ΟΧΙ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΤΕ εἰς ἐμὲ τὸν γέροντα ἐπίσκοπον, ὅστις κάμπτομαι ὑπὸ τὸ βάρος 86 ἐτῶν καὶ ὑπηρετῶ ἐπὶ 25ετίαν καὶ πλέον τὴν ἱστορικὴν αὐτὴν γωνίαν τῆς πατρίδος, ἐπὶ τῇ τελέσει τῆς ἐπισήμου δοξολογίας σήμερον, 25ην Μαρτίου 1993, νὰ εἴπω ὀλίγα τινὰ περὶ τῆς ἐπαναστάσεως τῶν Ἑλλήνων τοῦ 1821

* * *

Η ἐπανάστασις ἐκείνη ὑπῆρξε μοναδικὴ εἰς τὸ εἶδός της, μοναδικὸν ἱστορικὸν γεγονὸς εἰς τὴν ἀνθρωπότητα. Διαφωνῶ μὲ τοὺς ἀνιστορήτους ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι λέγουν ὅτι ἡ ἐπανάστασις τοῦ ᾿21 εἶνε ἀπομίμησις τῆς γαλλικῆς ἐπαναστάσεως. Διαφωνῶ καὶ μὲ τοὺς μαρξιστὰς οἱ ὁποῖοι φρονοῦν ὅτι ὅλα ἐξηγοῦνται μὲ τὴν θεωρίαν τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ, μὲ τὸν πῆχυν τοῦ οἰκονομικοῦ παράγοντος. Ὄχι, δὲν ἦτο ταξικὸς ὁ ἀγὼν τοῦ ᾿21, ὅπως τὸν ὀνομάζουν οἱ τελευταῖοι. Ἦτο ἰδεολογικὸς ἀγὼν καὶ εἶχεν ἐλατήρια ἁγνά, τὸν πόθον τῆς ἐλευθερίας καὶ τὴν πίστιν εἰς τὸν Θεόν.
Εὰν μελετήσωμεν τὴν ἱστορίαν, θὰ ἴδωμεν ὅτι δὲν ἐπανεστάτησαν, ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ Κορδᾶτος, ὁ περιβόητος αὐτὸς διαστρεβλωτὴς τῆς ἱστορικῆς ἀληθείας, οἱ πτωχοὶ ἐναντίον τῶν πλουσίων κοτζαμπάσηδων. Ὄχι! Ἔλαβον μέρος ὅλοι οἱ Ἕλληνες. Ἀπὸ τοῦ πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε΄, ποὺ ἀπηγχονίσθη εἰς τὴν πύλην τῶν πατριαρχείων, μέχρι τοῦ τελευταίου μοναχοῦ. O Γάλλος ἱστορικὸς Πουκεβὶλ ἐμέτρησεν 6.000 κληρικούς, μικροὺς καὶ μεγάλους, ἱερεῖς καὶ ἐπισκόπους, ποὺ ἐθυσιάσθησαν εἰς τὸν ἱερὸν αὐτὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐλευθερίας. Ὄχι μόνον ναῦται ἀλλὰ καὶ πλοιοκτῆται, ἀφοῦ μετέτρεψαν τὰ πλοῖά των εἰς πολεμικὰ σκάφη, ἐπολέμησαν ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας. Ὄχι μόνον ἄνδρες ἀλλὰ καὶ γυναῖκες. Ὑπενθυμίζεται τὸ παράδειγμα τῆς θυσίας τῶν γυναικῶν τῆς Ναούσης, αἱ ὁποῖαι ἔπεσαν εἰς τοὺς καταρράκτας διὰ νὰ σώσουν τὴν τιμήν των. Ὄχι μόνον μεσήλικες καὶ γέροντες, ἀλλὰ καὶ νέοι ἐπάνω εἰς τὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας των, ὅπως οἱ ἱερολοχῖται τῆς Μολδοβλαχίας, ἔκλεισαν τὰ σχολεῖα, συνέτριψαν τὸν κάλαμον καὶ ἔγιναν στρατιῶται. O πλούσιος Κουντουριώτης, ποὺ εἶχε μίαν στέρναν πλήρη χρυσῶν νομισμάτων, τὰ ἐδαπάνησεν ὅλα ὑπὲρ τοῦ ἱεροῦ ἀγῶνος. Ὁ πόθος τῆς ἐλευθερίας, ὅπως λέγει ὁ Κολοκοτρώνης, τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ἐπαναστάσεως ἔπεσεν εἰς τὰς ψυχὰς ὅλων τῶν Ἑλλήνων ὡς εὐεργετικὴ βροχούλα, ποὺ ποτίζει τὸ κατάξηρον ἔδαφος. Ὅλοι ἔλαβον μέρος.
Τοιαύτην ὑψηλὴν ἰδεολογίαν εἶχον καὶ οἱ ἥρωες τοῦ ᾿12 μὲ τοὺς ὑπερόχους ἐκείνους στρατηγούς, ἀλλὰ καὶ οἱ ἥρωες τοῦ ᾿40 ποὺ εἶπον τὸ ἱστορικὸν ΟΧΙ. Ὅλοι αὐτοὶ ἐνεπνέοντο ἀπὸ μεγάλα ἰδανικὰ καὶ ἀπέθνῃσκον ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος.

