«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ»τοῦ 1961, φυλ. 237 (Ἀπόσπασμα)
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου

ΕΘΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ

«…Θλιβερὰ εἶνε τὰ συμπεράσματα ἐκ τοῦ πίνακος τοῦ ἐμφαίνοντος τὸν πληθυσμὸν τῆς Ἑλληνικῆς Πρωτευούσης; Ἀλλʼ ἀκόμη θλιβερώτερα εἶνε τὰ ἐκ τοῦ ἄλλου πίνακος, τοῦ ἐμφαίνοντος τὸν πληθυσμὸν τῆς ὅλης χώρας, συμπεράσματα. Εἴμεθα, ὡς εἴδομεν, 8.357.526. Ἐὰν φυσιολογικῶς ἔβαινεν ἡ αὔξησις τοῦ πληθυσμοῦ, θὰ εἴχομεν φθάσει τὰ 10.000.000. Ἡ αὔξησις τοῦ πληθυσμοῦ μας ἐν συγκρίσει πρὸς τὴν αὔξησιν τῶν πληθυσμῶν γειτονικῶν, ὡς καὶ ἄλλων ἐθνῶν τῆς ὑφηλίου, εἶνε ἡ μικροτέρα. Ὡς ἐγράφη εἰς καθημερινὴν ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν, ἐνῶ ὁ μέσος ὅρος ἐτησίας αὐξήσεως τοῦ πληθυσμοῦ εἰς ὅλον τὸν κόσμον εἶνε 1,5 – 2%, ἡ ἐτησία αὔξησις τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ ἀνέρχεται εἰς 0,91%. Καὶ ἐνῶ αὐξάνουν οἱ γάμοι, ἐλαττώνονται οἱ γεννήσεις. Περίεργον, θὰ εἴπητε. Νὰ αὐξάνωνται οἱ γάμοι καὶ νᾶ έλαττώνονται αἱ γεννήσεις; Τὸ φυσιολογικὸν θὰ ἦτο σὺν τῆ αὐξήσει τῶν γάμων νὰ παρετηρεῖτο καὶ αὔξησις γεννήσεων! Τὶ συμβαίνει λοιπόν; Ἐὰν κάμητε μίαν ἔρευναν εἰς τὰς ἀριστοκρατικὰς συνοικίας τῆς Πρωτευούσης, θὰ ἴδητε ὅτι τὰ παιδιὰ ἔχουν περιορισθῆ εἰς 1-2. Τὸ τρίτον εἶνε σπάνιον. Καὶ νὰ σκέπτεταί τις, ὅτι αἱ οἰκογένειαι αὐταὶ λόγω τοῦ πλούτου των θὰ ἠδύναντο νὰ θρέψουν πλῆθος παιδιῶν! Καὶ ἡ σατανικὴ αὐτὴ μόδα, ἡ ὁποία ἤρχισεν ἀπὸ τὰ ἀριστοκρατικὰ σπίτια, ἔχει μεταδοθῆ εἰς ὅλην τὴν Ἑλλάδα. Δὲν ὑπάρχει συνοικισμός, εἰς τὸν ὁποῖον διὰ ποικίλων μέσων νὰ μὴ παρεμποδίζεται ἡ γέννησις παιδιῶν. Ὅταν ὡς ἱεροκήρυξ ὑπηρέτουν εἰς ἐπαρχιακὴν πόλιν ἔχουσαν πληθυσμὸν 4.000 περίπου κατοίκων, ἐκ τοῦ μητρῶου τῆς κοινότητος διεπίστωσα, ὅτι αἱ γεννήσεις ἐνῶ τὸ 1931 ἦσαν 120, κατὰ τὸ ἔτος 1950 εἶχον κατέλθει εἰς 45. Ἰατρὸς δὲ ἄπιστος ἐκαυχᾶτο ὅτι εὐηργέτει τὴν πόλιν διὰ τῶν ἀθρόων ἐκουσίων ἐκτρώσεων πλουσίων καὶ πτωχῶν μητέρων, αἱ ὁποῖαι προσέτρεχον εἰς τὸ ἰατρεῖον – γράφε σφαγεῖον. Πόσα τοιαῦτα ἰατρεῖα – σφαγεῖα λειτουργοῦν εἰς ὅλην τὴν Πατρίδαν μας! (Ἴδε ἡμέτερον βιβλίον «Ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός», Βόλος 1950 σελ. 59). Τὸ δὲ φρικιαστικώτερον, εἰς τὰ ὑπόγεια τούτου ἐντὸς φιαλῶν οἰνοπνεύματος ἐφυλάσσοντο τὰ ἔμβρυα ὡς σπουδαῖα ἐπιστημονικὰ εὑρήματα. Ἀπὸ τοῦ ἄμβωνος ἤνοιξα σφοδρὸν πόλεμον, διεμαρτυρήθην μὲ ὅλην τὴν δύναμιν τῆς ψυχῆς μου, μέγας σάλος ἠγέρθη ἐν τῆ πόλει καὶ ἐν τῆ ἐπαρχία, καὶ τὸ τέλος: μετάθεσις τοῦ ἱεροκήρυκος, λύπη τοῦ λαοῦ καὶ χαρὰ καὶ θρίαμβος τῶν δαιμόνων.
