ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ
Mητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου
Οκτωβρίου- Νοεμβρίου 1958 Αρ. φυλ. 209-210

 

ΕΠΙ ΤΗ ΣΥΓΚΛΙΣΕΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ

«Ἰδοὺ δὴ τὶ καλὸν ἤ τὶ τερπνὸν ἀλλʼ ἤ τὸ

κατοικεῖν ἀδελφοὺς ἐπὶ τὸ αὐτό»

(Ψαλμ. 132, 1)

Ἐκκλησιαστικὰ

Γενικὸς κανὼν τῆς Ἐκκλησίας εἶνε: Οὐδεὶς ἐπίσκοπος ἐὰν μὴ πρότερον μοναχός. (Νικοδήμου Μίλας, Κανονικὸν Δίκαιον σελ. 438). Συνεπῶς ὅλοι οἱ Ἱεράρχαι μας προέρχονται ἐκ τῶν μοναχικῶν τάξεων. Κάποιαν ἡμέραν, τὴν κρισιμωτέραν ἡμέραν τῆς ζωῆς των, ὁ οὐρανὸς εἶδε θέαμα ὡραῖον˙ ἕκαστος ἐξ αὐτῶν νʼ ἀφήνη τὸν κόσμον καὶ τὰ ἐν τῶ κόσμω τερπνά, νὰ προσέρχεται εἰς ἱερὰν Μονήν, νὰ γονυπετῆ ἐνώπιον πνευματικοῦ πατρός, νὰ ἐκφράζη παρρησία τῶν πόθων ὅπως ζήση τὴν παρθενικὴν ζωήν, νʼ ἀποβάλλη τὴν κοσμικὴν ἐνδυμασίαν, νὰ λαμβάνη νέον ὄνομα, ὡς σύμβολον τῆς ἰδέας ὅτι δὲν ἀνήκει πλέον εἰς τὴν μικρὰν σαρκικὴν οἰκογένειαν, ἀλλʼ εἰς τὴν μεγάλην πνευματικὴν οἰκογένειαν, εἰς τὴν ἐν Χριστῶ ἀδελφότητα καὶ νὰ δίδη ἱερὰν ὑπόσχεσιν, τριπλῆν ὑπόσχεσιν, ὅτι θὰ ζήση μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του ἐν παρθενία, ὑπακοῆ καὶ ἀκτημοσύνη.

Ὁ μοναχὸς πρέπει νὰ εἶνε ἀκτήμων, καὶ ἐπίσκοπος γινόμενος δὲν πρέπει νὰ λησμονῆ τὴν ὑπόσχεσιν τῆς ἀκτημοσύνης. Καὶ ὄχι μόνον δὲν πρέπει νὰ λησμονῆ τὴν ἱερὰν ὑπόσχεσίν του, ἀλλʼ ὀφείλει νὰ γίνη καὶ εἰς τὴν ἀρετὴν αὐτὴν τὸ λαμπρὸν ὑπόδειγμα διʼ ὅλους τοὺς κληρικοὺς τῆς ἐπαρχίας του. Ἐπίσκοπος καὶ φιλάργυρος, ὅπως καὶ ἄλλοτε εἴπομεν, εἶνε δύο ἔννοιαι τελείως ἀσυμβίβαστοι. Καὶ ὅμως σήμερον κινδυνεύουν νὰ καταντήσουν ἔννοιαι συνώνυμοι… Ὁ ἐπίσκοπος ἐκδημῶν ἐκ τοῦ παρόντος κόσμου πρὸς τὴν αἰωνιότητα δὲν ἔχει νʼ ἀφήση θησαυροὺς ἐπιγείους πέριξ τῶν ὁποίων θὰ διαπληκτίζωνται ἐλεεινῶς καὶ τρισαθλίως οἱ κατὰ σάρκα συγγενεῖς ὡς ὅρνεα πέριξ τοῦ πτώματος. Καὶ πρέπει χάριν τῆς ἀληθείας νὰ εἴπομεν ὅτι παραδείγματα ἀκτημόνων ἐπισκόπων δὲν ἐξέλιπον καὶ ἐν ταῖς χαλεπαῖς ταύταις ἡμέραις, ἀλλὰ δυστυχῶς τὰ παραδείγματα ταῦτα εἶνε σπάνια, σπανιώτατα. Ὁ Ἑλληνικὸς λαὸς πρόχειρα ἔχει τὰ παραδείγματα ἀποθανόντων ἐπισκόπων, μητροπολιτῶν καὶ ἀρχιεπισκόπων, οἱ ὁποῖοι ἀφῆκαν εἰς τοὺς συγγενεῖς των τεράστια, μυθώδη ποσά. Κατʼ αὐτὸν τὸν τρόπον ἐφήρμοσαν τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου˙ «μὴ κτήσεσθε χρυσὸν μηδὲ ἄργυρον μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν» (Ματθ. 10, 9. πρβλ. Λουκ. 9, 3) καὶ ἐμιμήθησαν τὸ παράδειγμα τῶν Ἀποστόλων, τῶν ὁποίων ὁ κορυφαῖος, ὁ Παῦλος, κάμνων ἀπολογισμὸν τοῦ ἔργου του ἐν Ἐφέσω ἔλεγεν˙ «ἀργυρίου ἤ χρυσίου ἤ ἱματισμοῦ οὺδενὸς ἐπεθύμησα» (Πράξ. 20, 35).

