«ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ» φ. 239, Ἰούλιος 1961 (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ)
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

ΠΟΙΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟ;

Εἶνε λυπηρὸν ὅτι ὁ Ἑλληνικὸς λαός, ὁ ὁποῖος ἀγαποῦσε τὸν ἐκκλησιασμόν, σήμερον ὅλο καὶ περισσότερον ἀπομακρύνεται ἐκ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλʼ ἀκόμη λυπηρότερον εἶνε, ὅτι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται εἰς τὰς σκοπιὰς διὰ νὰ παρακολουθοῦν ὅλας ἐν γένει τὰς κινήσεις τοῦ λαοῦ δὲν φαίνονται νὰ ἀνησυχοῦν. Διατὶ νʼ ἀνησυχοῦν οἱ ἄνθρωποι; Αὐτοὶ κατὰ διάφορον τρόπον βλέπουν τὴν κατάστασιν. Μισθὸν λαμβάνουν. Τυχηρὰ εἰσρέουν εἰς τὰ θυλάκιά των. Βαπτίσεις καὶ γάμοι τελοῦνται, ἄνθρωποι κηδεύονται, μνημόσυνα καὶ ἁγιασμοὶ γίνονται. Ὁ καταρράκτης τῶν τυχερῶν τῶν μεγάλων καὶ πλλουσίων ἐνοριῶν καὶ ἐπισκοπῶν ποὺ κατέχουν οἱ ἀξιωματοῦχοι τῆς Ἐκκλησίας ῤέει συνεχῶς. Ἐφʼ ὅσον αἱ ὑλικαὶ ἀπολαυαὶ εἶνε ἐξησφαλισμένοι, τὶ τοὺς ἐνδιαφέρει ἐὰν ἐκκλησιάζωνται ἤ ὄχι οἱ χριστιανοί. Ἐκκλησιαζόμενοι καὶ μὴ ὁπωσδήποτε θὰ «ἀρμεχθοῦν».
Ὑπὸ τοιοῦτον καθεστὼς ἀδιαφορίας τὶ καλὸν νὰ ἀναμένη τις; Τὸ ποσοστὸν τῶν μὴ ἐκκλησιαζομένων ἐν Ἑλλάδι θὰ αὐξάνη συνεχῶς καὶ θὰ ἔλθη ἡ ὤρα, καθʼ ἥν οἱ κώδωνες τῶν ναῶν θὰ κτυποῦν καὶ κανεὶς δὲν θὰ προσέρχεται εἰς τοὺς ναούς.
Τὸ θέμα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ θὰ ἔπρεπε νʼ ἀπασχολήση σοβαρῶς τὴν Ἱεραρχίαν μας. Αὕτη εἰς σειρὰν συνεδριάσεων θὰ ἔπρεπε νὰ ἐξετάση ποῖα εἶνε τὰ αἴτια, πῶς δηλαδὴ ἕνας λαός, ὁ θρησκευτικώτερος λαὸς τοῦ κόσμου, ἕνας λαὸς ποὺ ἄλλοτε ἐθεώρει συμφορὰν τὸ νὰ μὴ ἐκκλησιασθῆ τὴν Κυριακὴν καὶ προετίμα τὸ μαρτύριον ἤ τὸν ἀποκλεισμὸν ἐκ τῆς Ἐκκλησίας, πῶς ὁ λαὸς αὐτὸς σήμερον στρέφει τὰ νῶτα πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ ἀδιαφορεῖ; Εἰς ἑτερόδοξον Ἐκκλησίαν, εἰς τὴν ὁποίαν ποσοστὸν τῶν μὴ ἐκκλησιαζομένων δὲν εἶνε τόσον σοβαρόν, ὅσον παρʼ ἡμῖν, εἴδομεν ὅτι τὸ θέμα ἐξετάζεται προσεκτικῶς καὶ καταρτίζεται πρόγραμμα δράσεως πρὸς ἐπαναφορὰν τῶν ἀνθρώπων εἰς τὴν Ἐκκλησίαν.
Μὲ τὴν ἐλπίδα, ὅτι αἱ γραμμαί, αἱ ὁποῖαι χαράσσονται εἰς τὸ παρόν, θὰ δώσουν ἀφορμὴν πρὸς βαθυτέραν ἔρευναν τοῦ σοβαρωτάτου τούτου θέματος τῆς Ἐκκλησίας, προχωροῦμεν εἰς τὴν ἐξέτασιν τῶν αἰτίων.
Ὥστε τὸ 98% μένουν ἐκτὸς Ἐκκλησίας κατὰ τὰς Κυριακάς; Καὶ τὰ αἴτια; Ἐὰν θελήσωμεν νὰ ἐρευνήσωμεν τὰ αἴτια τῆς ἀπουσίας τῶν χριστιανῶν ἐκ τῶν ἱερῶν ναῶν, νὰ εὕρωμεν ὅτι τὰ αἴτια ταῦτα δύνανται νὰ διαιρεθοῦν εἰς αἴτια ἐξωτερικὰ καὶ ἐσωτερικά. Καὶ ἐξωτερικὰ μὲν ὀνομάζομεν ὅσα αἴτια εὑρίσκονται ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας, τὰς δυσμενεῖς, δηλαδή, συνθήκας καὶ τοὺς παράγοντας ἐκείνους τῆς συγχρόνου κοινωνικῆς ζωῆς ποὺ ἐπηρεάζουν τοὺς χριστιανοὺς διὰ νὰ μὴ ἐκκλησιάζωνται. Ἐσωτερικὰ δὲ ὅσα αἴτια εὑρίσκονται ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀπωθοῦν τοὺς χριστιανοὺς ἐκ τοῦ ἐκκλησιασμοῦ. Ἐσωτερικὰ δὲ καὶ ἐξωτερικὰ αἴτια συμμαχοῦν διὰ νʼ αὐξάνουν τὸ ποσοστὸν τῶν μὴ ἐκκλησιαζομένων.