Ἡ ἐλάττωσις τῶν γεννήσεων εἶνε αἰσθητή, ἰδίως εἰς τὰ χωρία. Δημοτικὰ σχολεῖα, τὰ ὁποῖα εἶχον ἄλλοτε 300 μαθητάς, τώρα λόγω τῆς ἀστυφιλίας καὶ πρὸ παντὸς τῆς ἀποφυγῆς τεκνογονίας δὲν συγκεντρώνουν οὐδὲ τὸ 1/4 τῆς δυνάμεώς των.

Τὰ θρανία κενά, οἱ μαθηταὶ τῆς Α΄ τάξεως, ὅσον τὰ ἔτη παρέρχονται, ὀλιγοστεύουν ἀπελπιστικῶς. Νομίζει τις ὅτι κατάρα αἰωρεῖται ὑπεράνω τοῦ χωρίου, ὅτι αἱ πηγαὶ τῆς ζωῆς ἐστείρευσαν καὶ ὅτι ὁ θάνατος ἑτοιμάζεται νὰ σαβανώση καὶ σχολεῖον καὶ οἰκείας καὶ τὸ πᾶν. Εἰς τοὺς δρόμους καὶ τὰς πλατείας δὲν βλέπει τις πλέον τὸ πλῆθος τῶν παιδιῶν, ποὺ ἔδιναν ζωὴν καὶ κίνησιν καὶ χαράν. Τώρα πλεονάζουν οἱ γέροντες. Ἀλλʼ ἀλλοίμονον εἰς τὰ ἔθνη ἐκεῖνα, εἰς τὰ ὁποῖα τὰ ἄτομα τῆς ὡρίμου καὶ γεροντικῆς ἡλικίας εἶνε περισσότερα τῶν παιδιῶ καὶ τῶν νέων. Τὰ ἔθνη αὐτὰ εἶνε καταδικασμένα νὰ σβήσουν ἐκ τοῦ πολιτικοῦ χάρτου. Ὁ ἱστορικὸς Πολύβιος ἀναλύων τὰ αἴτια τῆς καταπτώσεως τοῦ ἁρχαῖου Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἕν ἐξ αὐτῶν, τὸ σπουδαιότερον, εὑρίσκει τὴν ἀπαιδίαν (τὴν ἔλλειψιν παιδιῶν) καὶ τὴν ἐκ ταύτης προκύψασαν ὀλιγανθρωπίαν. Ἡ Ἑλλὰς ἠρημώθη καὶ κατεκτήθη ὑπὸ τῶν Ρωμαίων.
