ζωή. Εἶπε καὶ ἔ­πραξε. Δὲ μοιάζει μὲ τοὺς ἀρ­χηγοὺς ἄλλων συστημάτων, ποὺ ἄλλα λένε καὶ ἄλλα πράττουν. Πολλοὶ λ.χ., ποὺ θεωροῦνται ὡς προστάται τῶν ἐργατῶν, τῶν ἀνθρώπων τοῦ μόχθου, εἶ­νε οἱ μεγαλύτεροι ἐκμεταλλευταί. Ὁ Χριστὸς δὲν παρουσίασε καμμιά ἀντίφασι. Τὸν χαρακτηρίζει ἡ ἀπόλυτη συνέπεια.
Καὶ ὄχι μόνο ὁ Χριστός. Καὶ οἱ ἀπόστολοι καὶ ὅλοι οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἐφήρμοσαν ὅ,τι δίδαξε ὁ Χριστός. Στὴν Καινὴ Διαθήκη ὕστερα ἀπὸ τὰ Εὐαγγέλια ἔχουμε τὸ ὑπέροχο βιβλίο ποὺ λέγεται Πράξεις καὶ διαβάζεται στὴν Ἐκ­κλησία τὶς Κυριακὲς μετὰ τὸ Πάσχα. Ὅποιος μελετᾷ τὸ βιβλίο αὐτό, βλέπει ὅτι ὁ Χριστι­ανι­σμὸς δὲν εἶνε μόνο θεωρία· εἶνε καὶ πρᾶξις, ἡ μεγαλύτερη ἐπανάστασι ποὺ εἶδε ὁ κόσμος. Τὸ βλέπουμε αὐτὸ στὴ ζωὴ τῶν ἀποστόλων.
Τί βλέπουμε; Ὅ,τι εἶπε ὁ Κύριος, τὸ ἐφήρμοσαν οἱ ἀπόστολοι. Εἶπε λ.χ. ὁ Χριστὸς «Δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε» (Ματθ. 10,8), καὶ οἱ ἀπόστολοι εἶχαν ἀφιλαργυρία, δραχμὴ δὲν πῆ­ραν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δίδασκαν. Εἶ­πε ὁ Χριστὸς νὰ εἶνε ἀκτήμονες, καὶ ἔζησαν μὲ ἀκτημοσύνη· ἀκοῦμε τὸν Πέτρο νὰ λέῃ «Ἀργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι» καὶ τὸν Παῦλο νὰ βεβαιώνῃ «Ἀργυρίου ἢ χρυσίου… οὐδενὸς ἐπεθύμησα» (Πράξ. 3,6· 20,33).
Τοὺς εἶπε ὁ Χριστὸς «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰωάν. 13,34), τὸ πιὸ μεγάλο μάθημα, ποὺ λύνει κάθε πρόβλημα τῆς ἀνθρωπότητος, καὶ οἱ Χρι­στιανοὶ τῶν πρώτων αἰώνων τὸ ἐφήρμοσαν. Ἡ ἀγάπη συνέδεε τὸν ἕνα μὲ τὸν ἄλλο μὲ ἄρ­ρηκτο δεσμό· αὐτὴ κατήργησε τὰ ἰδιοτελῆ συμφέροντα καὶ τοὺς ἕνωνε ὅλους σὲ μία οἰ­κογένεια. Ὅπως ἡ οἰκογένεια δὲν ἔχει πολλὰ ταμεῖα, ἄλλο ὁ πατέρας κι ἄλλο ἡ μητέρα κι ἄλλο τὰ παιδιά, ἔτσι οἱ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι εἶ­χαν ἕνα κοινὸ ταμεῖο γιὰ τὶς ἀνάγ­κες ὅλης τῆς ἐν Χριστῷ ἀδελφότητος. Κι ὅπως μία οἰ­κογένεια δὲν ἔχει πολλὰ φαγητά, ἀλλὰ ἕνα κοινὸ τραπέζι γιὰ ὅλα τὰ μέλη της, ἔτσι οἱ πρῶτοι Χριστιανοὶ ἔτρωγαν σὲ κοινὴ τράπε­ζα, ὄχι ὁ ἕνας νὰ πεινᾷ κι