Κυριακὴ Δ΄ Ματθαίου (Ματθ. 8,5-13)
2 Ἰουλίου 2017
Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

Eκθρονισμοι και ενθρονισμοι

• «Λέγω ὑμῖν ὅτι πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων» (Ματθ. 8,11-12)

Ὅπως ὅλα τὰ θαύματα ποὺ ἔκανε ὁ Ἰησοῦς, ἀγαπητοί μου, τοῦ ἔδιναν ἀφορμὲς γιὰ νὰ διδάξῃ τὸ λαὸ ψυχοσωτήριες ἀλήθειες, ἔτσι καὶ ἡ θεραπεία τοῦ δούλου τοῦ ἑκατοντάρχου τῆς Καπερναοὺμ τοῦ ἔδωσε ἀ φορμὴ νὰ πῇ μία ἀλήθεια, ἡ ὁποία πιστοποιεῖται μὲ ἀναρίθμητα παραδείγματα. Τὴν ἀλήθεια αὐτὴ τὴν διατύπωσε μὲ τὰ ἑξῆς λόγια. «Πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀ νακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων» (Ματθ. 8,11-12). Πάνω στὴν ἀλήθεια αὐτὴ θὰ μιλήσουμε τώρα.

* * *

Τί σημαίνουν τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Σωτῆρος· ὅτι οἱ μὲν Ἰουδαῖοι, ποὺ ἦταν «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας», λόγῳ τῆς ἀθλίας διαγωγῆς τους ἀ πέναν τι στὸν Κύριο θὰ ἐκδιωχθοῦν ἀπὸ τὰ ἀ νάκτορα τῆς θεϊκῆς εὐνοίας καὶ θὰ ῥιχτοῦν στὶς φυλακὲς τῆς αἰωνίου κολάσεως, οἱ δὲ εἰ δωλολάτρες –αὐτοὶ εἶνε οἱ «ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν»–, λόγῳ τῆς πίστεως καὶ τῆς μετα νοίας ποὺ θὰ δείξουν ἀκούγοντας τὸ κήρυγμα τοῦ εὐαγγελίου, θὰ γίνουν δεκτοὶ στὰ ἀ νάκτο ρα τῶν οὐρανῶν καὶ θὰ καταλάβουν τὶς θέσεις ἐκεῖνες, ποὺ εἶχαν προετοιμασθῆ στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν γιὰ τοὺς Ἰουδαίους.
Καὶ ποιό ἦταν ἐκεῖνο ποὺ ἔκανε τὸν Κύριο νὰ πῇ τὰ λόγια αὐτά· ἡ εἰλικρινής, βαθειὰ καὶ ἔμπρακτη «πίστις» (ἔ.ἀ. 8,10), ποὺ ἔδειξε ὁ ἑκατόνταρχος ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἀσθενείας τοῦ δούλου του. Μολονότι ὁ ἀξιωματικὸς αὐτὸς ἦταν ὄχι Ἰουδαῖος ἀλλὰ ῾Ρωμαῖος καὶ ἀνῆκε σὲ ξένη θρησκεία, μολονότι ἔβλεπε τὸ δοῦλο του νὰ βρίσκεται στὶς τελευταῖες του στιγμὲς καὶ κάθε ἐλπίδα σωτηρίας του νὰ χάνεται, μολονότι τὸ ἀξίωμα ποὺ κατεῖχε –ἢ μᾶλλον ὁ ἐ γωισμὸς ποὺ δημιουργοῦν σὲ ψυχὲς ἐπιπόλαιες τὰ ἀ ξι ώματα– θὰ γινόταν ἐμπόδιο ὥστε νὰ μὴν πλη σιάσῃ τὸν ἁπλοϊκὸ Διδάσκαλο καὶ νὰ μὴν ταπει νω θῇ σ᾽ αὐτὸν ζητώντας τὴ βοήθειά του, παρ᾽ ὅλα αὐτὰ ὁ ἑκατόνταρχος ἐκτιμᾷ τὸν Ἰη σοῦ ἀ συγκρίτως περισσότερο ἀπὸ ὅ,τι οἱ Ἰουδαῖοι. Νιώθει καὶ πιστεύει ὅτι καὶ ἕνας μόνο λό γος τοῦ Κυρίου ἔχει τὴ δύναμι νὰ θεραπεύῃ καὶ τὴ χειρότερη ἀσθένεια, ὅπως αὐτὴ τοῦ δούλου του, ποὺ τὸν βασάνιζε «δει νῶς» (ἔ.