ΝΟΣΟΚΟΜΟΣ ΛΕΠΡΩΝ ΑΓΙΟΣ

(Ζωτικός μάρτυς – 31 Δεκεμβρίου)

Ὑπῆρχαν, ἀγαπητοί, ὑπῆρχαν ἀσθένειες πού ἔκαναν ἄλλοτε θραύσι καί πέθαιναν ἑκατομ­μύρια ἄνθρωποι ἀπ’ αὐτές. Ὁ Θεός ὅμως φώτισε ἐπιστήμονες καί ὕστερα ἀπό κόπους κατώρθωσαν ν’ ἀνα-καλύψουν τά μικρόβια τῶν ἀσθενειῶν, νά ἐφεύρουν τά κατάλληλα φάρ­μακα καί νά θεραπεύουν τούς ἀσθενεῖς. Τέτοιες ἀσθένειες εἶνε ἡ λύσσα, ἡ ἐλονοσία, ἡ φθίσις καί ἡ λέπρα. Ὑπῆρχαν, ἀγαπητοί, ὑπῆρχαν ἀσθένειες πού ἔκαναν ἄλλοτε θραύσι καί πέθαιναν ἑκατομ­μύρια ἄνθρωποι ἀπ’ αὐτές. Ὁ Θεός ὅμως φώτισε ἐ-πιστήμονες καί ὕστερα ἀπό κόπους κατώρθωσαν ν’ ἀνακαλύψουν τά μικρόβια τῶν ἀσθενειῶν, νά ἐφεύρουν τά κατάλληλα φάρ­μακα καί νά θεραπεύουν τούς ἀσθενεῖς. Τέτοιες ἀσθένειες εἶνε ἡ λύσσα, ἡ ἐλονοσία, ἡ φθίσις καί ἡ λέπρα.

¬¬¬

Δέν πᾶνε πολλά χρόνια, πού καί στήν Ἑλλάδα οἱ λε­προί συγκεντρώνονταν σ’ ἕνα ἐρημονήσι κοντά στήν Κρήτη κι ἐκεῖ ζοῦσαν μιά ἄθλια ζωή. Ἡ Σπιναλόγγα, τό νησί τῶν λεπρῶν, θεωρεῖτο τόπος κολάσεως. Χιλιάδες οἱ λεπροί πού πέρασαν ἀπό κεῖ. Τώρα τό περιβόητο λεπροκομεῖο τῆς Σπιναλόγγας διαλύθηκε. Ὅποιος τώρα προσβληθῆ ἀπ’ τή λέπρα, ὑποβάλλεται σέ ὡρισμένη θεραπεία καί γίνεται καλά καί ἐπιστρέφει στό σπίτι του καί ἐργά­ζεται.
Στήν παλιά ἐποχή καί μόνο ἡ λέξις λέπρα προκαλοῦσε φρίκη. Γιατί ἦταν μιά ἀρρώστια πολύ βασανιστική. Τό κορμί γέμιζε ἀπό σκληρά ἐξανθήματα, πού ἔμοιαζαν μέ λέπια ψαριῶν. Ὁ λεπρός αισθανόταν τήν ἀνάγκη νά ξύνη τό δέρμα του. Οἱ πληγές μεγάλωναν, γέμιζαν ἀπό πῦον καί αἵματα. Ἡ σάρκα σάπιζε καί κομμάτια ἀπ’ τό ἀνθρώπινο κορμί ἔπεφταν. Ὁ πιό ὄμορφος ἄνθρωπος γινόταν ὁ πιό ἄσχημος. Κάτω ἀπ’ τά χτυπήματα τῆς ἀρ­ρώστιας ἔχανε τήν ὀμορφιά του, παραμορφωνόταν καί παρουσιαζόταν σάν ἕνα τέρας. Καί δέν ἦταν μόνο αὐτό. Ἡ λέπρα ἦταν μεταδοτική ἀρρώστια. Ἕνας λεπρός ἔφτα­νε νά μεταδώση τήν ἀρρώστια του σέ πολλούς ἄλλους. Γι’ αὐτό στήν παλιά ἐποχή, μόλις μάθαιναν ὅτι κάποιος προσβλήθηκε ἀπ’ αὐτήν, ἀμέσως τόν ἔπαιρναν καί τόν πήγαιναν μακριά. Οἱ ταλαίπωροι οἱ λεπροί ζοῦσαν στήν ἐρημιά, σέ σπηλιές καί σέ φαράγγια, καί δέν ἐπιτρεπόταν νά πλησιάσουν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό καί κρεμοῦσαν στό λαιμό τους κουδούνια, σάν τά κουδούνια πού κρεμᾶνε οἱ βοσκοί στά κριάρια. Κι αὐτό, γιά ν’ ἀκοῦνε οἱ ἄνθρωποι το κουδούνισμα καί νά φεύγουν μακριά.

