Ἀπὸ βιβλίο Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου «ΣΥΝΟΔΙΚΑ»
Μέρος Α΄, Μέ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ – ΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ στὴν Ἱερά Σύνοδο, σελ. 37-41

5. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ – ΖΩΗΡΟΤΗΣ – ΦΩΣ

(Συνεδρία τῆς 4-10-1989)

ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ τῆς ἀναγνώσεως τῶν Παρακτικῶν τῶν ἀφορώντων εἰς τὰς ἐνεργείας τοῦ Μακαριωτάτου Προέδρου, τὰς γενομένας «Συνοδικῆ ἐξουσιοδοτήσει» κατὰ τὸν χρόνον τὴς μὴ λειτουργίας τοῦ Σώματος τῆς Διαρκοῦς Ἱ. Συνόδου, ἔχω νὰ παρατηρήσω τὰ ἐξῆς.
1. Ἐνῶ ἀναγινώσκονται τὰ ὡς ἄνω Πρακτικὰ τῆς ἐξουσιοδοτήσεως, δὲν ἀναγινώσκονται ὅμως καὶ τὰ πρακτικὰ τῆς τελευταίας συνεδρίας τῆς Ἱ. Συνόδου τοῦ προηγουμένου μηνός. Τοῦτο φρονῶ ὅτι δὲν εἶνε ὀρθὸν καὶ ἀντίκειται πρὸς τὰς ἀρχάς, αἱ ὁποῖαι πρέπει νὰ διέπουν τὸ Συνοδικόν μας σύστημα. Τὰ μέλη τῆς Ἱ. Συνόδου, τὰ ὁποῖα κατὰ τὴν τελευταίαν συνεδρίαν τοῦ προηγουμένου μηνὸς ὠμίλησαν ζωηρῶς καὶ διεφώνησαν καὶ ἦλθον εἰς ἀντίθεσιν πρὸς τὰς γνώμας ἄλλων μελῶν, πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ λάβουν γνῶσιν πῶς διετυπῶθησαν οἱ λόγοι των κατὰ τὰς συζητήσεις τῆς ὡς ἄνω συνεδρίας.
Καὶ πάλιν ἐπαναλαμβάνω τὸ καὶ ἄλλοτε λεχθεν ὑπʼ ἐμοῦ, ὅτι ὁ τρόπος τηρησεως τῶν Πρακτικῶν τῆς Ἱ. Συνόδου εἶνε πλέον ἀπηρχαιωμένος, καὶ θὰ ἔπρεπε πρὸ πολλοῦ, συμφώνως καὶ πρὸς τὴν πρόοδον τῆς τεχνολογίας, νὰ εἶχεν οὗτος ἀλλάξει καὶ νὰ τηρῶνται τὰ Πρακτικὰ καθʼ ὅν τρόπον τηροῦνται εἰς τὴν Βουλὴν ἤ εἰς ἄλλα σώματα, ὅπου μέχρι λεπτομερειῶν καταγράφεται πᾶσα συζήτησις, καὶ οὕτω τὸ κοινὸν δύναται νὰ σχηματίση πλήρη εἰκόνα καὶ νὰ διαμορφώση τὴν κρίσιν καὶ νὰ ἐξαγάγη τὰ συμπεράσματά του. Ἐὰν λοιπὸν εἰς τὰς συνεδριάσεις τῶν κοσμικῶν ὀργάνων ὑπάρχη διαφάνεια, πολὺ περισσότερον πρέπει νὰ συναντᾶται τοῦτο εἰς ἕνα ἀνώτερον ἐκκλησιαστικὸν σῶμα, ὡς εἶνε ἡ Διαρκὴς Ἱ. Σύνοδος.