ἀ. 8,6). Γι᾽ αὐτὸ στέκει μπροστά του μὲ εὐλάβεια καὶ σεβασμό, ὅπως στέκει μπροστὰ στὸ βασιλιᾶ ὁ ἁπλὸς στρατιώτης. Δὲν κοιτάζει τὰ ἐξωτερι κὰ ἐμβλήματα τοῦ ἀξιώματός του ἀλλὰ συν αισθάνεται τὴν ἀθλιότητα ποὺ κάθε ἄνθρωπος ἔχει, καὶ αὐτὸς ὁ ἀξιωματοῦχος ὁμολογεῖ τὴ μηδαμινότητά του ἀπέναντι στὸν Κύριο λέγοντας· «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑ πὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς»· δὲν εἶμαι, Κύριε, ἄξιος νὰ σὲ δεχτῶ στὸ σπίτι μου (ἔ.ἀ. 8,8).
Ποιός ἀπὸ τοὺς φαρισαίους, ποὺ ἔβλεπαν ἕναν ἀξιωματικὸ νὰ ζῇ στὰ στρατόπεδα καὶ ὄχι ὅπως αὐτοί, θὰ μποροῦσε νὰ φανταστῇ, ὅτι στὴν καρδιὰ τοῦ ῾Ρωμαίου αὐτοῦ στρατιωτικοῦ εἶχε ἐνθρονισθῆ τέτοια πίστι καὶ ἀρετή; Αὐ τοί, οἱ Ἰουδαῖοι, παρ᾽ ὅλη τὴν προγονική τους δόξα καὶ τὴν ἐξωτερική τους θρησκευτικότητα, ἐξ αἰτίας τοῦ ἐγωισμοῦ καὶ τῆς κακίας τους, ἀπομακρύνονταν συνεχῶς ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ καὶ κινδύνευαν νὰ χάσουν τὴ σωτηρία τῶν ψυχῶν τους, ἐνῷ αὐτός, ἕνας ἐθνικὸς ἑκατόνταρχος, ποὺ γεννήθηκε καὶ ἀνατράφηκε σὲ εἰδωλολατρικὸ περιβάλλον, πλησιάζει τώρα τὸ Χριστό, προσκολλᾶται σ᾽ αὐ τὸν καὶ σῴζεται!
Ἀλλὰ ἡ προφητεία αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ, ὅτι οἱ μὲν Ἰουδαῖοι, οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτούς, θ᾽ ἀποσκιρτήσουν καὶ θὰ χαθοῦν, ἐνῷ οἱ ἐθνικοί, οἱ εἰδωλολάτρες, θὰ ἐπιστρέψουν στὸ Θεὸ καὶ θὰ σωθοῦν, ἡ προφητεία αὐτὴ ἐξακολουθεῖ καὶ μέχρι σήμερα νὰ ἐκπληρώνεται. Γιατὶ ὅ,τι συνέβη μεταξὺ τῶν Ἰουδαίων, συμβαίνει τώρα μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν.
Οἱ Χριστιανοὶ ζοῦν στοὺς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας· αὐτοὶ εἶνε κατ᾽ ἐξοχὴν «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας». Ζοῦν αὐτοὶ σὲ στενὴ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριο· τὸ νόμο του μελετοῦν, στοὺς ναούς του συχνάζουν, ἐξομολογοῦνται, κοινωνοῦν, μετέχουν σὲ ὅλες ἐκεῖνες τὶς εὐλογίες ποὺ ἀπολαμβάνουν «οἱ υἱοὶ τῆς βασιλείας», τὰ παιδιὰ τοῦ οὐρανίου Πατέρα. Ἀλλ᾽ ἐὰν δὲν προσέξουν, ἐὰν δὲν ἐκ τιμήσουν ὅπως πρέπει καὶ ὅσο πρέπει τὴ μεγάλη τιμὴ ποὺ τοὺς ἔκανε ὁ Κύριος νὰ τοὺς ὀ νομάζῃ «τέκνα Θεοῦ» (Ἰω. 1,12· 11,52), «ἀδελφούς» του (Ματθ. 28,10), «υἱοὺς τῆς βασιλείας» (ἔ.