Γηροκομεῖον ἡ Ἑλλάς;
Γηροκομεῖον, λοιπόν, θὰ γίνη ἡ Ἑλλάς; Ἐνῶ εἰς ὅλας τὰς χώρας τοῦ κόσμου τὰ παιδιὰ ἡλικίας κάτω τῶν 5 ἐτῶν εἶνε περισσότερα τῶν προκεχωρημένης ἡλικίας ἀτόμων, εἰς τὴν Ἑλλάδα θὰ εἶνε ὀλιγώτερα; Χθὲς ἐξ Ἀμερικῆς ἐδημοσιεύετο ἡ εἴδησις, ὅτι ἐκεῖ μεγάλη χαρὰ ἠπλώθη εἰς τὸν λαὸν τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν, διότι ἡ στατιστικὴ ὑπηρεσία μετέδωκε τὴν πληροφορίαν, ὅτι τὸ ποσοστὸν τῶν νέων, ποὺ ἄλλοτε παρουσίαζε κάμψιν, τώρα αὐξάνεται συνεχῶς. Εἰς δὲ τὴν Ρωσσίαν, Κίναν, Ἰνδίας καὶ Ἰαπωνίαν τὸ ποσοστὸν αὐξάνεται ἀκόμη περισότερον. Ἐδῶ ἐλαττοῦται συνεχῶς. Καὶ ἄν μὲν ἡ Ἑλλὰς ἔχη ἀποφασίσει νὰ αὐτοκτονήση φυλετικῶς καὶ νὰ ἐξαφανισθῆ ἐκ τοῦ πολιτικοῦ χάρτου, τὸ θέμα ἄς μᾶς ἀφήση ἀδιαφόρους. Ἀλλʼ ἄν, καθὼς ὅλοι ἐπιθυμοῦμεν, ἡ Ἑλλὰς πρέπει νὰ ζήση καὶ νὰ συνεχίση τὴν ἱστορικὴν ἀποστολὴν ἐν μέσω τοῦ κόσμου, ἐὰν θέλωμεν ὁ νεώτερος ἐθνικὸς ὕμνος˙ «ἡ Ἑλλάδα ποτὲ δὲν πεθαίνει», νὰ μὴ παύση ποτὲ νὰ ἀκούεται, τότε τὸ θέμα τοῦτο, ὡς θέμα θεμελιακὸν τῆς ὑπάρξεως τοῦ Ἔθνους μας, πρέπει νὰ ἀπασχολήση ζωηρῶς τὴν σκέψιν ὅλων μας. Καὶ ἐρωτῶμεν˙ Πρὸς ἀποτροπὴν τῆς ἐθνικῆς αὐτοκτονίας τὶ πρέπει νὰ γίνη;
Ἐν πρώτοις ἡ κατὰ τῆς τεκνογονίας πολεμική, ἡ ὁποία πρὸ τριῶν καὶ πλέον δεκαετηρίδων ἤρχισεν εἰς τὸν τόπον μας τὰς πρώτας της ἀψιμαχίας, διὰ νὰ λάβη ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας τρομακτικὴν ἔκτασιν, τείνουσα νὰ κρημνίση ὅλας τὰς οἰκογενείας καὶ νὰ μὴ ἀφήση ἀμόλυντον μὲ τὰ ὀλέθρια διδάγματά της τὴν Ἑλληνίδα μητέρα, αὐτὴ ἡ πολεμικὴ πρέπει νὰ σταματήση. Ἡ γυναῖκα, ἡ ὁποία φέρει τέκνα εἰς τὴν ζωήν, προκαλεῖ συνήθως τὰς εἰρωνίας τῶν γνωρίμων της, αἱ ὁποῖαι ὑπὸ τοῦ ὕψους τῆς μοντέρνας σκέψεως τὴν βλέπουν ὡς ἕνα εἶδος κατώτερον, ποὺ δὲν ἔχει τὴν δύναμιν νὰ ἐπαναστατήση κατὰ τῆς σκλαβιᾶς τοῦ φύλου της, νὰ ἐλευθερωθῆ καὶ νὰ γίνη καὶ αὐτὴ ὡς ὁ ἄνδρας! Ἐλευθέρα ζωή, χωρὶς παιδιά, χωρὶς ὑποχρεώσεις, μὲ πάρτυ, ἐκδρομὰς καὶ ποικίλας διασκεδάσεις… Προτιμῶ, ἔλεγε μία τοιαύτη κυρία, ἕνα ὡραῖον αὐτοκίνητον ἀπὸ ἕνα παιδί. Ἰδοὺ τὰ νέα