Κυριακὴ ΙΑ΄ Ματθαίου (Ματθ. 18,23-35)

ΝΑ ΣΥΓΧΩΡΟΥΜΕ

«Οὕτω καὶ ὁ πατήρ μου ὁ ἐπουράνιος ποιήσει ὑμῖν, ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν» (Ματθ. 18,35)

Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης
π. Αυγουστινου Καντιώτου

 ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ σήμερα εἶνε μία ἀπὸ τὶς ὡραῖες παραβολὲς ποὺ εἶπε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Τί θὰ πῇ παραβολή; Ὅτι ἄλλα λέει κι ἄλλα ἐννοεῖ. Κάτω ἀπὸ εἰκόνες καὶ παραδείγματα τῆς καθημερινῆς ζωῆς ὁ Χριστὸς διδάσκει μεγάλα μαθήματα. Τί λέει;
Ἦταν ἕνας βασιλιᾶς, ὁ πλουσιώτερος καὶ ἰσχυρότερος ὅλων τῶν βασιλέων τοῦ κόσμου. Ἐξουσίαζε τὰ πάντα. Εἶχε δούλους πολλοὺς στὰ ἀνάκτορά του. Κάθε δοῦλος εἶχε τὴ μερίδα τοῦ χρέους του· ἐχρεώνοντο γιὰ διάφορα ποσά, ποὺ τοὺς χορηγοῦσε κατὰ διαστήματα. Ὕστερα λοιπὸν ἀπὸ πολὺ καιρὸ ὁ βασιλιᾶς ἀποφάσισε ν᾿ ἀνοίξῃ τὰ βιβλία καὶ νὰ κάνῃ λογαριασμό, νὰ δῇ τί χρωστάει ὁ καθένας ἀπὸ τοὺς δούλους του.
Τότε παρουσιάστηκε μπροστά του ἕνας δοῦλος, ποὺ βρέθηκε νὰ χρωστάῃ ἕνα ὑπέρογκο ποσό, «μύρια τάλαντα» (Ματθ. 18,24), δηλαδὴ δύο δισεκατομμύρια δραχμές. Δὲν εἶχε ὅμως νὰ τὰ πληρώσῃ καὶ ἐπρόκειτο νὰ τιμωρηθῇ σκληρά. Ἔπεσε στὰ πόδια τοῦ βασιλέως καὶ ὑποσχόταν· Δός μου μιὰ ἀναβολὴ καὶ θὰ ἐξοφλήσω ὅλο τὸ χρέος μου. Ὁ βασιλιᾶς τὸν λυπήθηκε κ᾿ ἔκανε κάτι ἀνώτερο· τοῦ χάρισε ὅλο τὸ χρέος! Φαντάζεστε πῶς ἔφυγε ἀπὸ τὰ ἀνάκτορα.
Μόλις ὅμως βγῆκε ἔξω, βρίσκει ἕνα σύνδουλό του ποὺ χρωστοῦσε σ᾿ αὐτὸν λίγα χρήματα, «ἑκατὸν δηνάρια» (ἔ.ἀ. 18,28), ἕνα χιλιάρικο ἂς ποῦμε, τὸν ἅρπαξε ἀπ᾿ τὸ λαιμὸ καὶ τὸν ἔπνιγε φωνάζοντας· Δός μου ὅ,τι μοῦ χρωστᾷς! Ἐκεῖνος τὸν παρακαλοῦσε νὰ τοῦ δώσῃ μιὰ προθεσμία. Ἀλλ᾿ αὐτὸς δὲν τοῦ ἄφησε καθόλου περιθώριο, τὸν κατήγγειλε καὶ τὸν ἔκλεισε ἀμέσως στὴ φυλακή. Τὰ ἔμαθαν αὐτὰ ὅλοι οἱ συνάδελφοι καὶ μὲ λύπη πῆγαν καὶ τὰ εἶπαν στὸν κύριό τους. Ὠργισμένος τότε ὁ βασιλιᾶς ἀνεκάλεσε τὴ δωρεὰ ποὺ τοῦ εἶχε κάνει καὶ τὸν παρέδωσε σὲ βασανιστήρια μέχρι ν᾿ ἀποδώσῃ καὶ τὴν τελευταία δραχμή.