2. Ἀλλʼ ἐκτὸς τοῦ ἀνωτέρω θέματος, τοῦ σχετιζομένου με τὴν τήρησιν τῶν Πρακτικῶν, ἔχω νὰ παρατηρήσω ὅτι καὶ τὰ ανακοινωθέντα τοῦ Γραφείου τύπου τῆς Ἱ. Συνόδου, τὰ προοριζόμενα διὰ τὸν ἡμερήσιον τύπον, χωλαίνουν σοβαρῶς. Διότι ταῦτα θὰ ἔπρεπε νὰ δίδουν μίαν σύντομον καὶ ζωηρὰν εἰκόνα τῶν συζητήσεων τῆς Ἱ. Συνόδου καὶ ὡς εὔηχοι σάλπιγγες νὰ ἀφυπνίζουν τὴν κοιμωμένην συνείδησιν τῶν πολλῶν ἐπὶ σοβαρῶν θεμάτων πίστεως καὶ ἠθικῆς, ἐκ τῆς ὀρθῆς λύσεως τῶν ὁποίων ἐξαρτῶνται ὕψιστα συμφέροντα. Ἀντιθέτως τὰ ἀνακοινωθέντα ταῦτα εἶνε συνήθως χλιαρὰ καὶ ὑποτονικά, ὁμοιάζουν δὲ μὲ ψυχρὰ ἰατρικὰ ἀνακοινωθέντα σοβαρῶς νοσοῦντων ἀνθρώπων. Ποῦ ἡ γλῶσσα τῆς ὡμῆς εἰλικρινείας; Ποῦ ἡ γλῶσσα τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας; Ποῦ – διὰ νὰ ὁμιλήσωμεν ἐπικαίρως – ἡ γλῶσσα τοῦ Μ. Ἀθανασίου λέγοντος˙ «Ἀδελφοί, παρρησίας ἔχομεν ἀνάγκην»; Ποῦ ἡ γλῶσσα τοῦ μεγάλου προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνον ὑπερημύνθη τῆς προσκυνήσεως τῆς ἀχράντου εἰκόνος τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ κατὰ τῶν εἰκονομάχων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ τοῦ ἠθικοῦ πεδίου ἐτόλμησε νὰ ἐλέγξη τὸν ἥρωα δημοσίου σκανδάλου, ὅστις ἧτο ὁ αὐτοκράτωρ τοῦ Βυζαντίου Κωνσταντῖνος ὁ ΣΤ΄.

Οὗτος ἐξεδίωξε τὴν νόμιμον σύζυγόν του, ἐνέκλεισεν αὐτὴν εἰς μοναστήριον καὶ ἐτέλεσε παράνομον γάμον μετά τινος ἄλλης ὀνόματι Θεοδότης, ἡ ὁποία, παρακαλῶ, ἦτο καὶ ἐξαδέλφη τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου. Ἀλλʼὁ μέγας οὗτος ἀνὴρ οὐδόλως ἐπηρεάσθη ἐκ τοῦ συγγενικοῦ τούτου δεσμοῦ. Ὡμίλει καὶ ἔγραφε μετὰ πάσης παρρησίας. Ἐφρόνει δὲ ὅτι πάντες οἱ κληρικοί, ἀλλʼ ἰδιαιτέρως οἱ ἐπίσκοποι, πρέπει νὰ ὁμιλοῦν καὶ νὰ γράφουν μετὰ σθένους ἐπὶ θεμάτων πίστεως καὶ ἠθικῆς, ἡ δὲ φωνή των νὰ εἶνε ὡς φωνὴ λέοντος, σείοντος τὴν ἔρημον κατὰ τὸ γραφικόν˙ «Λέων ἐρεύξεται, καὶ τίς οὐ φοβηθήσεται;» (Ἀμὼς γ΄ 8). Ἄλλωστε μὲ λέοντας δὲ παριστάνονται οἱ ἐπίσκοποι διὰ τῆς φιλοτεχνήσεως ἀναγλύφων λεόντων εἰς τὰ βάθρα τῶν δεσποτικῶν των θρόνων, συμβόλων δηλαδὴ τῆς ἡρωικῆς στάσεως, τὴν ὁποίαν πρέπει νὰ δεικνύουν εἰς τὴν ζωήν των; Λεόντειον φρόνημα πρέπει νὰ καλλιεργήσωμεν εἰς τὸν λαόν μας, λέγει ὁ ἱ. πατήρ, προμαχοῦντες εἰς τοὺς ἀγῶνας ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας, ὡς κανόνος πίστεως καὶ ζωῆς.
Τοιοῦτον λεόντειον φρόνημα ἐκαλλιέργει εἰς τὸ ποίμνιόν του καὶ ὁ ἀείμνηστος ἐθνομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης, ὁ ὁποῖος ὡς ἐπίσκοπος διὰ τῶν θαρραλέων λόγων του, γραπτῶν καὶ προφορικῶν, ἐπυράκτωνε τὰς ψυχὰς τοῦ ποιμνίου του. Ὅτε δέ, διὰ τὸν ἔλεγχον τῶν ἐγκλημάτων καὶ τῶν ἀδικιῶν τῶν κρατούντων, ἐξωρίσθη ἐκ τῆς ἔδρας του, ὁ πιστὸς λαός, ἀποχωριζόμενος τοῦ καλοῦ ποιμένος του, ἔλεγε˙ «Δέσποτα, μᾶς παρέλαβες λαγοὺς καὶ μᾶς ἔκανες λιοντάρια. Μείνε ἥσυχος. Θὰ γίνη τὸ θέλημά σου».
