«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ» Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
Απριλιο 1952, αριθ. φ. 128

ΔΙΑΖΥΓΙΑ ΑΠΟ 1940-1951=12.672

Η ΕΛΛΑΣ ΠΕΝΘΕΙ ΔΙΑΖΥΓΙΑ Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ΕΤΟΣ 1940 διαζύγια 690 1941 διαζύγια 668 1942 διαζύγια 729 1943 διαζύγια 928 1944 διαζύγια 926 1945 διαζύγια 843 1946 διαζύγια 1270 1947 διαζύγια 1660 1948 διαζύγια 1256 1949 διαζύγια 1230 1950 διαζύγια 1203 1951 διαζύγια 1269 Σύνολον 12672

• ( Διαζυγια μόνο το 2008 περίπου 13.000. Η πιο πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας (ΙΨΣΥ) έδειξε πως τον Φεβρουάριο του 2010 σημειώθηκε αύξηση κατά 11,4% στα διαζύγια σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα, έναν χρόνο πριν.  Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι ερευνητές είναι ότι ο θεσμός της οικογένειας περνάει κρίση τα τελευταία χρόνια).

12672. Ἀριθμὸς τίτλος ἄρθρου; Περίεργον! Θὰ εἴπητε. Τὶ σημαίνει ὁ πενταψήφιος αὐτὸς ἀριθμός; Τὶ σημαίνει; Νὰ κρυφθῶμεν εἰς τὰς ὀπᾶς καὶ τὰ σπήλαια τῆς γῆς καὶ ἐκεῖ ἄς κλαίωμεν ἐπὶ ἔτη διὰ τὴν ἀθλιότητά μας. Διότι αὐτὸς ὁ ἀριθμὸς ποὺ ἐτέθη ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ παρόντος ἄρθρου εἶναι ἕνας καθρέπτης, ἕνας δείκτης, ἐκ τῶν πολλῶν δεικτῶν, τοῦ νεωτέρου πολιτισμοῦ, ὅπως κατορθώσαμεν νὰ τὸν πλάσωμεν ὅλοι. Ὁ ἀριθμὸς αὐτὸς φανερώνει τὰ θύματα, μιᾶς συμφορᾶς μας, συμφορᾶς, διὰ τὴν ὁποίαν θρηνεῖ ἡ Ἑλλάς, ἡ ἁγνή, ἡ ἀδιάφθορος, ἡ Χριστιανικὴ Ἑλλάς. Ἡ Ἑλλὰς αὐτὴ θρηνεῖ. Ἀπὸ Ἔβρου μέχρι Ψηλορίτη καὶ ἀπὸ Ἀκροκεραυνίων ὀρέων μέχρι Κύπρου. Θρηνεῖ ἡ Ἑλλάς. Θρηνεῖ διὰ τὴν μεγάλην συμφορά. Ἀλλὰ ποία ἡ συμφορά; Ἐὰν – ὅ μὴ γένοιτο – μίαν νύκτα τὸ λεκανοπέδιον τῆς Ἀττικῆς ἐσείετο ἀπὸ ἕναν ἰσχυρὸν σεισμὸν καὶ κατεκρημνίζοντο 12672 σπίτια τῆς πρωτευούσης καὶ κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια εὕρισκον οἰκτρὸν θάνατον πενταπλάσιος ἀριθμὸς κατοίκων, ἀσφαλῶς ἡ τοιούτου εἴδους συμφορὰ θὰ ἔκαμνεν αἴσθησιν βαθυτάτην καὶ ἀπὸ ἐπίσημα χείλη κυβερνόντων θὰ ἐχαρακτηρίζετο ὡς ἐθνικὴ συμφορά. Καὶ θὰ ἦτο ὄντως ἐθνικὴ συμφορά. Ἀλλὰ ἡ συμφορὰ, περὶ τῆς ὁποίας τόσον εὐγλώττως ὀμιλεῖ ὁ ἀριθμός, εἶναι ἀπείρως τραγικωτέρα. Ἐδῶ, φίλοι μου, δὲν θρηνούμεν ἀψύχων, ἀλλὰ ἐμψύχων οἰκοδομῶν τὴν καταστροφήν. Ἐδῶ δὲν θρηνοῦμεν φόνους, ἀλλὰ τῶν φόνων κάτι χειρότερον˙ τὴν διάλυσιν τοῦ γάμου τῶν Ὀρθοδόξων, τὴν διάσπασιν τῆς οἰκογενείας, τὸν χωρισμὸν ἀνδρὸς καὶ γυναικός, οἱ ὁποῖοι ἑνωθέντες διὰ τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου ἀποτελοῦν μίαν ἐνότητα ἀδιάσπαστον. Φόνου χειρότερον ἡ διάλυσις μιᾶς οἰκογενείας. Διότι ἄς ἐρωτήσωμεν˙ τὶ εἶναι ὁ θάνατος; Χωρισμὸς τῆς ψυχῆς ἀπὸ τοῦ σώματος. Τὶ δὲ εἶναι τὸ διαζύγιον; Χωρισμὸς τοῦ ἀνδρός, ἀπὸ τῆς γυναικός, οἱ ὁποῖοι διὰ τοῦ μυστηρίου ἑνωθέντες εἰς μίαν ψυχήν, εἰς μίαν σάρκα, ἔδωκεν περὶ τῆς ἑνότητός των ταύτης ἱερὰς ὑποσχέσεις ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων λέγοντες˙ «σὲ καὶ μόνον αἰωνίως». Αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα τῆς ἀγάπης δύο ὑπάρξεων ποὺ ἑνώνει διὰ τοῦ μυστηρίου ἡ Ἁγία Τριάς. Διὰ τῆς γεννήσεως δὲ τέκνου σχηματίζουν καὶ αὐτοὶ τριάδα, τριάδα ἱερᾶς ἑνότητος, ἑνότητος ποὺ δίδει μίαν μικρὰν ἀμυδροτάτην ἔστω, ἰδέαν τῆς ἀπολύτου ἐκείνης ἐνότητος, ἡ ὁποία βασιλεύει μεταξὺ τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καὶ αἴφνης ἡ ἱερὰ αὐτὴ ἐνότης θρυμματίζεται, ὁ γάμος διαλύεται, τὰ στέφανα ποδοπατοῦνται, τὰ παιδιὰ ρίπτονται εἰς τοὺς δρόμους, καὶ ἀποτελοῦν παράξενον εἶδος ὀρφανῶν, συγγενεῖς καὶ φίλοι τῶν διαζευγμένων θρηνοῦν καὶ αὐτὸς ὁ οὐρανός μας συννεφιάζει. Δὲν βλέπετε; Πυκνὰ σύννεφα ὀργῆς τοῦ Θεοῦ συσσωρεύονται, ἕτοιμα νὰ ρίψουν πῦρ καὶ θεῖον ἐπὶ τὰς κεφαλὰς τῶν ἀναιδῶν παραβατῶν γραπτῶν καὶ ἀγράφων Νόμων τῆς Θεότητος. Ἡ γῆ τῆς Ἑλλάδος σείεται. Για τη συνέχεια εδώ·