¬¬¬

Ἐκεῖνος πού ἐνδιαφέρθηκε γιά τούς λεπρούς εἶνε ὁ Χριστιανισμός. Ὁ Χριστός δίδαξε, πώς μιά ἀπόδειξις ἀγάπης εἶνε καί ἡ φροντίδα γιά τούς ἀσθενεῖς. Στή μέλ­λουσα κρίσι θά πῆ ὁ Κύριος τό φοβερό ἐκεῖνο λό-γο: «’Ασθενής ἤμην καί οὐκ ἐπεσκέψασθέ με». Ἡ διδα-σκα­λία τοῦ Χριστοῦ, καί προπαντός τό ἀσύγκριτο παράδει­γμά του, γέννησαν ἥρωες φιλανθρωπίας, πού δέν ὑπῆρ­χαν στήν ἀρχαία ἐποχή.
Ἕνας ἀπ’ τούς ἥρωες τῆς φιλανθρωπίας ἦταν καί ἕνας ἅγιος πού γιορτάζεται τήν τελευταία μέρα τοῦ ἔτους, στίς 31 Δεκεμβρίου. Λέγεται Ζωτικός. Ἄς δοῦμε σύ-ντομα τήν ἱστορία του.
Λαϊκός ἦταν. Διακρινόταν γιά τή μόρφωσι καί τήν εὐγένειά του. Ζοῦσε στή Ρώμη. Ὅταν ὁ Μέγας Κωνσταν­τῖνος ἀποφάσισε νά μεταφέρη τήν πρωτεύ-ουσα τῆς ἀπέ­ραντης αὐτοκρατορίας του ἀπό τή Ρώμη στήν Κωνσταν­τινούπολη τότε, μαζί μέ ἄλλους ἐκλεκτούς ἄνδρες πού προώριζε γιά τή διοίκησι τῆς αὐτοκρατορίας, πῆρε καί το Ζωτικό.
Στά πρῶτα χρόνια τῆς νέας πρωτεύουσας τοῦ κράτους παρουσιάστηκαν κρούσματα «λώβης». Ἔτσι ὠνόμαζαν οἱ Βυζαντινοί τή λέπρα. Οἱ κάτοικοι φοβήθηκαν, μήπως ἡ φοβερή ἀρρώστια μεταδοθῆ καί σέ πολλούς ἄλλους, καί ἄρχισαν νά φεύγουν καί νά ἐγκαταλείπουν τήν πόλι. Τότε μπῆκε σ’ ἐφαρμογή μιά παλιά διάταξις, πού ἴσχυε στόν εἰδωλολατρικό κόσμο, ὅτι αὐτοί πού προσβάλλον­ται ἀπ’ τή λέπρα πρέπει νά πιάνωνται καί νά ρίχνωνται στή θάλασσα. ‘Αλλ’ ἡ διάταξις αὐτή φάνηκε, ὅπως καί ἦταν, πολύ σκληρή καί ἀπάνθρωπη καί ἀσυμβίβαστη μέ τό χριστιανικό πνεῦμα. Ἔτσι τήν εἶδε καί ὁ ἄρχοντας Ζωτικός, πού κατεῖχε ἐξαιρετική θέσι στή διοίκησι τῆς πρωτευούσης.
Παρουσιάστηκε στόν αὐτοκράτορα καί τοῦ εἶπε: – Σέ παρακαλῶ, δῶσε μου χρυσάφι πολύ καί ἐγώ θ’ ἀγοράσω μαργαριτάρια καί ἄλλα πολύτιμα λιθάρια καί θά στε­ρεώσω καί θ’ αὐξήσω τά οἰκονομικά τοῦ κράτους… Ὁ βασιλιᾶς νόμισε, πώς πραγματικά ὁ Ζωτικός του μιλοῦσε γιά πολύτιμους καί σπάνιους λίθους. Βρῆκε τήν ἀνταλλαγή αὐτή πολύ ὠφέλιμη καί ἐνέκρινε νά δοθῆ πολύ χρυ­σάφι γιά τήν ἀγορά τῶν πολυτίμων λίθων.
Ὁ Ζωτικός πῆρε τά χρήματα πού ζήτησε, ἀλλά δέν ἀγόρασε μαργαριτάρια καί ἄλλα πολύτιμα πετράδια. Βρῆκε ἄλλα μαργαριτάρια, πού ἔχουν ἀξία ἀσυγκρίτως ἀνώτερη ἀπό τά γνωστά μαργαριτάρια. Δέν εἶπε ὁ Χρι­στός, ὅτι μιά ψυχή ἀνθρώπου, καί τοῦ πιό ταπεινοῦ τῆς γῆς, ἀξίζει περισσότερο ἀπό ὅλους τούς ὑλικούς θησαυ­ρούς τοῦ κόσμου; Καί οἱ λεπροί, πού τούς ἔπαιρναν καί τούς ἔρριχναν στή θάλασσα γιά νά μή μεταδώσουν τήν ἀρρώστια, δέν εἶχαν ἀνάγκες ἀ-θάνατες; Δέν ἄξιζε ὁ καθέ­νας ἀπ’ αὐτούς περισσότερο ἁπό ὅλα τά μαργαριτάρια καί διαμάντια τοῦ κόσμου;
Αὐτά σκέφτηκε ὁ Ζωτικός, καί γι’ αὐτό τό χρυσάφι πού πῆρε τό διέθεσε γιά τήν περιποίησι καί σωτηρία τῶν λεπρῶν. Πήγαινε στή θάλασσα, ὅπου οἱ δήμιοι ἔρριχναν τούς λεπρούς καί πληρώνοντάς τους κατώρθωνε καί ἔπαιρνε ἀπό τά χέρια τους τούς λεπρούς καί τούς μέτέ­φερε σ’ ἕνα μακρινό μέρος, πού ὠνομαζόταν Ἐλαιών. Ἐκεῖ κατασκεύασε σκηνές καί ὁ ἴδιος μαζί μέ ἕνα ἐκλε­κτό ἐπιτελεῖο συνεργατῶν του ἔτρεφε καί περιποιόταν τούς λεπρούς. Μεγάλος πραγματικά ἡρωισμός!