ὁ ἄλλος νὰ μεθᾷ καὶ νὰ τρώῃ κατὰ κόρον (Α΄ Κορ. 11,21). Τὸ ὑψηλὸ αὐ­τὸ ἐπίπεδο βίου χαρακτήριζε ἡ ἀνιδιοτέλεια. Καταπολεμοῦσαν αὐτὸ ποὺ σήμερα δεσπόζει στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου, τὸ ἀτομικὸ συμφέρον, ποὺ εἶνε ἡ πηγὴ ὅλων τῶν ἀθλιοτήτων. Ἐπά­νω στὶς δύο φράσεις, «τὸ δικό μου» καὶ «τὸ δικό σου», ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, πάνω σ᾽ αὐτὴ τὴ διελκυστίνδα, συγκρούονται τὰ ἀνθρώπινα συμφέροντα. Ἐκεῖνοι εἶχαν ὑ­ψω­θῆ πάνω ἀπὸ αὐτά. Ἔφθασαν στὸ σημεῖο νὰ τὰ ἔχουν «ὅλα κοινά» (Πράξ. 2,44· 4,32). Φαν­τάζεστε μιὰ ἀνθρωπότητα στὴν ὁποία νὰ ἔχῃ καταργηθῆ ἡ ἰδιοτέλεια καὶ ν᾽ ἀποτελῇ ὅλη ἕ­να κοινόβιο; Τότε ἐκλείπει κάθε σύγκρουσι καὶ πόλεμος, λύνονται ὅλα τὰ ἀτομικά, οἰκογενει­ακά, ἐθνικὰ καὶ πανανθρώπινα προβλήματα.
Καὶ νὰ σημειώσετε, ἀγαπητοί μου, ὅτι αὐτὸ ποὺ πραγματοποίησαν οἱ Χριστιανοὶ ἐκεῖνοι δὲν ἦταν ἀποτέλεσμα βίας καὶ καταναγκασμοῦ· ἦταν ἀποτέλεσμα ἐλευθερίας. Ἤθελαν καὶ ζοῦ­σαν ἔτσι, μὲ ἑκούσιο πενία. Ἄλλο εἶνε ἡ ἀκού­σιος πενία καὶ ἄλλο εἶνε ἡ ἑκούσιος πενία.
Εἶπε λοιπὸν ὁ Χριστὸς «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους», καὶ τὸ ἐφήρμοσαν. Εἶπε νὰ ἔχουν μεταξύ τους εἰλικρίνεια, καὶ εἶχαν. Καὶ ἡ παραμικρὰ σκιὰ προσποιήσεως δὲν ἦτο ἀνεκτή (βλ. Πράξ. 5,1-11).
Εἶπε ἀκόμη ὁ Χριστὸς κάτι ἄλλο· Αὐτὰ ποὺ κάνω ἐγὼ θὰ κάνετε κ᾽ ἐσεῖς κι ἀκόμη μεγαλύ­τερα (Ἰωάν. 14,12). Δὲν εἶνε περίεργος λόγος αὐ­τός; Καὶ ὅμως πραγματοποιήθηκε. Ὄχι ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε κατώτερος ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Πέτρο ἢ τὸν ἀπόστολο Παῦλο ἢ τοὺς ἄλ­λους ἀποστόλους· εἶνε βλασφημία νὰ τὸ ποῦμε αὐτό. Ὁ Χριστὸς εἶνε ὑπεράνω ὅλων. Ἀλλ᾽ ὁ ἴδιος μὲ τὴν πανσοφία του ὥρισε, μερικὰ θαύματα, με­γάλα καὶ καταπληκτικά, νὰ μὴ γίνουν ἀπὸ αὐ­τόν, ἀλλὰ νὰ γίνουν ἔπειτα ἀ­πὸ τοὺς μαθητάς του. Ἔτσι τὰ μεγαλύτερα θαύματα δὲν ἔγιναν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Χριστοῦ· ἔγιναν ἔ­πειτα, καὶ θὰ γίνουν κι ἄλλα ἀκόμα ἐν τῇ ἐξελίξει τῶν αἰώνων. Τὸ εἶπε ὁ ἴδιος.