* * *

Ἐὰν τώρα ἀφήσωμεν τὴν ἐποχὴν ἐκείνην τῶν ἀνωτέρων ἰδεολογικῶν αἰσθημάτων καὶ ἔλ­θωμεν εἰς τὴν ἐποχήν μας, θὰ ἴδωμεν πολλὰ στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα ὡς μελανὰ σημεῖα μᾶς κάνουν νὰ λυπώμεθα καὶ νὰ νοσταλγῶμεν τὴν ἐποχὴν τῶν ἰδεολόγων Ἑλλήνων, τῶν Ἑλλήνων ποὺ ἐθυσίαζον τὰ πάντα ὑπὲρ τῆς πατρίδος! Σήμερον παρατηρεῖται κάποια κάμψις. Δὲν ὑπάρχουν ἰδεολόγοι. Ἐπιτρέψατέ μου νὰ εἴπω κάτι τὸ ὁποῖον ἴσως νὰ ἐνοχλήσῃ μερικούς, ἀλλ᾿ εἶνε μία πικρὰ ἀλήθεια. Ἄλλωστε δὲν ἀνήκω εἰς κόμματα. Ἀνήκω εἰς τὴν πατρίδα καὶ εἰς τὸν Χριστόν. Θέλω λοιπὸν νὰ εἴπω τὸ ἑξῆς. Εἰς σοβαρὰν ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν ἐδιάβασα μίαν ἀπαισιόδοξον ἔκφρασιν – λαϊκὴν παροιμίαν, ἀναφερομένην εἰς τὴν δυσμενῆ ἐξέλιξιν τοῦ λεγομένου Μακεδονικοῦ· «Εἶναι δυσάρεστο νὰ μὴν ἔχης νύχια νὰ ξυστῆς καὶ νὰ περιμένης ἀπὸ τοὺς ἄλλους νὰ σὲ ξύσουν». Καὶ ἡ φωνὴ αὐτὴ δυστυχῶς ἀνήκει εἰς τὸν σημερινὸν πρόεδρον τῆς δημοκρατίας Κωνσταντῖνον Καραμανλῆν. «Προφανῶς ἡ ἔννοια τοῦ …χρησμοῦ αὐτοῦ», σχολιάζει ἡ ἐφημερίς, «εἶναι ὅτι, ἐφ᾿ ὅσον δὲν ἔχομεν τὴν ἰσχὺν νὰ ὑποστηρίξωμεν δυναμικῶς τὰ δίκαιά μας, μοιραίως εὑρισκόμεθα εἰς τὸ ἔλεος τῶν ξένων» (βλ. ἐφημερίδα «Ἑστία», φ. τῆς 15-3-1993).
Ὡς Ἕλλην ἱεράρχης διαμαρτύρομαι ἐντόνως διὰ τὴν ἀπαισιόδοξον αὐτὴν ἔκφρασιν τοῦ ἀνωτάτου ἄρχοντος τῆς Ἑλλάδος. Δὲν ὡμίλησαν ἔτσι ποτὲ οἱ ἄρχοντες τῆς Ἑλλάδος. Πάντοτε ὡμίλουν μὲ αἰσιοδοξίαν καὶ ἐνεθάρρυνον τὸν λαόν.
Δὲν ὡμίλησεν ἔτσι ὁ Κολοκοτρώνης οὔτε ὅταν ὁ Ἰμπραὴμ ἐρήμωνεν ὅλην τὴν περιοχήν. Ἔμεινε μόνος μὲ ἐλαχίστους πλησίον του. Ἀπεσύρθη εἰς ἕνα ἐκκλησάκι καὶ προσηυχήθη ὅλην τὴν ἡμέραν. Ὅταν ἐξῆλθε τὸν ἠρώτησαν·
—Τί σοῦ εἶπε ἡ Παναγιά;
—Ἡ Παναγιὰ μοῦ εἶπε, ὅτι ὑπέγραψε τὴν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος καὶ δὲν παίρνει πίσω τὴν ὑπογραφήν της.
Καὶ ὥρμησεν ἐκ νέου, ὡς λέων πῦρ πνέων, καὶ ἐδημιούργησε τὴν προϋπόθεσιν τοῦ ἀγῶνος.
Δὲν ὡμίλησεν ἔτσι ὁ Κανάρης, ὅστις μὲ μίαν βάρκαν ἐτίναξεν εἰς τὸν ἀέρα τὴν ναυαρχίδα τῶν Τούρκων. Δὲν ὡμίλησεν ἔτσι ὁ ἔξοχος Μακρυγιάννης, ὁ ὁποῖος εἶδεν ὁράματα καὶ θαύματα μεγάλα. Δὲν ὡμίλησαν ἔτσι οἱ πολιορκημένοι τοῦ Μεσολογγίου, οἱ ὁποῖοι ὁμοθύμως ὥρμησαν καὶ διέσπασαν τὸν κλοιὸν τῆς πολιορκίας. Δὲν ὡμίλησαν ἔτσι οἱ ἥρωες· ὁ Βελισσαρίου τοῦ ᾿12, ὁ Πλαστήρας τοῦ μικρασιατικοῦ πολέμου…
Δὲν ὁμιλοῦν ἔτσι ὅσοι ἔχουν τ᾿ ἀξιώματα. Ὅλοι οἱ ἄρχοντες πρέπει νὰ εἶνε πηγαὶ ἐνθουσιασμοῦ καὶ ὄχι ἀπαισιοδοξίας.