ἀ. 8,12· 13,38) καὶ «φίλους» του (Λουκ. 12,4. Ἰω. 15,14), ἐὰν δὲν δείξουν διαγωγὴ σύμφωνη μὲ τὴν ὑψηλὴ κλῆσι τους, ὑπάρχει φόβος νὰ ἐκπέσουν ἀπὸ τὴ χάρι τοῦ Θεοῦ· νὰ πάθουν δηλαδὴ δυστύχημα μεγαλύ τερο ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ παθαίνει ἕνας βασι λιᾶς ἐν δόξου κράτους ποὺ λόγῳ σφαλμάτων του ἐκθρονίζεται, γίνεται ἔκπτωτος, χάνει τὰ μεγαλεῖα του, πέφτει σὲ ἀ φάνεια καὶ πεθαίνει πικραμένος στὰ ξένα. Εἶ νε δυστυχισμένος ὁ βασιλιᾶς αὐτός; ἔ, πολὺ πιὸ δυστυχισμένος εἶνε «ὁ υἱὸς τῆς βασιλείας»· γιατὶ χάνει θέσι – θρόνο ἐνδοξότερο ἀπὸ κάθε ἄλλο θρόνο τῆς γῆς.
Παραδείγματα τέτοιων τρομερῶν πνευματικῶν ἐκθρονίσεων ἔχουμε, ὅπως εἴπαμε, ἀνα ρίθμητα. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶνε ὁ Ἰούδας. Ἦ ταν κι αὐτὸς «υἱὸς τῆς βασιλείας», ἕνας ἀπὸ ἐ κείνους ποὺ ὁ Κύριος εἶπε πὼς θὰ καθίσουν «ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυ λὰς τοῦ Ἰσραήλ» (Ματθ. 19,28. Λουκ. 22,30)· γιατὶ ἡ θέσι ποὺ εἶχε ἐπὶ τῆς γῆς ὁ Ἰούδας κοντὰ στὸ Χριστὸ ἦ ταν ἀσυγκρίτως ἀνώτερη ἀπὸ ἕνα κοσμικὸ θρόνο. Καὶ ὅμως ἐξ αἰτίας τῆς φιλοχρη ματίας του πέφτει. Πέφτει, τὴν ὥρα ποὺ μία πόρνη καὶ ἕνας λῃστὴς –ἡ μὲν πόρνη μὲ τὰ δά κρυα τῆς μετανοίας, ὁ δὲ λῃστὴς μὲ τὴ θερμὴ προσευχή του «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» (Λουκ. 23,42)– ἐπιστρέφουν ὅπως οἱ ἄσωτοι υἱοὶ καὶ καταλαμβάνουν θέσι περί λαμπρη στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Τὰ παραδείγματα αὐτά, ποὺ πολλὰ παρόμοια μπορεῖς νὰ μελετήσῃς στὴν ἁγία Γραφή, στὴν Ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία, καὶ νὰ δῇς στὴ ζωὴ τῆς συγχρόνου Ἐκκλησίας, ἐπιβεβαιώνουν τὰ προφητικὰ λόγια τοῦ Κυρίου, ἀλ λὰ καὶ πρέ πει νὰ βάζουν σὲ φόβο τὶς ψυχές μας. Τί εἶσαι, ἀδελφέ μου, ἅγιος; Ἔστω ὅτι εἶσαι. Ἀλλὰ καὶ πάλι πρέπει νὰ φοβᾶσαι τὴν πτῶσι. Ἄνοιξε τὰ μάτια σου νὰ δῇς πόσοι, ποὺ ἔφτασαν στὰ ὕ ψη τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἔστησαν τὴ φωλιά τους ἀνάμεσα στὰ ἄστρα (βλ. Ἠσ. 14,12-13), ἔπεσαν καὶ τσακίστηκαν· καὶ ἡ πτῶσι τους ἦταν τόσο πιὸ μεγάλη ὅσο μεγαλύτερο ἦταν τὸ ὕψος τῆς ἀρετῆς ὅπου εἶχαν