* * *

Διαζύγιον. Ἦτο κάποτε ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποίαν τὸ διαζύγιον καὶ ὡς λέξη ἀκόμη μέσα εἰς τὴν ἁγνὴν συνείδησιν τῶν Ἑλλήνων ἐπροξένει τρόμον, τρόμον μεγαλύτερον ἀπὸ τὸν τρόμον ποὺ προξενεῖ σήμερον ἡ λέξις θάνατος. Οἱ γονεῖς ἐπροτίμων νὰ ἴδουν νεκρὰν τὴν θυγατέρα των ἤ διεζευγμένην ἐκ τοῦ νομίμου συζύγου καὶ πορνικῶς μετʼ ἄλλου συζῶσαν. Ἀλλὰ τώρα; Ὦ! Τώρα. Τώρα ποὺ τὰ παρʼ ἡμῖν ἤθη ἐξελίσσονται ἐπὶ τὸ εὐρωπαϊκώτερον καὶ ἀμερικανικώτερον, τώρα ποὺ αἱ διεθνεῖς πόρναι ἡρωοποιοῦνται ἐπὶ τῆς ὀθόνης τοῦ κινηματογράφου καὶ αἱ φωτογραφίαι τῶν διαβοήτων ἀστέρων εὑρίσκονται εἰς τὰ τετράδια καὶ τὰ βιβλία τῶν μαθητῶν καὶ μαθητριῶν ἀκόμη Δημοτικῶν Σχολείων, τώρα ποὺ τὰ πορνογραφήματα γίνονται τὰ ἐντρυφήματα τῆς ἑλληνικῆς νεότητος, τώρα ποὺ ἡ αἰσχρὰ ἁμαρτία πίνεται εἰς ποτήριον ψυχροῦ ὕδατος, τώρα… διὰ νʼ ἀναφέρωμεν πρόσφατον ἐκδήλωσιν, τώρα ποὺ ἠ ἀναίδεια γυμνὴ περιπατεῖ εἰς τοὺς δρόμους καὶ τὰς πλατείας καὶ κάτω ἀπὸ φωτεινὰ τόξα ἀριστοκρατικοῦ ξενοδοχείου βραβεύεται ἀπὸ ὅμιλον καλλιτεχνῶν, καθηγητῶν καὶ ἀκαδημαϊκῶν καὶ χειροκροτεῖται ἀπὸ ἄνδρας ἐξέχοντας, μεταξὺ τῶν ὁποίων διεκρίνοντο κυβερνῆται καὶ ὑπουργοὶ καὶ ἀρχηγοὶ κομμάτων, ἐπαγγελόμενοι τὴν ἠθικήν, τῆς χώρας ἀνόρθωσιν (διὰ τῶν κινηματογραφικῶν καλλιστείων βέβαια!) τώρα ποὺ ζώμεν εἰς τὸν αἰώνα τοῦ πανσεξουαλισμοῦ, ἡ λέξις διαζύγιον δὲν προξενεῖ πλέον κανένα τρόμον, ἀλλά, συμφώνως μὲ τὰς θεωρίας περὶ πολυγαμία τοῦ ἀνδρὸς καὶ ἀχαλινώτου ἐλευθερίας τῆς γυναικός, τὸ διαζύγιον θεωρεῖται κάτι τὸ φυσικὸν καὶ ὡς λέξις ἔρχεται συχνὰ εἰς τὰ χείλη τοῦ ἀνδρογύνου. «Καλέ μου. Δὲν συμφωνοῦμεν. Θὰ χωρίσωμεν…». Καὶ χωρίζουν τὰ ἀνδρόγυνα. Χωρίζουν κατὰ δεκάδας καὶ ἑκατοντάδας καὶ χιλιάδας. Χωρίζουν ἀνὰ πᾶσαν τὴν Ἑλλάδα. Ἀλλὰ πρὸ παντὸς χωρίζουν εἰς τὰς Ἀθήνας. Ὁ ἀριθμὸς τῶν διαζυγίων ποὺ ἐξεδόθησαν μόνον ἀπὸ τὸ Εἰδικὸν Γραφεῖον τῆς Ἀρχιεποσκοπῆς Ἀθηνῶν κατὰ τὴν τελευταίαν δωδεκαετίαν (1940-1051) εἶναι τρομακτικός. 