* * *

Αὐτὴ εἶνε ἡ παραβολή. Ἂς δοῦμε τώρα τέσσερα πράγματα· ποιός εἶνε ὁ βασιλιᾶς, ποιός εἶνε ὁ πρῶτος δοῦλος μὲ τὸ μεγάλο χρέος, ποιός εἶνε ὁ δεύτερος δοῦλος ποὺ δέχτηκε τὴ σκληρότητα τοῦ πρώτου, καὶ ποιό εἶνε τὸ χρέος.
   Ὁ βασιλεὺς εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτὸς ἐξουσιάζει τὰ πάντα· ἥλιος, σελήνη, ἀστέρια, γῆ, ἄνθρωποι, θάλασσες, ποτάμια…, ὅ,τι βλέπουμε εἶνε ὅλα δικά του, τὰ ἔχει ὑπὸ τὴν ἐξουσία του, καὶ εὐεργετεῖ τὸν κόσμο μὲ ἀγάπη.
   Ὁ πρῶτος δοῦλος, μὲ τὸ μεγάλο χρέος, είμεθα ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, ποὺ ἁμαρτάνουμε συνεχῶς ἀπέναντι στὸ Θεό.
   Ὁ δεύτερος δοῦλος, ποὺ δέχθηκε τὴ σκληρότητα τοῦ πρώτου, εἶνε ὁ συνάνθρωπός μας ποὺ τοῦ φερόμεθα σκληρὰ ἂν σφάλῃ σ᾿ ἐμᾶς.
   Τὸ χρέος, τέλος, εἶνε τὰ ἁμαρτήματά μας. Λίγα εἶνε τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων σ᾿ ἐμᾶς, ἐνῷ τὰ δικά μας ἁμαρτήματα ἀπέναντι στὸ Θεὸ εἶνε ἀμέτρητα. Ἡ ἁγία Γραφὴ λέει ὅτι, καὶ μιὰ μέρα ἀκόμα νὰ εἶνε ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου πάνω στὴ γῆ, εἶνε ἀδύνατο νὰ μὴν ἁμαρτήσῃ (βλ. Ἰὼβ 14,4-5). Πόσα εἶνε τ᾿ ἁμαρτήματά μας; Πλῆθος ἀμέτρητο. Διότι διαρκῶς καὶ μὲ κάθε τρόπο ἁμαρτάνουμε. Ἁμαρτάνουμε κάθε μέρα καὶ κάθε ὥρα· τὸ πρωΐ, τὸ μεσημέρι, τὸ βράδυ, τὶς καθημερινὲς καὶ τὴν Κυριακὴ ἀκόμα ποὺ τὴ μολύνουμε μὲ ἀθλιότητες. Ἁμαρτάνουμε μὲ ὅλα τὰ μέλη μας· μὲ χέρια ποὺ ὁπλίζονται καὶ δολοφονοῦν, μὲ μάτια ποὺ βλέπουν ἀκατονόμαστα στὴν τηλεόρασι, μὲ αὐτιὰ ποὺ ἀκοῦνε ασχη, μὲ πόδια ποὺ τρέχουν σὲ τόπους σκοτεινούς, μὲ γλῶσσα ποὺ ψεύδεται, διαβάλλει, συκοφαντεῖ καὶ τὸ χειρότερο βλασφημεῖ· ἁμαρτάνουμε μὲ ὅλο τὸ σῶμα, ποὺ τὸ παραδίδουμε στὴν πορνεία καὶ τὴ μοιχεία. Ἁμαρτάνουμε ἀκόμα μὲ τὸ φοβερὸ ἔγκλημα τῶν ἐκτρώσεων, ποὺ κάνει καὶ τὴν Ἑλλάδα μας νὰ σβήνῃ καὶ ὑπάρχει κίνδυνος στὴν Ἀκρόπολι καὶ στὸ Λευκὸ Πύργο νὰ κυματίσῃ ἄλλη σημαία. Ὅλοι εμαστε ἁμαρτωλοί, μικροὶ καὶ μεγάλοι. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἑρμηνεύοντας τὴ σημερινὴ παραβολὴ λέει· Ἀπὸ ποῦ ν᾿ ἀρχίσουμε; ἀπὸ τοὺς ἄρχοντες, τοὺς ἀξιωματικούς, τοὺς στρατιῶτες; ἀπὸ τοὺς μορφωμένους καὶ διδασκάλους; ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς καὶ τοὺς ἀρχιερεῖς; ἀπὸ τοὺς νέους, τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς γονεῖς; Ὅλοι ἔχουν ἁμαρτίες, ὅλοι βαρύνονται μὲ τὸ χρέος τῶν «μυρίων ταλάντων».
Ἀλλὰ τὸ χρέος μας αὐτὸ τὸ ἐξοφλεῖ ὁ Κύριος! Τὸ διαγράφει, τὸ σβήνει, τὸ χαρίζει ὁλόκληρο. Ποῦ; πῶς; Μέσα στὴν Ἐκκλησία μὲ τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας καὶ ἐξομολογήσεως. Ἐκεῖ ὁ ἱερεὺς συγχωρεῖ ἐξ ὀνόματος τοῦ Κυρίου τὰ ἁμαρτήματά μας. Ποὺ δὲν εμεθα ἄξιοι συγχωρήσεως, ἀλλὰ τιμωρίας. Μποροῦσε λ.χ. νὰ διατάξῃ τὰ ποτάμια νὰ πλημμυρίσουν καὶ τὴ θάλασσα νὰ ὑψωθῇ μέχρι τὸν Ὄλυμπο καὶ τὰ Ἰμαλάϊα· στὸ χέρι του εἶνε, αὐτός τὰ ἐξουσιάζει. Μποροῦσε νὰ διατάξῃ τὴ γῆ νὰ σειστῇ, ν᾿ ἀνοίξῃ καὶ νὰ μᾶς καταπιῇ ὅλους τοὺς ἀχαρίστους καὶ ἀσεβεῖς καὶ βλασφήμους ἀλλὰ καὶ ὅσους ἀνεχόμεθα ἀδιαμαρτυρήτως τὶς βλασφημίες. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς ἔλεγε· «Ἂν ὑβρίσῃ ἕνας τὴ μάνα ἢ τὸν πατέρα μου, τὸν συγχωρῶ· ἂν βλαστημήσῃ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν Παναγιά μου, δὲν ἔχω μάτια νὰ τὸν δῶ». Καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει· Βλαστημάει κάποιος; κάλεσέ τον, δάκρυσε, συμβούλεψέ τον. Δὲν ἀκούει; ἔχεις χέρι; χτύπα! Χέρι, ποὺ χτυπάει βλάστημο, θ᾿ ἁγιάσῃ! Μποροῦσε ἀκόμα ὁ Κύριος νὰ πῇ στὸν ἥλιο νὰ σκοτεινιάσῃ, ὅπως τὴ Μεγάλη Παρασκευή. Γιατὶ οἱ Ἑβραῖοι τότε μιά φορὰ σταύρωσαν τὸ Χριστό, ἐνῷ ἐμεῖς τὸν σταυρώνουμε κάθε μέρα μὲ τ᾿ ἁμαρτήματα καὶ τὴν ἀδιαφορία μας.

