ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΣΥΝΕΧΗΣ

ΑΝΑΚΩΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΓΕΙΟ ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ

• (ΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΑΙ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΟΙ ΕΚΑΝΑΝ -ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ (ΛΟΥΚΑ ια, 24-25)- ΑΝΑΚΩΧΗ ΚΑΙ: «῞Οταν τὸ ἀκάθαρτον πνεῦμα ἐξέλθῃ ἀπὸ τοῦ ἀνθρώπου, διέρχεται δι᾿ ἀνύδρων τόπων ζητοῦν ἀνάπαυσιν, καὶ μὴ εὑρίσκον λέγει· ὑποστρέψω εἰς τὸν οἶκόν μου ὅθεν ἐξῆλθον· καὶ ἐλθὸν εὑρίσκει σεσαρωμένον καὶ κεκοσμημένον. τότε πορεύεται καὶ παραλαμβάνει ἑπτὰ ἕτερα πνεύματα πονηρότερα ἑαυτοῦ, καὶ εἰσελθόντα κατοικεῖ ἐκεῖ, καὶ γίνεται τὰ ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου χείρονα τῶν πρώτων» (ΔΕΝ ΕΞΗΓΗΤΑΙ ΑΛΛΙΩΣ Η ΑΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ).

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ

TOY MHTΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ (Β΄)

Ὁ πνευματικὸς ἀγών, πρὸς ὑποταγὴν τῶν παθῶν καὶ κάθαρσιν τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου καὶ ἐκ τῶν ὡς ἐλαχίστων θεωρουμένων ἁμαρτημάτων, εἶνε ἀγὼν ἰσόβιος, τὸν ὁποῖον πρέπει ν᾿ ἀγωνίζεται πᾶς πιστὸς ἐπιθυμῶν τὴν σωτηρίαν του. Καθὼς ἐκήρυττεν ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, οὐδέποτε ἔχομεν ἐκκεχυρίαν τοῦ πολέμου τούτου, οὐδέποτε ἔχομεν ἀνακωχὴν κατὰ τὸν παρόντα βίον, ἀλλὰ «διηνεκὴς ὁ ἀγὼν, ἵνα καὶ λαμπρὸς στέφανος γένηται. Διὰ τοῦτο ἀεὶ ἡμᾶς Παῦλος καθοπλίζει, ἐπειδὴ ἀεὶ πολέμου καιρός, ἐπειδὴ ἀεὶ γρηγορεῖ ἐχθρός» (Ἑ.Π. Μ 60,677). Ἄνευ τοῦ ἀγῶνος πρὸς ἀγιασμόν, «οὐδείς ὄψεται τὸν Κύριον» (Ἑβρ. 12, 14). Ὁ ἀγὼν οὗτος εἶνε ὁ ἀναγκαιότερος, ἀλλὰ καὶ ὁ εὐγενέστερος καὶ ὑψηλότερος ὅλων τῶν ἀγώνων. Εἶνε ἀγὼν θεώσεως.

Ὁ Χριστιανός, ὅστις πολεμεῖ καὶ νικᾷ καὶ συνεχῶς προοδεύει εἰς τὴν περιοχὴν τοῦ ἁγιασμοῦ, ἐνδομύχως αἰσθάνεται χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν, οἵαν δὲν ᾐσθάνθη καὶ ὁ μεγαλύτερος ἐκ τῶν δορυκτητόρων τοῦ κόσμου, νικῶν καὶ ὑποτάσσων ὑπὸ τὸ σκῆπτρον αὐτοῦ ἔθνη καὶ αὐτοκρατορίας τοῦ κόσμου τούτου. Διὰ τῆς χαρᾶς, ἡ ὁποία συνοδεύει τοὺς νικηφόρους ἀγῶνας, ἀπὸ τοῦ νῦν ὁ πιστὸς προγεύεται τῆς ἀνεκφράστου ἐκείνης εὐφροσύνης ἣν ἐκ περισσοῦ θὰ ἀπολαύσουν οἱ νικηταὶ ἐν τῇ μελλούσῃ ζωῇ καὶ βασιλείᾳ· «Τῷ νικῶντι δώσω αὐτῷ φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ὅ ἐστιν ἐν τῷ παραδείσῳ τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀπ. 2,7). Ἀλλ᾿ ὁ πιστὸς δὲν περιορίζεται μόνον εἰς τὴν νίκην, τὴν ὁποίαν κερδίζει πολεμῶν τὰ ἑαυτοῦ πάθη καὶ προαγόμενος εἰς τὴν σφαῖραν τοῦ ἁγιασμοῦ. Λυτρωθεὶς διὰ τοῦ τιμίου αἵματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπολαύων ἐν ἑαυτῷ τῶν πνευματικῶν εὐλογιῶν τῆς ἐν Χριστῷ νίκης, ῥίπτει βλέμμα καὶ εἰς τὸν πέριξ αὐτοῦ κόσμον καὶ βλέπει αὐτὸν ἀλύτρωτον ἠθικῶς καὶ πνευματικῶς, δεδεμένον δι᾿ ἁλύσεων, τὰς ὁποίας χαλκεύουν τὰ πάθη, στενάζοντα καὶ προσπαθοῦντα διὰ διαφόρων μέσων ν᾿ ἀπαλλαγῇ τῶν συνεχόντων αὐτὸν κακῶν. Διὰ τοῦτο ὁ πιστός, ὅστις ἐξ ἰδίας πείρας ἐγνώρισε τὸ μέσον τῆς λυτρώσεως, αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ μεταφέρῃ τὸ μήνυμα τοῦ Λυτρωτοῦ, εἰ δυνατὸν εἰς ὅλον τὸν κόσμον, κηρύττων ὅ,τι ἐν φλογερᾷ καρδίᾳ ἐκήρυττεν ὁ ἀπόστολος Πέτρος· «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ͺὧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς» (Πράξ. 4,12).