12672 διαζύγια ἐν Ἀθήναις καὶ μόνον ἐξεδόθησαν. Καὶ ὲἀν εἰς τὸν ἀριθμὸν αὐτὸν προστεθῆ καὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν διαζυγίων ποὺ κατὰ τὴν ἰδίαν χρονικὴν περίοδον ἐξεδόθησαν εἰς τὰς ἄλλας Μητροπόλεις καὶ ἐπισκοπὰς τῆς πατρίδος μας, ὁ άριθμὸς τῶν διαζυγίων τουλάχιστον θὰ τριπλασιασθῆ καὶ θὰ προσεγγίζη τὰς 40 χιλιάδας. Ποὺ κατήντησεν ἡ Ἑλλάς! Ἐπὶ τεσσάρων τελουμένων γάμων ὁ ἕνας διαλύεται. Ὡραῖος Μαραθώνιος δρόμος ταχύτητος. Καὶ εἰς τὸν ἰλιγγιώδη αὐτὸν πρὸς τὴν διάλυσιν τῶν γάμων δρόμον ἀφήκαμεν πολὺ ὀπίσω τὴν γείτονα Τουρκίαν, τὰ Βαλκανικὰ κράτη, τὴν Ρωσσίαν (ἥτις ἐσχάτως ἐθέσπισε νόμους αὐστηροτάτους καθιστῶντας σχεδὸν ἀδύνατον τὴν διάλυσιν τοῦ γάμου), συνοδοιποροῦμεν ἐνδόξως μὲ τὴν Γαλλίαν καὶ τείνωμεν νὰ φθάσωμεν τοὺς εὐτυχισμένους ἐκείνους κατοίκους τῶν λουτροπόλεων καὶ κινηματογραφοπόλεων τῆς Ἀμερικῆς, τῶν ὁποίων οἱ ἄνδρες ἀλλάσσουν τὰς γυναῖκας καὶ αἱ γυναῖκες τοὺς ἄνδρας των μὲ ὅσην εὐκολίαν ἀλλάσσουν τὰ ὑποκάμισά των καὶ τὶς ρόμπες των…

Ἀπίστευτον ἀλλʼ ἀληθές! Καὶ οἱ πλέον ἀσιόδοξοι, οἱ ὁποῖοι πρὸ ἐτῶν ἔκρουον τὰ δημοσιογραφικά των τύμπανα καὶ ἔψαλλον εἰς χαρμοσύνους τόνους, ὅτι ἡ Ἑλλὰς ὁλόκληρος πνευματικῶς ἀναγεννᾶται, χαμηλώνουν τώρα τὸν ὑψηλὸν τόνον των, τὸν ἀμανὲ καὶ ἤρχισαν νὰ προσγειώνονται εἰς τὴν σκληρὰν πραγματικότητα τὴν καίουσαν ὡς καίει τὰ γυμνὰ πέλματα καὶ τὰς τρυφερὰς παρειὰς τῶν περιηγητῶν ἡ καυτερὴ ἄμμος τῆς Ἀφρικανικῆς ἐρήμου. «Καιόμεθα» φωνάζουν τώρα καὶ αὐτοί. Πάλιν καλὰ ποὺ ξυπνήσατε! Ποτὲ δὲν εἶναι ἀργά. Ἀλλά, κύριοι καὶ κυρίαι τῶν θρησκευτικῶν πάρτυ, ἀρκεῖ αύτό; Καίεται ἡ Ἑλλὰς καὶ σεῖς…; Δὲν κινοῦνται πρὸς κατάσβεσιν τῆς πυρκαϊᾶς αἱ περίφημαι ὑδραντλίαι σας; ἐστείρευσαν λοιπὸν τὰ ρέοντα ὕδατα σας, οἱ ποταμοὶ τῆς χάριτος; Ἀλλοίμονον! Ἕν σώζει! Ἡ ἐπιστροφὴ εἰς τὸ σωτήριον «Γνώθι σαὐτόν», ἡ βαθεῖα συναίσθησις τῆς ἀδυναμίας μας, τῶν σφαλμάτων μας, τῆς εὐθύνης ὅλων μας ἀνεξαιρέτως ἀπέναντι τῆς τραγικῆς καταστάσεως, τῆς ὁποίας ἀψευδὴς δείκτης εἶναι ὁ ἀριθμὸς 12672.