* * *

Παρ᾿ ὅλα αὐτά, ἀδελφοί μου, ὁ Κύριος μᾶς συγχωρεῖ. Καὶ τὸ μόνο ποὺ μᾶς ζητάει ποιό εἶνε; Αὐτὸ ποὺ διδάσκει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· ὅτι πρέπει κ᾿ ἐμεῖς νὰ συγχωροῦμε, νὰ ἔχουμε πνεῦμα συνδιαλλαγῆς καὶ συμφιλιώσεως. Λίγα ἄλλωστε εἶνε τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων ἐν συγκρίσει μὲ τὰ δικά μας. Καὶ θέτει ὅρο ὁ Κύριος· ἐὰν δὲν συχωρέσουμε τοὺς ἄλλους ποὺ μᾶς ἔχουν ἀδικήσει, δὲν θὰ συχωρέσῃ καὶ ἐκεῖνος τὰ δικά μας ἁμαρτήματα (Ματθ. 18,35· βλ. καὶ 6,12).
Γιὰ νὰ δῆτε, τί κακὸ πρᾶγμα εἶνε ἡ ἀδιαλλαξία καὶ πόσο εὐλογημένο πρᾶγμα εἶνε ἡ συγχωρητικότης, θὰ σᾶς πῶ τρία παραδείγματα· ἕνα ἀπὸ τὴ δημοσία ζωὴ τῆς κοινωνίας, ἕνα ἀπὸ τὴν ἰδιωτικὴ ζωὴ τῆς οἰκογενείας, καὶ ἕνα ἀπὸ τὴν ἐθνική μας ἱστορία.
   Μεταξὺ πολιτικῶν ἀντιπάλων παρατηρεῖται, ὅπως εἶνε γνωστό, ὀξεῖα διαίρεσις. Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ ἑνὸς κόμματος πᾶνε στὸ καφενεῖο ἄλφα, οἱ ἄλλοι πᾶνε στὸ καφενεῖο βῆτα, οἱ ἄλλοι στὸ καφενεῖο γάμμα. Εἶνε τσακωμένοι, δὲ μιλιοῦνται, δὲν κουβεντιάζουν, καλημέρα δὲ λένε, ἀποφεύγουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Μεγάλο κακὸ αὐτό. Τὰ κόμματα διαιροῦν, ὁ Χριστὸς ἑνώνει· ἡ Ἐκκλησία εἶνε σὰν τὴν κλῶσσα, ποὺ ἀγαπάει ὅλα τὰ πουλιά της ἀδιακρίτως, ὅ,τι χρῶμα κι ἂν ἔχουν.
   Καὶ μεταξὺ συγγενῶν ὅμως συχνὰ οἱ καρδιὲς μένουν σκληρές. Ἦρθε στὴ μητρόπολι κάποτε μιὰ νύφη μὲ μιὰ πεθερά. Ἡ διαφορά τους ἦταν τόσο μεγάλη, ὥστε κόντευε νὰ ὁδηγήσῃ σὲ διαζύγιο τοῦ ἀνδρογύνου. Τοὺς εἶπα πολλά. Ἡ νύφη συγκινήθηκε, γονάτισε, φίλησε τὸ χέρι τῆς πεθερᾶς καὶ τῆς εἶπε· ―Συχώρεσέ με. Ἐκείνη τί ἀπήντησε· ―Ὄχι· νὰ πεθαίνω, δὲ συγχωρῶ!…. Δὲν περίμενα τέτοια κακία.
   Ἡ συγχώρησις εἶνε δεῖγμα μεγάλης καὶ εὐγενοῦς ψυχῆς. Ὁ γέρος τοῦ Μοριᾶ, ὁ Κολοκοτρώνης, εἶχε ἕνα καλὸ ἀδερφό, ποὺ τὸν σκότωσαν πάνω στὶς ἐμφύλιες διενέξεις. Τὸν ἔκλαψε πολὺ ὁ Κολοκοτρώνης, γιατὶ τὸν ἀγαποῦσε. Πῆγε καὶ ἐξωμολογήθηκε. Ὁ πνευματικὸς τοῦ εἶπε· Νὰ συχωρέσῃς. Πίεσε πράγματι τὸν ἑαυτό του, πῆγε βρῆκε τὸ δράστη τοῦ φόνου, τὸν συγχώρησε, συμφιλιώθηκαν καὶ τὸν κάλεσε νὰ τοῦ κάνῃ καὶ τὸ τραπέζι. Ἐκεῖνος θαύμασε. Ἡ γριὰ μάνα του διαμαρτυρήθηκε· ―Παιδί μου, τί ᾿νε αὐτὸ ποὺ κάνεις; Τὸ δολοφόνο τοῦ παιδιοῦ μου θὰ φιλοξενήσῃς; ―Σώπα, μάνα, τῆς λέει ὁ Κολοκοτρώνης· αὐτὸ εἶνε τὸ καλύτερο μνημόσυνο τοῦ ἀδερφοῦ μου… Ἡ συγχώρησις εἶνε ἀπὸ τὰ ὡραιότερα ποὺ περιέχει τὸ Εὐαγγέλιο. Ἡ συνδιαλλαγὴ εἶνε ἀγάπη στὴν πρᾶξι.
Ἂς μάθουμε, ἀγαπητοί μου, νὰ ζητοῦμε συγγνώμη γιὰ τὰ σφάλματά μας, νὰ συγχωροῦμε τοὺς ἄλλους γιὰ τὰ δικά τους σφάλματα, νὰ ἔχουμε ἀγάπη καὶ ὁμόνοια. Τότε ὁ Χριστὸς θὰ μᾶς εὐλογῇ· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγίων Κωνσταντίνου & Ἑλένης Νίκης – Φλωρίνης τὴν 11-8-1991 μὲ ἄλλο τίτλο. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 27-8-2006.