AΠΟ ΒΙΒΛΙΟ· ΑΓΙΟΙ «ΑΠ’ ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ»
ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ

ΓΟΥΝΟΠΟIΟΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ

(Ζαχαρίας νεομάρτυς – 20 Ἰανουαρίου)

Στίς 17 Ἰανουαρίου εἴδαμε, ἀγαπητοί μου, ν’ ἀνατέλη στόν πνευματικό ὁρίζοντα ἕνα ἀστέρι. Ἤτανε ὁ νεομάρτυρας Γεώργιος. Στίς 20 τοῦ ἰδίου μηνός ἄλλο ἀστέρι ξεπροβάλλει. Κι αὐτό προέρχεται ἀπ’ τά μέρη τῆς Ἠπείρου. Κι αὐτός νεομάρτυρας. Ὀνομάζεται Ζαχαρίας. Γι’ αὐτόν θά μιλήσουμε σέ τούτη τήν ὁμιλία.

 * * *

Ὁ Ζαχαρίας γεννήθηκε σ’ ἕνα χωριό τῆς Ἄρτας. Γεννήθηκε στά σκοτεινά χρόνια τῆς τουρκοκρατίας. Οἱ Τοῦρκοι πολύ πίεζαν τούς χριστιανούς ν’ ἀλλάξουν την πίστι τους. Καί ὁ Ζαχαρίας ἦταν κι αὐτός ἕνας ἀπό κείνους πού ἄλλαξαν τήν πίστι τους κι ἔγιναν Τοῦρκοι. Ἔπειτα ἔφυγε ἀπό τήν Ἄρτα καί πῆγε στήν Πάτρα. Ἐκεῖ ἄνοιξε ἐργαστήριο πού κατασκεύαζε γουναρικά. Ἦταν γουνοποιός σπουδαῖος. Οἱ ἀγᾶδες καί οἱ πασᾶδες πήγαιναν στό ἐργαστήριό του καί παρήγγελλαν τίς γοῦνες τους. Ἔβγαζε λεφτά καί ζοῦσε πλούσια. Γιά τή θρησκεία δέν ενδιαφερόταν. Μιά μέρα ὅμως κάτι συνέβη καί μέσα του ξύπνησε ἡ συνείδησί του, πού μέχρι τότε κοιμόταν. Γιατί ὑπάρχουν στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου κάτι λεπτομέρειες, πού φαίνονται σάν τυχαῖα γεγονότα, ἀλλά ἐπιδροῦν βαθειά σ’ αὐτόν.

Στά χέρια τοῦ Ζαχαρία, δέν ξέρουμε πῶς, ἔπεσε ἕνα βιβλίο, πού τήν ἐποχή ἐκείνη τῆς σκλαβιᾶς εἶχε ἐκδώσει ἕνας διάσημος ἀσκητής τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καί ἐπειδή τό βιβλίο εἶνε γραμμένο σέ ἁπλῆ γλῶσσα κι ἔχει ζωντανά παραδείγματα, εἶχε μεγάλη κυκλοφορία ἀνάμεσα στούς σκλαβωμένους χριστιανούς καί πολλοί ὠφελήθηκαν. Τό βιβλίο αὐτό ὀνομάζεται «Ἁμαρτωλῶν Σωτηρία». Ἡ προσεκτική ἀνάγνωσις τοῦ βιβλίου ἔκανε τό Ζαχαρία νά θυμηθῆ τό μεγάλο ἔγκλημα πού ἔκανε ν’ ἀφήση τήν πίστι του καί νά γίνη Τοῦρκος. Ἄρχισε νά κλαίη καί νά παρακαλῆ τό Χριστό νά τόν ἀξιώση τῆς σωτηρίας. Κάποιος φίλος του χριστιανός τοῦ σύστησε νά πάη σ’ ἕνα διάσημο πνευματικό πατέρα καί νά ἐξομολογηθῆ τό ἁμάρτημά του. Πράγματι πῆγε, ἐξωμολογήθηκε εἰλικρινά τήν ἁμαρτία του τή μεγάλη καί δήλωσε ὅτι ἔχει σκοπό νά παρουσιασθῆ καί νά ὁμολογήση τό Χριστό πού εἶχε ἀρνηθῆ. Ὁ πνευματικός τον ἄκουσέ μέ προσοχή, συγκινήθηκε ἀπό τή μετάνοιά του καί τήν ἀπόφασί του, καί σάν ἔμπειρος πού ἦταν τοῦ σύστησε νά μή βιάζεται, ἀλλά γιά ἕνα διάστημα 40 ἡμερῶν νά νηστέψη, νά προσευχηθῆ καί νά διαβάζη τήν «Ἁμαρτωλῶν Σωτηρία». – Ὕστερα ἀπό αὐτή τήν πνευματική ἄσκησι, ἔλα καί πάλι, τοῦ εἶπε, γιά νά δοῦμε τί πρέπει νά γίνη.