* * *

12672. Διαζύγια! Δηλαδὴ μὲ τὰ διαζύγια αὐτά, ἰσάριθμοι τάφοι, 12672 τάφοι ἠνοίχθησαν καὶ μέσα εἰς τοὺς τάφους αὐτοὺς ἐλπίδες, ὄνειρα, πόθοι, ὑποσχέσεις, ὅρκοι, ἀρραβῶνες, στέφανα, λίκνα παιδιῶν ὅλα ἐτάφησαν. Καὶ ἐπὶ τῶν ταφῶν αὐτῶν ἵσταται ἡ Ἑλλάς, ἡ Ἑλλὰς ἡ ἁγνή, ἡ ὡς Ἰδέα ἐπὶ αἰῶνας τὸν Κύριον τῆς Δόξης ὑπηρετοῦσα, ἠ ψάλλουσα μὲ ρίγη συγκινήσεως τὴν ὡραιότητα τῆς Παρθενίας καὶ τὸ ὑπέλαμπρον τῆς ἁγνείας, ἡ Ἑλλὰς αὐτὴ κλαίει καὶ θρηνεῖ καὶ έξετάζει τὰ αἴτια τῆς μεγάλης αὐτῆς συμφορᾶς. Καὶ τὰ αἴτια δὲν εἶναι ἕν καὶ δύο. Δὲν εἶναι μόνον τὰ πορνογραφήματα, δὲν εἶναι μόνον ἀνήθικοι αἱ κινηματογραφικαὶ καὶ θεατρικαὶ παραστάσεις, περὶ τῶν ἀνωτέρω ἐκάμαμεν νῦξιν. Εἶναι καὶ ἄλλα πολλὰ ἀκόμη αἴτια, τῶν ὁποίων ἡ λεπτομερὴς ἀνάλυσις εἰς τᾶ στενὰ ὅρια τοῦ ἄρθρου μας εἶναι ἀδύνατος. Παραλείποντες ὅλα τὰ ἄλλα ἀναφέρωμεν συντόμως ὡς συντελεστὴν τῆς αὐξήσεως τῶν διαζυγίων τὴν δυσανάλογον πρὸς τὸν πληθυσμὸν τῆς μικρᾶς μας χώρας αὔξησιν τοῦ πληθυσμοῦ τῶν Ἀθηνῶν, τὴν ἀφύσικην δημιουργίαν μιᾶς τεραστίας πρωτευούσης, ἡ ὁποία εἰς τὸ μικρὸν αὐτὸ τρίγωνον τῆς Ἀττικῆς συγκέντρωσε τὸ 1/4 περίπου τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ βασιλείου μας καὶ ὁ πληθυσμὸς αὐτὸς ἀνδρῶν, γυναικῶν, παίδων ζῶν, ἐὰν ἐξαιρέσωμεν τοὺς προνομιούχους τῆς ζωῆς, ζῶν ὑπὸ τὰς πλέον ἀνθυγιεινὰς συνθήκας, ζῶν πρὸ παντὸς ὑπὸ τὴν φθοροποιὸν έπίδρασιν διαφόρων κέντρων, γίνεται εὔκολως λεία τῆς ἁμαρτίας, ἡ ὁποία ἐδῶ εἰς τὴν πρωτεύουσαν παρουσιάζεται ὑπὲρ πᾶσαν ἄλλην πόλιν τῆς Ἑλλάδος «εὐπερίσπαστος». «Ευπερίσπαστος», διότι ὲδῶ ὁ γείτων ἀγνοεῖ τὸν γείτονά του, ἀδιαφορεῖ διὰ τὸν τρόπον τῆς ζωῆς του καὶ δὲν ὑπάρχει διʼ αὐτὸν ἡ κοινὴ γνώμη ἡ μαστιγώνουσα τὸν ἔνοχον. Εὐπερίσπαστος, διότι τὸ ἄνομον χρῆμα ποὺ ἔχει συσσωρευθῆ εἰς μερικοὺς προσφέρεται