Οὕτως ὁ πιστὸς ἀποδύεται εἰς νέον ἀγῶνα, τὸν ὁποῖον ἐπιβάλλει ἡ πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη. Ἀλλ᾿ ὁ ἀγὼν οὗτος, ὅστις ἀποβλέπει εἰς τὴν διάδοσιν καὶ ἐπικράτησιν τῶν εὐαγγελικῶν ἀρχῶν εἰς τὸν κόσμον, ἀπαιτεῖ νέους κόπους καὶ μόχθους μέχρις αἵματος. Διότι ὁ κόσμος ἔχει τὰ εδωλά του, τοὺς ἰδικούς του θεοὺς καὶ δὲν ἀπαρνεῖται εὐκόλως τὸν τρόπον τῆς ζωῆς, εἰς τὸν ὁποῖον ἔχει συνηθίσει, καὶ τὰς πεπλανημένας ἰδέας, αἱ ὁποῖαι ἔχουν ῥίψει ῥίζας βαθυτάτας εἰς τὴν ὕπαρξίν του. Ὁ πιστὸς ἐκ τῆς ἐπόψεως ταύτης εἶνε ὁ μεγαλύτερος ἀγωνιστὴς ἢ μᾶλλον ἐπαναστάτης, ὅστις ἔρχεται νὰ συντρίψῃ τὰ εδωλα τοῦ κόσμου καὶ νὰ ἐκριζώσῃ κακίας καὶ πεπλανημένας ἰδέας αἰώνων ὁλοκλήρων. Διὰ τῆς κηρύξεως τῆς ἀληθείας ἐπέρχεται ἀναστάτωσις, «σχίσμα» ἐν τῷ λαῷ (Ἰωάν. 7,43· 9,16· 10,19), διαίρεσις μεταξὺ φίλων καὶ ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας. Προκαλεῖται ἀντίδρασις τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων, ἡ ὁποία ἀρχίζει μὲ ἕνα εἰρωνικὸν μειδίαμα κατὰ τοῦ πιστοῦ καὶ φθάνει μέχρις ἐγκλημάτων, φόνων, δι᾿ ὧν ὁ ἐν ἀποστασίᾳ κόσμος ζητεῖ νὰ καταπνίξῃ τὴν φωνὴν τῆς ἀληθείας καὶ νὰ ἐξοντώσῃ τοὺς κήρυκας αὐτῆς. Διὸ καὶ τὸ κήρυγμα τοῦ εὐαγγελίου, κατὰ τὸν ἱερὸν Χρυσόστομον, «δεῖται ἀνδρῶν γενναίων, φερεπόνων καὶ ἑτοίμων πρὸς θάνατον». Ὁποῖοι ἀγῶνες ἐχρειάσθησαν διὰ τὴν διάδοσιν τοῦ εὐαγγελίου εἰς τὰ πέρατα τοῦ κόσμου!