ἀνεβῆ. Δὲς τὶς πτώσεις τῶν Ἰουδαίων, τοῦ Ἰούδα, τοῦ διακόνου Νικολάου (ποὺ ἔ γινε ἀρχηγὸς τῶν νικολαϊτῶν, τῆς πιὸ αἰσχρῆς αἱρέσεως), τοῦ Ἀρείου καὶ τόσων ἄλλων. Ἐὰν αὐτοὶ ἔπεσαν καὶ ἐκδιώχθηκαν, πόσο μᾶλλον ἐσὺ μπορεῖ νὰ πέσῃς καὶ νὰ χαθῇς; Βλέπε τὰ μνημεῖα τῶν πεσόντων καὶ μὴ μετα νοησάν των πλέον, βλέπε τοὺς γκρεμοὺς καὶ τὰ βάρα θρα τῆς ἁμαρτίας, βλέπε τὴν ἀσθένεια τῶν ψυχικῶν σου δυνάμεων, καὶ νὰ καλλιεργῇς μέ σα σου ἐκεῖνο τὸ φόβο ποὺ τόσο ἔντονα συν ιστᾷ ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας· «Μετὰ φόβου καὶ τρόμου τὴν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθε» (Φιλιπ. 2,12).
Ἂς φοβώμαστε, ἀλλ᾽ ἂς μὴ ἀπελπιζώμαστε οὔτε γιὰ τὴ δική μας σωτηρία οὔτε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἄλλων ποὺ ζοῦν τώρα μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστό. Ἔπεσες; Μπορεῖς νὰ σηκωθῇς καὶ νὰ βαδίσῃς καὶ πάλι τὸ δρόμο τῆς σωτηρίας. Δὲς τὶς πτώσεις τοῦ Πέτρου καὶ τοῦ Δαυΐδ· ἔπεσαν, ἀλλὰ πάλι σηκώθηκαν καὶ ἐπανέκτησαν τὶς θέσεις ποὺ πρὸς στιγμὴν εἶχαν χάσει. Ζοῦν μακριὰ ἀπὸ τὸ Χριστὸ οἱ ἄλλοι; μὴν τοὺς ἀπελπίσῃς, μὴν τοὺς περιφρονήσῃς. Ποῦ ξέρεις, ἐὰν αὐτοὶ ποὺ ζοῦν σήμερα τὴ ζωὴ τοῦ ἀσώτου, μήπως αὔριο μιμηθοῦν καὶ τὴ μετάνοια τοῦ ἀσώτου; Εἶνε σήμερα «υἱοὶ γεέννης» (Ματθ. 23,15), ἀλλ᾽ αὔριο γίνονται «υἱοὶ τῆς βασιλείας». Ζοῦν σήμερα στοὺς σταύλους τῆς ἁμαρτίας, ἀλλὰ αὔριο φιλοξενοῦνται στὰ θεϊκὰ ἀνάκτορα· εἶνε σήμερα ῥακένδυτοι, ἀλλὰ αὔριο εἶνε ντυμένοι ὅπως οἱ πρίγκιπες τῶν οὐρανῶν· εἶνε σήμερα ἔκπτωτοι, ἀλλ᾽ αὔριο ἐνθρονίζονται!

* * *

Ἀδελφοί μου! Ἐφ᾽ ὅσον ζοῦμε σὲ τοῦτο τὸν κόσμο, ὅπου κάθε μέρα συμβαίνουν ἀκατάπαυστες ἀλλοιώσεις, ὄχι μόνο στὸ βασίλειο τῆς φύσεως ἀλλὰ καὶ στὸ βασίλειο τῆς χάριτος, ἂς ταπεινοφρονοῦμε· ἂς φοβώμαστε, ἐνθυμούμενοι αὐτὰ τὰ λόγια ποὺ εἶπε ὁ Κύριός μας· «Πολλοὶ ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν ἥξουσι καὶ ἀνακλιθήσονται μετὰ Ἀβραὰμ καὶ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δὲ υἱοὶ τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἄρθρο ποὺ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ τῆς ἱ. μητροπόλεως Αἰτωλίας & Ἀκαρνανίας «Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» (Μεσολόγγι, φ. 211/25-6-1939, σ. 62-63).