ἄφθονον, προκειμένου νὰ παγιδεύση τὴν ἀθωότητα καὶ νὰ τραφῆ μὲ σάρκας παρθένων. Ευπερίσπαστος, διότι μὲ τὴν ποικιλίαν τῶν θεαμάτων καὶ ἀκουσμάτων καὶ «ὁ ὀφθαλμὸς δελεάζεται καὶ ἡ ἀκοὴ καταθέλγεται καὶ ἡ ἀφὴ γαργαλίζεται καὶ ἡ γλῶσσα εὐκόλως διολισθαῖνει καὶ ὁ λογισμὸς πρὸς τὸ χεῖρον ἐκτρέπεται». Εὐπερίσπαστος, διότι καὶ αὐτὸς ὁ Ραδιοφωνικὸς Σταθμὸς Ἀθηνῶν ἐζεύχθη εἰς τὸ ἅρμα τῆς Ἀφροδίτης καὶ μὲ τὰς ἐκπομπάς του γίνεται ἐκπορνευτὴς τῶν ἁγνῶν συνειδήσεων ποὺ μολύνει καὶ αὐτὰ ἀκόμη τὰ αὐτιὰ τῶν νηπίων. Εὐπερίσπαστος, διότι, πλὴν τῶν Ἑλλήνων ἐκείνων ποὺ ἔρχονται ἀπὸ τᾶς ἐπαρχίας διὰ νὰ… διασκεδάσουν, ἐξ Ἀθηνῶν διήλθον καὶ διέρχονται χιλιάδες ξένων ἀλλογλώσσων, ἀλλοθρήσκων, ἀλλοδόξων, οἱ ὁποῖοι μὲ τὸ χρῆμα των – μαγνήτην τοῦ κακοῦ – σκορπίζουν μέχρι τῶν ἐσχάτων συνοικισμῶν καὶ τὰ ἀρώματα τῆς ὡραίας ζωῆς, καὶ οὕτω ἡ πρωτεύουσα τείνει νὰ γίνη Γαλιλαία, καταπάτημα ἐθνῶν, πόλις, ἡ ὁποία ὁσημέραι χάνει τὰ ἰδιαίτερα γνωρίσματα ἑλληνίδος πόλεως καὶ ἀποκτᾶ τὰ γνωρίσματα, τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα πόλεως διεθνοῦς. Αἱ Ἀθῆναι ἐξελίσσονται εἰς Βαβυλῶνα, εἰς κυκεῶνα ὅλων τῶν ἰδεῶν καὶ συναισθημάτων, εἰς ὑδροκέφαλον τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἀλλοίμονον! Δὲν θέλομεν νὰ γίνωμεν μάντεις κακῶν διὰ τὴν ἀγαπητήν μας πατρίδα, ἀλλὰ εἶναι φανερόν, ὅτι, ὲἀν δὲν ληφθοῦν ὀριστικὰ, δρακόντεια μέτρα, ἐὰν ὁ πληθυσμὸς τῆς πρωτευούσης δὲν περιορισθῆ εἰς τὰ φυσιολογικὰ του ὅρια καὶ τὰ πλεονάσματά του δὲν ἐκχυθοῦν εἰς τὴν ὕπαιθρον, ἡ ὁποία ἐρημοῦται συνεχῶς, ἡ Ἑλλὰς ὡς ἔθνος διατρέχει μεγάλον κίνδυνον. Ἐδῶ εἰς τὰς Ἀθήνας σκάπτεται ὁ τάφος τῆς Ἑλλάδος. Κανεὶς ἄς μὴ θεωρήση τὸν λόγον τοῦτον ὑπερβολικόν. Τὰ διαζύγια τῶν Ἀθηνῶν εἶναι οἱ πρῶτοι τριγμοὶ τοῦ οἰκοδομήματος, ὅπερ σείεται ἐκ θεμελίων.