Ἀπόδειξις αὐτοῦ εἶνε καὶ ὁ σημερινὸς ἀπόστολος. Διαβάζουμε στὰ εὐαγγέλια ὅτι ὅποιος ἄγγιζε τὸ Χριστὸ γινόταν καλά (βλ. Ματθ. 9,20-22· 14,36). Στὸν ἀπόστολο ὅμως σήμερα τί βλέπου­με; κά­τι ἀκόμη πιὸ θαυμαστό· ὅτι ὁ Πέτρος θε­­ράπευε ἀσθενεῖς χωρὶς ἄγγιγμα, μόνο μὲ τὴ σκιά του ποὺ ἔπεφτε πάνω τους (Πράξ. 5,15). Ὁ ἱ. Χρυσόστομος, ἑρμηνεύοντας τὴν περικοπή, λέει ὅτι αὐτὸ εἶνε ἀνώτερο. Εἶχε πεῖ ἐπίσης ὁ Χριστός· Ἂν ἔχετε πίστι, θὰ μετακινῆτε βουνὰ ὁλόκληρα (βλ. Ματθ. 17,20). Αὐτὸ δὲν τὸ ἔκανε ὁ ἴ­διος· τὸ ἔκαναν ἔπειτα ἅγιοι καὶ μάρτυρες καὶ ὁμολο­γηταὶ τῆς πίστεώς μας· βουνὰ ἐμποδίων κα­τώρθωσαν νὰ τὰ παραμερίσουν. Εἶχε πεῖ ὁ Χρι­στός· Θὰ σᾶς πιάσουν, θὰ σᾶς δέσουν, θὰ σᾶς ὁδηγήσουν στὰ μεγάλα κριτήρια· μπροστὰ στοὺς δικαστὰς μὴ σκεφτῆτε τί θ᾽ ἀ­πολογηθῆτε· ἐγὼ θὰ σᾶς δώσω «στόμα καὶ σο­φίαν» (Λουκ. 21,12-15). Καὶ βλέπουμε πράγματι ὅτι, ἀγράμματοι αὐτοὶ ψαρᾶδες, ἀπεστόμωσαν τοὺς σοφοὺς τῆς γῆς. Εἶχε πεῖ ὁ Χριστὸς «Πο­ρευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη…» (Ματθ. 28,19). Κι αὐτοὶ οἱ δώδεκα ἔφτασαν παν­τοῦ· Πα­λαιστίνη, Κύπρο, Κρήτη, Ἑλλάδα, Ἀ­χαΐα, Μακεδονία, Σκυθία· ὁ ἀπόστολος Θωμᾶς ποὺ τι­μοῦμε σήμερα ἔφτασε καὶ στὶς Ἰνδίες. Δὲν εἶνε μέγα θαῦμα; Ξεκίνησαν μόνο 120 ἄν­θρωποι, καὶ κατέκλυσαν σὰν ποτάμι ὅλη τὴ γῆ.
Ὅ,τι εἶπε ὁ Χριστὸς ἔγινε. Οἱ Χριστιανοί, ἄντρες καὶ γυναῖκες, μὲ θυσία καὶ τῆς ζωῆς τους ἐφήρμοσαν τὰ ῥήματα τοῦ Ναζωραίου.