ἰδανικά των! Εἰς ὅλας τὰς οἰκογενειακὰς συναναστροφάς, λόγου γινομένου περὶ παιδιῶν, ὅλοι καὶ ὅλαι θὰ λάβουν μέρος καὶ θὰ ῥίψουν τὸ βέλος των κατὰ τοῦ παιδιοῦ. Καὶ ὑπάρχει τόσον ἰσχυρὸν ῥεῦμα κατὰ τῆς τεκνογονίας, ὥστε καὶ περιοδικά, ποὺ καυχῶνται ὅτι εἶνε ὄργανα τοῦ χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ εἰς τὸ ἐγγὺς παρελθὸν προσεπάθησαν νὰ εὕρουν ἐπιχειρήματα, ἵνα δικαιολογήσουν τὸ μέγα τοῦτο ἔγκλημα ἑνὸς κόσμου ἀποστατήσαντος ἀπὸ τὸν Θεόν, διὸ καὶ δικαίως ἠλέγχθησαν ἀπὸ τὸν βετερᾶνον τοῦ ἄμβωνος καὶ πνευματικὸν πατέρα Πατρῶν ἀρχιμ. Γερβάσιον Παρασκευόπουλον. Χθὲς ἀκόμη εἰς μίαν ἐκ τῶν μεγαλυτέρων αἰθουσῶν τῆς Πρωτευούσης συνεκεντρώθησαν «κύριοι ὅπως πρέπει», ἐπιστήμονες, σοφαὶ κεφαλαί, καὶ μὲ κάποιον ὑψηλὸν ξένον ποὺ μᾶς κάμνει τὴν τιμὴν νὰ μᾶς ἐπισκέπτεται, συνεζήτησαν τὸ θέμα καὶ ἐξέφεραν τὴν γνώμην, ὅτι ὁ ἔλεγχος τῶν γεννήσεων πρέπει νὰ λάβη παρʼ ἡμῖν ἐπιστημονικὸν πλλέον χαρακτῆρα, ὅπερ σημαίνει ὅτι τὰ παιδιὰ πρέπει νὰ γίνωνται κατὰ παραγγελίαν, ὡς νὰ πρόκειται περὶ παραγγελίας, τὴν ὁποίαν δίδει τις εἰς ἐργοστάσιον διὰ τὴν παραγωγὴν ὡρισμένου ἀριθμοῦ βιομηχανικῶν εἰδῶν. Τόσα παιδιὰ μᾶς χρειάζονται, τόσα θὰ μᾶς ἔρχωνται. Οὔτε ἕνα περισσότερον.
Εἰς τὸ βάθος τῆς σκέψεως τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν ὑπάρχει ἡ ὑλιστικὴ καὶ ευδαιμονιστικὴ ἀντίληψις περὶ τοῦ σκοποῦ τῆς ζωῆς, μιᾶς ζωῆς ἄνευ περιορισμῶν, ἄνευ ὑποχρεώσεων, ἄνευ σταυροῦ, καὶ ἄς φωνάξωμεν λέγοντες, ὅτι δὲν θέλουν νὰ δημιουργήσουν δυστυχισμένην γενεάν. Ἐρωτοῦν: 95.000 στόματα παιδιῶν ποὺ βλέπουν κατʼ ἔτος τὸ φῶς τοῦ ἥλιου, πῶς νὰ τραφοῦν; Ἀλλʼ ὤ τῆς ὑποκρισίας των! Μία ἔρευνα, ἡ ὁποία ἐγένετο πρὸ ἐτῶν, ἀπέδειξεν, ὅτι ὅσα ἐξοδεύει ἡ Ἑλλὰς εἰς ὅλως περιττὰς ἀνάγκας, εἰς ἀσωτείαν καὶ πραιπάλην (πολυτελῆ εἴδη, καλλυντικά, ποτά, χαρτοπαίγνια, θέατρα, κινηματογράφους, ἱπποδρόμια, κάπνισμα κ.τ.λ.), θὰ ἔφθανον νὰ συντηρήσουν διπλάσιον ἀριθμὸν παιδιῶν. Διότι εὶνε γεγονός, ὅτι ὅσον στοιχίζει εἰς τὸν ἄνθρωπον ἕνα πάθος του δὲν στοιχίζει ἡ διατροφὴ ἑνὸς παιδιοῦ.