Ὁ Ζαχαρίας δέχτηκε τή συμβουλή τοῦ ἐξομολόγου, κλείστηκε στό ἐργαστήριό του κι ἄρχισε νά κάνη μέ προθυμία ὅ,τι τοῦ σύστησε ὁ πνευματικός. Ἀλλά ἦταν τόσο μεγάλη ἡ φλόγα τῆς ἀγάπης στό Χριστό πού ἄναψε στήν καρδιά του, ὥστε δέν περίμενε νά περάσουν σαράντα μέρες. Ὕστερα ἀπό εἴκοσι μέρες ξαναπῆγε στόν πνευματικό καί τοῦ λέει: – Πάτερ μου, πιστεύω καί ἀγαπῶ τό Χριστό. Εἶμαι ἀποφασισμένος ὄχι μόνο μιά ζωή ἀλλά ἑκατό ζωές νά θυσιάσω. Εὐλόγησέ με νά πάω νά μαρτυρήσω… Ὁ πνευματικός τόν ἄκουγε, ἀλλά δίσταζε νά τοῦ δώση τήν ἄδεια. Γιατί τόν καιρό ἐκεῖνο, ὅπως ἀναφέρει ἡ ἱστορία, στήν Πελοπόννησο εἶχαν κάνει ἐπιδρομή Τουρκαλβανοί στρατιῶτες, πού μισοῦσαν πολύ τούς χριστιανούς, ἔσφαζαν κι ἔκαναν μεγᾶλες καταστροφές. Σέ μιά τέτοια ἐποχή μιά τολμηρή ὁμολογία πίστεως, ὅπως ἐκείνη πού σκεπτόταν νά κάνη ὁ Ζαχαρίας, ἦταν ἑπόμενο νά ἐξαγριώση ἀκόμη πιό πολύ τά ἄγρια στίφη τῶν Τουρκαλβανῶν καί νά κάνουν χειρότερα. Γι’ αὐτό τό λόγο ὁ πνευματικός δίσταζε νά τοῦ δώση τήν ἄδεια τοῦ μαρτυρίου καί τοῦ εἶπε μέ ἄλλο τρόπο νά ἐξοικονομηθῆ τό ζήτημα. Ἀλλά ὁ Ζαχαρίας, ἀκούγοντας τόν πνευματικό νά τόν συμβουλεύη ἔτσι, ἐξεπλάγη καί τοῦ λέει: – Αὐτό πού μοῦ λές, ὅτι μέ ἄλλο τρόπο πρέπει νά ἐξοικονομηθῆ ἡ σωτηρία μου, δέν μέ ἀναπαύει. Ἀρνήθηκα τό Χριστό καί πρέπει νά τόν ὁμολογήσω μέ θάρρος, γιά νά μέ συγχωρήση ὁ Χριστός, ὅπως συγχώρησε τόν Πέτρο. Καμμιά δύναμις δέν θά μπορέση νά σβήση τή φλόγα πού αἰσθάνομαι νά μαρτυρήσω γιά τό Χριστό. Μοῦ εἶπες γιά τά βασανιστήρια τῶν Τουρκαλβανῶν. Ἀλλά ἐγώ μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν τά φοβᾶμαι. Δός μου, σέ παρακαλῶ καί πάλι, τήν ἄδεια νά μαρτυρήσω…

Ὁ πνευματικός, βλέποντας τή μεγάλη ἐπιμονή τοῦ Ζαχαρία, δόξαζε τό Θεό πού ἐνέπνευσε σ’ αὐτόν μιά τόσο ἡρωική ἀπόφασι, ν’ ἀψηφᾶ τά πάντα γιά χάρι τῆς ἀγάπης του πρός τό Χριστό. Τοῦ διάβασε τή συγχωρητική εὐχή, τόν μύρωσε, τόν κοινώνησε τά ἄχραντα μυστήρια καί προσευχήθηκε μαζί του γιά νά τόν ἐνισχύση ὁ Κύριος στήν ὥρα τῆς ὁμολογίας καί τοῦ μαρτυρίου του.