Φεῦ! Ἐὰν ὑπετίθετο ὅτι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος σήμερον ἐπεσκέπτετο ἐκ νέου τὸ κλεινὸν ἄστυ, τὰς χριστιανικὰς (;) πλέον καὶ ὄχι εἰδωλολατρικὰς Ἀθήνας, δὲν γνωρίζει τις ποῖα θὰ ἦσαν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα θὰ ηὔφραινον τὴν καρδίαν του, ἀλλὰ ἕν πρέπει νὰ θεωρήσωμεν ὡς βέβαιον, ὅτι μεταξὺ ἐκείνων ποὺ θὰ ἐπροκάλουν τὴν ὀργήν του, τὸν παροξυσμὸν τοῦ πνεύματός του θὰ ἧτο καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι εἰς τὰς διαφόρους ὁδοὺς τῶν Ἀθηνῶν καὶ Πειραιῶς καὶ προαστείων οἱ χριστιανοὶ θὰ ἐπεδείκνυον εἰς τὸν Ἀπόστολον πολυτελέστατα μέγαρα καὶ θὰ ἔλεγον: Βλέπετε τὰ κτίρια αὐτά; Εἶνε ἀτομικαὶ ἰδιοκτησίαι τῶν ἀρχιερέων καὶ τῶν συγγενῶν αὐτῶν! Σεῖς διήλθετε τὴν ἀποστολικὴν ζωήν σας ἄστεγοι, πεινῶντες καὶ γυμνητεύοντες καὶ οἱ διάδοχοί σας εἰς ἰδιόκτητα μέγαρα καὶ ἐπαύλεις. Πῶς;…

Ἡ ὕπαρξις τοιούτων μεγάρων ποὺ ἀνηγέρθησαν ἐν μέσω τῆς Πρωτευούσης διὰ νὰ μένουν οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ ἀνεψιοὶ καὶ αἱ ἀνεψιαί των προκαλεῖ τὸν βαρὺν σκανδαλισμὸν τῶν συνειδήσεων.

Ἀλλʼ ἐκτὸς τοῦ ἀτόπου τούτου τῶν ἐπισκόπων ποὺ ὡς μοναχοὶ μὲν ὑπεσχέθησαν ἀκτημοσύνην, ὡς ἐπίσκοποι δὲ εὑρίσκονται τώρα μὲ πολυτελέστατα μέγαρα ἀξίας πολλῶν ἑκατομυρίων, συμβαίνει καὶ ἕτερον ἄτοπον. Ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι μένοντες συνεπεῖς εἰς τὴν ἱερὰν ὑπόσχεσιν τῆς ἀκτημοσύνης δὲν ἔχουν εἰς Ἀθήνας ἰδιόκτητα μέγαρα, ἐρχόμενοι διʼ ὑπηρεσιακὰς ἀνάγκας εἰς τὴν Πρωτεύουσαν ἀναγκάζονται νὰ παραμένουν εἰς ξενοδοχεῖα, ἀλλʼ ἡ παραμονὴ αὐτῶν εἰς τὰ σημερινὰ ξενοδοχεῖα δὲν συντελεῖ εἰς τὴν ἐξύψωσιν τοῦ κύρους καὶ τῆς ἀξιοπρεπείας τοῦ κληρικοῦ καὶ μάλιστα τοῦ ἐπισκόπου, ὑποχρεουμένου μετὰ πολλῆς δυσκολίας νὰ κινῆται ἐν αὐτοῖς. Πόσα σχόλια δὲν ἀκούονται ἐν τοῖς διαδρόμοις τῶν ξενοδοχεῖων ὑπὸ τῶν ὑπηρετῶν καὶ πελατῶν!