¬¬¬

Ὅσο ζοῦσε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ὁ Ζωτικός ἐξακο­λουθοῦσε τό φιλάνθρωπο ἔργο του. Ἀλλ’ ὅταν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος πέθανε καί ἦρθε στά πράγματα ὁ Κων­στάντιος, φίλος τῶν αἱρετικῶν καί ἐχθρός τῶν ὀρθοδό­ξων, τότε τό φιλάνθρωπο ἔργο τοῦ Ζωτικοῦ
ἐμποδίστηκε καί τελικά σταμάτησε. Πῶς; Ὅταν στήν Κωνσταντινούπολι ἔπεσε πεῖνα καί ὁ βασιλιᾶς ζητοῦσε νά μάθη, ποιά εἶνε ἡ αἰτία πού στερεῖται ἡ πόλις ἀπ’ τά ἀναγκαῖα τρό­φιμα, ἄνθρωποι συκοφάντες, πού φθονοῦσαν τό ἠθικό μεγαλεῖο τοῦ Ζωτικοῦ, εἶπαν στό βασιλιᾶ, ὅτι αἰτία εἶνε τό ὅτι ὁ Ζωτικός ἔκτισε νοσοκομεῖο λεπρῶν καί μάζεψε χιλιάδες λεπρούς καί γιά χάρι τους διαθέτει μεγάλα ποσά.
Ὁ βασιλιάς κάλεσε τό Ζωτικό καί ζήτησε νά τοῦ δώση λογαριασμό γιά τά μαργαριτάρια ἐκεῖνα, πού ἔλεγε ὅτι θ’ ἀγόραζε μέ τά λεφτά τοῦ δημοσίου. Ὁ Ζωτικός ἀτάραχος ἀπάντησε, ὅτι ὑπάρχουν τά μαργαριτάρια καί ἄν θέλη μπορεῖ νά τά δῆ. Παρακάλεσε δέ τό βασιλιά νά κάνη τόν κόπο νά βγῆ ἔξω ἀπό τήν πόλι καί ἐκεῖ σέ κά­ποιο μέρος θά ἔβλεπε τά πολύτιμα μαργαριτάρια. Ὁ βα­σιλιᾶς δέχτηκε. Ὁ Ζωτικός τόν συνώδεψε, καί ὅταν βγῆ­καν ἔξω ἀπ’ τήν πόλι, ἐκεῖ σέ κάποιο μέρος φάνηκαν τά μαργαριτάρια. Ἔλαμπαν πιό πολύ ἀπό κάθε μέταλλο! Ἦταν οἱ λεπροί, πού ὅλοι κρατοῦσαν λαμπάδες ἀναμμέ­νες, γιά νά προϋπαντήσουν τό βασιλιά.
– Αὐτοί, εἶπε ὁ Ζωτικός δείχνοντας τούς λεπρούς, αὐτοί εἶνε τά μαργαριτάρια…
Ἀλλ’ ὁ ἀσεβής βασιλιᾶς δέν μποροῦσε νά καταλά-βη τή γλώσσα αὐτή τοῦ Ζωτικοῦ. Θεώρησε τό γεγονός σάν ἀπάτη, ἐξωργίστηκε καί διέταξε νά τιμωρήσουν σκληρά τό Ζωτικό. Διέταξε νά τόν δέσουν στίς οὐρές μουλαριῶν. Χτύπησαν τά μουλάρια καί τρέχοντας ἐ-κεῖνα ἔκαναν νά κομματιασθῆ τό σῶμα τοῦ ἁγίου. Ἔτσι μαρτύρησε ὁ ἅγιος Ζωτικός.

¬¬¬

Ὁ ἅγιος Ζωτικός παραμένει ὑπόδειγμα ἁγνῆς φιλανθρωπίας πρός ἀσθενεῖς ἀνθρώπους, ὑπόδειγμα πού πρέ­πει ὅλοι μας νά ἔχουμε ὑπ’ ὄψιν, καί ἰδιαίτερα ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τήν περιποίησι ἀσθενῶν, ὅπως εἶνε οἱ νοσοκόμοι καί οἱ γιατροί.