* * *

Καλὰ αὐτά, θὰ πῆτε. Ἀλλ᾽ αὐτὰ ἔγιναν τὴν ἐ­πο­χὴ ἐ­κείνη. Τώρα τί γίνεται;…
Ἀπαντῶ. Ἡ ἐποχή μας εἶνε ἐποχὴ ἀπιστίας. Ἐν τούτοις καὶ στὸ ση­μερινὸ κόσμο, ὅπου νὰ πᾶτε, θὰ βρῆτε Χριστιανούς. Ὑπάρχουν πιστοί, ἄντρες, γυναῖκες, παιδιά, νέοι, ἐπιστήμονες, σοφοί, ἐρ­γάτες, φτωχοὶ καὶ πλούσιοι. Καὶ ποῦ ἡ πίστι εἶνε πιὸ θερμή· ὅπου δέχθη­κε διωγμό! Θέλετε νὰ δῆ­τε πίστι; Πηγαίνετε στὸ Στάλινγκραντ καὶ στὴ Μό­σχα· ἐκεῖ ὑπάρχουν πιστοί. Ὄχι, δὲν σβήνει ὁ Χριστιανισμός. Εὐκολώτε­ρο εἶνε νὰ σβή­σῃ ὁ ἥλιος παρὰ ἡ πίστι μας.
 Οἱ πιστοὶ βέβαια εἶνε λίγοι. Σήμερα ὁ πιστός, ὄχι αὐτὸς ποὺ ἔρχε­ται ἁπλῶς στὴν ἐκ­κλησία, ἀλλ᾽ αὐτὸς ποὺ ζῇ τὸ Εὐαγγέλιο, εἶνε ἕνας στοὺς χίλιους. Ἀλλ᾽ αὐτοὶ οἱ λί­γοι, εἴτε κληρικοὶ εἴτε λαϊκοί, ἀποδεικνύουν ὅ­τι καὶ σή­μερα ὁ Χριστὸς ζῇ καὶ βασιλεύει.
Οἱ ἄλλοι, τὸ πλῆθος, εἶνε μακριά. Κι ἀφοῦ λοι­πὸν ἡ πλειονότης εἶνε ἄπιστοι, τί περιμένουμε; Τὰ κακὰ ποὺ ὑπάρχουν στὸν κόσμο, οἱ μεγάλες συμφορές, δὲν προέρχονται ἀπ᾽ τὸν Χριστιανισμό· εἶνε ἀποτέλεσμα τῆς μὴ ἐφαρμογῆς τοῦ Εὐαγγελίου. Ὅ,τι σπέρνουμε, θερίζουμε. Τί σπείραμε; Ὁ διάβολος στὸν εἰκοστὸ αἰῶνα ἔ­σπειρε μὲ τὶς φοῦχτες παντοῦ ζιζάνια. Τώρα θερίζουμε τρομερὰ ἀγκάθια.
Τὸ συμπέρασμα. Οἱ πιστοὶ ἂς ἀγωνισθοῦν. Τὸ κῦμα τῆς ἀπιστίας θὰ περάσῃ καὶ θὰ φύγῃ. Θὰ νικηθοῦν οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ. Στὴν Ἀπο­κά­λυψι βλέπουμε νὰ παλεύουν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας θηρία· τὸ λιοντάρι, ἡ τίγρις ὁ ῥινό­κερος. Ἀλλὰ στὸ τέλος δὲν νικοῦν τὰ θηρία. Ὅλα τὰ θηρία, ὅλα τὰ ἀπαίσια συστήματα, τὰ νικᾷ τὸ Ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον, ὁ Κύριος ἡ­μῶν Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

παρατήρησις: ἡ ὁμιλία αὐτὴ γίνεται στὸ κλῖμα τῆς ἐν Ἑλλάδι ἀπελευθερώσεως τῆς μεταπολιτεύσεως, ἐνῷ στὴν γειτονικὴ Ἀλβανία ἴσχυε ἀκόμη τὸ σκληρὸ καθεστώς.

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Σκέπης Πτολεμαΐδος τὴν 7-5-1978.