Ἄς σταματήση λοιπὸν ἡ κατὰ τῆς τεκνογονίας αἰσχρὰ πολεμική. Ἀλλʼ ἐκ παραλλήλου ἄς ληφθοῦν καὶ τὰ ἑξῆς ριζικὰ μέτρα:
1. – Δικαία κατανομὴ τοῦ ἐθνικοῦ εἰσοδήματος. Ὑπὸ ἐπιστημόνων, οἱ ὁποῖοι ἀσχολοῦνται μὲ τὴν οἰκονομίαν, ἐγράφη ὅτι τὸ πλεῖστον τοῦ ἐθνικοῦ εἰσοδήματος, τῶν ἀγαθῶν, δηλαδή, ποὺ παράγει ἡ Ἑλλάς, τὰ 80/100 καρποῦται μία ἐλάχιστη μειοψηφία Ἑλλήνων, τὸ δὲ Ὑπόλοιπον 20/100 μένει διὰ τὴν συντήρησιν 8.000.000 ἀτόμων. Ἀληθεύουν τὰ γραφέντα; Ἐπʼ αὐτοῦ θὰ ἔπρεπε νὰ γίνη μία στατιστικὴ καὶ ἐκ τῶν συγκεκριμένων πλέον στοιχείων τῆς οἰκονομικῆς καταστάσεως τῶν κατοίκων τῆς χωρας μας νὰ ἐξαχθοῦν βέβαια συμπεράσματα καὶ ἀκολούθως νὰ ληφθοῦν τοιαῦτα μέτρα, ὥστε ἐν τῆ κατανομῆ τοῦ ἐθνικοῦ εἰσοδήματος νὰ ἐπικρατήση δικαιοσύνη καὶ ὄχι νὰ βασιλεύση εἰς τὸν τὀπον μας ἡ οἰκονομικὴ ὀλιγαρχία. Προκαλεῖ ἀφρίζοντα κύματα ὀργῆς καὶ ἀγανακτήσεως ἤ ἀφορήτως ἄνισος κατανομὴ τὼν ἀγαθῶν εἰς τὸν τόπον μας. Ὁ μὲν πτωχὸς οἰκογενειάρχης, ποὺ φέρει τὰ βάρη συντηρήσεως δεκαμελοῦς οἰκογενείας, νὰ μὴ ἔχη ἐτήσιον εἰσόδημα περισσότερον τῶν 10.000 δραχμῶν, ὁ δὲ πλουτοκράτης νὰ εἰσπράττη ἀκόπως ἐντὸς μιᾶς καὶ μόνον ἡμέρας δεκαπλάσιον καὶ εἰκοσαπλάσιον τοῦ ποσοῦ ἐκείνου, τὸ ὁποῖον μὲ ἱδρῶτα καὶ αἷμα εἰσπράττει ὁ πτωχὸς ἐργαζόμενος ὁλόκληρον ἔτος.
2. – Ἡ ἀνεργία, ἡ ὁποῖα κρατεῖ ἐν ἀδρανεία ἑκατοντάδας χιλιάδων ἐργατικῶν χείρων πρέπει νὰ κτυπηθῆ καὶ νὰ ἐξαλειφθῆ. Ἡμεῖς συμφωνοῦμεν μὲ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι φρονοῦν ὅτι τὸ πρόβλημα τῆς ἐν Ἑλλάδι ἀνεργίας δύναται νὰ λυθῆ καὶ ὅλοι οἱ νέοι μας νὰ εὕρουν παραγωγικὴν ἐργασίαν καὶ νὰ καταστοῦν ἱκανοὶ νʼ ἀναλάβουν τὸ βάρος συντηρήσεως ἰδίας οἰκογενείας. Ἡ Ἑλλάς, κατὰ τὴν γνώμην τῶν εἰδικῶν, ἐπιστημονικῶς καλλιεργουμένη, σπιθαμὴ πρὸς σπιθαμὴν καὶ ἐκμεταλλευομένη ὅλας τὰς πηγὰς τοῦ ἐπιγείου, ὑπογείου καὶ ἐναλίου πλούτου κατὰ τὸ σύστημα ἄλλων προηγμένων λαῶν δύναται νὰ διαθρέψη τριπλάσιον πλυθησμόν. Ἀλλʼ ὄντως, ὅπως εἶπέ τις, διὰ τὴν λύσιν τοῦ προβλήματος τούτου χρειάζεται φαντασία. Καὶ ἀγάπη καὶ πόνος διὰ τὸν τόπον μας, προσθέτομεν ἡμεῖς.