Ἀλλ᾿ ἐκτὸς τῆς ἀπιστίας, ἥτις πρέπει νὰ ὑπερνικηθῇ διὰ τῶν ἀγώνων τῶν κηρύκων τοῦ εὐαγγελίου, ὑπάρχει καὶ ἡ ἐκ τῆς ὀρθῆς πίστεως ἐκτροπὴ μελῶν τινων τῆς Ἐκκλησίας, ὑπάρχουν αἱ πεπλανημέναι ἰδέαι, τὰ ἐσφαλμένα δόγματα. Ὑπάρχουν αἱ αἱρέσεις. Τί, θ᾿ ἀφήσωμεν αὐτὰς ἀπολεμήτους, διὰ νὰ διαχύσουν τὸν ἰὸν τῆς πλάνης εἰς τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας; Ὄχι. Ἡ φλογερὰ ἀγάπη πρὸς τὴν ἀλήθειαν κινεῖ τοὺς πιστοὺς εἰς μάχας καὶ πόλεμον κατὰ τῶν αἱρέσεων. Μάχας ὅμως καὶ πολέμους, οἱ ὁποῖοι δὲν διεξάγονται μὲ ὑλικὰ ὅπλα, μὲ μέσα βίας καὶ καταναγκασμοῦ, μὲ πυρὰς καὶ ἱεροεξεταστήρια, δι᾿ ὧν ἐν τῇ Δύσει ἐξωντώνοντο οἱ αἱρετικοὶ κατὰ τὸν Μεσαίωνα, ἀλλὰ διεξάγονται μὲ τὴν μάχαιραν τοῦ λόγου, ὅστις ἐξελέγχει τὴν πλάνην καὶ παρουσιάζει τὴν ἀλήθειαν ἀκατάβλητον ἀπέναντι τοῦ ψεύδους. Ἐνθυμηθῶμεν ἐδῶ τοὺς ἀγῶνας τοῦ Μ. Ἀθανασίου, ὅστις ἐπὶ ἥμισυ αἰῶνος ἠγωνίζετο ἵνα μὴ ἓν ἰῶτα προστεθῇ εἰς τὸ Σύμβολον τῆς πίστεως καὶ ἀλλοιωθῇ ἡ πίστις. Ἐνθυμηθῶμεν Φωτίους, Κηρουλαρίους, Βρυεννίους, Μάρκους Εὐγενικοὺς καὶ ἀμέτρητον σειρὰν ἡρώων, οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν ὑπὲρ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως. Ἐνθυμηθῶμεν τοὺς νεομάρτυρας, οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν καὶ ἔπεσαν ἀγωνιζόμενοι κατὰ τῆς πλάνης τοῦ ψευδοπροφήτου Μωάμεθ.
Ἐκτὸς ὅμως τῶν αἱρέσεων καὶ τῶν ψευδῶν φιλοσοφικῶν ἰδεῶν, τὴν ἀνθρωπίνην κοινωνίαν λυμαίνεται καὶ ἡ ἐκ τοῦ ἠθικοῦ νόμου ἐκτροπή, ἡ χαλάρωσις τῶν ἠθικῶν δεσμῶν, ἡ διαφθορὰ τῶν ἠθῶν, ἡ ἐπικράτησις κακιῶν καὶ ἐλαττωμάτων ποὺ προσλαμβάνουν εἰς ὡρισμένας ἐποχὰς μορφὴν ἐπιδημίας, ὡς εἶνε ὁ ἀλκοολισμός, ἡ χαρτοπαιξία, ἡ περὶ τὰ ἀφροδίσια ἀκολασία, ἡ ἀκάθεκτος πρὸς τὰ αἰσχρὰ θεάματα ῥοπὴ κ.λπ.. Καὶ ἐναντίον αὐτῶν τῶν κοινωνικῶν πληγῶν ὀφείλουν ν᾿ ἀγωνίζωνται οἱ πιστοί. Ἡ δὲ πρὸς τὸν Χριστὸν ἀκράδαντος πίστις καὶ ἡ πρὸς τὸν πλησίον φλογερὰ ἀγάπη, ποὺ δὲν δύνανται νὰ βλέπουν ἀπαθῶς τὴν ἠθικὴν κατερείπωσιν τῆς κοινωνίας, θὰ ἐμπνέουν τοὺς ἀγωνιζομένους πιστοὺς διὰ νὰ ἐφευρίσκουν ἑκάστοτε τρόπους πρὸς καταπολέμησιν τῶν κοινωνικῶν πληγῶν.