Ταχεῖα ἀποσυμφόρησις τῶν Ἀθηνῶν, ἔξοδος εἰς τὴν ὡραῖαν ἑλληνικὴν ὕπαιθρον, δημιουργία ἐκεῖ ὑπὸ τοῦ Κράτους συνθηκῶν μιᾶς καλλιτέρας ζωῆς, ἀσφαλῶς θὰ ψαλιδίσουν τὰ φτερὰ τοῦ Διαβόλου, θὰ ὀλιγοστεύσουν τὸ κακόν, θὰ μειώσουν τὰς αἰτίας καὶ τὰς ἀφορμὰς τῆς ἠθικῆς ἐκλύσεως τῶν ἡμερῶν μας. Ἀλλὰ θὰ εἴμεθα πολὺ ἀφελεῖς, ἐὰν νομίζωμεν ὅτι διʼ αὐτῶν τῶν ἐξωτερικῶν καὶ μόνον μέτρων ποὺ δὲν ἐγγίζουν τὸ βάθος τῆς πνευματικῆς ὑποστάσεως τοῦ ἀνθρώπου, λύεται τὸ τεράστιον πρόβλημα τῶν ἠθῶν καὶ ἐξυγιαίνεται ἡ ἑλληνικὴ κοινωνία. Ὄχι! Ἡ ρίζα ἡ βαθυτέρα αἰτία τῆς ἐκλύσεως, καὶ τῆς καταπληκτικῆς αὐξήσεως τῶν διαζυγίων εἰς τὴν πρωτεύουσαν καὶ λοιπὴν Ἑλλάδα, εἶναι ἡ ἄνευ προηγουμένου ἠθικὴ καὶ θρησκευτικὴ κρίσις, ἡ ὁποία ἐσημειώθη εἰς τὰ βάθη τῆς ψυχῆς τοῦ πολυπαθοῦς λαοῦ μας. Τὸ μυστικὸν δέος, ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἡ ρίζα τῶν ἀγαθῶν, ἐκλείπει. Οὐκ ἔστι φόβος Θεοῦ ἔναντι τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἀνθρώπων. Καὶ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἐξασθενήσεως καὶ ἐκλείψεως τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ; Μία ἀσυδοσία, μία ἀποχαλίνωσις ἐνστίκτων ὁρμῶν καὶ παθῶν, μία ἀνεξέλεγκτος ζωή, κάτω ἀπὸ τὸ πρόσχημα τῆς θεᾶς ἐλευθερίας, κυριαρχεῖ εἰς ὅλας τὰς ἐκφάνσεις τοῦ ἰδιωτικοῦ, οἰκογενειεκοῦ καὶ κοινωνικοῦ βίου τῶν πολλῶν, κατʼ ἐυφημισμὸν μὲν λεγομένων κυρίων καὶ κυριῶν καὶ δεσποινίδων, κατʼ οὐσίαν ὅμως δούλων τῆς αἰσχρᾶς ἁμαρτίας.

Ἡ ἁμαρτία ἐδημιούργησε πλέον καθεστῶς ποὺ παρασύρει καὶ τρομοκρατεῖ τὸν κόσμον καὶ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς ταγοὺς τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ εἶναι μὲν ἀληθές, ὅτι ἀκούονται καὶ ὡρισμέναι φωναὶ διαμαρτυρίας, ἀλλʼ αὐταὶ οὔτε πολλαὶ εἶναι, οὔτε ἰσχυραὶ καὶ ἐπίμονοι ὅσον θὰ ἔπρεπε καὶ χάνονται μέσα εἰς τὴν Σαχάραν τῆς γενικὴς άδιαφορίας. Ἡ ἐπίσημος Ἐκκλησία, ὡς καὶ ὑπʼ ἄλλων ἀδιαφορεῖ, καθεύδει. Καθεύδει ὡς ὁ Ἰωνᾶς εἰς τὸ βάθος τοῦ κλυδωνιζομένου σκάφους. Καθεύδει μακαρίως. Καὶ μάλιστα, ὡς πρὸς σπουδαιότερον τοῦτο θέμα γάμων καὶ διαζυγίων, ὁ ὕπνος τῆς ἐπισήμου Ἐκκλησίας, δὲν εἶναι χθεσινός. Εἶναι ὕπνος βαθύς, ὕπνος τριῶν καὶ πλέον δεκαετηρίδων, ὕπνος ποὺ ἤρχισε, ὅτε ἀντίχριστος ὑπουργὸς τῶν Ἐκκλησιαστικῶν καὶ τῆς Παιδείας ἐξέδωκε Νόμον περὶ διαζυγίων καὶ έπέτρεψε τὴν διάλυσιν τῶν γάμων τῶν Ὀρθοδόξων και διʼ ἕν ἀκόμη πτάρνισμα ποὺ ἐνοχλεῖ καθʼ ὕπνον τὸν σύζυγον ἤ τὴν σύζυγον. Ἡ τότε Ἱεραρχία ἀσχολουμένη μάλλον μὲ τὴν πολιτικὴν παρὰ μὲ τὴν ἠθικὴν καὶ θρησκευτικὴν κατάστασιν τοῦ ποιμνίου, ἀθλία οὐραγὸς καὶ ὄχι κεφαλὴ καὶ ἐμπροσθοφυλακὴ τοῦ ἔθνους εἰς ἀγῶνας ἠθικῆς τάξεως καὶ εὐπρεπείας, δὲν ἠδυνήθη νὰ προβάλη ἐρρωμένως ἀντίστασιν, ἀντίστασιν μέχρις ἐσχάτων. Ἤ νὰ νικήση ἤ νὰ πέση ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων τοῦ καθήκοντος. Ὑπέκυψε δυστυχῶς πρὸ τοῦ Κράτους. Ἄφησε νὰ διαφύγη ἀπὸ τὰς χείρας της ὅ,τι ἀναρρίθμητος σειρὰ ὀρθοδόξων ἀρχιερέων ἐκράτει ὡς Ἱερὰν παρακαταθήκην τῆς πίστεως. Ἄφησε νὰ τῆς διαφύγη ἡ ἐπὶ γάμων καὶ διαζυγίων πνευματικὴ της ἐξουσία. Καὶ ἔκτοτε ἡ Ἐκκλησία ἀπαθῶς θεᾶται τὴν πολιτείαν νὰ διαλύη ἑκατοντάδας καὶ χιλιάδας γάμων. Καὶ τὸ φοβερῶτερον˙ προσέρχεται ἡ ἐκκλησία τελευταία διὰ νὰ δώση τὴν χαριστικὴν βολήν, διὰ νὰ ἐπικυρώση καὶ νὰ προσυπογράψη ἀντιχριστιανικὰς ἀποφάσεις πολιτικῶν Δικαστηρίων, διὰ τῶν ὁποίων καταπατεῖται ὁ περὶ γάμων καὶ διαζυγίων Νόμος τοῦ Αἰωνίου Νομοθέτου Χριστοῦ (Ματθ. 5, 32 καὶ 19, 6). Φρίξον ἥλιε! Ἀναστέναξον γῆ!