3. – Εἰδικὰ μέτρα προνοίας ὑπὲρ τῶν πολυτέκνων οἰκογενειῶν. Ὑπῆρχε τοιοῦτον ἄρθρον, τὸ 24ον ἄρθρον εἰς τὸ Σύνταγμα τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας 1927, ἀλλὰ κατὰ τὴν ἀναθεώρησιν τοῦ Συντἀγματος τὸ 1952 ἀπηλείφθη. Ἐννοεῖται ὅτι καὶ ὅταν ὑπῆρχεν, οὐδεμίαν ἐξ αὐτοῦ οὐσιαστικὴν βοήθειαν εἶδον αἱ πολύτεκναι οἰκογένειαι. Καὶ ὅμως πόσα θὰ ἠδύναντο νὰ γίνουν ὑπὲρ ἀνακουφίσεως τῶν πολυτέκων οἰκογενειῶν τῆς Ἑλλάδος. Εἶνε τρανὴ ἀπόδειξις σκληρότητος τῆς κοινωνίας νὰ βλέπη τὰ παιδιὰ τῶν πολυτέκνων νὰ ὑποσιτίζωνται, νὰ μὴ ἔχουν νʼ ἀγοράσουν ἕνα μολύβι καὶ ἕνα τετράδιον, νὰ μένουν ἀγράμματα, νʼ ἀπογοητεύωνται, νὰ μαραίνωνται καὶ νὰ χάνωνται. Νὰ χάνωνται οἱ πλέον ἀνεκτίμητοι θησαυροὶ τῆς Ἑλλάδος, διὰ νὰ ζοῦν καὶ νὰ εὐωχοῦνται οἱ ὑπάνθρωποι εἰς τὰ κτίρια, διὰ τὰ ὁποῖα ὁ Τουρισμὸς δαπανᾶ ἀμύθητα ποσά.
4. – Κατάργησις τῆς προικός. Περὶ αὐτῆς δὲν ἐγράψαμεν καὶ ἐκηρύξαμεν! Ἀλλὰ δυστυχῶς λαλοῦμεν εἰς ὦτα μὴ ἀκουόντων. Προχθὲς ἐξ Ἰνδιῶν ἔφθασε τηλεγραφικὴ εἴδησις, ὅτι εἰς τὴν Βουλὴν τῆς μεγάλης αὐτῆς χώρας, εἰσηγουμένου αὐτοῦ τοῦ φιλοσόφου Πρωθυπουργοῦ κ. Νεχροῦ, ἐψηφίσθη ἡ κατάργησις τῆς προικὸς καθʼ ἅπασαν τὴν χώραν. Εἴχε διαπιστωθῆ ὅτι καθʼ ἑκάστην ηὐτοκτόνουν νεάνιδες διʼ ἔλλειψιν προικός. Ἀλλὰ καὶ ἐν Ἑλλάδι πόσα δράματα δὲν ἔχομεν, φανερὰ τὰ ὀλιγώτερα, ἄγνωστα καὶ ἀπόκρυφα τὰ περισσότερα! Λόγω τῆς προικὸς ὁ οἰκογενειάρχης τρέμει μήπως κατὰ τὸν τοκετὸν τῆς γυναικὸς του τῶ ἀναγγελθῆ, ὅτι ἐγεννήθη «κοριτσάκι».
Ἡ κατάργησις τῆς προικὸς θʼ ἀπαλλάξη τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ ἕνα ἐφιάλτην, ποὺ πιέζει τὰς οἰκογενείας καὶ περιορίζει τὰς γεννήσεις. Ἄν ἡ ἀνεργία ἐμποδίζη τοὺς νέους νὰ συνάπτουν γάμον καὶ νὰ δημιουργοῦν οἰκογενείας, ἡ προίκα καταδικάζει εἰς μαρασμὸν καὶ ἀχρηστίαν χιλιάδας Ἑλληνίδων, αἱ ὁποῖαι εἶχον ὅλα τὰ προσόντα διὰ νὰ γίνουν λαμπραὶ μητέρες ὑγιεστάτων τέκνων».