* * *

Ἐλπίζομεν ὅτι ἐδῶ εἰς τὴν γωνίαν ποὺ εὑρισκόμεθα, μὲ τὸν πιστὸν λαὸν τῆς ἀκραίας περιφερείας μας καὶ μὲ τοὺς λαμπροὺς ἀξιωματικοὺς καὶ στρατιώτας, θὰ βαδίσωμεν πρὸς τὰ ἐμπρὸς καὶ ἡ Ἑλλὰς θὰ γράψῃ νέας σελίδας δόξης. Ἀρκεῖ μόνον νὰ ἐνθυμηθῶμεν τὸν ἐθνικόν μας ποιητὴν Κ. Παλαμᾶν, ποὺ ἐφέτος ἑορτάζονται τὰ 50 ἔτη ἀπὸ τοῦ θανάτου του, ὁ ὁποῖος ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς Ἕλληνας εἶπε·
—Μεθῦστε μὲ τ᾿ ἀθάνατο κρασὶ τοῦ ᾿21!
Ἔτσι ἡ Ἑλλὰς θὰ ζήσῃ καὶ θὰ θριαμβεύσῃ εἰς αἰῶνας αἰώνων, καὶ ἡ Μακεδονία, τὴν ὁποίαν πατοῦμεν, ὅπως ἦτο ἀνέκαθεν καὶ εἶνε σήμερον, ἔτσι καὶ θὰ παραμείνῃ πάντοτε ἑλληνική.

 Ἡ παροῦσα ὁμιλία ἐξεφωνήθη από τον Μητροπολίτη Φλωρίνης π. Αυγουστίνο Καντιώτη, εἰς τὸν μητροπολιτικὸν ναὸν Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης κατὰ τὴν 25η Μαρτίου 1993 κατὰ τὴν ἐπίσημον δοξολογίαν ἐνώπιον πολιτικῶν καὶ στρατιωτικῶν ἀρχῶν καὶ πλήθους πιστοῦ λαοῦ, δημοσιεύεται δὲ ἐδῶ καταγραφεῖσα ἐκ μαγνητοταινίας.

(Σπίθα 493/1993, σ. 2-3)