* * *

Τὶ πτώσις! Ἡ Ἐκκλησία, ἐκτελοῦσα τὰς θελήσεις τοῦ ἀποστατήσαντος ἀπὸ τοῦ Κυρίου κόσμου, συνεργὸς εἰς ἀντικανονικὴν διάλυσιν γάμων. Ἐπὶ 400 ἔτη δουλείας ὑπὸ τῶν Τουρκικὸν ζυγὸν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία οὐδέποτε ἐστερήθη τοῦ δικαιώματος αὐτῆς, ἵνα βάσει τῶν Εὐαγγελικῶν Νόμων ρυθμίζη, αὐτὴ καὶ μόνη, τὰ τῶν γάμων καὶ διαζυγίων τῶν πιστῶν της τέκνων. Εἰς οὐδένα ἐπέτρεπε νʼ ἀναμιχθῆ. Ὅτε τῶ 1890 ἐν Κωνσταντινουπόλει πολιτικὸν δικαστήριον τοῦ Σουλτάνου έτόλμησε νὰ χορηγήση διαζύγιον εἰς κάποιον Ὀρθόδοξον Ψιακῆν ὀνόματι, τὸ μεμονωμένον τοῦτο γεγονὸς δὲν ἐθεωρήθη παρονυχίς, λεπτομέρεια ἀναξία προσοχῆς, ἀλλʼ ὅλόκληρον τὸ Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως ἐξανέστη, ὡς εἰς ἄνθρωπος, καὶ ἔδωκε τὸν περιβόητον ὑπὲρ τῶν προνομίων τῆς Ἐκκλησίας ἀγῶνα. Τοῦ ὅλου ἀγῶνος ἡγεῖτο ὀ ἀείμνηστος Πατριάρχης Διονύσιος Ε΄, ὅστις εἰς ἱστορικὸν πρὸς τὴν Τουρκικὴν κυβέρνησιν ἔγγραφος ἔγραφε τὰ ἐξῆς ἀξιομνημόνευτα: «Κατόπιν τοιαύτης ἀνελπίστου καταπατήσεως τῶν θείων δικαίων τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἀδύνατον νὰ πατριαρχεύω ἐπʼ ἐκκλησίας ἐκ θεμελίων διασαλευθείσης καὶ ὡς ἐν διωγμῶ ἱσταμένης». Καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ Πατριάρχης ὑπέβαλεν παραίτησιν, ἐκήρυξε τὴν ἐκκλησίαν ἐν διωγμῶ καὶ διέταξε τὸ κλείσιμο τῶν Ἱ. Ναῶν. Ἡρωϊκὴ ἀντίστασις ποὺ συνεκλόνισε ὅλον τὸν Ὀρθόδοξον κόσμον. Ἡ Πύλη τέλος ὑπέκυψε. Ὁ γάμος καὶ τᾶ διαζύγια, καὶ αὐταὶ ἀκόμη αἱ οἰκονομικαὶ συνέπειαι αὐτῶν, παρέμειναν ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν δικαιοδοσίαν τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἐνεγράφη τοῦτο ὡς πρῶτον ἄρθρον εἰς τὸ πρακτικὸν τῆς συμφωνίας μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, Πατριαρχίου καὶ Σουλτανικοῦ καθεστῶτος. Καὶ μόνον τότε ὁ Πατριάρχης διέταξε νʼ ἀνοίξουν οἱ Ναοὶ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἦτο ἡ ἀλησμόνητος νὺξ τῆς 24 Δεκεμβρίου 1890, ὅτε ὀ Τηλέγραφος μετέδιδε ἐπειγόντως εἰς τὰς ἐσχατιὰς τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας τὴν χαρμόσυνον εἴδησιν. Τὶς δύναται νὰ περιγράψη τὴν συγκίνησιν τῶν Ὀρθοδόξων; Ὁ ποιητὴς Κ. Κρυστάλλης, νέος τότε, μένων εἰς τὰ Ἰωάννινα, ὅτε ἤκουσε τὴν νύκτα ἐκείνην τοὺς κώδωνας νὰ κρούωνται χαρμοσύνως μετἐβη εἰς Μητροπολιτικὸν ναὸν καὶ ἐπληροφορήθη τὸν θρίαμβον τῆς Μητρὸς ἐκκλησίας ἀνελύθη εἰς δάκρυα συγκινήσεως καὶ μετὰ πολλὰ ἔτη γράφων, εἰς τὰ «πεζογραφήματά» του ἀναμιμνήσκεται τῆς νυκτὸς ἐκείνης καὶ λέγει: «Μέσα ἀπὸ τὶς ψυχὲς ὅλων μας ἀνέβαινε στὰ οὐράνια σὰν λιβάνι ἡ μυστικὴ δέησις:«Θεέ μου, δῶσε πάντα δύναμη τῆς ἐκκλησίας νὰ βγαίνη νικήτρια… καὶ νὰ ἰδοῦμε ἄστρο ἐλευθεριᾶς, τὸ Χριστουγεννιάτικο ἄστρο».