Τέλος ἐν τῷ κόσμῳ τῆς ἀνομίας ὑπάρχει καὶ βασιλεύει ἡ ἀδικία. Ἰσχυροὶ ἐν πλούτῳ καὶ ποικίλῃ δυνάμει πιέζουν τοὺς ἀδυνάτους. Δάκρυα ῥέουν ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἀδικουμένων. Στεναγμοὶ ἀκούονται παντοῦ. Ἡ κοινωνικὴ ἀδικία, ἀδηφάγον θηρίον, διὰ τῶν σκληρῶν αὐτῆς ὀδόντων καταβροχθίζει τοὺς πτωχοὺς καὶ ἀδυνάτους. Ἡ ἀνομία ὑψώνει θρασεῖαν τὴν κεφαλήν. Οἱ πολλοὶ ἐκ δειλίας καὶ ἰδιοτελείας ἀποφεύγουν τὴν μετ᾿ αὐτῶν σύγκρουσιν. Ἀλλ᾿ ὁ πιστὸς θὰ σιωπήσῃ; Ὄχι. Θ᾿ ἀγωνισθῇ, ὅση αὐτῷ δύναμις, κατὰ τῆς κοινωνικῆς ἀδικίας καὶ ἀνομίας, θὰ διαμαρτυρηθῇ, θὰ ἐπαναλάβῃ εἰς μυρίας περιπτώσεις τὸ τοῦ Ἠσαΐου «Δικαιοσύνην μάθετε, οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς» (Ἠσ. 26,9), καὶ τὸ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου «Οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου» (Μᾶρκ. 6,18). Καὶ ἐπειδὴ εἰς ἐποχὰς παρακμῆς ἡ διαφθορὰ καὶ ἡ ἀδικία διεισδύουν καὶ μέχρι τοῦ θυσιαστηρίου τῆς Ἐκκλησίας, ὁ πιστὸς δὲν θὰ μείνῃ ἀπαθὴς πρὸ τῆς καταπτώσεως τῆς Ἐκκλησίας του, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν τομέα αὐτὸν θ᾿ ἀγωνισθῇ αρων τὴν μακαρίαν φωνὴν τοῦ Παύλου «Εͺτις οὐ φιλεῖ τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, ἤτω ἀνάθεμα. μαρὰν ἀθᾶ» (Α΄ Κορ. 16,22). Τὸ ὅραμα μιᾶς κοινωνίας, ἐν τῇ ὁποίᾳ ὁ Χριστὸς θὰ βασιλεύῃ ἐν παντί, εἶνε πάντοτε ἐνώπιον τοῦ πιστοῦ, ἐμπνέει καὶ ἠλεκτρίζει καὶ ἀναδεικνύει τοῦτον ἀκατανίκητον καὶ ἀκαταμάχητον ἀγωνιστήν, θεωροῦντα ἑαυτὸν μακάριον, ἐὰν ἔνεκεν δικαιοσύνης καὶ ἀληθείας διωχθῇ καὶ μαρτυρήσῃ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ. Ὁ πιστὸς δὲν ἡσυχάζει, ἕως ὅτου δῃ καὶ τὸ τελευταῖον φρούριον τῆς πλάνης καὶ τῆς ἁμαρτίας νὰ καταρρέῃ καὶ ἐπὶ παντὸς ὀχυρώματος τοῦ σατανᾶ νὰ ὑψώνεται νικηφόρος ἡ ἔνδοξος σημαία τοῦ σταυροῦ.
Διὰ τῶν ἀνωτέρω ἐδώκαμεν μίαν γενικὴν εἰκόνα τοῦ μετώπου, εἰς τὸ ὁποῖον καλεῖται ν᾿ ἀγωνισθῇ ὁ πιστὸς τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως. Ἤδη δὲ γεννᾶται τὸ ἐρώτημα· Γίνεται σήμερον ἀγὼν εἰς ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καὶ δραστηριότητος; Ἡ Ἐκκλησία ἀγωνίζεται σήμερον ὅσον πρέπει; Ἐὰν ῥίψωμεν τὸ βλέμμα εἰς τὴν κοινωνίαν, θὰ δωμεν, ὅτι ὑπάρχουν Χριστιανοὶ οἱ ὁποῖοι καταβάλλουν προσπαθείας, ἀγωνίζονται δυνάμεθα νὰ επωμεν διὰ τὸν ἁγιασμόν των· ἀλλὰ Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται διὰ τὴν ἐπικράτησιν τοῦ εὐαγγελίου εἰς ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς κοινωνικῆς, ἐθνικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς, πόσοι ὑπάρχουν; Σπάνιον ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν τὸ φαινόμενον χριστιανοῦ ἀγωνιστοῦ, μὲ ὅλον τὸ πλάτος καὶ τὸ βάθος τοῦ νοήματος τὸ ὁποῖον περικλείει ἡ λέξις. Ἐλλείπει ἡ πνοή, ἐλλείπει ἡ ἀγωνιστικὴ διάθεσις, ἐλλείπει ἡ ὁρμὴ καὶ ὁ ἅγιος ἐνθουσιασμὸς πρὸς καθαίρεσιν τῶν πυργωμάτων τῆς ἀπιστίας καὶ τῆς ἁμαρτίας. Δυστυχῶς εἰς τὴν ἔλλειψιν τῆς ἀγωνιστικότητος συνετέλεσε καὶ ἐσφαλμένη, θρησκευτικὴ ἀγωγὴ ἐν Ἑλλάδι, ἡ ὁποία περιώρισε τὴν θρησκευτικὴν ζωὴν εἰς μονὴν τὴν ἐποικοδομητικὴν ἐργασίαν, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ κάνῃ ἐπὶ τοῦ ἑαυτοῦ του ὁ πιστός. Οὕτως εἰς πᾶσαν προτροπήν, ἵνα οἱ πιστοὶ ἀναλάβουν ἀγῶνα γενικωτέρας μορφῆς, ἀκούει τις τὸ ψυχρὸν τοῦτο ῥῆμα· «Ἡμεῖς τὴν ψυχήν μας νὰ κοιτάξωμεν· τί κάνουν οἱ ἄλλοι δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει». Ἀλλ᾿ εἰς τοὺς τὰ τοιαῦτα λέγοντας ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀπαντᾷ· «Μή μοι ἐκεῖνο τὸ ῥῆμα λέγε, τὸ πολλῆς γέμον ἀναλγησίας· Τί δέ μοι μέλει; τὰ ἐμαυτοῦ μεριμνῶ. Τότε γὰρ μάλιστα μεριμνήσεις τὰ σά, ὅταν τὰ σὰ ζητῇς ἐν τῷ τοῦ πλησίον συμφέροντι. Διὸ καὶ ὁ Παῦλος ἔλεγεν· “Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου” (Α΄ Κορ. 10,24) » (Ἑ.Π. Μἂὼὃὸ 55,254).
Ὀρθῶς ἐγράφη, ὅτι ἐὰν σήμερον οἱ Χριστιανοὶ δὲν ἀγωνίζωνται, ὅπως ἡγωνίζοντο οἱ Χριστιανοὶ τῶν πρώτων αἰώνων, τοῦτο ὀφείλεται εἰς ἔλλειψιν ζώσης πίστεως. Ἐὰν αὕτη ὑπῆρχεν ἐν οἵῳ βαθμῷ ὑπῆρχε τότε, ὁ κόσμος θὰ ἔμενεν ἔκθαμβος πρὸ τῶν θαυμαστῶν ἀποτελεσμάτων αὐτῆς ἐν τῇ συγχρόνῳ ζωῇ, ἥτις θὰ ὑφίστατο βαθεῖαν τὴν ἐπίδρασιν τοῦ χριστιανικοῦ πνεύματος εἰς ὅλας τὰς ἐκφάνσεις αὐτῆς. Δυστυχῶς χλιαρότης ἐπικίνδυνος βασιλεύει εἰς τὰς τάξεις τῆς χριστιανικῆς παρατάξεως. Οἱ Χριστιανοὶ ὑπεστείλαμεν τὰς σημαίας μας ἐνώπιον τοῦ κόσμου· δὲν ἀγωνιζόμεθα ὅπου πρέπει, ὅπως πρέπει καὶ ὅσον πρέπει. Ἂς ἀναλογισθῶμεν, τίνος εμεθα στρατιῶται, ὑπὸ ποίαν σημαίαν στρατευόμεθα, ποῖον νέφος μαρτύρων τῆς πίστεως περιστοιχίζει ἡμᾶς, καὶ ὑπὲρ ποίων ἀρχῶν καὶ αἰωνίων συμφερόντων διεξάγεται ὁ χριστιανικὸς ἀγών. Ἐὰν δὲν εμεθα λιποτάκται ἢ προδόται, ἀλλὰ μέλη τῆς ἐν τῷ κόσμῳ στρατευομένης Ἐκκλησίας, ἂς «ἀναλάβωμεν τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ» (Ἐφ. 6,13) καὶ ἂς ἀνανεώσωμεν τὰς νίκας καὶ τοὺς θριάμβους τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας. Ἐν τοιούτῳ εὐγενεῖ ἀγῶνι Κύριος προπορεύσεται μεθ᾿ ἡμῶν καὶ συνεκπολεμήσει ἡμῖν καὶ δώσει τὴν νίκην καὶ τοὺς ἀμαραντίνους στεφάνους εἰς τοὺς ἐνδόξους ἀγωνιστὰς τῆς στρατιᾶς του.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

«Χριστιανικὴ Σπίθα», φ. 619/Ἰούν. 2004, σ. 1