Πρὸς ἄρσιν τῶν ἀτόπων ποὺ προκαλοῦνται ἀφʼ ἑνὸς μὲν ἀπὸ τὴν ἀνέγερσιν ἰδιοκτήτων μεγάρων ἀρχιερέων, ἀφʼ ἑτέρου δὲ ἀπὸ τὴν ἐν κοσμικοῖς ξενοδοχείοις παραμονήν τῶν ὑπολοίπων ἀρχιερέων, ρίπτομεν τὴν ἰδέαν, τὴν ὁποίαν πρῶτον ἠκούσαμεν ἀπὸ τὰ χείλη σεβασμίου Ἱεράρχου μας: Νʼ ἀνεγερθῆ τὸ συντομώτερον ἕνας οἶκος ὅστις δὲν θʼ ἀνήκη εἰς τὴν ἰδιοκτησίαν οὐδενὸς ἐπισκόπου καὶ ἀρχιεπισκόπου, ἀλλʼ εἰς τὴν Ἐπίσημον Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, οἶκος ὅστις θὰ χρησιμεύη ὡς τόπος διαμονῆς ὅλων τῶν ἐν ἐνεργεία καὶ συντάξει ἐπισκόπων καὶ μητροπολιτῶν. Ὅσοι ἀρχιερεῖς τόσα καὶ δωμάτια, κελλία ἠριθμημένα εἰς τρόπον ὥστε ἕκαστος ἀρχιερεὺς θὰ ἔχη τὸ κελλίον του. Ἐν τῶ οἴκω τούτω τῆς ἀδελφότητος θὰ ὑπάρχη κοινὴ τράπεζα, Βιβλιοθήκη Πατερικῶν συγγραμάτων καὶ ναΐδριον διὰ τὴν κοινὴν προσευχήν. Ἀρχηγὸς τοῦ οἴκου, ἡγούμενος ἔστω ὁ ἀρχαιότερος κατὰ τὰ πρεσβεῖα τῆς χειροτονίας ἤ ἐὰν θέλητε κοινωνικότερον καὶ δημοκρατικώτερον, ὁ διὰ μυστικῆς ψηφοφορίας ὡς καταλληλότερος ἐκλεγόμενος. Διότι αὐστηρότης, πειθαρχία καὶ τάξις πρέπει νὰ βασιλεύη ἐν αὐτῶ. Καὶ ὁ οἶκος οὗτος θὰ γίνη ὑπόδειγμα μοναχικῆς ἀδελφότητος διὰ πᾶσαν ἄλλην παρομοίας φύσεως ἀδελφότητα κληρικῶν.

Εἰς τὸν οἶκον τοῦτον τῆς ἀδελφότητος θὰ εἶνε ὑποχρεωτικὴ ἡ παραμονὴ παντὸς μητροπολίτου ἔστω καὶ διὰ μίαν ἀκόμη ἡμέραν παραμένοντος εἰς Ἀθήνας. Ἀλλὰ τὰ ἰδιόκτητα μέγαρα τῶν μητροπολιτῶν τὶ θὰ γίνουν; Ἀπλούστατα: Νὰ τεθῆ εἰς ἐφαρμογὴν ὁ Μ΄ Κανὼν τῆς ἐν Καρθαγένη Συνόδου (Ἴδε Πηδάλιον ἐκδόσεως 1957 σελ. 484). Διὰ Β. Δ. ὡς παρὰ τοὺς Ἱ. Κανόνας κτηθέντα νὰ ἐκποιηθοῦν καὶ τὸ ποσὸ ποὺ θέλει συγκεντρωθῆ ἀπὸ τὴν ἐκποίησιν νὰ εἰσέλθη εἰς τὸν κορβανᾶν τῆς Ἐκκλησίας ἵνα διατεθῆ ὑπὲρ φιλανθρωπικῶν σκοπῶν. Ἀκόμη δὲ νὰ γίνη ἔρευνα ἵνα καὶ οἰκίαι καὶ μέγαρα τὰ ὁποῖά τινες τῶν ἀρχιερέων πανούργως μετεβίβασαν εἰς ἀνεψιοὺς καὶ ἀνεψιάς, περιέλθουν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν.

Ἐρωτῶμεν εὐλαβῶς: Εἶνε εἰς θέσιν ἡ Ἱεραρχία μας νὰ λάβη μίαν τοιαύτην ἀπόφασιν; Θὰ εἶνε ἀπόφασις ἐπαναστατική, θὰ ἐλέγαμεν ἡ ἡρωϊκοτέρα τῶν ἀποφάσεων αὐτῆς ἐὰν εἰς τὴν ἀπόφασιν συμπεριληφθῆ καὶ διάταξις, ἵνα πᾶν νόμιμον ἔσοδον προερχόμενον ἐκ τοῦ ἀρχιερατικοῦ ἀξιώματος κατατίθεται μέχρις ὀβολοῦ εἰς τὸ ταμεῖον τῆς ἀδελφότητος, ὄχι μὲ σκοπὸν ἵνα εἰς τὸ τέλος τοῦ μηνός, ὡς προέτεινεν εἰς τῶν ἀρχιερέων, διανέμεται ἐξ ἴσου μεταξὺ τῶν ἱεραρχῶν, ἀλλʼ ἵνα μετὰ τὴν ἀφαίρεσιν τῶν δαπανῶν διὰ μίαν λιτὴν συντήρησιν τῶν συγκελλιωτῶν ἐπισκόπων καὶ μητροπολιτῶν τὰ ὑπόλοιπα διατίθενται ὑπὲρ τῶν μυρίων ἀναγκῶν τοῦ πενομένου λαοῦ μας. Καὶ τότε θὰ ἴδωμεν πόσοι θὰ ὀρέγωνται ἐπισκοπῆς.