Ἰδοὺ ὡραῖαι νίκαι, θρίαμβοι τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὑπὸ Σουλτᾶνον Χαμὶτ Β΄ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐνίκα, διέσωζε τὴν πνευματικήν της αὐτοτέλειαν, καὶ σήμερον ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὄχι ὑπὸ Χαμίτ, ἀλλὰ ὑπὸ δημοκρατικὸν καὶ φιλελεύθερον καὶ χριστιανικὸν (!) πολίτευμα ἡττᾶται, ἡττᾶται συνεχῶς, καὶ παρέδωκεν ἀντὶ πινακίου φακῆς τὰ πρωτοτόκια της εἰς τὴν πολιτείαν, πρωτοτόκια δὲ αὐτῆς εἶναι τὰ θεῖα καὶ ἀναφαίρετα αὐτῆς δικαιώματα ὅσα ἀφοροῦν τὴν τέλεσιν καὶ τὴν διάλυσιν τῶν γάμων τῶν Ὀρθοδόξων, καὶ ἰδοὺ τὰ ἀποτελέσματα, τὰ διαζύγια τῆς πρωτευούσης καὶ μόνον ἐντὸς μιᾶς δωδεκαετίας ἔφθασαν αἰσίως εἰς τὸν ἀριθμὸν 12672!

– Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι Ἰεράρχαι. Ποὺ βαίνομεν; Ἐρωτᾶ καθημερινῶς ὁ λαός. Τί νὰ τοῦ ἀπαντήσωμεν;

– Ἆραγε ἐν Ἑλλάδι δὲν θὰ εὐρεθῆ ἕνας ἐπίσκοπος ἤ ἀ ρ χ ι ε π ί σ κ ο π ο ς ὅστις, μνήμων τῆς μακραίωνος παραδόσεως τῆς Ὀρθοδοξίας, θὰ μιμηθῆ τὸ ἠρωϊκὸν παράδειγμα τοῦ Πατριάρχου Διονυσίου τοῦ Ε΄καὶ εἰς τὴν ἑλληνικὴν πολιτείαν, ἡ ὁποία ὄχι τὸν γάμον ἑνὸς Ψιακῆ, ἀλλὰ τὸν γάμον δεκάδων χιλιάδων ὀρθοδόξων ἑλλήνων ἀντιχριαστιανικῶς διέλυσε, θὰ εἴπη: «Ἑλληνικὸν Κράτος. Ἄλτ! Αἱ περὶ διαζυγίων ἀποφάσεις σου διʼ ἐμέ, φρουρὸν τοῦ Νόμου τοῦ Χριστοῦ μου, οὐδεμίαν ἔχουν ἰσχύν. «Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῶ μᾶλλον ἤ ἀνθρώποις». Οὐδὲν ἰδικόν σου διαζύγιον τοῦ λοιποῦ θὰ σοῦ ἀναγνωρίσω. Ὁ γάμος τῶν Ὀρθοδόξων τέκνων μου μόνο θανάτω καὶ μοιχεία διαλύεται καὶ ὡς πρὸς τὸ τελευταῖον τοῦτο μόνον κατόπιν ἀποφάσεως ἰδικοῦ μου πνευματικοῦ Δικαστηρίου». Θʼ ἀκούσωμεν τοιαύτην φωνήν; Ἀλλὰ τὸ θέμα, ποὺ μᾶς ἔδωκεν ὁ ἀριθμὸς 12672, δὲν ἐξηντλήθη. Ἔχει καὶ ἄλλας πλευρὰς καὶ ἐν καιρῶ θὰ συνεχίσωμεν.