Διὰ ταῦτα, ἐὰν θέλωμεν νὰ καλλιεργήσωμεν ἡρωικὸν φρόνημα εἰς τὰς καρδίας τοῦ πιστοῦ λαοῦ μας, ὁ ὁποῖος περιμένει γενναῖα συνθήματα, ἄς παύσωμεν νὰ ἐκδίδωμεν χλιαρὰ καὶ ὑποτονικὰ ἀνακοινωθέντα, τρέμοντες μήπως ἐκ τῆς γραφίδος μας ἐκφύγη λέξις τις ἱκανὴ νὰ θίξη τὴν ἀλαζονείαν καὶ τὰ δημόσια σκάνδαλα τῶν κρατούντων.
Ἐδῶ τὸ πᾶν κινδυνεύει, τὸ πᾶν ψυχορραγεῖ, καὶ ἡμεῖς ἐκδίδομεν ἀνακοινωθέντα ὡς νὰ μὴ συμβαίνη τίποτε τὸ ἀνησυχητικὸ καὶ ὡσὰν νὰ βαίνουν ὅλα καλῶς ὑπὸ τοὺς ἤχους χαρμοσύνου μουσικῆς.
3. Τέλος, ἐπειδὴ πολλὰ κατʼ αὐτὰς ἐγράφησαν εἰς τὸν ἡμερήσιον τύπον περὶ τῆς περιβοήτου συμβάσεως μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ πολιτείας διὰ τὴν μεταβίβασιν τῆς μοναστηριακῆς περιουσίας εἰς τὴν πολιτείαν, ἡ ὁποία σύμβασις ἐνεκρίθη ὑπὸ τῆς Ἱ. Συνόδου τῆς προηγουμένης περιόδου, παρίσταται ἀνάγκη νὰ γίνη τὸ ἐξῆς. Νὰ τεθοῦν, δηλαδή, ὑπʼ ὅψιν καὶ τῶν μελῶν τῆς παρούσης Συνόδου – διατὶ ὄχι καὶ ὁλοκλήρου τῆς Ἱεραρχίας; – ἀκριβῆ φωτοτυπημένα ἀντίγραφα τῆς συμβάσεως, Ὡς ὑπεγράφη αὕτη ὑπὸ τοῦ ἀρχιεπισκόπου καὶ πρωθυπουργοῦ, καθὼς καὶ τοῦ σχετικοῦ νόμου, ὁ ὁποῖος ἐψηφίσθη ἐσχάτως ὑπὸ τοῦ θερινοῦ τμήματος τῆς Βουλῆς, καθὼς καὶ τὰ πρακτικὰ τῶν συνεδριάσεων τῆς Βουλῆς, ἵνα ἐπὶ τῆ βάσει αὐτῶν ὅλοι οἱ σύνεδροι σχηματίσωμεν σαφῆ εἰκόνα τοῦ ὅλου φάσματος τῶν συζητηθεντων καὶ ἀποφασισθέντων. Διότι, ὡς καὶ ὑπὸ ἄλλων παρετηρήθη, ἡ γενομένη σύμβασις, χωλαίνουσα κατὰ τὴν ἀρχικὴν σύνταξίν της, ἐξῆλθεν ἔτι περισσότερον χωλὴ καὶ ἀνάπηρος κατὰ τὴν τελικὴν ψήφισίν της, ὥστε νὰ ὑπάρχη φόβος νὰ δημιουργηθοῦν νέαι πληγαὶ καὶ νέαι προστριβαὶ ἐκ τῆς ἀντικανονικῆς καῖ τερατώδους αὐτῆς πράξεως. Ἐπʼ οὐδενὶ λόγω πρέπει νὰ ζῶμεν εἰς τὸ σκότος. Πρέπει νὰ ἐξέλθωμεν εἰς τὸ φῶς, τὸ ὁποῖον θα προέλθη ἐκ μιᾶς νέας συζητήσεως, τὴν ὁποίαν ἐπιβάλλει ἡ σκληρὰ πραγματικότης.