Ὁ Ζαχαρίας ἔφυγε ἀπό τό ἐξομολογητήριο εὐχαριστημένος. Πῆγε στό ἐργαστήριό του, πούλησε ὅλα τά ὑπάρχοντά του καί μοίρασε τά χρήματα στούς φτωχούς. Βαδίζει τώρα πρός τό μαρτύριο. Στό δρόμο του σέ ὅσους χριστιανούς συναντοῦσε ἔλεγε γεμᾶτος χαρά: – Συγχωρῆστε με, ἀδελφοί μου, καί ὁ Θεός νά σᾶς συγχωρήση. Ἔφτασε στό διοικητήριο. – Πολλά τά ἔτη σου, ἀφέντη, εἶπε στό διοικητή. Ἀλλά ὁ ἀγᾶς, πού τόν ἤξερε γιά Τοῦρκο καί ἔρραβε τίς γοῦνες του στό ἐργαστήριό του, παραξενεύτηκε πού ὁ Ζαχαρίας ἐμφανίστηκε χωρίς νά φέρη τά ἐξωτερικά γνωρίσματα τοῦ Τούρκου. Γιά μιά στιγμή ὁ ἀγᾶς νόμισε πώς ὁ Ζαχαρίας τρελλάθηκε. – Ὄχι, ἀπαντᾶ ὁ Ζαχαρίας, δέν τρελλάθηκα, ἀλλά συναισθάνθηκα τό μεγάλο ἔγκλημα πού διέπραξα ν’ ἀρνηθῶ τήν πίστι μου καί νά γίνω Τοῦρκος. Καί παρουσιάζομαι στό κριτήριό σας, γιά νά δηλώσω ἐπισήμως, ὅτι παύω νά εἶμαι Τοῦρκος καί ἀνήκω στούς χριστιανούς, ὅπως καί πρῶτα, καί παρακαλῶ νά μέ ξεγράψετε ἀπό τόν κατάλογο τῶν Τούρκων καί νά μέ γράψετε στά χαρτιά τῶν χριστιανῶν. Ὁ διοικητής, βλέποντας τήν παρρησία του, προσπάθησε μέ κολακευτικά λόγια νά τραβήξη πρός τό μέρος του τόν μάρτυρα Ζαχαρία καί τοῦ λέει: – Παιδί μου, ἔλα στά συγκαλά σου. Ἀλλά ὁ Ζαχαρίας ἐπέμενε. Ὁ διοικητής εἶπε: – Φαίνεται πώς εἶνε μεθυσμένος. Ὁ Ζαχαρίας ἀπάντησε: – Ὄχι, δέν εἶμαι μεθυσμένος. Ἔχω τρεῖς μέρες νά βάλω στό στόμα μου ψωμί καί νερό. Εἶμαι στά λογικά μου καί ἐπιμένω νά μέ ξεγράψετε ἀπ’ τά χαρτιά τῶν Τούρκων καί νά μέ γράψετε στά χαρτιά τῶν χριστιανῶν.

Ἀπό τό δικαστήριο αὐτό τόν πηγαίνουν στόν πασᾶ, μέ τή σημείωσι, ὅτι εἶνε ἀμετάπειστη ἡ ἀπόφασίς του νά ζήση καί νά πεθάνη χριστιανός. Ὁ πασᾶς διέταξε νά ριχτῆ στή φυλακή κι ἐκεῖ νά τόν ραβδίζουν συνεχῶς μέχρι νά πεθάνη. Οἱ τύραννοι Τοῦρκοι δέν θελαν νά τόν σφάξουν καί νά χυθῆ αἷμα, γιατί καί τά χώματα θά τἄπαιρναν οἱ χριστιανοί καί θά τά τιμοῦσαν. Ἔτσι βασανιζόμενος τρεῖς μέρες μέ φρικτά βασανιστήρια πού ἐξάρθρωσαν τίς κλειδώσεις του, ἀφοῦ ἔκανε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ καί εἶπε «Κύριε, εἰς χείρας σου παραθήσομαι τό πνεῦμα», ὁ μάρτυρας παρέδωσε τήν ἁγία του ψυχή στά χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἡ φυλακή γέμισε ἀπό εὐωδία. Οἱ Τοῦρκοι τόσο μῖσος εἶχαν ἐναντίον του, ὥστε δέν παρέδωσαν τό λείψανο τοῦ ἁγίου, ἀλλά τό ἐξαφάνισαν μέσα σ’ ἕνα ξεροπήγαδο.

Ἀγαπητοί μου! Ὑπάρχουν σήμερα στήν πατρίδα μας χιλιάδες οἰκογένειες πού ζοῦν ἀπό τή γουναρική τέχνη. Ἰδίως ἡ ακριτική μας Καστοριά εἶνε πόλις τῶν γουναράδων. Ἄς ἔχουν λοιπόν οἱ καλοί αὐτοί ἐπαγγελματίες σάν παράδειγμα ἄξιο μιμήσεως γιά τήν πίστι καί τήν ἀγάπη πρός τό Χριστό τόν μάρτυρα Ζαχαρία. Ὅπως ἐκεῖνος πάνω ἀπ’ ὅλα ἔθεσε τήν πίστι στό Χριστό, ἔτσι κι αὐτοί πάνω ἀπ’ ὅλα τά ὑλικά συμφέροντα νά ἔχουν τήν πίστι τοῦ Χριστοῦ.